Connect with us

Infrastrukturë

Kur buldozerët të vijnë në derë, Vrulli i ndërtimit në Tiranë: progres apo spastrim?

Published

2 years ago

on

Më 19 janar 2022 qëlloi të isha në Tiranë, kur qyteti shqyhej në një tjetër cep, afër lumit. Zona e njohur si “5 Maji” e ka marrë emrin nga rruga kryesore që të çon në atë zonë, e cila fillon nga kryqëzimi tek Medreseja e vazhdon deri tek lumi i Tiranës.

Gjatë gjithë gjatësisë së rrugës kalohet nëpër segmente me karakter të ndryshëm urbaniteti. Segmenti nga Medreseja në të teposhtë deri tek “Unaza” është rrugë dedikuar kryesisht tregtisë së mallrave të përdorur apo të lirë. Në Unazë, tregtia bëhet akoma më e zhurmshme dhe dinamike pasi aty ndodhet ai që njihet si “Tregu i Medresesë”. Përballë tij ka pallate të ulëta me tulla silikate, ku katet përdhe akomodojnë dyqane të vogla ku gjen gjëra nga më të ndryshmet.

Duke vazhduar në rrugën “5 Maji” në mbarim të tregut është një zonë në ndërtim e sipër, sigurisht me të njëjtën tipologji pallatifikimi shumëkatëshe me dyqane në katin e parë e zyra në të dytin, model ky që përsëritet në çdo cep të qytetit pavarësisht nevojës për to apo kontekstit ku vendosen. Në vazhdimësi të rrugës hasen disa objekte ish-magazina dhe më pas fillojnë të shfaqen shtëpi dy-tre katëshe tipike të ndërtuara nga vetë njerëzit me t’u zhvendosur në Tiranë gjatë lëvizjeve demografike që pasuan rënien e regjimit komunist.

Iu bashkova aktivistëve të grupit të formuar rishtas të quajtur “E drejta mbi Qytetin”, aktiviteti i të cilëve gërsheton disiplina të shkencave sociale, politike, ekonomike si dhe urbanistikës. Kisha qenë dhe herë tjetër në zonë me ta, në një nga takimet e përditshme që banorët e zonës zhvillonin për të diskutuar situatën e tyre.

Atë ditë ishte ndryshe. Kamionë të ngarkuar me divane, dollape me pasqyra, dyshekë, frigoriferë e televizorë qarkullonin nëpër rrugët e zonës së “5 Majit”, së bashku me ndonjë banor të trishtuar të hipur mbi to. Ndërkohë që kamionët kalonin në rrugën kryesore, buldozerët kafshonin copëza shtëpish. Policë përlesheshin me një grua me veshje mirditore, e cila kërkonte me insistim “teshat e vdekjes” që i kishin ngelur brenda në shtëpinë që po ia shembnin.

Ishte nanë Liza që nga ky moment e njohu gjithë Shqipëria. Ia kishin nxjerrë gjithë zorrët e shtëpisë përjashtë nanë Lizës e ajo turfullonte e shqetësuar duke mallkuar ata që ia kishin bërë këtë qamet që po i shihnin sytë. Kujtonte burrin që para se të ikte në botën tjetër i kishte lënë për bukuri, të qetë e në punë të veta, në shtëpinë që e kishin bërë të gjithë bashkë me mund e me djersë, me kontribut të gjithë pjesëtarëve të familjes, fëmijëve, grave, burrave, por edhe përtej, edhe komshinjve që janë gjetur afër njëri-tjetrin gjatë ndërtimit.

I thuhej nanës Lizë që kjo po bëhej në emër të progresit të qytetit, por ajo nuk mund ta besonte se progresi ishte fjalë e mirë, me kaq shumë dhunë brenda.

