Connect with us

Intervista

Filloi si punëtor sezonal në ndërtim, shqiptari nga Zvicra arriti të bëhet pedagog universitar

Published

on

Naxhi Selimi ka kaluar nga pozita e punëtorit sezonal në ndërtim, në shkallën e lektorit të gjermanishtes  në Universitetin e Edukimit në Schwyz.

Nëse në Zvicër ekziston diçka si ëndrra amerikane e tipit “nga pastruesi i enëve te milioneri”, atëherë biografia profesionale e Naxhi Selimit e pasqyron këtë më së miri për rrethanat zvicerane. Ai, gradualisht ka kaluar nga pozita e tij si punëtor sezonal në ndërtim dhe pastrim, në shkallën e lektorit të gjermanishtes  në Universitetin e Edukimit në Schwyz.

Në një intervistë të zhvilluar me të, z. Selimi flet për rrugën e tij profesionale në Zvicër, për sistemin arsimor zviceran, problemet specifike me të cilat përballen gjatë shkollimit nxënësit dhe familjet me prejardhje të huaj etj.

Albinfo.ch: Z. Selimi, a mund të na tregoni diçka për karrierën dhe historinë tuaj të suksesit si emigrant në Zvicër?

Naxhi Selimi: Unë vij nga Maqedonia e Veriut dhe tashmë kam kaluar më shumë se gjysmën e jetës sime në Zvicër. Karriera ime është jospektakulare.

Kam studiuar gjuhë dhe letërsi në Universitetin e Prishtinës, në Kosovë. Këtu në Zvicër jam kualifikuar si mësues i shkollës fillore dhe të mesme. Kam doktoruar në shkencat e arsimit në Universitetin e Oldenburgut në Gjermani dhe në studimet kulturore dhe letrare në Universitetin e Shkupit, në Maqedoninë e Veriut.

Gjatë katër viteve të para si punëtor sezonal në Zvicër, kam punuar si punëtor ndihmës në pastrim dhe ndërtim, pastaj si përkthyes zyrtar në Bernë, mësues i shkollës fillore në Cyrih, asistent kërkimor në Drejtorinë Arsimore të Cyrihut, asistent i lartë në Universitetin e Fribourgut dhe që nga viti 2014 si mësues i gjermanishtes në kantonin Schwyz. Gjuhët dhe arsimi janë dy fusha që kanë formësuar jetën time profesionale për më shumë se tridhjetë vjet. Për mua, gjuhët janë shumështresore dhe magjepsëse.

Arsimi ka të bëjë me të gjithë dhe është një nga burimet më të rëndësishme në shoqërinë zvicerane. Prandaj është një privilegj për mua të kontribuoj në fushën e gjuhës dhe arsimit. Rruga ime e karrierës në Zvicër është mjaft atipike, por korrespondon me atë të një personi me prejardhje migrimi që ka ecur përpara në atdheun e ri me zell, disiplinë, këmbëngulje dhe kureshtje: punëtor ndihmës, përkthyes, mësues, asistent hulumtues, asistent i lartë, profesor.

Albinfo.ch: Çfarë mund të na thoni për historinë e shkollave fillore në Zvicër?

Naxhi Selimi: Një përshkrim i hollësishëm i zhvillimit historik të shkollës fillore zvicerane do të dilte jashtë qëllimit të kësaj interviste. Për këtë arsye unë po kufizohem në disa pika kyçe: Shkolla fillore e sotme e ka origjinën në shekullin e 17-të. Megjithatë, fillimisht ishte konfesionale (fetare). Vetëm nga mesi i shekullit të 19-të ajo u themelua si shkollë fillore shtetërore, publike.

Në vitin 1832 u miratua një ligj arsimor. Pas kësaj, shkollës fillore iu dha plani mësimor dhe materialet mësimore të detyrueshme. Shkolla fillore u bë kështu shtylla kurrizore e sistemit shkollor dhe si e tillë, u pasqyrua në jetën shoqërore. Që atëherë, shkollimi ishte i detyrueshëm për gjashtë vjet, njëlloj si për vajzat ashtu dhe për djemtë.

Fillimisht, kriteret kantonale kërkonin që në shkollën fillore duhet të mësohen: feja, leximi, shkrimi, aritmetika dhe këndimi. Materiali shkollor, i cili më pas përfshinte edhe lëndë reale si historia, gjeografia dhe historia e natyrës, u laicizua në një farë mase dhe u zhvillua kështu në arsim të përgjithshëm.

