Asnjëherë më shumë se tani në kohën e pandemisë nuk e kemi përjetuar zbrazëtirën dhe vendet e braktisura.

Fotografi francez Romain Veillon, i njohur për fotografitë e tij të vendeve të braktisura, sjell serinë e fundit të fotografive “La prison”, kësaj radhe të një burgu në Francë që nuk mbanë mbi vete ngjarje fort të mira.

Veillon ka thënë për Ndërtimi.info, se fotografitë paraqesin burgun rrethor në Autun të Francës, njeherësh edhe burgun e fundit të sistemit panoptikon në Francë.

Ky sistem erdhi nga modeli ideologjik i filozofit dhe reformatorit të njohur anglez, Jeremy Bentham, në vitin 1792. I përshtatur në burgjet e Francës, sistemi përfshinte një strukturë rrethore, rreth qelive të së cilës vendoseshin të burgosurit, ndërsa kulla e rojës qëndronte në qendër.

“Gjëja e rëndësishme është që të burgosurit nuk kishin aspak intimitet dhe gjithnjë ishte i vëzhgueshëm nga rojet. Ata kurrë nuk e dinin kur po vëzhgoheshin nga rojet. Një avantazh tjetër i këtij sistemi është se ka nevojë për më pak roje për të parë të burgosurit”, tregoi Veillon.

Sisemi i burgut rrethor erdhi pas vlugut të madh të “burgosjeve politike”, të punëtorëve që kundërdshtuan Perandorinë e Dytë të Louis Napoleon Bonaparte, në shekullin e 19. Kjo e shtyri Victor Rei-n, atëbotë këshilltarë i përgjithshëm në Autun, të kërkonte të ndërtohej një burg rrethor, i cili do të ishte më efikas ekonimikisht, por edhe në aspektin e sigurisë.

Kjo u pranua nga departamenti dhe u angazhua arkitekti i njohur, André Berthier, që kjo ide të realizohej.

“Por koncepti panoptikon përfundoi si një dështim: burgjet e pakta që ekspresonin sistemin raportuan një rritje të dhunës dhe kushteve johigjienike, por edhe të niveleve të vetëvrasjeve dhe çmendurive…”, tregon Veillon për ndërtimi.info.

Sipas rrëfimeve çmenduria e vetëvrasjet e të burgosurve vinin nga hapësira e vogël e burgut krahasuar me numrin e tyre. Madje nuk kishte as mundësi të ndarjeve të të akuzuarve nga të dënuarit, ata të krimeve të rënda nga ata që akuzoheshin për diçka më të lehtë, të gjithë pa dallim flinin në biruca të vogla plot lagështirë, e në shtretër kashte. I burgosuri jo vetëm që ishte i mbyllur, por privohej nga çdo intimitet.

Shekuj më vonë burgu u braktis, në vitin 1956 ai iu shit një individi, i cili i mori me qira qelitë, në mbrojtje të përkohëshme. Ndërsa pas dy dekadash në vitin 1975 burgu u përfshi në inventarin e monumenteve historike të Francës. Në mars të vitit 2003 u bë pronë e qytetit Autun.

“Tani, burgu është braktisur për dekada, por do të ketë një të ardhme të ndritshme së shpejti si një muze. Le të shpresojmë se jeta e saj e re do të sjellë më shumë gëzim sesa natyra e saj e mëparshme”, kështu shpreson Velion, fotografi që virtualisht ka shfaqur këto pamje, përpara se burgu të shndërrohet në muze, në këtë mënyrë më në fund vizitorët do të mund t’i prekin këto hapësira “të ftohta”./Ndertimi.info