Arkitekturë
Kino “Lumbardhi”&”Bahçe”, trashëgimi e ndërtuar mbi trashëgimi që po ringjallet nga të rinjtë prizrenas [video]
Ndikimi i lumit që kalon midis qytetit magjepsës të Prizrenit, ka bërë që edhe kinemaja e vjetër e këtij qyteti të marrë emrin e lumit. Dikur “Bistrica” e sot “Lumbardhi”.
Uran Haxha
E ndodhur në Qendrën Historike të Prizrenit, kinemaja është ndërtuar në vitet e ’50-ta të shekullit XX. E karakterizuar me një dizajn të thjeshtë arkitektonik në pamje nga jashtë, bëhet pjesë e modernizimit në vitet e ’50-ta.
Sapo futesh brenda hollit të saj era e ndërtimeve të komunizmit ndjehet. E mbështjellë në mure me llamperi e dyer te vjetra. Në katin e dytë ku ka zyra është edhe ballkoni, në të cilin duhet të hysh nga një derë e zbukuruar me një tapet druri. E brenda ballkonit të vjen pamja fantastike e trarëve që mbajnë çatinë, raporton Ndertimi.info.
Nën ballkon e çati shtrihet salla tashmë e transformuar. Me anë të organizatës “Lumbardhi” që drejton, Ares Shporta po ndan një pjesë të jetës së tij, për t’i dhënë jetë kësaj hapësire. Ai tregon paksa për historinë e kinemasë, së ndërtuar në oborret dhe shtëpitë e rrënuara dikur.
“Kino ‘Bistrica’ e tash ‘Lumbardhi’ është ndërtu 1948-51, ka qenë pjesë e një vale të ndërtimit të kinemave në krejt Jugosllavinë. Sot përderisa është aset i mbrojtur i trashëgimisë kulturore, atëherë ka qenë sulm ndaj trashëgimisë kulturore që ka ekzistu këtu, pasi ka ndodhur shpronësimi dhe shkatërrimi i dyqaneve dhe shtëpive private që kanë qenë këtu buzë lumit, për t’u ndërtuar kjo”, tregon Shporta, i ulur në një nga karrigat e kinemasë që ka spërkatur Prizrenin me art, sikur lumi që e ka spërkatur me ujë e freski.
Pasi të rinjtë e morrën në dorë këtë kinema, aty pati edhe ndryshime. “Problemi kryesor ka qenë me kulmin, i cili ka qenë shumë i dëmtuar edhe nga të reshurat e shiut ka filluar të dëmtohet struktura e objektit, qoftë muret mbajtëse anash, qoftë tavani, pjesa administrative. Ndër veprimet e para ka qenë me gjet mbështetje për intervenim urgjent dhe me mbështetjen e organizatës Trashëgimia Kulturore pa Kufi në vitin 2016 arritëm ta përtrijmë kulmin. Ishte një moment kur e humbën tavanin, por i fituam trajet. Eksperti i statikës ka konstatuar se janë të fortë dhe vetëm i kemi pastruar”, tha Shporta, teksa ka nënvizuar dy ndryshimet substanciale, që ka qenë ngjyrosja e sallës përbrenda dhe reduktimi i numrit të karrigave, për shakak të konfortit.
Ditët e dimrit kishin bërë që kinemaja përmbrenda të ishte e ftohtë. Në të ardhmen Aresi dhe shokët e tij mendojnë që t’i instalojnë edhe një sistem ngrohjeje. Duke dalë nga kinemaja, nuk është se del përfundimisht. Praktikisht futesh në një kinema tjetër. Kino e hapur, e njohur si Kino Bahçe.
“Kino e hapur është ndërtuar diku 8 vjet pas asaj brenda, me shpronësimin e oborrit të një fqiu tjetër edhe shpejt është bë hapësirë e preferuar për qytetarët. Më herët ka pasur hyrje nga jashtë, më pas është hapur dera që është edhe sot”, rrëfen ai teksa lëshon sytë rreth e rrotull hapësirës madhështore. Ai tregon edhe për ndryshimet që janë bërë dhe se parashihet të bëhen.
“Ka ndryshuar ndër vite, pasi ka pasur shumë më shumë vegjitacion dhe drunjtë e mëdhenj i kanë pengu me rrënjë fqinjët edhe më pas kur është bërë ndërhyrja në kulm, mjeshtrit ishin të pakujdesshëm dhe e kanë prerë një bimë në fasadë, por ajo ka dëmtu fasadën. Në pjesën frontale janë hequr disa karriga dhe janë dërguar në një fshat diku, kaq dijmë. Ngjyra e karrigave ka ndryshuar. Plani për pjesën jashtë është që ta ç’misticizojmë derën jashtë dhe ta bëjmë më komunikuese, pak në peisazh, e më pas do të hiqet betoni dhe do të bëhet taman ‘Bahçe’”.
Duke soditur në qoshet e hapësirës së Kino Bahçe edhe mund të shohësh ndonjë dritare të vogël nga shtëpitë përrreth që s’kanë pasur nevojë të blejnë biletë për të parë film. E prej aty duhet të largohesh në një derë e vjetër shumë, ndoshta afro sa vet kinemaja, që përmbi mban një mbishkrim tepër modern “CINEMA”.
Arkitekturë
Çfarë fshihet nën strukturat komplekse sipas arkitektit japonez Sou Fujimoto
Arkitekturë
Arkitektura përmes syve të francezes Odile Decq
Arkitekturë
Le Corbusier: Forma, funksioni dhe modernizmi në arkitekturë
-
Infrastrukturë3 days ago
Komuna e Prishtinës hap tender 6 milionë euro për ndërtimin e nënkalimit në rrugë “Agim Ramadani”
-
Infrastrukturë22 hours ago
Kontraktori kinez i tuneleve pretendon rekord të ri në drejtimin e tunelit të autostradës së Gjeorgjisë
-
Aktuale23 hours ago
Mbahet “Konferenca Studentore Ndërkombëtare e Inxhinierisë së Ndërtimit” (ISCCE 2024)
-
Infrastrukturë23 hours ago
Hap dyert ‘Zenova Home’, partneri juaj për mobilimin e shtëpisë
-
Infrastrukturë20 hours ago
Mospërputhjet në deklarim të pasurisë- Ku u zhdukën banesa dhe garazhi i papërfunduar i presidentes?
-
Aktuale3 days ago
’53 milionëshi’ – Pse Gjykata e Prishtinës vendosi që kompensimi të zgjidhet në kontest juridiko-civil
-
Infrastrukturë2 days ago
Pas pesë javësh skadon licenca e Terminalit Doganor në Ferizaj
-
Infrastrukturë2 days ago
Foster + Partners projekton ndërtimin e rrokaqiellit 487 metra në Park Avenue të New York