Arsimi fillor financohej nga shteti, megjithëse në varësi të zhvillimeve politike dhe ekonomike, ndonjëherë kishte dallime të mëdha, jo vetëm në Zvicër, por në mbarë Evropën. Në Zvicër, për shembull, kantonet e zhvilluan sistemin shkollor kryesisht në mënyrë autonome, sepse qeverisë federale, kur ajo u themelua në vitin 1848, nuk i ishin dhënë kompetenca për të kontrolluar dhe zhvilluar shkollat ​​fillore.

Me rritjen e industrializimit, urbanizimit dhe modernizimit social, shkolla fillore u zhvillua në një sistem të mbështetur gjerësisht. Këtu duhet përmendur se cilësia e kushteve në atë kohë nuk duhet të krahasohet me shkollën fillore të sotme në Zvicër: klasat ishin shumë më të mëdha se sot, ato ishin të pajisura shumë ndryshe dhe mësuesit paguheshin dhe trajnoheshin ndryshe. Në ndryshim nga sot, shkolla fillore nuk ishte e organizuar në mënyrë uniforme në atë kohë. Vetëm në shekullin e 20-të sistemi shkollor gjeti gjithnjë e më shumë mbështetje nga popullata e përgjithshme. Kur shteti mori përsipër ofrimin e arsimit, mësuesit u trajnuan në kolegjet e trajnimit të mësuesve dhe përfundoi mbikëqyrja fetare e shkollave.

Drejtuesit e punësuar të shkollave kishin për detyrë t’u jepnin fëmijëve të moshës shkollore përmbajtje arsimore laike dhe vlera qytetare.

Albinfo.ch: Nxënësit e mirë sjellin nota të mira në shtëpi, ndërsa për notat e këqija janë fajtorë fëmijët. A do të thotë kjo se detyra/përgjegjësia e prindit për rritjen e fëmijëve me kaq është kryer apo, e thënë ndryshe, si do ta ndriçonit këtë shprehje nga pikëpamja pedagogjike?

Naxhi Selimi: Edhe kjo pikë duhet parë në një mënyrë të diferencuar, sepse prindërit, veçanërisht ata pa njohuri të pamjaftueshme të gjermanishtes, mund t’i mbështesin fëmijët e tyre vetëm në një masë të kufizuar ose aspak në çështjet e shkollës. Nga pikëpamja shkollore, përgjegjësia për suksesin apo dështimin në shkollë nuk është vetëm e fëmijës, por duhet të bëhet dallimi ndërmjet fushës së përgjegjësisë së mësuesit, prindërve dhe fëmijës. Por kur prindërit nuk kanë kohë të mjaftueshme apo kompetencë gjuhësore për të ndihmuar fëmijët e tyre, atëherë rasti është pak më i veçantë. Sepse këta fëmijë i janë lënë vetvetes dhe janë të mbingarkuar nga shkalla gjithnjë në rritje e vështirësisë së materialit shkollor.

Është e padiskutueshme që fëmijët kanë nevojë për mbështetjen e prindërve të tyre, pavarësisht se sa të talentuar për shkollë janë ata. Të ashtuquajturit prindër “larg arsimit” shpesh nuk janë të vetëdijshëm se përzgjedhja bëhet herët në sistemin shkollor zviceran dhe supozojnë se fëmijët e tyre disi do t’ia dalin vetë. Nga biseda me shumë prindër migrantë, e di se shumë prej tyre kënaqen shpejt dhe, sapo të bëhet transferimi, duhet të kuptojnë se performanca e fëmijëve të tyre nuk është e mjaftueshme për t’u caktuar në një departament shkolle më kërkues.

Prandaj do të doja t’i inkurajoja të gjithë prindërit që të mos i lënë asgjë rastësisë dhe të shoqërojnë procesin mësimor të fëmijëve të tyre që në fillim ose të organizojnë mbështetje të jashtme nëse nuk mund të ndihmojnë personalisht. Sepse çdo frang i investuar në edukimin e fëmijës suaj i shpërblehet fëmijës në planin afatgjatë.

Në të njëjtën kohë, për mendimin tim, është edhe detyrë e shkollës që të mbështesë të gjithë nxënësit në mënyrë që ata të ndjekin mësimet pa vështirësi dhe më vonë të japin një kontribut në shoqëri si individë të suksesshëm dhe të zotërojnë me sukses jetën e tyre./Media Ndërtimi.

