Connect with us

Aktuale

Ndriçimi publik i Prizrenit dikur ngjasonte me të Romës e Berlinit

Published

on

Prizreni sikurse disa qytete në botë ka pasur një ndriçim publik, që në kohërat e vjetra që flet për një civilizim më të hershëm në këtë qytet. Kësisoj sikurse edhe Roma e Berlini, edhe Prizreni dikur ka pasur ndriçim publik. Prizrenasit shpjegojnë se qysh në kohën e periudhës osmane Prizreni e ka pasur këtë ndriçim.

Ata thonë se ndriçimi publik i asaj kohe është bërë përmes llambadarëve, që kanë ndriçuar rrugën kryesore të këtij qyteti, dhe se ndezja e ndriçimi i tyre është bërë me shkallë për të ndezur qirinjtë në llambadarë. Profesor dr. Simir Krasniqi tregon për gazetën “Kosova Sot” se ka hasur në literaturë historike për faktin se prodhuesit e llambadarëve dhe fenerëve prizrenasit ishin të njohur, andaj ka pasur ustallarë të dalluar që kanë punuar llambadarë dhe fenerë, bile që kanë shitur edhe përtej kufijve të Ballkanit.

Në këtë drejtim edhe profesor Vedat Kiseri dhe intelektuali Zejnel Çeko ende i kanë të freskëta tregimet se si Prizreni, ndër shekuj ka pasur ndriçim publik. “Ka pasur llambadarët me qirinj dhe ka qenë personi i veçantë, që ka bërë ndezjen dhe fikjen e tyre qirinjve. Kjo thuhet se ka vazhduar deri në ndërtimin e Hidrocentralit të parë kur edhe ka ardhur energjia elektrike”, është shprehur Kiseri.

Dy roje bënin ndezjen dhe fikjen e dy llambadarëve

Muhamet Sallauka mban mend edhe llambadarët me qirinj në Prizren. “Mbaj mend kur dritat, gjegjësisht llambadarët e Prizrenit, bënin dritë me qirinj të trashë, të cilët thuhej se i bënin nga yndyrat shtazore. Ishin dy roje që bënë ndezjen e këtyre dy llambadarëve. Pastaj, për njërin thuhet se u pat dënuar vetëm, që e kishte zënë gjumi dhe nuk arriti të ndizte me kohë llambadarët”, shprehet Sallauka. Prof. dr. Kiseri mendon se në Prizren drita e parë ka ardhur në vitin 1929, njëzet e një vjet pas nismës së parë për ndërtimin e hidrocentralit mbi lumin e qytetit, nga i cili do të bëhej elektrifikimi i qytetit. Kurse Ahmeti Dirini inxhinier ka shkruar se në këtë vit ndërtohet hidrocentrali, që sot është objekt muze nën mbrojtjen e shtetit.

“Hidrocentrali në fillim ishte me fuqi 160kVA, ndërsa pas tetë vjetësh montohet gjeneratori i dytë dhe kapaciteti elektrik zmadhohet në 320kVA”, tregon në librin e tij Ahmet Drini, tashmë i ndjerë. Ky hidrocentral në atë kohë ka qenë më rentabil dhe teknikisht më i pasuri në Kosovë. Ai ka shkruar se nga hidrocentrali i parë i Prizrenit kanë mundur ta marrin dritën vetëm familjet e pasura prizrenase. Ai kishte rrëfyer se të gjithë ishin të magjepsur me dritën që vinte nga larg.

“Llambat elektrike atëbotë ishin me një formë rrumbullake. Për shkak se ne ishim mësuar të kishim dritë vetëm të qirinjve, kjo na dukej se kishte dritën e gjithë botës” shkruan Drini. Edhe Muhamet Sallauka ruan një rrëfim interesant. “Kur kishte ardhur gjyshi së pari në Prizren dhe kishte parë dritat, këtë gjë e kishte treguar në Budakovë, kurse burrat në odë gati që nuk i thanë se kjo punë është rrenë. Pastaj rryma në Prizren kur morëm vesh se vjen nga uji mbeta i shtangur. Unë isha fëmijë atëbotë dhe shpesh shkoja vetëm për të parë atë pjesë të hidrocentralit”, shprehet Sallauka. Atij i vjen keq që ky hidrocentral nuk është ende në funksion.

