Connect with us

Aktuale

A është koronavirusi fillimi i fundit të zyrave? 

Published

on

Gjatë tre muajve të fundit, koronavirusi është përhapur në më shumë se 100 vende dhe ka marrë më shumë se 3,800 jetë njerëzish. Gjithashtu ka zhytur shumë industri globale drejtë një paralize,nga fluturimet e anuluara dhe karantinat masive, deri në ndërprerjet në zinxhirët e furnizimit dhe tregjet financiare. Duke lënë mënjanë implikimet serioze shëndetesore qysh nga shpërthimi, kjo epidemi në mënyrë jo të zakonshme ka ngritur debate mbi të ardhmen e vendeve të punës.

Me miliona njerëz në mbarë botën po punojnë nga shtëpia si rezultat i shpërndarjes së virusit,qoftë përmes karantinave apo si masë paraprake mbrojtëse nga kompanitë, pyetja që është ngritur nga tregjet e punës në mbarë botë: A po shohim fillimin e fundit të tipologjisë tradicionale të zyrës?

 

Që të jemi të qartë, koronavirusi nuk do të shkatërrojë drejtpërdrejt dhe në mënyrë të pakthyeshme konceptin e punës në zyrat tradicionale. Megjithatë, kjo do nxisë përhapjen e një trendi eksperimental global “punë nga shtëpia” në momentin kur gjendja e bizneseve, qyteteve dhe shoqërisë t’i kthehet normalitetit, kjo do shkaktojë një reflektim rreth përfitimeve të punës nga shtëpia, apo së paku një ndryshim tek llojet tradicionale të zyrave. Ky eksperiment dita ditës po merr hovin e ngritjes. Që nga fillimi i shkurtit, miliona punonjës kinezë kanë punuar nga shtëpia, ndërsa Amazon, Facebook, Google dhe Microsoft, u thanë punëtorëve të Seattle që nga muaji mars të nisin këtë shembull pune. Gjatë tërë muajit shkurt, 77 ndërmarrje publike në tregun botëror të aksioneve përmendën termin “punë nga shtëpia”, si transkriptim shifrash: nga pesë muajt e kaluar, një numër dukshëm më i madhe se rekordi i kaluar për 11 mujorin e vitit 2018, transmeton Ndërtimi.info

Kjo nxitje e shkaktuar nga korona virusi tek punonjësit kishte një gjenezë të hershme. Përkrahësit e termit “puno nga shtëpia” në Shtetet e Bashkuara janë ngritur për 173% që nga 2005-ta, tani kjo shifër sillet në 4,7 milion punonjës ose 3,4% të fuqisë punëtore. Ndërkohë, 5%e  të punësuarve në Bashkimin Europian punojnë nga shtëpia që nga viti 2017,  po t’a kthejmë në përqindje lexohet kështu: në Hollandë (13,7%), Luksemburg (12,7%) dhe Finlandë (12,3%).

Interesimi për punën nga distanca nuk është i pabazuar, kjo ju mundëson kompanive që të punësojnë kuadër të kualifikuar pa njohur kufinjët gjeografikë, ndërsa shmangin shpenzimet kryesore në lidhje me objektin dhe furnizimet e zyrave. Një studim i Stanford me 250 njerëz në vitin 2017 tregoi se puna nga shtëpia gjithashtu rrit produktivitetin e punonjësve me 13,5% dhe përmirëson kënaqësinë në punë. Nga këndvështrimi i punonjësve, avantazhet janë të dukshme: kursimi në kohë, energji dhe para, një atmosferë më e qetë dhe më produktive. Ideja ka marrë hovin botëror tashmë, bazuar në statistikat e Global Workplace Analytics, 80% deri në 90% e forcës punëtore në ShBA kanë deklaruar se do të donin të punonin nga shtëpia të paktën part-time.

E njëta organizatë vlerëson se ideja e punonjësve për punën me kohë të pjesshme nga shtëpia do i kursente Shteteve të Bashkuara 700 biliardë dollarë në relacionin biznese dhe të punësuar, kurse mbrojtja nga efekti serë do të kishte ngritje pozitive, ngase do eleminohej trafiku qarkullues në New York.

Këto ndryshime në qëndrime dhe zakone duhet të jenë me interes të madh për arkitektët dhe projektuesit. Në këto sfera jemi vetë dëshmitar se sa është bërë i mundur shkëmbimi i njohurive, informacioneve dhe modelve dixhitale me kolegët  brenda vendit dhe në gjithë botën, qoftë me anë të modeleve BIM, kanaleve Slack ose serverëve të ndryshëm. Këto modele të reja të punës do të çojnë në mënyrë të pashmangshme në një evolucion në projektimin e hapësirave të zyrave, apo thënë ndryshe hapësirave alternative për të punuar.