 

Intervista

Ndikimi i Pakos për Mbështetje të Energjisë në Kosovë

Published

on

Duke iu përgjigjur krizës energjetike që goditi Evropën dhe Ballkanin Perëndimor në periudhën 2022/2023, Komisioni Evropian ofroi Pakon për Mbështetje të Energjisë të lansuar në Samitin e Procesit të Berlinit më 3 nëntor 2022.

Pakoja kishte për synim të adresonte nevojat e menjëhershme, afatshkurtra dhe afatmesme në Ballkanin Perëndimor. Për të mësuar më shumë për ndikimin e pakos në Kosovë, arritjet e saj më të mëdha dhe ndikimin e saj afatgjatë në rajon, biseduam me Johannes Stenbæk Madsen, Udhëheqës për Bashkëpunim në Zyrën e Bashkimit Evropian në Kosovë, i cili na i tregon të gjitha këto detaje në intervistën e mëposhtme.

Cili ishte qëllimi parësor i Pakos për Mbështetje të Energjisë dhe cili ishte skanimi i situatës në rajon në përgjithësi dhe në Kosovë në veçanti, që nxori në pah nevojën për një intervenim të tillë nga BE-ja?

Në Samitin e Procesit të Berlinit të 3 nëntorit 2022, Komisioni Evropian parashtroi një Pako për Mbështetje të Energjisë prej 1 miliard eurosh për Ballkanin Perëndimor. Pakoja synon adresimin e nevojave imediate, afatshkurtra dhe afatmesme në Ballkanin Perëndimor në kontekstin e krizës energjetike që goditi Evropën dhe Ballkanin Perëndimor gjatë periudhës 2022/23.

Me këtë mbështetje përmbajtësore, Komisioni Evropian synon t’u ndihmojë vendeve të rajonit të Ballkanit Perëndimor që të fillojnë të zvogëlojnë varësinë e tyre nga derivatet fosile ruse, të përshpejtojnë procesin e dekarbonizimit dhe të përmirësojnë sigurinë energjetike të rajonit.

Në aspektin e masave të menjëhershme, Komisioni Evropian ofroi 500 milionë euro në mbështetje buxhetore për Ballkanin Perëndimor, nga të cilat 75 milionë euro për Kosovën për të ndihmuar në zbutjen e ndikimit të rritjes së çmimeve të energjisë për familjet e cenueshme, bizneset (ndërmarrjet e vogla dhe të mesme), si dhe për të mbështetur masat e politikave për ta përshpejtuar tranzicionin energjetik.

Pakoja për Mbështetje të Energjisë u dizajnua bazuar në planet specifike të veprimit të partnerëve të Ballkanit Perëndimor, duke përshkruar mënyrën se si qeveritë synonin ta trajtonin krizën energjetike përmes një miksi të reformave dhe masave të politikave, si dhe masave të ndihmës së drejtpërdrejtë për familjet e cenueshme dhe ndërmarrjet e vogla dhe të mesme.

Në lidhje me masat afatshkurtra dhe afatmesme, Komisioni Evropian siguroi 500 milionë euro të tjera për rajonin në kuadër të Kornizës së Investimeve të Ballkanit Perëndimor (WBIF) për ta çuar përpara tranzicionin energjetik dhe sigurinë energjetike të rajonit.

 

Cilat ishin fazat e disbursimit të Pakos për Mbështetje të Energjisë në Kosovë dhe cilat ishin grupet e targetuara të saj?

Sipas Marrëveshjes së Financimit të Pakos për Mbështetje të Energjisë, 90% e shumës totale (67.5 milionë euro) i është disbursuar Qeverisë në mars 2023, ndërsa pjesa e mbetur, 10%, do të disbursohet gjatë vitit 2024.

Plani i Veprimit i Pakos për Mbështetje të Energjisë parasheh pesë masa kryesore që zbatohen nga Ministria e Ekonomisë, Ministria e Financave dhe Fondi i Kosovës për Efiçiencë të Energjisë. Secila masë ka grupin e vet të targetuar me tregues të kuantifikuar të arritjeve. Në veçanti, masat synojnë:

Ofrim të mbështetjes së drejtpërdrejtë financiare për amvisëritë më të cenueshme dhe më të pafavorizuara sociale për periudhën e dimrit;

Nxitje të sjelljes kursyese të energjisë të konsumatorëve familjarë me subvencionim për të ulur faturën mujore të energjisë elektrike;

Ofrim të granteve për konsumatorë individualë familjarë duke përfshirë konsumatorët e cenueshëm për të rritur efiçiencën e energjisë të njësive rezidenciale dhe ndërtesave, si dhe për të investuar në pajisje shtëpiake me efiçiencë të energjisë dhe sisteme të energjisë së ripërtërishme;

Nxitje të kursimeve të energjisë për Ndërmarrjet Mikro, të Vogla dhe të Mesme me grante për pajisje efiçiente për ngrohje dhe pajisje efiçiente të punës;

Cili ishte reagimi i përfituesve të fazave përkatëse të Pakos për Mbështetje të Energjisë?

