Connect with us

Aktuale

6 projektet që dizajnin e tyre e bazuan në natyrë

Published

on

Ngjarjet ekstreme natyrore po bëhen gjithnjë e më të shpeshta në të gjithë botën. Studime të shumta tregojnë se përmbytjet, stuhitë dhe ngritja e nivelit të detit mund të prekin më shumë se 800 milionë njerëz në mbarë botën, duke i kushtuar përfundimisht qyteteve 1 trilion dollarë në vit deri në mesin e shekullit.

Kjo sugjeron që mbijetesa urbane varet nga trajtimi i cenueshmërisë urbane si një çështje urgjente për të mbrojtur qytetin dhe popullsinë.

Duke pasur parasysh fondin, shumë projekte të projektimit urban filluan të prezantojnë zgjidhje të bazuara në natyrë (NBS) për të siguruar menaxhim të qëndrueshëm të ekosistemeve për të trajtuar sfida të ndryshme mjedisore.

Për më tepër, NBS gjithashtu mund të kontribuojë drejt modeleve krijuese që mund të kushtojnë shumë më pak se zgjidhjet tradicionale. Zgjidhjet e bazuara në natyrë kërkojnë të dilni jashtë zonës së rehatisë, të provoni alternativa krijuese jo të dukshme dhe bashkëpunim të ngushtë midis shumë fronteve të ndryshme të punës.

Ky proces është sfidues, por jo i pamundur, siç mund ta shohim në Parkun Bishan-Ang Mo Kio në Singapor.

Disa dekada më parë, qyteti vendosi të kanalizojë lumin Kallang duke krijuar një kanal linear të rrethuar që ishte një vijë e qartë ndarëse midis parkut dhe komunitetit. Në nevojë urgjente për një azhurnim, kanali prej betoni mund të ridizajnohet, por agjencia kombëtare e ujit e Singaporit vendosi të natyralizojë lumin duke restauruar shtratin origjinal të lumit dhe zonën e përmbytjes.

Kanali i kullimit prej betoni të drejtë 2.7 km u shemb dhe u shndërrua në një lum natyror gjarpërues prej 3.2 km.

Kombinimi i materialeve natyrore, teknikave të inxhinierisë civile dhe bimëve që mund të filtrojnë dhe thithin ujin ishte thelbësore për të stabilizuar brigjet e lumenjve dhe për të parandaluar erozionin.

Gjatë viteve të fundit, autoritetet e qytetit të qytetit kolumbian Medellín kanë transformuar kufijtë e 18 rrugëve dhe 12 rrugëve ujore në një parajsë të gjelbër.

Projekti i Korridoreve të Gjelbra konsiston në mbjelljen e pemëve përgjatë rrugëve kryesore për të zbutur efektet e ishujve të nxehtësisë urbane të shkaktuara kryesisht nga përdorimi i tepërt i betonit dhe asfaltit.

Avenida Oriental, një nga rrugët më të ngarkuara në qytet, u rimodelua dhe kishte mbi 2 kilometra shtrim në ishullin për këmbësorë dhe trotuaret u zëvendësuan me kopshte. Më shumë se 600 pemë, palma dhe mijëra bimë më të vogla të specieve të përzgjedhura me kujdes janë mbjellë, duke lejuar që kafshët e egra vendase të kthehen në zonë.

Projekti i Korridorit të Gjelbër fitoi Çmimin Ashden 2019 për Ftohje nga Natyra, i mbështetur nga Programi i Efikasitetit të Ftohjes Kigali.

Ngjashëm me projektin e mëparshëm, ky gjithashtu trajton çështjen e papërshkueshmërisë së peizazhit urban. Kopshtet e shiut janë krijuar posaçërisht për të zvogëluar rrjedhën, sasinë totale dhe ngarkesën ndotëse të rrjedhjes së ujërave të stuhisë.