Derisa tipi tradicional i zyrave padyshim që nuk do zhduket, arkitektura e brendshme do  të ndikohet dukshëm nga trendi i punës në distancë. Sipas disa matjeve, 40% e hapësirës së zyreve kushtuar tavolinave të punës ngelet e papërdorur për ditë të caktuara. Në një të ardhme kur punëtorët do të kalojnë 50% të javës së tyre duke punuar në distancë, modelimi i brendshëm i zyrave do të bëhet gjithnjë e më fleksibël, ndërsa të tjerët do të përshtaten në tonet e stilit resident  për të krijuar një “shtëpi larg shtëpisë”.

Largimi i mëtutjeshëm nga tipologjia tradicionale e zyrës është koncepti i bashkëpunimit. Një nga kompanitë më të mëdha që shquhet për bashkëpunim është WeWork-  e themeluar në vitin 2010- e cila gjatë viteve të fundit ka shfaqur interes jo vetëm për vendet e punës por edhe një dizajnin e brendshëm dhe organizimin urban. Këto impulse u fuqizuan në maj të vitit 2018, kur Bjarke Ingels filloi punën si arkitekt i ri në WeWork. Muaj më vonë, arkitekti meksikan Michel Rojkind  u shpall nënkryetar i lartë i zyrës së arkitekturës. Lidhja e punës mund të dëshmojë kompromisin më efektiv midis punës tradicionale dhe asaj nga distanca: ku zyrat komunale ju mundësojn punonjësve të zhvillojnë aktivitetet në mënyrë efektive me kolegët nga e gjithë bota, por pa ndjerë izolimin fizik dhe vetminë që shpesh theksohet si pengesë kryesore e punës në distancë.

Përndryshe, shkalla gjithnjë e në rritje e ndryshimit teknologjik që ne shohim pothuajse në të gjitha industritë kryesore mund të kërkojë një ri-imagjinim total të mënyrës se si ne punojmë dhe jetojmë me njëri-tjetrin. Arkitektët mund të thirren për të hartuar një tipologji të re, por jo të realizuar ende të hapësirës që bashkon dixhitalen dhe fiziken, lokalen dhe globalen, duke punuar dhe jetuar, duke lënë konceptin e dhjetëra ose qindra punonjësve që mblidhen në një ndërtesë të vetmë për 8 orë në ditë si një koncept të së kaluarës.

Kjo në vetvete çon në pyetjen se çfarë ndodh me tipologjitë ekzistuese të zyrave. A mund të shndërrohen këto hapësira të mëparshme pune, shpesh të pajisura me MEP dhe pajisje shërbimi, në mënyra të reja të jetesës apo prodhimit në zemër të qyteteve?

Jemi dëshmitarë të ndryshimeve rrënjësore në tipologjinë e zyrave të mëparshme. Zyrat me plan të hapur u shfaqën për herë të parë në vitet ’40, dhe gjithsesi përbëjnë 70% të modelimit të vendit të punës. Pasi karakteristika kryesore e teknologjisë së viteve ’90, plani i hapur tani është një zgjedhje shumë e diskutueshme e dizajnit, duke vënë në pikëpyetje efektet e tij në shëndetin mendor, produktivitetin, dhe ngarkesat klimatike. Ndërkohë, rritja e gjigandëve të ekonomisë së koncerteve në  fund të vitit 2000 solli një hapësirë të re pune që bashkoi haptazi punën dhe argëtimin, ku zyrat u bënë një simbol i shpirtit rinor dhe spontanitetit të një kompanie.

Nëse këto tendenca vazhdojnë, revolucioni tjetër arkitektonik në dizajnimin e zyrave mund të shihet si largim masiv i punonjësve nga vendi i tyre tradicional i punës, qoftë përmes automatizimit ose siç e diskutuam deri tash, punës nga distanca. Ky kalim nga puna grupore në distancë,dhe trajektoret arkitektonike na lënë të kuptojmë se gjeneza e idesë së transformimit të hapësirave së jetesës dhe zyrave ekzistonte shumë përpara se pandemia aktuale koronavirus t’a vinte në pah në vetëdijen publike. Thënë ndryshe, ironia e këtij eksperimenti global të detyruar “punë nga shtëpia” mund të jetë një katalizator për një marrëdhënië më të shëndetshme në të ardhmen midis nesh dhe vendit të punës.

