Connect with us

Aktuale

Kosova në CEFTA përfaqësohet ende nga UNMIKU

Published

on

Kosova ende përfaqësohet në Marrëveshjen e Tregtisë së Lirë të Evropës Qendrore (CEFTA) përmes UNMIK-ut. CEFTA është një marrëveshje tregtare midis shtatë vendeve të Evropës Juglindore: Shqipërisë, Serbisë, Bosnje dhe Hercegovinës, Kosovës, Maqedonisë së Veriut, Malit të Zi (Ballkani Perëndimor Gjashtë) dhe Moldavisë, dhe shërben si një mekanizëm shtytës për bashkëpunimin ekonomik rajonal.

Kosova, nën përfaqësimin e UNMIK-ut, iu bashkua CEFTA-s në vitin 2007. Pas shpalljes së pavarësisë, Kosova intensifikoi rezistencën ndaj përfaqësimit të UNMIK-ut duke mos marrë pjesë në takimet ku kërkohej pjesëmarrja e UNMIK-ut.

Në anën tjetër, Serbia dhe Bosnja dhe Hercegovina shtuan përpjekjet e tyre për të penguar pjesëmarrjen e Kosovës dhe bllokuan hyrjen dhe tranzitin e produkteve të Kosovës. Në kuadër të procesit të dialogut në mes të Kosovës dhe Serbisë, të udhëhequr nga BE-ja, u jetësua Marrëveshja për Përfaqësimin dhe Bashkëpunimin Rajonal (Marrëveshja e vitit 2012).

Kjo marrëveshje lehtëson pjesëmarrjen e Kosovës në organizata rajonale, duke i mundësuar asaj që të përfaqësohet me denominimin ‘Kosova*’. Pas vitit 2012, Kosova arriti të zëvendësojë UNMIK-un me denominimin e ri në disa iniciativa: Zona e Përbashkët Evropiane e Aviacionit (ECAA) dhe Komuniteti i Energjisë, por jo në CEFTA. UNMIK-u, në fakt, pushoi së marruri pjesë në takimet e nivelit teknik të CEFTA-s, por vazhdon të marrë pjesë në takimet vendimmarrëse (takimet e Komitetit të Përbashkët). Kosova është përpjekur pa sukses, për të hapur çështjen e përfaqësimit në formate të ndryshme të bashkëpunimit rajonal, megjithatë ndryshimi i përfaqësimit nuk ka ndodhur dhe ai mbetet sfidues ende.

Tre shtete anëtare të CEFTA-s (Serbia, Bosnja dhe Hercegovina dhe Moldavia) refuzojnë përfaqësimin e plotë të Kosovës në CEFTA, qeveria e Kosovës nuk arriti të angazhohej në mënyrë proaktive në proces, dhe BE-ja kurrë nuk e ka trajtuar këtë çështje me prioritet, edhe pse është thellësisht e përfshirë në procesin e dialogut në mes të Kosovës dhe të Serbisë dhe bashkëpunimin rajonal në Ballkanin Perëndimor.

Marrëveshja e Stabilizim Asociimit (MSA), e cila është marrëveshja e parë kontraktuale e Kosovës me Bashkimin Evropian, e detyron vendin të vazhdojë të zbatojë Marrëveshjen e Tregtisë së Lirë të Evropës Qendrore. Iniciativat e tjera nën Procesin e Berlinit, Tregu i Përbashkët Rajonal (CRM) dhe Zona Ekonomike Rajonale (REA), rrjedhin nga detyrimet që burojnë prej CEFTA-s. Por trajtimi i pabarabartë i Kosovës ka vënë në pikëpyetje çdo iniciativë të re të ndërtuar mbi kornizën aktuale të CEFTA-s.

Ajo madje ka çuar në një propozim të ri nga Kryeministri i Kosovës, avancimin në SEFTA (ose Marrëveshjen e Tregtisë së Lirë të Evropës Juglindore). Kosova duhet të jetë në gjendje të përfaqësojë veten në të gjitha forume rajonale, Përfaqësimi i Kontestuar i Kosovës në CEFTA 5 përfshirë CEFTA-n, si një nga më të rëndësishmet.

Qeveria duhet të punoj në fronte të ndryshme për të mobilizuar mbështetjen për ndryshimin e preambulës, Nenit 1 dhe 4 të Marrëveshjes së CEFTA-s. Kjo përfshinë avokim në nivel ndërkombëtar, Evropian dhe rajonal, para se të ndërmerren hapa konkret siç është inicimi i ndryshimit të Marrëveshjes; e cila ka të ngjarë të dështojë si proces më vete.

Kosova duhet të angazhohet vazhdimisht dhe në mënyrë proaktive në dialogun me Serbinë, për të kërkuar zbatimin e marrëveshjeve të arritura dhe për të përparuar drejt një marrëveshje përfundimtare për normalizimin e marrëdhënieve me Serbinë.