Deri më tani, sipas Planit të Veprimit të Pakos për Mbështetje të Energjisë, Ministria e Financave ka ofruar subvencione për konsumatorët e cenueshëm për faturat e energjisë elektrike, ushqime dhe dru zjarri, si dhe subvencione për konsumatorët që kanë kursyer energji gjatë periudhës  dhjetor 2022 – mars 2023 krahasuar me të njëjtët muaj të një viti më parë. Kështu, gati 200 mijë amvisëri që kanë kursyer energji elektrike kanë përfituar subvencione në faturat e tyre për atë periudhë.

Në shtator të vitit 2023 filloi programi për mbrojtjen e konsumatorëve të cenueshëm përmes subvencioneve për faturat e tyre të energjisë elektrike. Më shumë se 40,000 familje (ose rreth 200,000 persona) kanë aplikuar, ndërsa thirrja për subvencione për dru zjarri për konsumatorë të cenueshëm u lansua në dhjetor të vitit 2023 dhe ende nuk është raportuar numri i aplikantëve.

Ministria e Ekonomisë ka lansuar dhe menaxhuar dy thirrje për subvencione për amvisëritë: për sistemet e ngrohjes solare të ujit (20 aplikantë) dhe për elektroshtëpiake efiçiente (makina larëse, enëlarëse, frigoriferë) rreth 5,000 aplikantë. Për më tepër, rreth 15,000 aplikantë aplikuan për pajisje efiçiente të ngrohjes si pompa termike, kaldaja me biomasë dhe stufa. Thirrja për impiante solare FV do të lansohet në muajt në vijim.

Më 22 nëntor 2023, Ministria e Ekonomisë ka lansuar edhe thirrjen për pajisje ngrohëse për ndërmarrjet e vogla dhe të mesme. Synimi i masës është të mbështesë rreth 1000 biznese për masat për efiçiencë të energjisë.

Fondi i Kosovës për Efiçiencë të Energjisë ka miratuar më shumë se 2100 aplikime për masa për termoizolim të shtëpive të ndara; gjithashtu, masa për efiçiencë të energjisë në 28 ndërtesa të banesave sociale me 785 familje, janë pothuajse gati për zbatim në vitin 2024.

Cili është ndikimi i prekshëm i Pakos për Mbështetje të Energjisë në Kosovë?

Në planin afatshkurtër, konsumatorët e cenueshëm mund t’i përballojnë faturat e larta të energjisë gjatë dimrit, ndërsa amvisëritë dhe bizneset do të kenë fatura më të ulëta për të paguar për shkak të kursimit të energjisë. Për më tepër, u arrit ndikim i madh duke rritur vetëdijesimin për teknologjitë e reja të ngrohjes, dhe rolin e sistemeve solare FV për furnizimin me energji të shtëpive dhe bizneseve. Duhet theksuar edhe ndikimi në ekonomi nëpërmjet mundësive të biznesit për sektorin privat dhe përmirësimit të zinxhirëve të furnizimit për pajisje të ndryshme.

Si e parashikoni ndikimin afatgjatë të Pakos për Mbështetje të Energjisë në Kosovë?

Në terma afatgjatë, ndikimi do të jetë për zhvillimin e politikave në përputhje me kërkesat e Komunitetit të Energjisë, siç është përafrimi i Planit dhe legjislacionit Kombëtar për Energji dhe Klimë me Pakon e BE-së për Energji të Pastër për të Gjithë, në mënyrë që korniza ligjore dhe rregullatore e krijuar të tërheqë investime në sektor dhe të përforcohet procesi i dekarbonizimit të ekonomisë.

Sa përfitues ka pasur në fazat e pakos së zbatuar deri më tani?

Më shumë se 250,000 amvisëri kanë përfituar deri më tani nga masat e ndryshme të parashikuara në Planin e Veprimit të Pakos për Mbështetje të Energjisë.

