Connect with us

Ambienti

Në Rumani çdo orë shpyllëzohen 4 hektarë

Published

on

Në Karpatet rumune gjenden pyjet më të vjetër e më të pasur në Europë, sa i përket biodiversitetit. Por sipas ekspertëve 20 vitet e fundit vendi ka humbur mbi 700 mijë hektarë pyje. Saga e prerjeve të paligjshme vazhdon.

Kamionë të mëdhenj janë ngarkuar me stiva trungjesh në një sheshpushim të sajuar buzë rruge, në rajonin e Suceava-s në Rumani, skaji veri-lindor që kufizohet me Ukrainën dhe Moldavinë. Mjete të tonazhit të rëndë shkojnë e vijnë, herë të zbrazur dhe herë bosh. Kjo është një pamje që e has shpesh në këto anë. Për vendasit është e zakonshme. Prerja e pyjeve, e ligjshme apo e paligjshme qoftë, nuk u tërheq më vëmendjen. Megjithatë, në këtë udhëtim në terren së bashku me kolegë rumunë jam e vetëdijshme se të jesh gazetare dhe të raportosh mbi shpyllëzimin në Rumani, do të thotë të mos mirëpritesh këtejpari.

Këtë e vërtetojmë më së miri tek ky sheshpushim, ku fotografojmë shpejt e shpejt dhe largohemi, në drejtim të qendrës së fshatit. Kur makina jonë bën ndalesën e radhës dhe shoferi, i vetmi mashkull i ekipit, largohet për pak çaste, kolegen time Maria e ndalon një burrë i ri në moshë dhe i kërkon llogari se pse fotografuam biznesin e tij pak çaste më parë. Pas një bisede të shkurtër mes tyre, nga mimikat e të cilëve kuptohet herë acarim dhe herë qetësim i situatës, Maria më shpjegon në mënyrë të përmbledhur se pronari i atij biznesni është pikërisht ai, dhe pretendon se çdo gjë është e licensuar dhe po kryhet sipas ligjit.

Pasi jemi ndarë prej tij dhe vazhdojmë rrugën, kontrollojmë në sistem targën që mbajtëm mend nga vendngjarja, për të kuptuar më shumë rreth historikut të kompanisë. Asnjë denoncim zyrtar ndaj tij, por nga një tjetër kërkim zbulojmë për lidhje familjare të pronarit me një nga politikanët e asaj zone.

Që nga viti 2021, Rumania ka vënë në dispozicion të qytetarëve një databazë online të quajtur “SUMAL 2.0”, që u vjen në ndihmë të denoncojnë abuzuesit. “Me zhvillimin e sistemit ‘Forest Radar’ (Radari i Pyjeve), sistem i cili gjurmon në kohë reale masën drusore, fenomeni i prerjes së paligjshme ka rënë ndjeshëm. Nëse në vitin 2014 në rang kombëtar, prerja e paligjshme arrinte deri në 292 mijë metër kub, në vitin 2023 kishim shifrën prej 72.970 metër kub” – thotë për Deutsche Welle Ministria rumune e Mjedisit, e Ujërave dhe e Pyjeve.

Rreziku i shfarosjes së pyjeve qindra-vjeçarë

Ciprian Galusca nga organizata mjedisore “Green Peace”, ka nisur të hulumtojë fenomenin e shpyllëzimit që prej vitit 2016. “Menaxhimin e pyjeve në Rumani do ta përshkruaja si një akullnajë. Ne shohim sot majën e saj, sepse janë bërë shumë përpjekje nga organizatat, aktivistët, pylltarët madje dhe gazetarët, që kanë kontribuar për ekspozimin e prerjeve të paligjshme. Por realiteti është që ka një tjetër pjesë nën ujë të kësaj akullnaje, që është shumë më e madhe dhe më e rëndësishme. Sepse ajo lidhet me pyjet e virgjër dhe vlera të rralla, të vetmit të mbetur në Europë” – pohon Galusca për DW.

