Connect with us

Ambienti

Mbi 654 hektarë pyje janë të prera ilegalisht çdo vit në Kosovë

Published

on

Sipas një raporti të realizuar nga organizata Sustainability Leadership Kosova (SLK), shumë hektarë të pyjeve u dëmtuan edhe në vitet e fundit.

“15.980 hektarë pyje të humbura gjatë periudhës 2001-2021 në Kosovë, mbi 2 hektarë në ditë baras me 3.5 fusha futbolli në ditë. Mbi 654 hektarë pyje të prera ilegalisht çdo vit. Mbi 70 hektarë pyje të djegura çdo vit, mbi 20 hektarë pyje të shndërruar në toka bujqësore”, thuhet ndër të tjera në raportin e SLK-së.

Raporti thekson edhe vitet paraprake kur edhe u bënë dëmet më të mëdha ndaj pyjeve të Kosovës.

“Një rritje e dukshme e shpyllëzimit ka ndodhur në vitin 2007, me 675.97 hektarë të humbur, që përfaqëson 4.23% të sipërfaqes totale pyjore. Ky trend rritës vazhdoi, duke arritur kulmin në 2012, kur u humbën 1817,74 hektarë”, thuhet në raport, shkruan https://preportr.cohu.org/sq/hulumtime/Malet-pa-zot-407?fbclid=IwAR3VUyqbI0wuyfJeicH1S2Zy7wyfWlPR-GpMxr3ov-SWmwI-M7926E2p2AI

SLK këto të dhëna i ka gjeneruar përmes teknologjisë së GIS (Sistemit të Informacionit Gjeografik) dhe Remote Sensing (RS, teknologji që përdoret për të hulumtuar dukuri pa qenë në kontakt fizik me objektin, dukurinë apo procesin) është arritur që të kalkulohet norma e humbjeve vjetore të pyjeve.

Janë përdorur instrumente si dronët, imazhet satelitore ose teknologji të tjera të sensorit në distancë për të kapur imazhe ose të dhëna nga sipërfaqja e tokës, duke ofruar një perspektivë më të gjerë mbi modelet e shpyllëzimit dhe ndryshimet me kalimin e kohës.

Gjithashtu, studiuesit kanë vizituar vende specifike për të vëzhguar dhe dokumentuar karakteristikat fizike të zonës si: dendësia e pemëve, përbërja e specieve dhe dëshmitë e shpyllëzimit.

Preportr pati realizuar një hulumtim lidhur me këtë çështje në vitin 2017, ku është paraqitur gjendja e pyjeve në nivel vendi, ndërkaq tani hulumtimi është fokusuar në Komunën e Podujevës, Ferizajt dhe Skënderajt.

Të dhënat nga terreni tregojnë për dëmtim të vazhdueshëm të pyjeve edhe në këto tri komuna. Siç mund të shihet edhe në fotografitë e realizuara gjatë daljes në terren, shumë pyje janë prerë dhe vendet në ato pjesë kanë mbetur të degraduara. Në disa nga ato vende ku janë prerë drutë, tashmë janë hedhur mbeturina të ndryshme.

Në zonat malore të këtyre tri komunave janë vërejtur edhe dëmtime të mëhershme të shkaktuara nga zjarri, por edhe dëme që janë bërë rishtas. Para disa javësh është djegur një mal në Skënderaj, përkatësisht në vendin e quajtur Zhitovc, i cili gjendët mes fshatrave Kllodernicës, Vitakut dhe Çubrelit.  Dëmet që janë shkaktuar nga kjo djegie janë të mëdha. Ky mal tregon për dy llojeve të dëmeve që i janë bërë maleve ndër vite. Në njërën anë është prerë, ndërsa në anën tjetër është djegur.

Në Agjencinë Pyjore të Kosovës shprehen të pakënaqur lidhur me ndëshkimet e lehta dhe parashkrimin e lëndëve.

“Me politikat e dënimeve që aplikohen nga Gjykatat nuk jemi të kënaqur, sepse në shumicën e aktgjykimeve nuk shqiptohen madje as gjobat e parapara me minimumin ligjor dhe detyrohemi që të ushtrojmë ankesa në Gjykatën e Apelit”, thuhet në përgjigjen e APK-së.