 

 

Aktuale

Rasti “Toka 2”, dëshmitari thotë se mbrojtësit e familjes së tij u tërhoqën nga lënda pasi u kërcënuan nga dikush

Published

on

Në seancën e së premtes, në rastin e njohur si “Toka 2”, është dëgjuar dëshmitari Dejan Llaziq, i cili tha që gjatë procedurave gjyqësore lidhur me rikthimet e parcelave avokatët e familjes së tij janë kërcënuar e më pas janë tërhequr nga lënda.

Fillimisht dëshmitari Llaziq pohoi se familja e tij ka pasur një tokë në Çagllavicë dhe e njëjta është trashëgimi familjare dhe se prej vitit ‘ 90-ta e mban në mend se e kishin punuar të njëjtën, raporton “Betimi për Drejtësi”.

I njëjti, tregoi se toka tashmë është në pronësi të dikujt tjetër, mirëpo sipas familjarëve të tij kurrë nuk e kanë shitur të njëjtën, përveç se e kanë pasur një marrëveshje paraprake me blerësit potencial, por jo të finalizuar.

“Pasi që kanë nënshkruar kontratën e shitblerjes, pasi që është dhënë një kapar, ata njerëz kanë ardhë me një avokat dhe na kanë thënë që ata nuk do ta blejnë dhe po tërhiqen, pas më shumë se gjashtë muaj dhe kanë kërkuar që ajo kapar t’ju kthehet. Të gjitha këto janë të kthyera (kapari është kthy). Më vonë kam marrë vesh se ata njerëz tani në kadastër janë pronarë”, tha dëshmitari Llaziq.

Lidhur me këtë kontest ai deklaroi se iu kanë drejtuar EULEX-it.

Pas pyetjes së prokurores speciale Merita Bina-Rugova për angazhimin e ndonjë avokati nga ana e familjes së tij lidhur me këtë çështje, dëshmitari Llaziq tha se avokati Anton Nokaj i është ankuar dikujt në familje se nga dikush është kërcënuar, duke mos përmendur ndonjë emër konkret.

Ai gjithashtu theksoi se në cilësinë e përfaqësues ligjore të familjes ka qenë edhe Fatime Berisha, e cila e kishte tërhequr padinë pranë Dhomës së Veçantë të Gjykatës Supreme në atë kohë, pasi që edhe ajo në atë kohë kinse ka marrë kërcënime.

“Nuk e di se çfarë kërcnime dhe nga kush. Kinse thuhet sepse unë nuk kam qenë prezent në ato biseda me Fatimen…dhe për këto kam dëgjuar prej familjarëve të mi”, tha dëshmitari Llaziq.

I njëjti ka mohuar se e njeh të akuzuarin Mehmet Prishtina.

Kurse, mbrojtësja e të akuzuarës, Nexharije Hoti, avokatja Sadije Mjekiqi pas deklarimit të dëshmitarit se nuk ka qenë prezent në asnjë procedurë por vetëm ka dëgjuar nga familjarët e tij, duke konsideruar se aktakuza është ngarkuar me shumë prova të panevojshme.

“Prokuroria Speciale me dëgjimin e këtij dëshmitari, nuk e ka marrë parasysh faktin se edhe në fazën e hetimeve edhe në seancat e gjykimit, gjithçka që është përgjigj ka pas thënie të dëgjuara nga familjarët e tij dhe asnjëherë s’ka qenë pjesëmarrës në asnjë veprim procedural për asnjë çështje penale për të cilat jemi këtu. Kjo do të thotë aktakuza është ngarku me shumë prova të panevojshme”, tha avokatja Mjekiqi.

Paraprakisht në këtë seancë, kryetari i trupit gjykues, gjykatësi Vesel Ismaili bëri të ditur që ky shqyrtim fillon rishtazi, ashtu që në vend të gjykatëses Suzana Çerkini, tani është gjykatësi Rrahman Beqiri, ashtu që me pajtimin e palëve të gjitha veprimet procedurale u konsideruan të lexuara.

Ndryshe, ky rast fillimisht ishte gjykuar nga gjykatësi i krimeve të rënda, Beqir Kalludra, mirëpo me avancimin e tij në Gjykatën e Apelit, lënda nga 3 shkurti 2021 kishte kaluar tek gjykatësi Kushtrim Shyti, i cili nuk ka mbajtur asnjë seancë në këtë rast.