Ortodoksi shqiptar, usta Steva kishte punëtorinë e llambadarëve

Adem Berisha 82-vjeçar tregon se ishin të rritur kur në Prizren, nuk kishin energji elektrike dhe kishin vetëm fener dhe llamba gazi. “Fenerët atëbotë i blinim tek usta Steva. Ishte vështirë të thyhej feneri, ngase fenerët atëbotë bëheshin si nevojë e domosdoshme. Por, kishte familje që atëbotë kur bënin tri gjëra ndiheshin rahat. Pra, bukën, drutë e shtëpisë dhe gazin për fenerë. Bile unë mbaj mend kur në shtëpitë tona ka pasur vetëm eshkë për dritë. Mirëpo fenerxhiu i Prizrenit Steva që thuhej se ishte ortodoks shqiptar deri vonë ka pasur punëtorinë e tij”, është shprehur ai. Berisha ka theksuar se nuk i mban mend llambadarët me qirinj në Prizren, por ka dëgjuar për ata llambadarë, duke shtuar se thoshin se ishte Mitar Tada, ai që i ndizte e fikte ata llambadarë.

(Kosova Sot)

Aktuale

Eurostat: Shqiptarët më punëtorët në Evropë, por me paga me të ulëta

Published

on

Shqiptarët punojnë me orë më të gjata pune krahasuar me vendet e Bashkimit Evropian, megjithëse paguhen më pak.

Sipas të dhënave nga Eurostat, një javë e zakonshme pune për personat e moshës 20-64 vjeç në BE është mesatarisht 37.5 orë, ndërsa për shqiptarët rreth 43.7 orë në javë.

Konkretisht, shqiptarët punojnë një ditë më shumë se vendet e BE-së ose 6 orë më tepër në javë.

Pavarësisht këtij fakti, orët e zgjatura të punës në Shqipëri nuk përkthehen me paga më të larta, pasi aktualisht vendi ynë ka nivelin më të ulët të pagës mesatare në rajon dhe Europë, gati dyfish më pak se Serbia e Mali i Zi dhe ndjeshëm më pak se Bashkimi Europian.

Kjo tregon një mospërputhje të qartë midis orëve, pagës apo edhe produktivitetit të punëtorëve.

Direkt pas vendit tonë renditet Serbia, ndërsa sa i takon vendeve të BE-së, Greqia ka përqindjen më të lartë të punëtorëve me orar të zgjatur, rreth 11.6%, e ndjekur nga Qiproja 10.4% dhe Franca 10.1%.

Orët e zgjatura të punës në Greqi lidhen edhe me normën më të lartë të papunësisë, e si rrjedhojë orët shtesë të punonjësve aktivë i referohen zëvendësimit të mungesës së fuqisë punëtore në vend.

Holanda ka javën më të shkurtër të punës me rreth 33.2 orë, e ndjekur nga Gjermania me 35.3 dhe Danimarka me 35.4 orë.

Duke qenë se Shqipëria ka rekordin më të lartë të të vetëpunësuarve në rajon me një normë prej 36%, orët e gjata të punës lidhen kryesisht me nivelin e lartë të vetëpunësimit dhe punën e fundjavës.

E njëjta gjë vlen edhe për shumicën e shteteve të Bashkimit Evropian, ku 29.3% e të vetëpunësuarve punonin me orë të gjata krahasuar me të punësuarit, të cilët përbënin 3.6% e totalit.

Në Shqipëri administrata publike është ajo që punon më pak, me rreth 38.8 orë në javë, ndërsa punëtorët e sektorëve të prodhimit dhe ndërtimit punojnë më tepër.