Nuk është e panjohur për shqiptarët në Shqipëri shprehja “me të ra plani”, që nënkupton fatin e keq që gjurma e një infrastrukture në qytet, kryesisht rrugë, të kalojë nga shtëpia jote. Kur të bie plani do i dorëzohesh fatit. Një gjë e ngjashme iu thuhej, “do strehoheshin të pa strehët e tërmetit, por jo vetëm, edhe apartamente për shitje”. Por si u komunikohej kjo banorëve?

Ata tregonin për mesazhe e kërcënime që i kishin paraprirë kësaj dite e për gjithë tensionin që kishin kaluar para se kjo të ndodhte. Letër marrëveshjeje premtimi iu ishte dhënë në dorë për ta nënshkruar, por jo kur e ku do merrnin apartamentin, as sa të madh, as nga do e shihnin diellin, në cilin kat, që të paktën të mund ta imagjinonin jetën e re që po u imponohej e të ngushëlloheshin disi.

I THUHEJ NANËS LIZË QË KJO PO BËHEJ NË EMËR TË PROGRESIT TË QYTETIT, POR AJO NUK MUND TA BESONTE SE PROGRESI ISHTE FJALË E MIRË, ME KAQ SHUMË DHUNË BRENDA.

Nuk e dinte nanë Liza ku do e merrnin shtëpinë komshinjtë e saj të mirë, me të cilët  prej vitesh kishin ndarë gëzime e halle, Nuk kishte pranuar të nënshkruante asgjë, e sot i ishin futur në shtëpi dhjetra policë dhe e kishin nxjerrë duke e ngritur në ajër për krahësh. Buldozeri e kishte shqyer murin ku dukej kuzhina në kat të tretë. Nuk kishte shumë kohë që më në fund e kishin bërë kuzhinën pas shumë vitesh gatimi në një furnellë të sajuar nga halli. Kur buldozeri i binte shkallës së betonit, gjithë dheu tundej.

Po e shihja këtë skenë afër një mikeshës time gazetare që e kam njohur në aksionet e Kolektivit Feminist. Afër nesh ishte Mara, një grua që rrinte e shihte e heshtur gjithë skenën, por dukej që nga brenda ziente. “Na e kanë vënë kryqin”, më tha. “Do na prishin edhe shtëpinë tonë. Kemi kursimet e gjithë jetës, kemi rritur fëmijët aty në atë shtëpi. Sot rrimë në një dhomë poshtë, po i kemi hequr vetë gjithë dritaret e dyert që të shpëtojmë çfarë të mundemi”. E pyetur nëse donte të fliste para mikrofonit ajo tha që donte shumë të tregonte si e kishin ndërtuar atë shtëpi me aq shumë halle, por i shoqi nuk e kishte me qejf që ajo të fliste me gazetarët, arsyeja përse këtu nuk përdoret emri i saj i vërtetë.

E kuptoja presionin e vazhdueshëm për ta heshtur si grua, të mbytjes së një shpërthimi të natyrshëm, të nervit, ngritjes së zërit, nxjerrjes së dufit, atë që tradita e lexon si sfidim të maskulinitetit, atë që psikanaliza frojdiane e kategorizon si histeri femërore. Një aleancë e frikshme për ta ndrydhur atë. E projektuar kulturalisht që kur lind si krijesë shtëpiake, të cilës trupi dhe mendimet i censurohen, çdo dalje përtej kornizës së sjelljes së gruas së butë shihet si anomali.

Kur e pyeta Marën se çfarë ishte shtëpia për të, ajo m’u përgjigj se ishte “gjithçka”. I kujtoheshin fjalët e gjyshes kur po e përcillte nuse: “Shtëpia është e gruas, tregon sa e mirë e punëtore je. Eh, sa vrima ka muri, aq halle ka burri. Nuk është e lehtë, duhet të mbyllësh gojën e t’i bësh vend vetes moj bijë”!