Cilat ishin prioritetet e thirrjes për sa i përket mbështetjes? A ishte prioritet mbështetja e përfituesve për të blerë pajisje specifike me efiçiencë të energjisë, apo më mirë mbështetja për ta adoptuar efiçiencën e energjisë në politikat e subjekteve përfituese?

Ofrohet mbështetje për blerjen e pajisjeve me qëllim që të ketë ndikim të drejtpërdrejtë në uljen e konsumit të energjisë dhe faturave të energjisë.

Sa është kohëzgjatja e pakos dhe sa grupe të tjera do të targetojë? A pritet një zgjatje e periudhës së zbatimit?

Zbatimi i masave të parapara në Planin e Veprimit të Pakos për Mbështetje të Energjisë është planifikuar të përfundojë në fund të vitit 2024 ose në fillim të vitit 2025. Deri më tani nuk është planifikuar asnjë zgjatje e mëtejshme.

Duke parë që pakoja po zbatohet në mbarë rajonin, si do të ndikojnë rezultatet e pakos në secilin vend në rajon në përgjithësi?

Pakoja për Mbështetje të Energjisë do të ndikojë në uljen e varësisë nga derivatet fosile, duke përmirësuar kështu sigurinë e furnizimit me energji dhe duke ndihmuar në uljen e emetimeve të gazrave serrë si rezultat i investimeve për efiçiencë të energjisë. Në aspektin afatgjatë, rajoni do të ketë politika të zhvilluara për një tranzicion të drejtë energjetik drejt ekonomive neutrale ndaj karbonit./Media Ndërtimi

Continue Reading

Intervista

Poliksen Qorri-Dragaj: Migrimi si një goditje individuale e fatit, Remitancat nevojë për të ndërtuar dhe blerë pasuri të paluajtshme

Published

on

Përfaqësuesja e Pavijonit të Kosovës, Poliksen Qorri-Dragaj, ka shpjeguar për gazetaren Serra Utkum Ikiz të “Parametric Architecture” detaje nga vepra që do të prezantohet në Bienalen e Arkitekturës në Venedik.

Pavijoni i Kosovës eksploron konceptin e translokalitetit, i cili përfaqëson një model jete ku individët jetojnë në shumë vende në të njëjtën kohë dhe mbajnë lidhjet ndërmjet tokës së tyre pritëse dhe atdheut.

Ekspozita në Arsenale, Venecia, synon të provokojë një kuptim më të thellë të migrimit dhe translokalitetit, duke inkurajuar dialogun dhe reflektimin mbi përvojat e individëve që jetojnë në shumë vende njëkohësisht.

Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit e Republikës së Kosovës, së bashku me ekspozuesit Poliksen Qorri – Dragaj dhe Hamdi Qorri, ftojnë vizitorët të eksplorojnë pavijonin dhe të angazhohen me konceptin e lokalitetit transcendent.

Çfarë ju motivoi të fokusoheni në konceptin e lokalitetit transcendent në Pavijonin e Kosovës, dhe si lidhet ky koncept me temën më të gjerë të Ekspozitës Ndërkombëtare të Arkitekturës?

Poliksen Qorri-Dragaj: Në dekadat e fundit, shoqëria kosovare mund të shikojë prapa një histori të migrimit që e ka dhënë formë jashtëzakonisht të madhe. Përveç migrimit për motive punësimi në vitet 1960 dhe 1970, migrimi i lidhur me luftën në rrjedhën e shpërbërjes së ish-Jugosllavisë shënoi një kthesë të madhe për njerëzit – në vitin 1999, deri në 90% e popullsisë kosovare po ikte. Kjo e bën të qartë se në thelb çdo kosovar ka një lidhje të drejtpërdrejtë ose të tërthortë me migrimin. Duhet theksuar se personat që duhet të ikin për shkak të luftës nuk e marrin vullnetarisht këtë vendim migrimi – ai diktohet nga rrethanat e jashtme dhe është i detyruar.

Kështu ishte edhe në Kosovën e viteve 1990: popullatës kryesisht shqipfolëse iu hoq identiteti kulturor, u përjashtua nga institucionet politike dhe gjuha shqipe u ndalua zyrtarisht në shkolla dhe universitete. Nga fundi i viteve 1990, raprezaljet ishin rritur në mënyrë të vazhdueshme dhe çuan në luftë. Refugjatët përjetuan kështu një ndjenjë pafuqie: represionet e përjetuara në Kosovë, ikja e luftës dhe çrrënjosjet e detyruara gjeografike shoqëruese u mprehën në maksimum. Në këtë gjendje shumë të cenueshme, njerëzit kërkuan një strehë dhe strehë të brendshme, të cilën ne e barazojmë me lokalitetin transcendent si një vend kujtimi, malli, melankolie – një vend midis të tashmes dhe të braktisurit më parë. Lokaliteti transcendent është shumë individual dhe i perceptuar subjektivisht. Ai përbëhet nga kujtime, dëshira dhe dëshira që lidhen me vendin e origjinës, por në të njëjtën kohë, formohet nga përvoja të reja në vendin e mbërritjes.

