Asnjë vizitë në qytetin e Tiranës nuk është e plotë pa bërë një foto nga mozaiku madhështor që mbulon fasadën kryesore të Muzeut Historik Kombëtar. Duke zënë një rol qendror midis ansamblit të ndërtesave të rëndësishme që rrethojnë sheshin kryesor të kryeqytetit, mozaiku u konceptua në fillim të viteve 1980 dhe mban titullin “Albania”, duke paraqitur njerëzit që kanë jetuar në vend në periudha të ndryshme.
Mozaiku ka qenë dëshmitar i shumë ngjarjeve historike që kanë ndodhur pikërisht përballë tij në sheshin Skënderbej, por ajo që i tronditi themelet ishte tërmeti i vitit 2019. Ky ishte tërmeti më i fortë në vend i gjysmëshekullit të fundit, i cili mori shumë jetë dhe shkaktoi dëme në të gjithë Shqipërinë qendrore në prona, duke përfshirë 53 objekte të trashëgimisë kulturore.
“Ka pasur vetëm disa ndërhyrje që kur u përurua dekada më parë – për shembull, një yll si simbol i komunizmit u hoq nga mozaiku”, thotë inxhinieria Daniela Kortoçi.
Inxhinierët e BE-së kontribuojnë në rimëkëmbjen
Në sytë e inxhinieres së ndërtimit Daniela Kortoçi, e cila po punon për restaurimin e mozaikut, ndër të gjithë njerëzit e mozaikut “Albania” spikat një figurë: një grua që mban një pushkë në dorë.
“Gruaja e veshur tradicionale qëndron mes dy burrave në qendër të mozaikut, duke përfaqësuar gruan e fortë shqiptare të epokës komuniste, por që gjithashtu ka anën e saj miqësore të përshkruar nga dora e saj e majtë e hapur, e cila pasqyron mikpritjen,” shpjegon inxhinieri i ri i cili është. përfshirë në punimet restauruese pas tërmetit. “Ka pasur vetëm disa ndërhyrje që kur u përurua dekada më parë – për shembull, një yll që është simbol i komunizmit u hoq nga mozaiku,” thotë Kortoçi, i cili përshkruan se si punimet e restaurimit përfshijnë ekspertizën e kombinuar të BE-së dhe vendore, duke përfshirë krijuesit origjinal të veprës, shkruan WeBalkans.
Kortoçi po punon me një ekip ekspertësh të cilët kanë renditur 27 objekte të trashëgimisë kulturore të pranueshme për ndërhyrje si pjesë e projektit më të madh kulturor të financuar nga BE-ja të zbatuar ndonjëherë në vend. Ekspertiza e BE-së sjell vlerë shtesë në transferimin e njohurive te brezi i ri i studentëve të trashëgimisë kulturore lokale.
Ata po punojnë krah për krah mbi muret e dëmtuara të kështjellës, fortifikimet e vjetra të qytetit port, ndërtesat muzeale dhe urat. Në një përpjekje për të ruajtur aftësitë e zhdukjes, puna në kështjella ose ura përfshin muraturën tradicionale duke përdorur gurë lokalë. Qëllimi përfundimtar është ringjallja e këtyre vendeve të përzgjedhura për të rritur potencialin turistik, duke kontribuar drejtpërdrejt në rimëkëmbjen socio-ekonomike të Shqipërisë.
Ashtu si gruaja në mozaik që portretizohet duke luftuar dhe duke ftuar të tjerët të bashkohen, puna për restaurimin e këtyre monumenteve nuk bëhet vetëm për të ruajtur të shkuarën apo të tashmen, por për të ardhmen që brezat e rinj të dinë se nga kanë ardhur./Media Ndërtimi.