Ndërsa në BE, orët e gjata të punës ishin më të zakonshme në mesin e punonjësve të kualifikuar të bujqësisë, pylltarisë dhe peshkimit me 27.5% dhe menaxherëve me 21.9%./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

BE do të jap 1 miliard euro ndihmë financiare për mbrojtjen sociale në Liban

Published

on

Gjatë vizitës së saj në Bejrut, Presidentja e Komisionit Evropian Ursula von der Leyen, e shoqëruar nga Presidenti i Republikës së Qipros, Nikos Christodoulides, diskutuan sfidat e rëndësishme të brendshme dhe rajonale me të cilat përballet Libani dhe se si BE-ja mund ta mbështesë më mirë vendin dhe njerëzit.

Ajo njoftoi se BE-ja do të ofrojë një paketë ndihme financiare për Libanin me vlerë 1 miliard euro për 2024-2027.

Kjo mbështetje e vazhdueshme e BE-së do të forcojë shërbimet bazë si arsimi, mbrojtja sociale dhe shëndeti për njerëzit në Liban. Ajo do të shoqërojë reformat urgjente ekonomike, financiare dhe bankare. Për më tepër, Forcat e Armatosura libaneze dhe forcat e tjera të sigurisë do t’i ofrohet mbështetje me pajisje dhe trajnime për menaxhimin e kufirit dhe për të luftuar kundër kontrabandës.

Vizita e Presidentes von der Leyen në Liban vjen pas takimit të posaçëm të Këshillit Evropian më 17-18 prill, ku Këshilli konfirmoi vendosmërinë e BE-së për të mbështetur njerëzit më të cenueshëm në Liban, duke përfshirë refugjatët, personat e zhvendosur brenda vendit dhe komunitetet pritëse, si si dhe forcimin e mbështetjes për Forcat e Armatosura libaneze, luftën kundër trafikimit të qenieve njerëzore dhe kontrabandës. Këshilli Evropian ripohoi gjithashtu nevojën për të arritur kushte për kthime të sigurta, vullnetare dhe dinjitoze të refugjatëve sirianë, siç përcaktohet nga UNHCR./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Zyra e Kryeministrit Kurti furnizohet me mobile luksoze në vlerë prej 54 mijë euro

Published

on

Karrige lëkure, tepisona, vitrina e mobile të ndryshme luksoze. Të gjitha këto janë porositur nga Zyra e Kryeministrit të Kosovës. Orenditë e reja po kapin shifrën e 54 mijë eurove.

Zyra e Kryeministrit të Albin Kurti, ka hapur disa tenderë për blerjen e disa orendive të reja.

Zyra e kryeministrit dhe disa ministri tjera janë në pritje të furnizimit me karrige të lëkurës, me tepsiona, me pajisje të reja për byfe, e vitrina, të cilat i kanë kushtuar hiç më pak se 53 mijë e 977 euro, shkruan Insajderi.

Me datën 30 të muajit të kaluar, Zyra e Kryeministrit kishte hapur tender për “furnizim me karrige lëkure”, 50 copë.

Vlera e parashikuar është 9,999.00 euro.

Poashtu në muajin e kaluar nga ZKM’ja është hapur tenderi për “Furnizim me lloje të ndryshme vitrinash”, ku ceken mobile druri për zyre. Vlera e parashikuar e kontratës për këtë tender është 40.000 euro.

Me 1 maj, Zyra e Kryeministrit ka hap tender për “Furnizim me pajisje byfeje”. Ku theksohet për “frigoriferë dhe ngrirësit”.

Vlera e parashikuar për këtë kontratë është 990 euro.

Bëhet fjalë për tri karrige statike nga materiali krom, të veshura me lëkurë artificiale, kualitet i lartë i ngjyrës së zezë.

Po ashtu edhe për një karrige rrotative nga rrjeta me mekanizëm lëvizës. Ku vetëm këto kanë kushtuar hiç më pak se 999 euro./Media Ndërtimi

Continue Reading

Trending