Kjo praktikë përdoret për të trajtuar balotazhin urban duke përdorur bimë, gurë dhe elementë të tjerë natyrorë ose të projektuar. Këto kopshte mund të ndërtohen pranë trotuareve, rrugëve, shtretërve të luleve, apo edhe brenda parcelave.

Ashtu si korridoret e gjelbra në Medellín, parku linear në Mexico City bazohet në rigjenerimin e mjedisit, përmes ripyllëzimit të strukturës urbane dhe restaurimit të përshkueshmërisë së tokës, gjë që ka rezultuar në një rritje prej 16% të lagështisë relative të ajrit dhe një reduktim deri në 5% në temperaturë, duke zbutur efektin e ishujve të nxehtësisë.

Parku ofron shumë përfitime mjedisore, por për më tepër, ai simbolizon rikthimin e një hapësire të lënë pas dore. Ajo u ndërtua mbi strukturën historike të Kanalit të Madh të kryeqytetit, duke integruar më shumë se 70,000 metra katrorë tokë që dikur ndahej nga kjo linjë e ashpër në strukturën urbane.

Parku i Ligatinave Stormwater në Kinë ndodhet mu në mes të qytetit, në një zonë që është e shënuar si një pjese rajonale e mbrojtur. Vendi është i rrethuar nga rrugë dhe zhvillim i dendur në të katër anët, kështu që burimet e ujit ishin duke u prerë dhe ligatina ishte nën kërcënim.

Strategjia e arkitektëve ishte të transformonte ligatinën që po vdiste në një “sfungjer të gjelbër”, një park urban i ujërave të stuhisë i cili jo vetëm shpëton ligatinën që po zhduket, por gjithashtu ofron shërbime të shumta për komunitetin e ri urban. Kjo zgjidhje e bazuar në natyrë e ka shndërruar ligatinën në një park shumë-funksional që mbledh, filtron, ruan ujin e shiut dhe infiltron ujëmbajtësin duke qenë produktiv dhe pro-jetës, duke siguruar përvoja të reja rekreative dhe estetike për qytetin.

Parku ka kontribuar shumë në mbijetesën e mjedisit natyror, duke vepruar gjithashtu si një infrastrukturë efektive e gjelbër kulluese për zonën, e cila u prek shpesh nga përmbytjet nga qershori deri në gusht.

Bujqësia urbane ka qenë një praktikë në rritje në shumë qytete të botës përmes iniciativave të pavarura ose qeveritare. Qyteti i San Franciskos, për shembull, po jep lehtësime tatimore për lejimin e bujqësisë urbane komunale në zona boshe.

Në Tokio, pesë kopshte perimesh të tavanit të vendosura në majë të stacioneve të trenit u përuruan në vitin 2014. Në Barcelonë, nismat e pavarura të drejtuara nga njerëzit në pension krijuan kopshte të mëdha perimesh në zonat periferike të braktisura.

Ndërkohë, nisma “Quintais Susentáveis” (oborre të qëndrueshme) në shtetin e Roraima, në Brazilin verior, bie në sy sepse kombinon prodhimin e qëndrueshëm të bazuar në agroekologji, siguri ushqimore dhe ushqyese me aktivitete që krijojnë të ardhura për njerëzit në nevojë, duke promovuar përfshirjen sociale dhe të punës.

Projekti gjithashtu mbështetet shumë në aktivitetet bashkëpunuese. /Media Ndërtimi/

Aktuale

Deodorantë, shishe uji plastike…: Çfarë nuk duhet të lini në vetura në ditët e nxehta?

Published

on

Dielli dhe nxehtësia kanë një efekt shkatërrues në disa gjëra që përdorim dhe nuk është e mençur t’i lëmë në vetura.

Duket e arsyeshme të mbani një shishe me ujë në veturën tuaj gjatë një vale të nxehtë. Megjithatë, bisfenoli A dhe ftalat në plastikë, kimikate që veprojnë si lidhës dhe e bëjnë plastikën fleksibël, po shkaktojnë shqetësim tek ekspertët që studiojnë efektet e tyre në shëndetin e njeriut. Lënia e ujit në shishe plastike në një makinë të nxehtë mund të bëjë që këto substanca të lëshohen në ujë, shkruan The Sunday Times.