Sipas tij, rajoni më problematik për prerjet masive dhe të paligjshme të pyjeve është Suceava. “Në 20 vitet e fundit, në të gjithë zonën e Karpateve ne kemi humbur rreth 4 hektarë për orë” – thekson Galusca, vlerë e cila përllogaritet në mbi 700 mijë hektarë gjatë dy dekadave. Dhe bashkë me pyjet, rrezikohet i gjithë zinxhiri i biodiversitetit, në veçanti ariu i murrmë.

“Në Rumani gjendet ende popullata e fundit e mishngrënësve të mëdhenj, çka do të thotë se vendi mbetet ende një habitat i mirë për këto specie. Por realiteti është që ato kërcënohen seriozisht si pasojë e ndërhyrjes agresive në pyje. Ne shohim një pakësim të këtyre specieve sepse po shkatërrohen pyjet qindra-vjeçarë”.

Ligje që mungojnë apo ligje që nuk zbatohen?

Tri vite më parë, Komisioni Europian ndërmori hapa ligjorë ndaj Rumanisë – vend anëtar i Bashkimit Europian që prej vitit 2007 – për mosmbrojtjen e pyjeve të fundit natyralë në rajon, pas lobimit të pandërprerë të organizatave ndërkombëtare mjedisore “Agent Green”, “ClientEarth” dhe “EuroNatur”. Shkak për këtë masë ekstreme ishte prerja e paligjshme ndër vite edhe brenda zonave të mbrojtura. Në fakt, sitet e “Natura 2000” kanë qenë për shumë dekada “zona të nxehta” të masakrës pyjore në Rumani.

“Në letër Rumania ka legjislacionin më të gjelbër në Europë. Tashmë ka dhe legjislacionin e gjurmimit, me vendosje sistemi GPS në kamionë, databazë elektronike etj. Por është shumë e vështirë të ndjekësh këtë legjislacion me një ekip shumë të vogël njerëzish që punojnë në policinë pyjore apo institucionet e tjera. Nuk ka mjaftueshëm njerëz që të kuptojnë të gjithë atë çka po ndodh në pyje. Ndërsa për sa u përket parqeve kombëtare, ka mbrojtje strikte që po zbatohet. A jemi ne të kënaqur me këtë mbrojtje? Jo, nuk mjafton. Sepse ne shohim që ka shumë prerje edhe brenda këtyre zonave të mbrojtura. Menaxherët e këtyre parqeve nuk kanë ambicie dhe vendosmëri për të mbrojtur vërtet këto parqe. Dhe ka dhe mungesë interesi nga ana e ministrisë së Mjedisit, sepse tekefundit, është ai institucioni që duhet të vendosë për mbrojtjen e këtyre zonave” – përfundon përfaqësuesi i “Green Peace”.

Vetë ministria thotë se ka një plan konkret për prerjet e paligjshme, duke zbatuar politikat për marrjen në zotërim edhe të fondeve pyjore me pronësi private, madje edhe në rastet kur pronari nuk dihet.

Ky hulumtim u mbështet nga German-South Eastern Programme 2023, International Journalists’ Programme (IJP)./Media Ndërtimi

Ambienti

Mobilet IKEA shkatërrojnë disa nga pyjet e fundit të lashtë të Evropës

Published

on

Prodhuesit e mobiljeve që prodhojnë për IKEA po sigurojnë dru nga disa nga pyjet e fundit të mbetura të vjetra të Evropës në Karpatet rumune, duke përfshirë zonat e mbrojtura të Natura 2000, zbulon raporti i ri.

Një hetim i Greenpeace zbulon se shtatë prodhues që prodhojnë produktet e preferuara të të gjitha kohërave të IKEA-s, si karriget INGOLF ose krevatet dhe shtretërit e foshnjave SNIGLAR për fëmijë, janë të lidhur me shkatërrimin e pyjeve me vlerë të lartë ruajtjeje.