Preportr ka marrë të dhënat nga kjo agjenci për aktgjykimet dhe aktvendimet që ka pranuar nga gjykatat e Kosovës, por edhe numrin e fletëparaqitjeve që ka bërë kjo agjenci për periudhën 2015 – 25.10.2023

Në Agjencinë Pyjore ankohen për sfida të ndryshme të cilat po ndikojnë në mosruajtjen e pyjeve si duhet. Sipas agjencisë, numri i inspektorëve dhe i rojave të pyllit është i vogël. Aktualisht ka njëmbëdhjetë inspektorë, të cilët mbulojnë gjashtë rajone me nga dy inspektorë.

Në nivel komunal janë gjithsej 171 roje pylli, prej tyre 13 operojnë në komunën e Podujevës, 7 në Ferizaj dhe 6 në Skënderaj.

Ky numër i inspektorëve dhe rojave është i vogël sipas APK-së, sepse për një roje, terreni i përgjegjësisë është nga 500 deri në 1500 hektarë pyje.

Në këto rrethana kjo agjenci e pranon se nuk po mund t’i mbrojë pyjet e Kosovës nga prerësit ilegal. Edhe pse viteve të fundit thonë se ka një përmirësim, prerja ilegale e pyjeve po vazhdon.

Orvatje të zbehta për ta ndalur “gjahun” e pyjeve

Siç mund të shihet edhe gjatë trajtimit të këtij hulumtimi, pyjet në masë të madhe janë dëmtuar në sy të institucioneve përkatëse, të cilat përveç që nuk kanë reaguar, ka pasur shumë raste që e kanë ndihmuar prerjen ilegale. Në një hulumtim të mëhershëm Preportr ka raportuar se rreth gjysma e rojave të pyllit janë proceduar në organet e ndjekjes për shkak të kanë abuzuar me detyrën zyrtare, duke lejuar prerjen ilegale të pyjeve.

Në anën tjetër, derisa ndër vite ka pasur bartje të kompetencave, hartime të ligjeve dhe të dokumenteve tjera, gjendja në terren ka mbetur pothuajse e njëjtë. Ende ka shumë njerëz që dëmtojnë pyjet. Siç duket rastet të cilat po procedohen në organet e drejtësisë nuk po trajtohen siç duhet, duke u parashkruar dhe duke u shqiptuar ndëshkime të lehta, kjo mbase ka ndikuar që veprimet ilegale në pyje veç të shtohen.

Agjencia e Pyjeve duket të ketë ende probleme me stafin dhe rregullimin e brendshëm nga bartja e kompetencave të nivelit lokal. Ata ankohen edhe për kushte të vështira të punës, sidomos për stafin që dalin në terren. Edhe nga agjencia janë të pakënaqur me trajtimin e rasteve të dëmtimeve të cilat po trajtohen me neglizhencë, duke u gjobitur në shuma të vogla parash.

Njohësit e kësaj fushe u bëjnë thirrje institucioneve kompetente për mbrojtjen e pyjeve që të angazhohen më shumë në këtë drejtim, ndërkaq thonë se edhe qytetarët duhet të vetëdijesohen më shumë për rëndësinë e pyjeve dhe ruajtjen e tyre.

Ky hulumtim është realizuar në kuadër të pjesës praktike të “Shkollës për Gazetari Hulumtuese” e cila organizohet nga Organizata ÇOHU! dhe u mbështet nga Fondacioni Shoqëria e Hapur për Shqipërinë./Media Ndërtimi

Ambienti

Mobilet IKEA shkatërrojnë disa nga pyjet e fundit të lashtë të Evropës

Published

on

Prodhuesit e mobiljeve që prodhojnë për IKEA po sigurojnë dru nga disa nga pyjet e fundit të mbetura të vjetra të Evropës në Karpatet rumune, duke përfshirë zonat e mbrojtura të Natura 2000, zbulon raporti i ri.

Një hetim i Greenpeace zbulon se shtatë prodhues që prodhojnë produktet e preferuara të të gjitha kohërave të IKEA-s, si karriget INGOLF ose krevatet dhe shtretërit e foshnjave SNIGLAR për fëmijë, janë të lidhur me shkatërrimin e pyjeve me vlerë të lartë ruajtjeje.