Nxehtësia e madhe në vetura mund të dëmtojë bateritë e të gjitha pajisjeve që i përdorin, që nga kompjuteri, celularët… Ka edhe shishe me krem kundër diellit, të cilat nuk duhet t’i lini në diell (një paradoks interesant, apo jo?) sepse në disa raste mund të shpërthejnë. Më pas janë të gjitha spërkatjet, nga deodoranti tek llaku i flokëve. Kur temperatura arrin rreth 48 gradë Celsius, presioni në rezervuar rritet mjaftueshëm për të shkaktuar një shpërthim, thonë ekspertët. Kornizat plastike të syzeve të diellit mund të shtrembërohen dhe zbardhen, dhe lentet mund të shtrembërohen.

Disa ilaçe, si antibiotikët, duhen mbajtur në frigorifer. Ilaçet në përgjithësi nuk e tolerojnë nxehtësinë dhe disa prej tyre do të bëhen të papërdorshme pas ekspozimit ndaj temperaturave jashtëzakonisht të larta. Nëse përdorni injeksione adrenaline, dobia e tyre zhduket në automjetet e nxehta. E cila, natyrisht, është çështje jete ose vdekjeje.

Buzëkuqi do të shkrihet në temperatura të larta.

Është dokumentuar se kanaçet e gazrave mund të shpërthejnë kur ekspozohen ndaj nxehtësisë ekstreme. Edhe lëngu i portokallit mund të shpërthejë nëse lihet në makinë për një kohë të gjatë, dhe kjo do të thotë një brendshme ngjitëse…

Lënia e çakmakut të disponueshëm në makina në ditët e nxehta nuk është një ide e zgjuar. Shpërthimi i tyre mund të shkaktojë dëme të mëdha dhe madje të thyejë xhamin e përparmë./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Themelohet Oda e Minierave të Kosovës

Published

on

Me ceremoni të mërkurën është bërë hapja e Odës së Minierave të Kosovës që u konsiderua një hap tejet i rëndësishëm për zhvillimin ekonomik, raporton Ekonomia Online.

Themeluesi, Mentor Demi, ka thënë se kjo ceremoni është një hap shumë i rëndësishëm në drejtim të zhvillimit të industrisë së minierave në Kosovë.

Alaudin Kodra, anëtar i Bordit në Odën e Minierave të Kosovës, ka thënë se gjeologjia e Kosovës, është e pasur dhe pikërisht kjo ka qenë një nga arsyet e fillimit të tij për punuar në Kosovë.

“Ligji minerar është ligj i mrekullueshëm i cilësisë së lartë për dallim nga. Pjesa perëndimore e Kosovës është një vazhdimësi e gjeologjisë së Shqipërisë. Kosovës i duhen kompani serioze, dua të iu urojë gjithë të mirat të keni suksese”, ka thënë nder tjera Kodra.

Zëvendësministri i Industrisë, Sipërmarrjes dhe Tregtisë, Mentor Arifaj, ka thënë se kontributi i madh për të ardhur deri te hapja e Odës është për tu vlerësuar.

“Do ta luajë një rol ndërmjet një katalizatori i akterëve të shumtë dhe investitorëve potencial qoftë vendor apo ndërkombëtarë. Oda do ta luajë një rol të rëndësishëm në kuptimin e avancimit duke përfshirë njësi të ndryshme në arenën ndërkombëtare në sektorin e minierave”, ka thënë ai.

Nurten Deva, Rektor i Universitetit Isa Boletini, ka thënë se zhvillimi i industrisë minerare ka një rol të rëndësishëm në zhvillimin ekonomik.