E kishte larë e fërkuar fort atë dysheme. Ajo tregonte si i kishte të freskëta në mendje motivet floreale e më rombe të tapetave e rrugicave që aq shumë rëndonin të shkretat kur i shkundte me gjithë forcën e i varte të ajroseshin në parvazin e verandës. Nuk ishte lodhur duke u kërkuar fëmijëve të hiqnin këpucët kur mbërrinin te dera e futeshin ashtu turra vrap. “Vajzat më ndryshe, ato i heqin këpucët, se ato janë vajza. Djemtë janë harrakate, s’ke ç’u bën, janë djem”, i qante të njëjtin hall komshia tek shtëpia përballë.

Letrat, pronësia, legalizimi, të gjitha – diskutime burrash. Nuk ishte marrë me atë punë ndonjëherë, nuk kishte kohë. Duhet të sigurohej që dyshemeja të ishte e larë, tapetat të ishin të shkundur, batanijet të ishin të shtruara, ushqimi të ishte në tavolinë. Sa shumë ishin gëzuar të gjithë për certifikatën e legalizimit të pronësisë që e kishin marrë më në fund pas gati njëzet vitesh pritje në prag të zgjedhjeve të fundit. Nuk e kishin kuptuar asnjëherë se si disa nga komshitë e kishin marrë më shpejt e disa nuk e morrën dot kurrë deri sot që buldozerët ju kishin ardhur në derë.

Ky artikull është prodhuar me mbështetjen financiare të “Trusti Ballkanik për Demokracinë“, projekt i Fondit Gjerman Marshall të Shteteve të Bashkuara dhe Ministrisë së Punëve të Jashtme të Norvegjisë. Opinionet e shprehura në këtë artikull nuk paraqesin domosdoshmërisht ato të Ministrisë së Punëve të Jashtme të Norvegjisë,Trustit Ballkanik për Demokraci, Fondit Gjerman Marshall të Shteteve të Bashkuara, apo partnerëve.

Artikulli i shkruar nga Dorina Pllumbi dhe i publikuar në Kosovotwopointzero.com.

Related Topics:

Infrastrukturë

1 milion euro me shume për infrastrukturën e Komunës së Shtimes

Published

2 hours ago

on

May 8, 2024

By

Kryetari i Komunës së Shtimes, Qemajl Aliu së bashku me ministrin e Infrstrukturës, Liburn Aliu kanë nënshkruar memorandumin si hap që i paraprin fillimit të punimeve në dy projekte madhore infrastrukturore në Komunën tonë.

Konkretisht, do të bëhet:

Asfaltimi i rrugës Carralevë – Pjetërshticë – Dugë, në vlerë prej 500,000€, dhe;

Asfaltimi për lidhjen e rrugës “12 qershori” me “William Walker”, gjithashtu në vlerë prej 500,000€.

“Përpos nënshkrimit të Memorandumit për këtë investim 1 milionësh, me ministrin dolëm në terren dhe inspektuam punimet në rrugën “14 Dhjetori” dhe “17 Shkurti”.

Falënderoj Ministrin Aliu për vizitën dhe përkushtimin e tij në financimin e projekteve të rëndësishme për qytetarët tanë të cilëve po u krijohen rrugë me cilësi të lartë për t’u siguruar lehtësira në qarkullim, siç ka qenë zotim yni dhe siç po e përmbushim me vendosmëri që nga dita e parë e mandatit tonë.”, deklaroi kryetari i Shtimës, Qemajl Aliu./Media Ndërtimi

Continue Reading

Infrastrukturë

Sipas OKB-së, rindërtimi i shtëpive të shkatërruara në Gaza do të zgjasë të paktën 16 vjet

Published

2 hours ago

on

May 8, 2024

By

Kombet e Bashkuara kanë parashikuar se do të duhet “deri në vitin 2040 dhe ndoshta më shumë” për të rindërtuar shtëpitë në Gaza që janë shkatërruar në luftën Izrael-Hamas.

Duke përdorur të dhëna nga Byroja Qendrore Palestineze e Statistikave, raporti vlerësoi se do të duheshin 16 vjet për të rindërtuar shtëpitë e shkatërruara në Gaza ndërsa aksioni ushtarak i Izraelit në Palestinë vazhdon, pas sulmit të 7 tetorit 2023 ndaj Izraelit nga militantët e Hamasit.