Të paktën 30 produkte të ndryshme nga këta furnizues u gjetën në dyqanet IKEA në 13 vende: Austri, Belgjikë, Çeki, Finlandë, Francë, Gjermani, Hungari, Itali, Izrael, Poloni, Suedi, Zvicër dhe MB. Greenpeace i bën thirrje IKEA-s që të bëhet pjesë e zgjidhjes në vend që të kontribuojë në krizat e vazhdueshme të klimës dhe biodiversitetit.

Robert Cyglicki, Drejtor i Fushatës së Biodiversitetit në Greenpeace në Evropën Qendrore dhe Lindore, tha: “Trashëgimia jonë e natyrës nuk mund të shndërrohet në mobilje. Pyjet e vjetra janë jetike për shëndetin e planetit dhe duhet të mbrohen menjëherë. IKEA duhet të përmbushë premtimet e veta për qëndrueshmërinë dhe të pastrojë zinxhirin e saj të furnizimit nga shkatërrimi i pyjeve të vjetra.”

Raporti Mblidhni të vërtetën: Shkatërrimi i pyjeve të vjetra në Karpatet Rumune u hulumtua dhe u shkrua nga Greenpeace Evropa Qendrore dhe Lindore.

Ekipet e hetimit ndoqën zinxhirin e furnizimit nga analizimi i lejeve dhe imazheve satelitore të vendeve të prerjes së druve në pyjet në Rumani deri te depot e drurit dhe prodhuesit e mobiljeve, ku përfundojnë ato produkte: në raftet e dyqaneve IKEA.

U zbulua se disa prodhues sigurojnë dru nga pyjet me vlerë të lartë ruajtjeje. Bazuar në informacionin e disponueshëm publikisht, IKEA është klienti më i madh i produkteve të prodhuara nga shumica e këtyre kompanive, duke nënkuptuar një probabilitet të lartë që druri problematik të përfundojë në mobiljet IKEA. Sipas raportit, kjo duket e sigurt në rastin e një prodhuesi, Plimob, pasi Plimob prodhon praktikisht ekskluzivisht për IKEA.

Greenpeace CEE i dha IKEA-s mundësinë për të komentuar mbi gjetjet e këtij hetimi. IKEA nuk e kundërshtoi informacionin. Nga prodhuesit, njëri pranoi marrjen e lëndës drusore nga një zonë e Natura 2000, duke deklaruar se një shkatërrim i tillë nuk është i paligjshëm, ndërsa disa nuk u përgjigjën.

Greenpeace pranon se mobiljet në përgjithësi janë një mënyrë e mirë për të përdorur drurin, për të ruajtur karbonin dhe për t’i shtuar vlerë lëndëve të para, por kjo nuk duhet të ndodhë duke sakrifikuar pyjet biologjikisht më të larmishëm të planetit. Karpatet janë shtëpia e arinjve të murrmë, rrëqebullit dhe ujqërve dhe bizonit evropian dhe janë ndër refugjatët më të rëndësishëm të florës dhe faunës në kontinentin evropian.

Problemi është se kompanitë dhe autoritetet duan të shmangin identifikimin e zonave si pyje parësore ose të vjetra për të shmangur kufizimet, gjë që çon në faktin se vetëm 2.4% (1700 km²) e pyjeve të Karpateve Rumune janë aktualisht të mbrojtura kundër prerjeve.

Në të njëjtën kohë, të dhënat zyrtare sugjerojnë se rreth 7% e pyjeve rumune janë mbi 120 vjeç.[4] Sipas strategjisë së BE-së për Biodiversitetin, këto pyje duhet të mbrohen rreptësisht. “IKEA duhet të bëhet një korporatë e para për veprimet e nevojshme politike për të vendosur masa ligjore të detyrueshme dhe efektive për mbrojtjen e biodiversitetit për të përmbushur objektivat e biodiversitetit të Evropës,” përfundon Cyglicki./Media Ndërtimi