Të paktën 30 produkte të ndryshme nga këta furnizues u gjetën në dyqanet IKEA në 13 vende: Austri, Belgjikë, Çeki, Finlandë, Francë, Gjermani, Hungari, Itali, Izrael, Poloni, Suedi, Zvicër dhe MB. Greenpeace i bën thirrje IKEA-s që të bëhet pjesë e zgjidhjes në vend që të kontribuojë në krizat e vazhdueshme të klimës dhe biodiversitetit.

Robert Cyglicki, Drejtor i Fushatës së Biodiversitetit në Greenpeace në Evropën Qendrore dhe Lindore, tha: “Trashëgimia jonë e natyrës nuk mund të shndërrohet në mobilje. Pyjet e vjetra janë jetike për shëndetin e planetit dhe duhet të mbrohen menjëherë. IKEA duhet të përmbushë premtimet e veta për qëndrueshmërinë dhe të pastrojë zinxhirin e saj të furnizimit nga shkatërrimi i pyjeve të vjetra.”

Raporti Mblidhni të vërtetën: Shkatërrimi i pyjeve të vjetra në Karpatet Rumune u hulumtua dhe u shkrua nga Greenpeace Evropa Qendrore dhe Lindore.

Ekipet e hetimit ndoqën zinxhirin e furnizimit nga analizimi i lejeve dhe imazheve satelitore të vendeve të prerjes së druve në pyjet në Rumani deri te depot e drurit dhe prodhuesit e mobiljeve, ku përfundojnë ato produkte: në raftet e dyqaneve IKEA.

U zbulua se disa prodhues sigurojnë dru nga pyjet me vlerë të lartë ruajtjeje. Bazuar në informacionin e disponueshëm publikisht, IKEA është klienti më i madh i produkteve të prodhuara nga shumica e këtyre kompanive, duke nënkuptuar një probabilitet të lartë që druri problematik të përfundojë në mobiljet IKEA. Sipas raportit, kjo duket e sigurt në rastin e një prodhuesi, Plimob, pasi Plimob prodhon praktikisht ekskluzivisht për IKEA.

Greenpeace CEE i dha IKEA-s mundësinë për të komentuar mbi gjetjet e këtij hetimi. IKEA nuk e kundërshtoi informacionin. Nga prodhuesit, njëri pranoi marrjen e lëndës drusore nga një zonë e Natura 2000, duke deklaruar se një shkatërrim i tillë nuk është i paligjshëm, ndërsa disa nuk u përgjigjën.

Greenpeace pranon se mobiljet në përgjithësi janë një mënyrë e mirë për të përdorur drurin, për të ruajtur karbonin dhe për t’i shtuar vlerë lëndëve të para, por kjo nuk duhet të ndodhë duke sakrifikuar pyjet biologjikisht më të larmishëm të planetit. Karpatet janë shtëpia e arinjve të murrmë, rrëqebullit dhe ujqërve dhe bizonit evropian dhe janë ndër refugjatët më të rëndësishëm të florës dhe faunës në kontinentin evropian.

Problemi është se kompanitë dhe autoritetet duan të shmangin identifikimin e zonave si pyje parësore ose të vjetra për të shmangur kufizimet, gjë që çon në faktin se vetëm 2.4% (1700 km²) e pyjeve të Karpateve Rumune janë aktualisht të mbrojtura kundër prerjeve.

Në të njëjtën kohë, të dhënat zyrtare sugjerojnë se rreth 7% e pyjeve rumune janë mbi 120 vjeç.[4] Sipas strategjisë së BE-së për Biodiversitetin, këto pyje duhet të mbrohen rreptësisht. “IKEA duhet të bëhet një korporatë e para për veprimet e nevojshme politike për të vendosur masa ligjore të detyrueshme dhe efektive për mbrojtjen e biodiversitetit për të përmbushur objektivat e biodiversitetit të Evropës,” përfundon Cyglicki./Media Ndërtimi

Continue Reading

Ambienti

Ngrohja nga “Termokos” eliminon ndotjen e ajrit për rreth 135 mijë ton CO2

Published

on

NP “Termokos” gjatë sezonit ngrohës 2023/2024 ka zgjeruar rrjetin e ngrohjes edhe për 13.313 njësi banimi, 317 objekte banesore me një sipërfaqe totale prej 1,122,538.00m². Zgjerimi i rrjetit dhe përfshirja në furnizimin me ngrohje për mbi 13 mijë njësi banesore, ka pasur ndikim të drejtpërdrejtë në kursimin e energjisë elektrike si dhe eliminimin e nevojës së përdorimit të alternativave tjera ngrohëse, të cilat shkaktojnë ndotjen e ajrit.

