Connect with us

Aktuale

Heronjtë e Hyrjes 5 të Lakrishtës, që kanë ashensorin më të bukur në Kosovë

Published

on

Kur Prishtina ishte një vend i vogël, që fitonte epitetin e kryeqytetit vetëm me disa zona, andej rrugës për Fushë Kosovë, ishte një luginë ku mbilleshin lakra. Vite më vonë, pas mëvetësisë së automonomisë së fituar si krahinë, ndërtesat do të mbushnin Prishtinën. Edhe një kompleks me pesë kulla të larta 14-15 katëshe do të zëvendësonte lakrat dhe do merrte emrin “Lakrishtë”.

Reportazh nga Uran Haxha

Hyrjet me dy ashensorë, një më i madh dhe tjetri më i vogël, janë frekuentuar prej atëherë, gjithmonë. Shumë studentë kanë banuar aty dhe memorja kolektive është shumë prezente. Origjinaliteti i modernizmit socialist në ndërtim ruhet ende, jo pse ndoshta e dëshirojnë disa, por sepse teknikisht është vështirë të intervenohet individualisht.

Ashensorët që i përmendëm më lartë, janë të cfilitur. Mbahen si ashensorët më të shpejtë në Prishtinë. Gjendja e tyre lë shumë për të dëshiruar. Dikush ka thyer një dritë, një tjetër ka shkruar me gërvishje çelësi dhe nuk të japin ndenjë të mirë të ngjitjes në kate me ta.

Por, banorët e Hyrjes 5, të fundit të kompleksit, janë paaak më ndryshe. Ata pastrojnë, sanojnë ndonjë problem të vogël, kanë bërë derën të kalohet me çip. Pra, i rrijnë gati  por në karantinë patën më shumë kohë dhe filluan diçka më të madhe.

Përpos kësaj, ata kanë një fat. Në hyrjen e tyre është Leonid Palushaj. Ai është piktor dhe duart e tij kombinojnë ngjyrat që kur ta shikosh, të flen shpirti.

Të mbledhur para banesave, mu tek hyrja e tyre, ekipin tonë e priti Leonidi, Meti e Labi. Ata gjithmonë ishin në krye te detyrës kur ju duhej diçka për hyrje. Shpirti i artistit vërehej se po jepte efekt që të duket gjithçka bukur. Përpos Leonidit artisti, Meti është njëri nga anëtarët e grupit të famshëm të POP muzikës nga Peja, NRG Band. Ai bashkë me të tjerët gjithmonë marrin aksione të tilla.

Tashmë kohë karantine koha ju premtonte për gjithçka. Kishin filluar pastrimin e hapësirave, lyerjen e hyrjes dhe ideja për pikturim të ashensorëve i priste aty me Leonidin që do ta realizonte.

“Ideja ka qenë e kahmotshme. Thuajse që një vit e kam menduar ta bëj. Duke e pa që e kanë dëmtuar shumë ashensorin, e kanë grith e ku ta di unë. Musafirët kur vishin, pak e kishin njëfarë droje për me hip, se kur e shihshin si i shkatërrum. Më pas me Metin, Florentin, e këta djemtë, i hyjmë pa hyrjes. Unë i thash që nuk kam shumë material, këta thanë që secili participojmë dhe ja ku u bë”, tregon piktori Palushaj, që edhe xhaketën që kishte veshur e kishte prekur paksa me ngjyra për t’i dhënë tjetër pamje.

Leonid Palushaj

Maska, që do ta mbante vetëm Leonidi që mos t’i pengonte era e rëndë e ngjyrave, tashmë e mbajnë të gjithë. Pandemia që ka kapluar gjithë botën, por bën që të gjithë të dukemi njëlloj. Ashtu me maska e doreza, Leonidi kishte punuar kabinën e ashensorit të madh.

“Pjesa e dyerve ka qenë më e vështirë, sepse është dashtë taman me i gërry, me i sanu më shumë. Aty edhe ka marrë material më shumë. Kurse, pjesa tjetër ka qenë dru dhe e ka përvetësu më mirë e më shpejtë”, tregon më tej artisti që për katër ditë kishte përfunduar punën.

Brenda kabinës kur futësh, të jepet një ndenjë fantastike. Je brenda një pylli që sheh nga një luginë plot gjelbrim. Një pemë të ndërrohet, herë bëhet lumë, herë bëhet pemë më e vogël, herë më e madhe, dhe ta then monotoninë që ndoshta të krijohet pas një kohe. Në fakt ato janë dyert e ashensorit në çdo kat.

Natyra ndoshta është ajo që u mungon njerëzve më së shumti gjatë karantinës. Atyre të Lakrishtës, të Hyrjes 5, u mungon më pak se tjerëve. Natyrën e kanë në ashensor. Edhe kjo ishte ideja pse u pikturua në atë formë.