Continue Reading

Ambienti

Ngrohja nga “Termokos” eliminon ndotjen e ajrit për rreth 135 mijë ton CO2

Published

on

NP “Termokos” gjatë sezonit ngrohës 2023/2024 ka zgjeruar rrjetin e ngrohjes edhe për 13.313 njësi banimi, 317 objekte banesore me një sipërfaqe totale prej 1,122,538.00m². Zgjerimi i rrjetit dhe përfshirja në furnizimin me ngrohje për mbi 13 mijë njësi banesore, ka pasur ndikim të drejtpërdrejtë në kursimin e energjisë elektrike si dhe eliminimin e nevojës së përdorimit të alternativave tjera ngrohëse, të cilat shkaktojnë ndotjen e ajrit.

Sipas kalkulimeve kjo ka ndikuar, që të zvogëlohet emitimi i dioksidit të karbonit (CO2) për 58.000 ton përgjatë një sezoni ngrohës. Ndërkaq, ndikimi në ruajtjen e mjedisit dhe zvogëlimi i ndotjes së ajrit, konsiderohet, se është shumëfish më i lartë dhe arrin në shifra të pallogaritshme, duke pasur parasysh faktin se aktualisht në rrjetin e ngrohjes janë të kyçur rreth 30 mijë konsumatorë.

Sipas një përllogaritje të thjeshtë për çdo sezon ngrohës NP “Termokos” nëpërmes furnizimit me ngrohje për rreth 30 mijë konsumatorë, eliminon ndotjen e ajrit të Prishtinës për afërsisht 135 mijë ton CO2.

NP Termokos përgjatë sezonit të fundit ngrohës 2023/2024 ka ekstraktuar nga KEK-u 303.15 GWh energji, që në raport krahasues me sezonin ngrohës paraprak ka një rritje prej 14.6%.

Gjatë këtij sezoni ngrohës janë liferuar 270 GWh energji termike tek konsumatorët apo 14.6% më shumë energji, gjë që ka qenë rrjedhojë e zgjerimit të rrjetit të ngrohjes./Media Ndërtimi

Continue Reading

Ambienti

Konventa e Bernës do të monitorojë projektin e Skavicës për shkelje të mundshme, shpresë për lumin e Drinit të Zi dhe speciet e rrezikuara

Published

on

Konventa e Bernës*, në mbledhjen e saj të prillit ka vendosur të monitorojë HEC-in e Skavicës dhe të kërkojë nga qeveria Shqiptare t’i përgjigjet shqetësimeve të përbashkëta të mëposhtme:

– HEC-i i Skavicës në lumin Drini i Zi mund të prekë një zonë të mundshme të Rrjetit Emerald dhe gjithashtu specie të shumta të mbrojtura në Konventën e Bernës, të cilën Shqipëria e ka ratifikuar në ligj, shkruan Monitor.al

– Shqetësim i veçantë është për Rrëqebullin e Ballkanit të rrezikuar në mënyrë kritike dhe korridoret e tij migratore. Konventa e Bernës ka theksuar se projekti i HEC-it të Skavicës bie ndesh me Projektin e Rimëkëmbjes së Rrëqebullit, në të cilin Shqipëria ishte propozuesi kryesor për renditjen e rrëqebullit të Ballkanit si një specie rreptësisht e mbrojtur.

– Byroja e Konventës së Bërnës theksoi gjithashtu se projekti mund të prekë tre liqene të rëndësishëm të Ballkanit Perëndimor, duke përfshirë liqenet e Ohrit dhe të Shkodrës.

– Një çështje që kërkon monitorim të ngushtë është përpilimi i Vlerësimit të Ndikimit Mjedisor dhe Social për HEC-in e Skavicës që është ende i pa finalizuar,

– Së fundi, Byroja vuri në dukje mbrojtjen e kafshëve mishngrënësve të mëdhenj, të cilët gjithashtu preken nga HEC-i i Skavicës.

Konventa e Bernës i ka kërkuar Shqipërisë të zbatojë parimin e parandalimit gjatë fazës së parë aktuale të projektit. Kjo do të thotë të mos zhvillohen projekte që mund të ndikojnë negativisht në habitatet dhe speciet e Shqipërisë dhe të territorit të Konventës së Bernës.

Continue Reading

Trending