“E përgëzojë zotëri Demin për guximin që ka ndërmarrë një hap të tillë për themelimin e një odë nga privatët. Nuk e kanë pas mbështetjen e duhur për të arritur vizionin në planet e tyre strategjike”, ka thënë Deva. Andor Lips, Drejtori jo-ekzekutiv në Western Tethyan Resources, ka thënë se Osat kanë shumë të rëndësishme si një lloj urë lidhëse në mes të investitorëve të huaj dhe institucioneve shtetërore./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Gjykata e Apelit anulon vendimin për ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit në Vjosë

Published

on

Pas 10 vitesh nëpër procese gjyqsore, banorët e Mallakastrës fituan të parën betejë ligjore për çështjet mjedisore në vendin tonë. Gjykata Administrative e Apelit në Tiranë anuloi të mërkurën vendimin për ndërtimin e hidrocentralit Poçem në lumin Vjosa. Gjykata i dha të drejtë banorëve dhe organizatave mjedisore, duke konfirmuar aktvendimin e plotë të shkallës së parë dhe argumentet e tij në mbështetje të pretendimeve të paditësve.

Vendimi shënon fitoren përfundimtare të çështjes së parë mjedisore të trajtuar nga Gjykata në Shqipëri.

Beteja ligjore ka nisur në dhjetor të vitit 2016 nga EcoAlbania, EuroNatur dhe Riverwatch, së bashku me 38 banorë të fshatit Kutë në Mallakastër. Ata kundërshtuan ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit, duke pretenduar se “procedurat e ndjekura për dhënien e kontratës koncensionare si dhe procesi i konsultimeve me publikun, ishin zhvilluar në shkelje të legjislacionit shqiptar dhe të konventave ndërkombëtare”.

Banorët dhe organizatat fituan betejën e parë në maj të 2017, kur Gjykata Administrative e Shkallës së Parë vendosi në favor të tyre.

Palët e paditura janë Ministria e Mjedisit, Agjencia Kombëtare e Mjedisit, Avokati i Shtetit (në emër të Ministrisë së Energjisë) dhe shoqëria koncesionare (Kovlu Energy), të cilat apeluan vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.

Pas 8 vitesh Gjykata e Apelit ka vendosur të rrëzojë padinë e tyre dhe të lërë në fuqi vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.

Ndërkohë që vijonte kjo betje ligjore, banorë dhe organizata mjedisore si EcoAlbania nisën fushatën në mbrojtje të lumit Vjosa “Të shpëtojmë zemrën blu të Evropës”.

Pas një beteje të gjatë, në Mars 2023, lumi Vjosa dhe degët e tij Drino, Bënça, Shushica dhe Kardhiqi, u shpallën Park Kombëtar duke ofruar mbrojtje ligjore edhe nga 45 hidrocentralet e planifikura për t’u ndërtuar në gjithë basenin e Vjosës.

Drejtues i Eco Albania Olsi Nika në një reagim për mediat tha se “edhe pse ky vendim vjen në një tjetër realitet, pas shpalljes së Parkut Kombëtar të Vjosës, ne e konsiderojmë si një arritje për komunitetin, aktivistët dhe avokatët e angazhuar në mbrojtjen e lumit Vjosa, të cilët e kanë ndjekur këtë çështje me rigorozitet dhe vendosmëri”.

Hidrocentrali i Poçemit, ishte aktpadia e parë e një çështjeje mjedisore në Gjykatën Administrative në Shqipëri. Ajo i hapi rrugën shumë çështjeve të tjera mjedisore të ngritura nga organizatat dhe banorët për të kërkuar të drejtën për ruajtjen e pasurive natyrore të vendit.

Avokati i çështjes Vladimir Meçi tha se vendimi përfundimtar përbën një arritje në ndërtimin e praktikës gjyqësore administrative që lidhet me te drejtën mjedisore në Shqipëri.

“E gjithë ecuria e çështjes së kundërshtimit të ndërtimit të HEC-it të Poçemit në rrugë gjyqësore, është një model pioner për të gjithë ata që kanë qenë pjesë e tij, përfshirë Organizatat, komunitetin, ne avokatët por edhe vetë gjykatën”, tha Meçi./Mediqa Ndërtimi

Continue Reading

Trending