Në secili kat që do pikturonte dyert, Leonidit do t’i bënin shoqëri kojshitë e tij. Ata, teksa rrijnë para hyrjes dhe bëjnë muhabet mes vete rreth kësaj vepre, fillojnë dhe të tregojnë prapaskenat.

Kur kishte pikturuar Leonidi njërën derë shumë bukur, një nga kojshitë kishte filluar mburrjen. Më pas gjatë pikturimit të një dere tjetër, ai që ndihej krenar po dyshonte se ajo derë do dukej më bukur dhe i kishte thënë “boll, deri qetu boll, ski nevojë më shumë”, tregojnë duke u qeshur.

Një kojshi tjetër, pak më në moshë se të tjerët, thoshte se së shpejti do të zhvendoste dyert e ashensorit nga kati në kat.

“Unë kismet ka me hjek qat derë dhe ka me pru në kat te une. Po më pëlqen më shumë ajo, haha…”.

Ndjenja e hipjes në këtë ashensor i kishte dhënë një ndjenjë të çuditshme fëmijëve, siç tregon Meti.

“Disa fëmijë kanë hezituar të hipin pa prind ose me dikë më të madh. E tash po e shoh interesimin e tyre që mezi po presin me hyp në lift”.

Lehtë, kjo nismë do të ishte e mirëseardhur për secilën hyrje të vjetër në Prishtinë. Drejtoria e Ndërmarrjës Publike Banesore nga kjo hyrje ka vijë ajrore 100 metra. Shembullin e kanë mu aty. Por, ky ashensor është edhe një pikë që gjithashtu lehtë mund të kthehet në atraksion turistik.

Leonidi ka një gamë të punimeve artistike që të mbesin sytë në to. Disa prej tyre janë punuara tash në kohë karantine, që pa pardon ne po i publikojmë këtu më poshtë që të mbushni dozën e artit për këtë ditë, dhe jo vetëm.

 

Aktuale

Festivali të Arkitekturës dhe Dizajnit ‘Concéntrico’, shënon edicionin jubilar në Spanjë

Published

on

Nga 25 prilli deri më 1 maj 2024, në qytetin spanjoll Logroño, Concéntrico përgatitet për edicionin e tij të 10-vjetorit. I parashikuar si një soditje e ndryshimit të mjediseve urbane dhe një mundësi për të ndarë njohuri rreth këtyre proceseve, Festivali Ndërkombëtar i Arkitekturës dhe Dizajnit të këtij viti përfshin formate të reja për të angazhuar një audiencë më të gjerë dhe për të eksploruar kohën si një katalizator për ndryshimin në dizajnin urban dhe social.

Festivali zgjeron programin e tij, duke shfaqur 21 instalime nga dizajnerë të 20 kombësive të ndryshme, përveç disa nismave dhe eksplorimeve të tjera.

Instalacionet urbane përfaqësojnë ndoshta aspektin më të dukshëm dhe më tërheqës të festivalit, duke eksploruar temën përmes dizajnit dhe duke synuar të gjenerojë ndërveprime midis arkitektëve dhe publikut më të gjerë. Që nga viti 2015, festivali ka krijuar mbi 120 instalime urbane.

Këtë vit, arkitektët dhe projektuesit e ftuar propozojnë një shumëllojshmëri të gjerë qasjesh, nga rinatyrëzimi i hapësirave publike, tek riinterpretimi i metodave popullore, ripërdorimi i materialeve nga botimet e mëparshme, krijimi i eksplorimeve përmes lëvizjes ose sfidimi i konceptit të strehimit. Eksploroni listën e plotë të instalimeve urbane të ardhshme të përgatitura për këtë edicion.

Edicionet e mëparshme të festivalit mirëpritën ndërhyrje nga dizajnerë të njohur dhe të ardhshëm, duke përfshirë Studio Ossidiana, Tudor Vlāsceanu Architect, Rintala Eggertsson Architects ose Piovenefabi. Duke hapur biseda rreth komunitetit dhe identiteteve lokale, si dhe çështjeve të përfshirjes, ndryshimit të përkufizimeve të familjeve apo sfidave të ekologjisë, festivali përfaqëson një mundësi për eksplorim përmes dizajnit./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Auditohet procesi i lejeve të ndërtimit në Komunën e Prishtinës për periudhën 2021-2023

Published

on

Në vazhdën e zbatimit të Planit Vjetor të Auditimit për sezonin auditues 2023/2024, Zyra Kombëtare e Auditimit (ZKA) është duke realizuar auditimin e performancës “Procesi i lejeve të ndërtimit në komunën e Prishtinës” për periudhën 2021-2023.

Auditimi do të vlerësojë nëse komuna e Prishtinës përdori në mënyrë efektive dhe efikase mekanizmat që sigurojnë së ndërtimet e larta janë në përputhje me planifikimet hapësinore, nëse komuna përdori mekanizmat në dispozicion për të siguruar se janë lëshuar certifikatat e përdorimit e që përbëjnë vërtetim të cilësisë dhe sigurisë së ndërtesave për përdorim.