Koncepti i lokalitetit transcendent si një vend midis perceptimit imanent dhe transcendent gjendet si motiv në shumë vepra artistike apo letrare. Kjo referencë mund të gjendet gjithashtu në deklaratën e Lesley Lokko për titullin e këtij viti të Ekspozitës së 18-të Ndërkombëtare të Arkitekturës, – Laboratori i së Ardhmes. Du Bois dhe Fenon paraqiten në lidhje me ‘vetëdijen e dyfishtë’ dhe konfliktin e brendshëm të të gjitha grupeve të varura ose të kolonizuara. Koncepti ynë merr idenë dhe e vë fokusin në konfliktin e brendshëm të refugjatëve. Ai shërben si një pikënisje për trajtimin e implikimeve hapësinore të përvojave të migrimit.

Si kontribuon ekspozita në biseda më të gjera rreth migrimit, zhvendosjes dhe zhvillimit urban, dhe çfarë ndikimi shpresoni se do të ketë në këto diskutime? Si mund të zbatohen mësimet dhe njohuritë nga Pavijoni i Kosovës në kontekste dhe rajone të tjera, dhe çfarë ndikimi shpresoni se do të kenë në të ardhmen e arkitekturës dhe dizajnit?

Poliksen: Ne përdorim konceptin e lokalitetit transcendent për një ndryshim të perspektivës në debatin mbi migracionin: ikja si një goditje individuale e fatit dhe një luftë e brendshme midis një këtu dhe atje që mund të zgjasë për një kohë shumë të gjatë. Ne vazhdojmë ta ndjekim këtë ndryshim të perspektivës dhe trajtojmë fenomenin e kthimit dhe translokalitetit – shumë prej migrantëve kthehen vullnetarisht në atdheun e tyre pas një lufte ose konflikti. Megjithatë, shumë prej migrantëve mbeten gjithashtu në vendin pritës, në shtëpinë e tyre të dytë, dhe formojnë diasporën. Marrëdhënia me vendlindjen është ende shumë e rëndësishme për diasporën, prandaj është e pranishme në disa vende.

Debati i planifikimit shpesh dominohet nga perspektiva e ndikimit të migracionit në vendet e destinacionit dhe ato pritëse. Efektet në vendet dhe qytetet e origjinës merren parasysh rrallë. Megjithatë, qytetet po formohen jashtëzakonisht nga të kthyerit që sjellin përvoja dhe stile të reja jetese në vendlindjet e tyre.

Në të njëjtën kohë, në komunitetet e migrantëve në vendet pritëse po ndodhin procese të rrjetëzimit, të cilat kanë një ndikim të madh në vendet e origjinës: ka një shkëmbim vlerash jomateriale që ndikojnë në stilin e jetesës dhe stilin e jetesës, si dhe vlerat materiale si p.sh. si transfertat e parave dhe investimet kapitale, të cilat shpesh përbëjnë një pjesë të madhe të PBB-së.

Remitancat përdoren gjithashtu nga marrësit, zakonisht anëtarë të familjes dhe miq, për të blerë ose ndërtuar pasuri të paluajtshme. Nga ana tjetër, vetë diaspora investon edhe në tregun e pasurive të paluajtshme – në një shtëpi të dytë në vendlindje, e cila është e banuar vetëm në periudha të caktuara, zakonisht gjatë sezonit të festave.

Si kontribuon në biseda më të gjera rreth migrimit, ndryshimeve dhe zhvillimeve urbane, dhe çfarë ndikimi shpreson se do të ketë në këtë diskutim? Si mund të zbatohen mësimet dhe njohuritë nga Pavijoni i Kosovës në kontekste dhe rajone të tjera, dhe çfarë ndikimi shpreson se do të ketë në të ardhmen e arkitekturës dhe dizajnit?