Roli i BE-së është shumë i rëndësishëm në këtë proces. Angazhimi i BE-së është kanali më premtues që Kosova mund të përdorë për të hequr me sukses përfaqësimin e UNMIK-ut nga CEFTA.

Qeveria e Kosovës duhet të zhvillojë një qasje proaktive dhe të ndërmarr një sërë veprimesh për të fituar mbështetje për inicimin e largimit të UNMIK-ut nga CEFTA. Ky është një proces i gjatë dhe kompleks, i cili kërkon mobilizimin e vullnetit politik dhe burimeve, por edhe koordinim, bashkëpunim dhe konsistencë.

(Ky raport është realizuar nga Grupi për Ballkan që është organizatë jo-qeveritare, e pavarur, jopartiake, e përkushtuar për të kontribuar në shtet-ndërtimin dhe harmoninë shoqërore në Kosovë dhe për të lehtësuar pajtimin shtetëror në Kosovë dhe paqen në Ballkanin Perëndimor.)./Media Ndërtimi.

Aktuale

Pas Danimarkës, edhe Belgjika propozon ta ndërtojë një burg në Kosovë

Published

on

Pas Danimarkës, edhe në Belgjikë është hedhur ideja për ndërtimin e një burgu në Kosovë ku shteti belg do t’i sillte të burgosurit pa dokumente për të vuajtur dënimin. Këtë ide e ka thënë deputeti belg Theo Francken nga partia “N-VA” në një intervistë për gazetën “Het Nieuwsblad”.

Sipas deputetit Francken, kjo ide përshtatet në mënyrë të përkryer me ndalimin e azilit, gjë që partia e tij e ka kërkuar prej kohësh.

Propozimi i deputetit Francken është përfshirë në manifestin zgjedhor të N-VA. Ai e sheh edhe si zgjidhje për dekonstruksionin e burgjeve.

Mediat belge shkruajnë se stafi i burgjeve belge do të jetë i lumtur për një ide të tillë, megjithatë sa është e realizueshme?

An-Sofie Vanhouche, profesoreshë e kriminologjisë në VUB, ka zbutur pritshmëritë lidhur me këtë ide. Sidomos nëse krahasimi bëhet me Danimarkën, sepse marrëveshja Danimarkë-Kosovë nuk është zhvilluar plotësisht.

“Burgu në vetvete është ndërtuar tashmë. Megjithatë shumë gjëra duhet të rregullohen dhe shumë mbeten të paqarta,” tregon Vanhouche nga bisedat që ajo pati me kolegët e saj danezë në shkurt.

Ndërtimi i një objekti është mjaft i thjeshtë, transferimi i njerëzve në Kosovë nuk është, thotë ajo.

“Të arrestuarit nuk duan thjesht të transferohen në një vend tjetër. Vetëm për shkak se janë dënuar nuk do të thotë se ata nuk i ruajnë të drejtat e tyre.”, ka thënë ajo.

Vanhouche ka ngritur edhe pikëpyetje nëse mund të garantohen të drejtat e njeriut në burgjet në Kosovë.

“Ky është problemi i parë për Danimarkën. Shumë avokatë nuk e konsiderojnë këtë të realizueshme.”, ka shtuar ajo./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Mbahet “Konferenca Studentore Ndërkombëtare e Inxhinierisë së Ndërtimit” (ISCCE 2024)

Published

on

Sot, në mjediset e Fakultetit të Inxhiniersië së Ndërtimit këtu në UP, filloi maratonën tre-ditore “Konferenca Studentore Ndërkombëtare e Inxhinierisë së Ndërtimit” (ISCCE 2024). Rektori i Universitetit të Prishtinës, Prof. Qerim Qerimi, bashkë me Rektorin e Universitetit Politeknik të Tiranës, Prof. Andrea Maliqari, dhe Dekanët e Fakulteteve të Inxhinierisë së Ndërtimit në Prishtinë, Prof. Florim Grajçevci dhe Tiranë, Prof. Neritan Shkodrani, nën një tempull të dijes ngritën në piedestal arritjet e studentëve të fushave të inxhinierisë së ndërtimit, duke i kurorëzuar në këtë Konferencë Ndërkombëtare.

Në panele të rezervuara iu kushtua rëndësi edhe folësve të ftuar nga anë e mbanë bota. Profesorë e inxhinierë të shquar nga Prishtina, Tirana, Stambolli, Praga, Vjena e Shkupi, shpalosën para më shumë se 300 pjesëmarrësve, hulumtime shkencore e tema inxhinierike të prekura për herë të parë në rajon.

Ky event i shënuar është arritje e madhe për të gjitha institucionet e Universitetit të Prishtinës, marrë parasysh gamën e madhe shkencore që po e shpalosë.

Nën organizimin e Fakulteteve të Inxhinierisë së Ndërtimit në Universitetin e Prishtinës dhe Universitetin Politeknik të Tiranës, sot filloi kjo konferencë me përmasa tejet të kënaqshme duke ngritur nivelin akademik të studentëve në Universitetin tonë dhe më gjerë.