“Edhe nën skenarë optimistë për ritmin e rindërtimit fizik, shkalla e shkatërrimit në Gaza ka qenë e tillë që, thjesht nga perspektiva e ngushtë e lëvizjes së materialeve të ndërtimit, do të duhej ende deri në vitin 2040 dhe ndoshta më shumë për të restauruar banesat e shkatërruara që nga ajo kohë. fillimi i luftës”, thanë studiuesit, raportoi Guardian.

Raporti u krijua nga Programi i Kombeve të Bashkuara për Zhvillim (UNDP) dhe Komisioni Ekonomik dhe Social i Kombeve të Bashkuara për Azinë Perëndimore (ESCWA) për të hetuar ndikimin e pritshëm socio-ekonomik të konfliktit në Gaza.

Raporti përcakton vitin 2040 si skenarin më optimist – duke u bazuar në datën nëse lufta do të përfundonte menjëherë, megjithatë, ky vlerësim llogarit vetëm shtëpitë e shkatërruara dhe nuk faktorizon riparimin e të gjitha ndërtesave të dëmtuara.

Ai bëri të qartë se rindërtimi dhe riparimi i dëmeve në infrastrukturën e Gazës, duke përfshirë shkollat dhe spitalet, do të zgjasë dekada.

Raporti parashikoi gjithashtu ndikimin në vlerësimet e Indeksit të Zhvillimit Njerëzor (HDI) për Palestinën nëse lufta vazhdon edhe për një, dy dhe tre muaj të tjerë.

Raporti i UNDP dhe ESCWA plotëson Vlerësimin e Përkohshëm të Dëmtimit të Rripit të Gazës të publikuar nga Kombet e Bashkuara (OKB) më 29 mars, i cili deklaroi se deri në fund të janarit 2024, dëmet në mjedisin e ndërtuar në Gaza arritën në rreth 18.5 miliardë dollarë. Dëmet në sektorin e banesave përbënin 72 për qind të kësaj kostoje.

Kjo përfshinte dëmtimin dhe shkatërrimin e 62 për qind të të gjitha shtëpive, të cilat barazoheshin me 290,820 njësi banimi në Gaza.

Në vlerësim thuhet gjithashtu se 84 për qind e objekteve shëndetësore janë shkatërruar ose dëmtuar, dhe gjithsej 56 objekte shkollore janë shkatërruar dhe 219 janë dëmtuar pjesërisht.

Ai gjithashtu njoftoi se armët e pashpërthyera dhe rreth 26 milionë tonë rrënoja do të duhej të pastroheshin nga Gaza për të filluar rindërtimin. Që atëherë, raportohet se kjo është rritur në rreth 37 milion ton, të cilat vetëm mund të duhen deri në 14 vjet për t’u hequr./Media Ndërtimi

Continue Reading

Infrastrukturë

Të vendosësh panele diellore në vend të gardhit?

Published

3 hours ago

on

May 8, 2024

By

Industria e energjisë diellore është rritur ndjeshëm gjatë viteve të fundit dhe çmimet e paneleve diellore kanë rënë në nivele rekord.

Kjo është arsyeja pse nuk mendohet më shumë për vendndodhjen ideale për vendosjen e tyre, por situatat gjithnjë e më të zakonshme janë që ato vendosen vertikalisht, në bujqësi (agrosolarët bifacialë), në rrethojat e ballkonit, por edhe si zëvendësim i plotë i një ballkoni. ose gardh oborri.

Është e qartë se panelet fotovoltaike të instaluara në këtë mënyrë nuk do të arrijnë prodhimin e tyre optimal, por llogaritja është e qartë, gjithsesi duhet (ose dëshironi) të instaloni gardhin dhe nuk do të keni asnjë përfitim ekonomik prej tij. Panelet diellore fotovoltaike, nga ana tjetër, do të mbrojnë privatësinë tuaj dhe do të prodhojnë energji gjatë rrugës.