Poliksen: Ne përdorim konceptin e lokalitetit transcendent për një ndryshim të perspektivës në debatin mbi migracionin: ikja si një goditje individuale e fatit dhe një luftë e brendshme midis një këtu dhe që mund të zgjasë për një kohë shumë të gjatë. Ne vazhdojmë ta ndjekim këtë ndryshim të perspektivës dhe trajtojmë fenomenin e kthimit dhe translokalitetit – shumë prej migrantëve kthehen vullnetarisht në atdheun e tyre pas një lufte ose konflikti. Megjithatë, shumë prej migrantëve mbeten gjithashtu në shitje pritës, në shtëpinë e tyre të dytë, dhe formojnë diasporën. Marrëdhënia me vendlindjen është ende shumë e rëndësishme për diasporën, prandaj është e pranishme në disa vende.

Debati i planifikimit shpesh dominohet nga perspektiva e ndikimit të migracionit në vend të destinacionit dhe ato pritëse. Efektet në vendet dhe qytetet e marra merren parasysh. Megjithatë, qytetet po formohen nga të kthyerit që sjellin dhe stile të reja jetese në vendlindjet e tyre. Në të njëjtën kohë, në komunitetet e migrantëve në vend pritëse po ndodhin proceset e rrjetëzimit, të cilat kanë një ndikim të madh në gjakmarrjen e njerëzve: ka një shkëmbim vlerash jomateriale që janë në stilin e jetës dhe stilin e jetës, dhe vlerat e materialeve. si p.sh. si transfertat e parave dhe investimeve kapitale, të cilat shpesh janë një pjesë e madhe e PBB-së.

Remitancat keni marrë nga marrësit, anëtarët e familjes dhe miq, për të blerë ose blerë pasuri të paluajtshme.

Nga ana tjetër, vetë diaspora investon edhe në blerjen e pasurive të paluajtshme – në një shtëpi të dytë në vendlindje, e cila është e banuar vetëm në periudha të veçanta, gjatë gjithë sezonit të festës.

Për individët që kanë përjetuar ose aktualisht jetojnë si migrantë, çfarë shpresoni se do të gjejnë kur të vizitojnë Pavijonin e Kosovës?

Poliksen: Nga pikëpamja personale dhe nga përvoja e migrimit, ndonjëherë është e vështirë të pranosh që njeriu jeton mes dy botëve. Shpresojmë të ngjallim një moment reflektimi të brendshëm për individët që kanë përjetuar ose po jetojnë aktualisht si migrantë: Si ta kuptoj veten në gjendjen time aktuale? Si ta kuptoj kuptimin e fjalës “shtëpi”? A e shoh veten në pikën që të kem disa shtëpi? Si ndikoj apo veproj në vendin tim të origjinës dhe a ndihem përgjegjës për këtë ndikim?

Cili është plani juaj i ardhshëm? Shpresoni të vazhdoni të eksploroni temat dhe idetë e ngritura në pavijon, apo planifikoni të vazhdoni me projekte të tjera?

Poliksen: Vendimi për konceptin është padyshim jo vetëm objektivisht i rëndësishëm shoqëror në Kosovë, por në të njëjtën kohë është subjektiv i motivuar nga përvoja jonë; kështu, ne nuk do të jemi në gjendje të shkëputemi personalisht nga tema e hapësirës, ​​vendit dhe migrimit. Në të njëjtën kohë, ne shpresojmë të iniciojmë një diskurs përmes ekspozitës që do të na çojë neve, si shoqëri kosovare planifikuese, në njohuri të mëtejshme në shkëmbimin me planifikues dhe arkitektë të tjerë dhe do të na sjellë një hap më afër qyteteve të jetueshme kosovare jo vetëm për sot por edhe për brezat e ardhshëm./Media Ndërtimi.

Continue Reading

Intervista

Veçoritë e arkitektes Medjana Elezi

Published

on

E bëj punën time me shumë pasion dhe dashuri. Njerëzit më frymëzojnë dhe ndihem e privilegjuar që kam mundësi të shprehem dhe kontribuoj në këtë formë për komunitetin.

Punoj në këtë profesion prej 14 vjetësh. Fillimet e mia kanë qenë në studio të tjera brenda dhe jashtë vendit ku kam marrë eksperiencë në gamën e gjerë që përfshin arkitektura.

Prej 9 vjetësh drejtoj studion time Med Studio.

Në Shqipëri kemi mundësinë e mirë për të punuar në fusha të ndryshme dhe kjo e bën shumë më të larmishëm dhe të bukur punën çdo ditë.

Cila ka qënë shkëndija që ju drejtoi drejt këtij profesioni?