Kurse, më 11 tetor 2021, kjo lëndë ka kaluar në Departamentin Special tek gjykatësja Shadije Gërguri, sipas vendimit të marrë nga kryetarja e Gjykatës Themelore në Prishtinë për ngarkimin e këtij departamenti edhe me lëndë të Krimeve të Rënda.

Ndërsa, gjykatësja Gërguri, menjëherë pas pranimit të shkresave të lëndës dhe shqyrtimit të tyre, duke vepruar sipas detyrës zyrtare më 8 nëntor 2021 ka marrë aktvendim për hudhje të aktakuzës dhe pushim të procedurës penale ndaj të akuzuarve Fetahu dhe Ademi, për shkak se në gusht të këtij viti kishte arritur parashkrimi absolut i ndjekjes penale.

Ndërkaq, pasi që gjykatësja Gërguri gjendet në pushim mjekësor, kjo lëndë ka kaluar tek gjykatësi Vesel Ismaili.

Ndryshe, në këtë rast fillimisht të akuzuar kishin qenë 24 persona, por Gjykata Themelore në Prishtinë, në shtator të vitit 2018, kishte hudhur poshtë aktakuzën për 17 nga ta.

Të gjithë të pandehurit, po akuzoheshin për blerjen e 36 hektarë tokë të Komunës së Prishtinës dhe Graçanicës, të privatizuara me çmime shumë më të ulëta, se sa çmimi real i tregut.

Duke vendosur lidhur me kundërshtimet e mbrojtjes së të akuzuarve, kryetari i trupit gjykues, gjykatësi Beqir Kalludra, kishte hudhur aktakuzën ndaj të akuzuarve për shpëlarje të parave, Arton Vila, Bejtush Zhugolli, Dalip Brahimi, Jeton Govori, Xhabir Kajtazi, Isak Ademi, Albion Mulaku, Lirim Zeka, Agim Jerlia, Gëzim Rama, Basri Beka, Enver Bajrami, Gani Ferizi, Fehmi Ferizi, Bislim Bajrami, Bajram Gashani dhe Shaip Krasniqi.

Ndërsa, ai kishte aprovuar pjesën e aktakuzës ndaj të akuzuarve tjerë në këtë rast, Nexharije Hoti, Mehmet Prishtina, Dukagjin Emërllahu, Reshat Fetahu, Gani Ademi, Avni Maxhuni dhe tani të ndjerës, Sh.M.

Gjykata e Apelit më 29 tetor 2018 kishte vërtetuar aktvendimin e themelores sa i përket të akuzuarve për shpëlarje parash, si dhe të akuzuarve, Prishtina, Emërllahu, Maxhuni dhe Sh.M.

Kurse, ajo kishte kthyer në rivendosje lëndën sa i përket të akuzuarve Ademi, Hoti dhe Fetahu.

Pas kthimit të rastit në rivendosje, në shqyrtimin e dytë prokurorja speciale, Merita Bina-Rugova, kishte bërë ricilësimin e veprës penale ndaj të akuzuarve Hoti, Fetahu dhe Ademi të akuzuar për keqpërdorim të pozitës zyrtare në shpërdorimit të pozitës zyrtare nga neni 339, paragrafi 3 i Kodit të Përkohshëm Penal.

Mirëpo, gjykata e shkallës së parë, më 29 maj 2019 sërish i ka refuzuar si të pabazuara kundërshtimet e provave dhe kërkesën për hudhje të aktakuzës të paraqitura nga mbrojtësit e të akuzuarve Hoti, Fetahu dhe Ademi.

Ky vendim i Themelores, më 27 qershor ishte vërtetuar edhe nga Apeli duke i refuzuar si të pabazuara ankesat e mbrojtjes.

Gjithashtu, Apeli kishte pranuar pretendimet e shkallës së parë se tre të akuzuarit duhet të akuzoheshin për veprën penale “Keqpërdorim i pozitës apo autoritetit zyrtar” nga neni 422 të KPRK-së pasi që ishte më i favorshëm, dhe jo si “Shpërdorim i detyrës zyrtare apo autorizimit” nga neni 339 par.3 të ish-KPK-së, ashtu siç e kishte ricilësuar prokuroria.

Kjo aktakuzë ishte ngritur më 3 mars të vitit 2017, nga prokurori i EULEX-it, Danilo Ciccarelli, ndërsa më pas kjo lëndë i ishte bartur prokurorit vendas nga Prokuroria Speciale e Republikës së Kosovës.

