Edhepse tashmë gjithçka është ndërprerë në spektrin e organizimeve kulturore, sportive dhe gjithçka që mbledh njerëz përreth, e aq më shumë në Itali, pas shfaqjes së koronavirusit COVID-19, kjo nuk po e ndalon punën për përgatitje nga ekipi i Kosovës për Bienalen e Venedikut 2020, që u shtye nga muaji Maj për në Gusht.

Maksut Vezgishi është arkitekti që ka barrën e përfaqësimit të Kosovës këtë vit në këtë bienale, tregoi për Ndërtimi.info, se si po shkojnë punët dhe gjithçka rreth Pavilionit të Kosovës 2020.

“Nga java e parë e janarit jam në Prishtinë, në kontakt dhe takime të vazhdueshme me komisionerën, bashkëpunëtorët e ngushtë, autorët që do të jenë pjesë e librit/katalogut të bienales 2020. Pjesë e ekipit të Kosovës janë: Vildane Maliqi, Argjirë Krasniqi, Feray Dervis dhe Recep Kerkezi. Është java e katërt, si gjithë njerëzit në gjithë botën, edhe unë jam i izoluar nga ‘Covid-10’. Këto ditë, si ekip po e vazhdojmë punën ‘online’ dhe jemi në pritje e në kontakt si po zhvillohen ngjarjet që ngjajnë njësoj për gjithë botën”.

Gjithçka kishte qenë gati për konferencën që do të mbahej në Itali, ku bashkë me Vezgishin do të ishte edhe Jehona Shyti, koordinatore e Kosovës. Bashkë do të parashtronin konceptin e Pavilionit të Kosovës krahas temës boshte “How will we live together?” (shq. “Si do të jetojmë së bashkëu?”), e vendosur nga arkitekti Hashim Sarkis. Por, gjendja me koronavirus në Itali bëri që ajo konferencë të mbahej online.

“…Paolo Barrata (v.j. Presidenti i Bienales së Venedikut) foli shkurt nga Venediku, Hashim Sarkis foli nga studioja e tij ne Massachusetts. Fjalimet ishin modeste dhe të shkurtëra. Në ndërkohë situata në Lombardi u bë kritike, shtyerja ishte evidente. Me këtë ritëm të zhvillimit të ngjarjeve personalisht mendoj se gjasat e realizimit në muajin gusht janë të zbehta. Biennalja mund të merr kahje të shkuarjes drejt vitit 2021…! Ndoshta në ‘formë’ të tjetërsuar”, thotë Vezgishi.

Përshkrimi i idesë “C0NTAINP0RARY”

Vet autori Maksut Vezgishi është tip që punon në “idenë e parë”. Si rrjedhojë përshkrimi më poshtë është ai origjinal i autorit, duke mos dashur si redaksi t’ia humbin fare “idenë e parë” të përshkrimit të idesë.

C0NTAINP0RARY

“Njëri qëllim është që të ju njohtojmë me qasjen që e kemi që nga fillimi për obligimin dhe detyrën që na është dhënë nga Ministria e Kulturës. Qëllimi tjetër, në përgjithësi të njohtojmë se ne si ekip ‘KosovaPavilion2020’ kemi paraqit në kohë projektin ‘C0NTAINP0RARY’ te organizatorët. Vazhdojmë me fazat tjera përmbrenda konceptit kuratorial dhe punës organizative me komisioneren, për detyrimet eventuale që na presin. Agjenda mbetet e hapur,

Unë i takoj gjeneratës së parë të arkitektëve të Kosovës në Prishtinë. Jam marrë njëkohesisht me disciplina tjera të artit që nuk e përjashtojnë arkitekturën, por e ndërhyjne në përditshmëri. Gjithnjë më ka interesuar ‘urbanja e thellë’, qytetet si Berlini për ilustrim… Kur më njohtuan se do të jem drejtues/kurator i Pavilionit të Kosovës, për temën boshte isha në dijeni. Vehten e pashë në detyrim. Qasja duhej të ishte domosdo MJEDISI/TOKA. Nuk kam njohuni të shumtë për këtë problematikë dhe lamitë që e kërkojnë shkenctarisht. Problematikat në urbanizimin sot, zonat urbane, dizajnin urban, qytetin global, klimatologjinë, ndotjen, etj… Fillova të lexoj, të informohem nga ‘bibliotekat e hapura’ që i kemi përdorë sot me teknologjinë.