Drejt arkitekturës ka qenë “rastësi”. Unë thjesht ndoqa shenjat dhe me sa duket kjo ka qenë ajo që duhet të bëja. Nuk jam pikasur që fëmijë për ndonjë talent të hershëm apo diçka tjetër, të gjitha i kam zbuluar rrugës çka e ka bërë edhe më përmbushëse e të bukur gjithë eksperiencën time profesionale.

 

Cili ka qenë projekti më sfidues për ju? Pse?

Mund të thoja që është shumë sfiduese nëse punon në interior dhe ke një tipologji siç mund të jetë apartamenti dhe vilat që përsëriten disa herë por për njerëz të ndryshëm. Kur dy projekte janë kërkuar me të njëjtin stil apo qëndrim në projektim dhe duhet ruajtur veçantia e banorëve që jetojnë aty.

Arkitekti ka për mision të kuptojë klientin si individ dhe qenie sociale në dimensione të tilla që të arrijë të nxjerrë një produkt unik për ta, duke përmbushur edhe kërkesat e tij njëkohësisht.

Si e mendoni ju arkitekturën dhe cili është projekti që mendoni se ju përfaqëson më së miri?

Arkitekturën e mendoj si mundësi shumë të mirë për tu shprehur si individ apo grup në këtë rast si Med Studio dhe për të kontribuar njëkohësisht në një shoqëri më të mirë. Është e domosdoshme të jesh në harmoni me kushtet klimatike njëkohësisht dhe me kërkesat e projektimit duke pasur gjithmonë në vëmendje që puna jote ndikon në mënyrën e jetesës së përdoruesit.

Gjithashtu ndikon dhe në ecurinë e biznesit të një sipërmarrësi në rastet kur klienti është në këtë fushë.

Profesioni që kam zgjedhur më jep shumë mundësi që të kërkoj dhe të gjej dimensione të reja dhe për jetesën time si arkitekte, grua, nënë e qytetare e ndërgjegjshme për çfarë ndodh çdo ditë rreth nesh.

Projekti më përfaqësues është adaptimi i “Ish kinemasë Përmet” në një godinë shërbimi, hotel. Është një objekt në proces të fillimit të ndërtimit.

Sfida ka qenë ruajtja e godinës ekzistuese me të gjitha elementët e saj identifikues që tregojnë kohën kur ky objekt ka pasur ndërhyrje dhe shtesa e katit të ishte në harmoni me të duke përfaqësuar këtë moment të arkitekturës në botë. Një qëndrim minimalist, me volume të pastra dhe materiale bashkëkohore.

Çfarë këshille do i jepje vetes tënde në fillim të karrieres, i vlefshëm edhe për arkitektet e reja ose ato vajza/gra që duan të bëhen arkitekte?

Do them dicka që e kam aplikuar në fakt:

“JI I/E HAPUR DHE MOS KI NDROJTJE PËR TU SHPREHUR DHE PËR TË PRANUAR QË JE NË PROCES MËSIMI GJITHË KOHËS”

Kjo vlen për të dyja gjinitë.

Mendoj se në momentin që ke pranuar dhe dëshiron të bësh këtë punë, është edhe një marrëveshje që ke pranuar të bësh punën pavarësisht gjinisë. Duke ditur që arkitektura dominon nga gjinia mashkullore në të gjithë botën, por në një vend të vogël si ne është akoma më e theksuar kjo ndasi. Duhet të marrësh përsipër punën në zyrë, në kantier, në komunitet duke reflektuar vetëbesim dhe duke qenë shumë bashkëpunues me të gjitha grupet e punës.

SI RRJEDHOJË PAVARËSISHT SFIDAVE APO MOMENTEVE TË VËSHTIRA SI PUNË APO MËNYRË JETESE, MUND TË MBASH GJALLË VETËM DËSHIRËN PËR TË ECUR PËRPARA.

Çfarë ju frymëzon në punën tuaj? (artist/arkitekt)?

Në punën time fillimisht me frymëzon lloji i projektit që marr përsipër, tipologjia e tij, njerëzit që do e përdorin këtë objekt dhe puna në grup.  Më frymëzojnë profesionistët dhe artistët që janë shumë afër natyrës, që marrin në konsideratë njeriun dhe sjelljen e tij në ambientin që e rrethon.

Frymëzimi më i madh është dashuria për njeriun, natyrën dhe jetën. Këtë emër “mymuseislove” kanë marrë edhe projektet e mia artistike nën emrin e artit daKuna.(Intervissta nga PikArk)/Media Ndërtimi.

Continue Reading

Trending