Mehmet Prishtina, Dukagjin Emerllahu e Nexharije Hoti e Avni Maxhuni, akuzohen për veprën penale “krim i organizuar”. Ata akuzohen se nga fillimi i vitit 2009 e deri në tetor të vitit 2014, në territorin e Kosovës, më qëllim të përfitimit të dobisë pasurore, kanë kryer krime të rënda si pjesë e një grupi kriminal të strukturuar.

Prokuroria pretendon se Mehmet Prishtina ka qenë organizator, mbikëqyrës dhe menaxher i aktiviteteve të grupit kriminal të organizuar të përbërë nga Prishtina, Nexharije Hoti dhe Avni Maxhuni. Hoti e Maxhuni, sipas prokurorisë, dyshohet se i kanë menaxhuar aktivitetet kriminale të këtij grupi duke u dhënë udhëzime pjesëtarëve tjerë të këtij grupi.

Ata akuzohen edhe për veprën penale “falsifikimi i dokumenteve zyrtare”, “shpëlarja e parave në vazhdimësi”, ndërsa bashkë me Emërllahun akuzohen edhe për veprat penale “ndihma në kryerjen e veprës penale të nxjerrjes së kundërligjshme të vendimeve gjyqësore të paligjshme”, “ndihma në kryerjen e veprës penale të keqpërdorimit të detyrës zyrtare”,  “grabitja” dhe “shpëlarja e parave në vazhdimësi”./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Një kompani ndërtimi dëmton kabllot e rrjetit nëntokësor në lagjen “Pejton”, mbesin pa energji elektrike një numër i caktuar i konsumatorëve

Published

on

Një kompani ndërtimi, teksa kryente punime në lagjen “Pejton”, ka shkaktuar dëmtimin e kabllove të rrjetit nëntokësor.

Me këtë rast kanë mbetur pa rrymë një numër i caktuar i konsumatorëve të kësaj lagjeje dhe asaj të Dardanisë.

Ekipet e KEDS-it kanë dalë menjëherë në vendin e ngjarjes për të evituar dëmin e shkaktuar. Falë përkushtimit të tyre deri më tash është arritur që pjesërisht të rikyçen në rrjet disa konsumatorë, derisa po punohet në mënyrë intensive që furnizimi t’u rikthehet të gjithë konsumatorëve të afektuar.

Për këtë rast janë informuar organet e rendit, dhe KEDS u bën thirrje kompanive të ndërtimit që të kenë kujdes të shtuar gjatë realizimit të punëve, meqë përveçse dëmtojnë asetet elektroenergjetike të KEDS-it, lënë pa furnizim me energji elektrike edhe konsumatorët./Media Ndërtim

Continue Reading

Aktuale

“Termokos” përfundon sezonin ngrohës 2023/2024

Published

on

Në harmoni me parashikimet meteorologjike për përmirësimin e motit, NP “Termokos” SH.A. ka marrë vendim, që të përmbyllë sot sezonin ngrohës 2023/2024.

Pas 195 ditësh furnizim të mjaftueshëm dhe cilësor me ngrohje për rreth 30 mijë konsumatorë, përfundon një nga sezonat më të suksesshme ngrohëse, në kuadër të cilës ndërmarrja ka shënuar një varg arritjesh në të gjitha fushat.

Gjatë sezonit ngrohës 2023/2024 janë prodhuar rreth 328 mijë MWh energji termike apo 7% më shumë se sezonën e kaluar, nga KEK-u janë ekstraktuar 303.15 GWh energji, që në raport krahasues me sezonin ngrohës paraprak ka një rritje prej 14.6%, ashtu sikur edhe tek liferimi i energjisë termike, që ka qenë 270 GWh. Rrjeti i ngrohjes është zgjeruar edhe për 317 objekte banesore me 13.313 njësi banimi dhe me një sipërfaqe totale prej 1,122,538.00 m².

Ky sezon ngrohës ka qenë fazë testuese para fillimit të aplikimit të metodës së re të faturimit sipas konsumit. Si rrjedhojë e testimeve, analizave e krahasimeve, që janë realizuar, tanimë mbi 1 mijë konsumatorë i kanë marrë faturat e para testuese sipas konsumit, bazuar në të cilat 33% e konsumatorëve si rezultat i kursimit të energjisë ngrohëse kanë pranuar fatura më të ulëta se ato që kanë marrë më parë.

NP “Termokos” do të vazhdojë të angazhohet për modernizimin e mëtutjeshëm të shërbimeve dhe realizimin e projekteve të shumëta, që do të kenë ndikim të shumëfishtë pozitiv në mirëqenien e qytetarëve tanë./Media Ndëtimi

Continue Reading

Trending