Zakonisht punoj në ‘idenë e parë’, e kisha! ‘Kontenjeri Komunal’ që e kisha kaherë n’mendje si ‘Objekt Arti’. Një ditë e pashë prapa një institucioni në qytetin e Prishtinës, ishte pika. E kisha përpara objektin e përditshëm që e kërkoja për t’a shpreh/përshkru kohën SOT. Këtu, apo Atje diku… Peisazhet e ngarkuara, lumenjtë sintetik, fabrikat pa filtra, shtëpijat, fabrika, punëtorët fëmijë, spitalet 48 orëshe…

‘Kontenjeri Komunal’ ka formë të përkryer gjeometrike dhe funksionale. Është i hapur edhe i mbuluar. Shërben për pranimin/largimin e ‘përmbajtjeve’ të ndryshme. Atë që kemi e hedhim, atë që e hedhim na pershkruan…! Pra, ‘Contain’ domosdo jemi vet NE. Në Bienale do të kemi mundësi ta formësojmë në tërësi si instalacion.

Pse ‘CONTAINPORARY’!?, Contain-er/përmbajtje dhe Contemporary/bashkëkohore! Jo rastësisht ‘kapet’ si ‘Contemporary’. 

Objekti i përditshëm, objekti banal që e kam përzgjedh, mënyra se si do ta instalojmë, janë përgjigje për ‘MomentuM’. Jam i hutuar me Coronen (v.j. koronavirusin) dhe mendoj se do të zgjasë, por jam i ‘ngazëllyer’ që ne si ‘Pavilion i Kosovës’ me ndjesi e kishim përshkruar ‘murtajën XXI’ në ardhje. Po u realizua Venediku2020, të gjithë NE: autorë, vizitorë, organizatorë do të ‘pasqyrojmë’ përpara natyrës që kemi, që e kemi kriju si zgjidhje deri më sot. “Post-Corona” do të jetë ‘RIRENDIMI ME NATYRËN’”.

Maksut Vezgishi për të treguar se është i lidhur fort me kulturën, në fund të kontaktit me Ndërtimi.info dha edhe disa sugjerime për literaturën që mund ta lexoni gjatë këtyre ditëve në izolim.

“Në ndërkohë, ka literaturë të bukur që mund të na shoqërojë dhe e ngreh vëmendjen këto ditë të izolimit… Ndoshta ‘1984’ dhe ‘Ferma e Kafshëve’ e Orwell me visionin e errët mbi botën. Orson Welles, me eksperimentin e tij radiofonik në vitin 1938, kur të gjithë besuan se vërtetë ‘jashtëtoksorët’ invaduan mjedisin tonë. Kubrick me ‘Odissey 2001’. Lars von Trier me ‘Europa’, ‘Melancholia’, dhe natyrisht për mua ‘Nostalghia’ me Andrei Tarkovsin me jetën dhe gjitha veprat e tij”, përfundoi arkitekti Vezgishi.

Kush është Maksut Vezgishi?

Maksut Vezgishi ka përfunduar studimet e Arkitekturës në Universitetin e Prishtinës dhe ka punuar si asistent në këtë fakultet nga viti 1993-1996. Ka punuar si redaktor artistik në shumë revista si “Zëri”, “MM”, Thema”, “Sheshi” dhe në shtëpinë botuese “Dukagjini”, galerinë “Dodona” dhe në Fondacionin për Shoqëri të Hapur (KFOS). Në vitin 1990, Vezgishi udhëhoqi “Skenën Alternative” në Teatrin e Prizrenit.

Ai gjithashtu në fushën e skenografisë ka bashkëpunuar me teatro të shumta, në Prizren, Prishtinë, Sisak, Lubjanë, Shkup, Bruksel dhe Elbasan.

Interesimi i Vezgishit për arkitekturë dhe arte vizuale është ‘eksperimenti/modernizmi’ duke kërkuar të kthejë vëmendjen tek “Arti Aktual Shqiptar”. Ka realizuar një mori ekspozitash duke filluar nga viti 1982 deri në ditët e sotit, duke numëruar afër 40 sish. Vezgishi është autor në disa diciplina të artit bashkëkohor, zatën ka fituar edhe shumë çmime e finalist në shumë ekspozita, konkurse dhe festivale. Maksut Vezgishi që nga viti 1998 – ’99 jeton dhe punon në Bruksel./ndertimi.info/