Duke pasur parasysh zhvillimin e hovshëm të ndërtimeve të larta në komunën e Prishtinës dhe sigurimin e kushteve sa më cilësore të banimit, Zyra Kombëtare e Audimit përmes këtij auditimi do të vlerësojë gjendjen aktuale me qëllim të përmirësimit të procesit të lejeve të ndërtimit dhe pajisjes me certifikata të përdorimit në Komunën e Prishtinës.

Zyra Kombëtare e Auditimit vlerëson se është me interes për publikun vlerësimi i procesit të dhënies së lejeve të ndërtimit që nga planifikimi e deri të lëshimi i certifikatave të përdorimit./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Rreth 400 ndërmarrje të vogla dhe të mesme priten të përfitojnë grante

Published

on

Sot përfundon afati për aplikim për grante për ndërmarrjet mikro të vogla dhe të mesme, e hapur nga Agjencia për Investime dhe Përkrahjen e Ndërmarrjeve në Kosovë. Zyrtarë nga KIESA thonë se në tri kategori të ndryshme, pritet t’i kenë rreth 400 përfitues të granteve, ndërsa vlera totale e mbështetjes është 2.5 milionë euro.

Grant-skema për blerjen e makinerive prodhuese dhe përpunuese në vlerë prej 1.7 milion euro, Grant-skema për certifikimin e produkteve, në vlerë prej 500 mijë euro, dhe Grant-skema për digjitalizimin e bizneseve në vlerë prej 300 mijë euro, janë tri thirrje për aplikim nga KIESA, për ndërmarrje mikro, të vogla dhe të mesme.

Drejtori i Agjencisë për Investime dhe Përkrahjen e Ndërmarrjeve në Kosovë, Zef Dedaj, në një intervistë për Radio Kosovën, thotë se qëllimi i kësaj mbështetjeje është që të nxitë bizneset për të kontribuuar në ekonominë qarkore dhe për të digjitalizuar bizneset e tyre. Ai thotë se bizneset e udhëhequra nga gratë dhe ato me synim punësimin e grave, do të kenë përparësi më shumë.

“Këtë vit te makineria presim t’i kemi rreth 70 – 80 përfitues, te certifikimi 25 deri në 300, te digjitalizimi i bizneseve rreth 100 kompani përfituese. Kur flasim për grant-skemat e dy viteve të fundit, te digjitalizimi, nga 64 përfitues kemi pasur 34 biznese femra, nga 70 që i kemi pasur për makineri vitin e fundit 9 apo 10 prej tyre kanë qenë të udhëhequra nga femrat. Kriteret bazë të udhëzimit administrativ duhet t’i plotësojnë të gjithë, e në këtë rast kur flasim për biznese të udhëhequra nga gratë, ato kanë pikë më shumë. Dua të theksoj se mjaft shpesh kemi biznese të udhëhequra nga gratë që janë prezentë në panaire”, tha ai.

Ater Arifi, nga Prizreni, ka 23 vjet që merret me artizanate të ngjyrosjes dhe dizajnit. Duke folur për Radio Kosovën, ajo thotë se përkrahjet nga komuna dhe ministria u ndihmojë që të ecin përpara drejt zhvillimit.

“Qe 23 vjet i mësoj gratë në kurse për ngjyrosje në dru, pëlhurë, xhama, stoli dhe prodhim të sapunëve bio. Deri më tash i kemi trajnuar mbi 15 gra që tashmë kanë marrë këtë profesion, e për këtë na ka përkrahur komuna me drejtoritë, grante prej ministrisë dhe shumë gra janë punësuar në Prizren. Kursi zgjat dy muaj, janë teknika të ndryshme. Këto panaire na ndihmojnë shumë. Kemi marrë subvencion para dy vitesh dhe jemi shumë të kënaqur”, theksoi ai.

Edhe Zejxhan Celina, një filigraniste nga Prizreni, thotë se ka biznes individual që merret me stoli filigrani të kombinuar me perla.

“Përfitojmë grante e subvencione, por nuk na japin para për të blerë materialë, ato i jepen për inventarë p.sh makina, tavolina e të tjera. Grantet i marrim vetëm një herë, sepse dy tavolina apo makina nuk na duhen. Organizojmë kurse të ndryshme dhe duhet të aplikojmë për subvencione, sepse Prizreni është një vend që ka shumë turistë dhe duhet ta zgjerojmë kapacitetin e punës dhe ta profesionalizojmë edhe më shumë. Në panaire ne njohim njerëz, shohim produktet tona sepse jo gjithkush ka mundësi t’i shoh”, tha ajo.

Ndryshe, përveç këtyre tri grant-skemave, Ministria e Industrisë, Ndërmarrësisë dhe Tregtisë, pritet të lansojë edhe tri grant-skema të reja për zhvillim të inovacionit, turizmit dhe artizanateve./Media Ndërtimi

Continue Reading

Trending