Çfarë është një gardh me panel diellor?

Gardhet e paneleve diellore janë një formë më pak e njohur e prodhimit të energjisë së rinovueshme, por ato po bëhen një mënyrë gjithnjë e më popullore për të kursyer para në faturat e energjisë elektrike. Një gardh i bërë nga panele diellore është fjalë për fjalë një gardh i jashtëm i bërë nga panele diellore të montuara në një strukturë që normalisht do të mbështeste një gardh konvencional. Gardhet e paneleve diellore mund të instalohen në vende të ndryshme, duke përfshirë oborre, kopshte, toka bujqësore ose prona industriale dhe komerciale.

A është një gardh me panele diellor efikas në energji?

Efektiviteti i një gardh diellor varet kryesisht nga vendndodhja e tij. Për shkak se panelet diellore janë instaluar vertikalisht për t’u përdorur si gardhe, ato nuk janë gjithmonë në këndin ideal për ekspozimin ndaj diellit. Megjithatë, kjo mund të zgjidhet duke instaluar panele dyfaciale. Këto panele janë bërë nga qeliza monokristaline dhe konsiderohen 30% më efikase sepse mund të thithin rrezet e diellit nga të dyja anët. Një studim i përfunduar nga studiuesit në Universitetin e Shkencave të Aplikuara të Leipzigut të Gjermanisë zbuloi se panelet diellore vertikale dyfaqëshe lindje-perëndim janë më efikas në prodhimin e energjisë elektrike diellore.

Cilat janë avantazhet e një gardh diellor?

Përparësitë më të mëdha të gardheve diellore janë ulja e faturave të energjisë dhe zvogëlimi i gjurmës së karbonit. Gjithashtu, gardhi diellor konsiderohet një opsion më i qëndrueshëm dhe më afatgjatë në krahasim me llojet e zakonshme të gardhit (përveç aluminit) dhe nuk kërkon mirëmbajtje (lyerje). Gjithashtu, këto sisteme janë një alternativë për ata që nuk mund të instalojnë panele në çati. Një avantazh tjetër është se këto lloj panelesh janë më të lehta për t’u mirëmbajtur dhe pastruar në krahasim me panelet diellore të çatisë.

Cilat janë disavantazhet e një gardhi diellor?

Sidoqoftë, gardhet diellore gjithashtu kanë disa disavantazhe. Gardhet e paneleve diellore kërkojnë shumë kohë mirëmbajtjeje në krahasim me gardhet e bëra nga materiale të tjera pasi që panelet kërkojnë pastrim të rregullt për të ruajtur efektivitetin e tyre. Gjithashtu, gardhet e paneleve diellore shpesh kanë boshllëqe midis paneleve ose janë pjesërisht transparente. Kjo në përgjithësi nuk është ideale për të gjitha oborret pasi nuk garanton privatësi të plotë.

Sa kushtojnë gardhet e bëra me panele diellore?

Kostoja e investimit në një gardh panelesh diellore është përgjithësisht më e lartë se instalimi i PV diellore në çati. Megjithatë, nuk duhet të anashkalojmë faktin se ato kryejnë një funksion të dyfishtë dhe se edhe një gardh i zakonshëm do të jetë mjaft i shtrenjtë. Gardhet më të thjeshta të paneleve me rrjetë me lartësi mesatare kushtojnë rreth 20 euro për metër, ndërsa për gardhe të falsifikuara ndonjëherë do të paguani më shumë se 100 euro për metër, dhe për gardhe moderne prej alumini më shumë se 200 euro për metër. Një gardh i bërë nga panele diellore kushton vetëm pak më shumë se një gardh i rregullt alumini. Çmimi i përafërt për një gardh diellor me gjatësi rreth pesë metra do të jetë rreth 1500 euro, ose rreth 300 euro për metër. Çmimet e listuara të të gjitha gardheve nuk përfshijnë kostot e montimit dhe instalimit të shtyllave./Media Ndërtimi

Continue Reading

Trending