Maratona e kësaj ngjarje të shënuar vazhdon edhe për dy ditë të tjera radhazi, për të shpërfaqur edhe punën e shkencore të studentëve pjesëmarrës./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Një e treta e evropianeve nuk e kuptojnë se si funksionon inflacioni

Published

on

Një e treta e evropianeve nuk e kuptojnë se si funksionon inflacioni, sipas një sondazhi të Eurobarometrit. I njëjti sondazh zbuloi se vetëm 18% e qytetarëve të BE-së ishin në gjendje të tregonin një nivel të lartë edukimi financiar. Sipas sondazhit, 65% e qytetarëve të BE-së janë të vetëdijshëm se, në kohë inflacioni pozitiv, fuqia blerëse e parave të tyre ulet, që do të thotë se ata mund të blejnë më pak se më parë me të njëjtën sasi parash.

Në tetor 2022, inflacioni vjetor në BE arriti nivele të papara në katër dekadat e mëparshme në 11.5%. Ndërsa rritja e kostos së jetesës ishte shqetësimi më urgjent për 93% të evropianëve në atë kohë, me sa duket një e treta e qytetarëve të BE-së nuk e dinë se si inflacioni ndikon në jetën e tyre. Sondazhi i Eurobarometrit, i kryer në mars-prill 2023, përfshiu pyetje mbi njohuritë financiare dhe sjelljen për të matur njohuritë financiare në të gjithë vendet e BE-së.

Vetëm rreth një e katërta e të anketuarve (26%) në BE iu përgjigjën saktë të paktën katër nga pesë pyetjet mbi njohuritë financiare. Gjysma iu përgjigj saktë vetëm dy ose tre pyetjeve, ndërsa një tremujor tjetër i gjeti pyetjet veçanërisht sfiduese. Performuesit më të mirë ishin Holanda (43%), Danimarka (40%), Finlanda (40%) dhe Estonia (39%) ku rreth katër në 10 të anketuar shfaqin një nivel të lartë njohurish financiare. Rumania dhe Portugalia raportuan rezultatet më të këqija në nivelet e larta të njohurive financiare me 13% dhe 16%, respektivisht.

Ndër katër ekonomitë e mëdha të BE-së, vetëm Gjermania kishte një rezultat më të lartë se mesatarja e BE-së në këtë tregues. Ndërsa rezultatet e Francës dhe Italisë ishin pak më poshtë mesatares së BE-së, kjo shifër ishte dukshëm e ulët në Spanjë me 19%.

Anasjelltas, përqindja me një rezultat të ulët ishte më e larta në Qipro dhe Rumani (të dyja 30%), e ndjekur nga Greqia (29%) dhe Portugalia (28%). Sondazhi zbuloi se 35% nuk e kuptonin se si inflacioni ul fuqinë e tyre blerëse. Pyetja ishte: Në BE, 22% thanë se mund të blinin të njëjtën sasi, dhe 7% u përgjigjën se mund të blinin më shumë se sot. Gjashtë përqind e pjesëmarrësve nuk kishin përgjigje.

Përqindja që iu përgjigj saktë kësaj pyetjeje (“Më pak se sa mund të blini sot”) ishte nën 60% në Qipro, Portugali, Greqi, Rumani dhe Itali, ndërsa Finlanda dhe Estonia kishin përqindjen më të lartë me 84%. Njohuria e përgjithshme financiare bazohet në njohuritë financiare dhe rezultatet e sjelljes. Mesatarisht, në të gjithë BE-në, 18% e të anketuarve kanë një rezultat të lartë për nivelin e përgjithshëm të edukimit financiar, 64% kanë një rezultat mesatar dhe 18% një rezultat të ulët.

Përqindja me një rezultat të lartë varionte nga 11% në Portugali dhe Letoni në 27% në Danimarkë, Slloveni dhe Suedi dhe 28% në Holandë. Përkundrazi, përqindja me një rezultat të ulët ishte më e larta në Finlandë (27%), Letoni (24%), Belgjikë (22%) dhe Spanjë (22%). Duke parë rezultatet e nivelit socio-demografik, proporcioni me një rezultat të lartë në arsimimin e përgjithshëm financiar është më i lartë midis:

meshkuj (24% krahasuar me 13% të femrave);

të anketuarit e moshës mbi 39 vjeç (20%, krahasuar me 13% të moshave 18-24 dhe 16% të atyre të moshës 25-39 vjeç);

të anketuarit me nivel të lartë arsimor (26%, krahasuar me 16% të atyre me nivel të mesëm dhe 12% për ata me nivel të ulët arsimor).

BE-ja po punon për të siguruar që qytetarët e saj të kenë njohuritë dhe aftësitë që u nevojiten për të marrë vendime të mira financiare./Media Ndërtimi

Continue Reading

Trending