Sipas kalkulimeve kjo ka ndikuar, që të zvogëlohet emitimi i dioksidit të karbonit (CO2) për 58.000 ton përgjatë një sezoni ngrohës. Ndërkaq, ndikimi në ruajtjen e mjedisit dhe zvogëlimi i ndotjes së ajrit, konsiderohet, se është shumëfish më i lartë dhe arrin në shifra të pallogaritshme, duke pasur parasysh faktin se aktualisht në rrjetin e ngrohjes janë të kyçur rreth 30 mijë konsumatorë.

Sipas një përllogaritje të thjeshtë për çdo sezon ngrohës NP “Termokos” nëpërmes furnizimit me ngrohje për rreth 30 mijë konsumatorë, eliminon ndotjen e ajrit të Prishtinës për afërsisht 135 mijë ton CO2.

NP Termokos përgjatë sezonit të fundit ngrohës 2023/2024 ka ekstraktuar nga KEK-u 303.15 GWh energji, që në raport krahasues me sezonin ngrohës paraprak ka një rritje prej 14.6%.

Gjatë këtij sezoni ngrohës janë liferuar 270 GWh energji termike tek konsumatorët apo 14.6% më shumë energji, gjë që ka qenë rrjedhojë e zgjerimit të rrjetit të ngrohjes./Media Ndërtimi

Continue Reading

Ambienti

Konventa e Bernës do të monitorojë projektin e Skavicës për shkelje të mundshme, shpresë për lumin e Drinit të Zi dhe speciet e rrezikuara

Published

on

Konventa e Bernës*, në mbledhjen e saj të prillit ka vendosur të monitorojë HEC-in e Skavicës dhe të kërkojë nga qeveria Shqiptare t’i përgjigjet shqetësimeve të përbashkëta të mëposhtme:

– HEC-i i Skavicës në lumin Drini i Zi mund të prekë një zonë të mundshme të Rrjetit Emerald dhe gjithashtu specie të shumta të mbrojtura në Konventën e Bernës, të cilën Shqipëria e ka ratifikuar në ligj, shkruan Monitor.al

– Shqetësim i veçantë është për Rrëqebullin e Ballkanit të rrezikuar në mënyrë kritike dhe korridoret e tij migratore. Konventa e Bernës ka theksuar se projekti i HEC-it të Skavicës bie ndesh me Projektin e Rimëkëmbjes së Rrëqebullit, në të cilin Shqipëria ishte propozuesi kryesor për renditjen e rrëqebullit të Ballkanit si një specie rreptësisht e mbrojtur.

– Byroja e Konventës së Bërnës theksoi gjithashtu se projekti mund të prekë tre liqene të rëndësishëm të Ballkanit Perëndimor, duke përfshirë liqenet e Ohrit dhe të Shkodrës.

– Një çështje që kërkon monitorim të ngushtë është përpilimi i Vlerësimit të Ndikimit Mjedisor dhe Social për HEC-in e Skavicës që është ende i pa finalizuar,

– Së fundi, Byroja vuri në dukje mbrojtjen e kafshëve mishngrënësve të mëdhenj, të cilët gjithashtu preken nga HEC-i i Skavicës.

Konventa e Bernës i ka kërkuar Shqipërisë të zbatojë parimin e parandalimit gjatë fazës së parë aktuale të projektit. Kjo do të thotë të mos zhvillohen projekte që mund të ndikojnë negativisht në habitatet dhe speciet e Shqipërisë dhe të territorit të Konventës së Bernës.

Continue Reading

Trending