Duke rritur numrin e ndërtimeve të reja, me një sipërfaqe që llogaritet në vetëm 3 vitet e fundit në 4.2 milion metra katror ndërtim, e ndërsa numri i popullsisë i kryeqytetit në 5 vitet e fundit, është rritur me vetëm 57 mijë banorë, Tirana rrezikon të rrisë sipërfaqen e banesave stok dhe numrin e banesave të pabanuara duke shkaktuar probleme të tjera ekonomike dhe sociale.
Sikur të mos mjaftonte rritja e sipërfaqes së ndërtimit të ri, ka rezultuar e humbur më shumë se 500 mijë metra katror sipërfaqe natyrore brenda Unazës së Madhe të Tiranës, ku rreth 87% e sipërfaqes së qytetit është shndërruar në sipërfaqe të koracuar, duke mos lejuar përthithjen e ujërave sipërfaqësorë dhe ato të shiut, sipas studimit të Institutit Co-Plan, raporton Citizens-channel.com.
Pasojat si përmbytjet e rrugëve, fryrja e lumit Lana-njëkohësisht edhe kanal ujërash të zeza i hapur; trafiku i rënduar përgjatë ditëve të javës në qytet dhe bllokime të pikave hyrëse dhe dalëse të qytetit gjatë fundjavave; humbja e hapësirave natyrore dhe shesheve brenda blloqeve të banimit dhe shndërrimi i tyre në kantiere ndërtimi; shtimi i lagjeve të reja të karakterit “gated communities” në jug dhe juglindje të qytetit; zhdukja e shtresave historike të qytetit të ndërtuar përgjatë periudhës moderniste të viteve 20-30 dhe qytetit të shekullit XIX dhe së fundmi, por jo i fundit problem për Tiranën: kullëzimi dhe betonizimi duken se janë pasojat e dokumentit të kritikuar që pa u miratuar të planit Boeri.
Në Shqipërinë me rreth 2.8 milion banorë, e cila po përballet me gjakderdhjen e dytë të popullsisë që pas eksodit të fillim viteve 90-të, ku paga mesatare nuk kalon 300 euro, përqendrimi i investimeve në qendrën e Tiranës, ka sjellë pasoja zinxhir në sektorë të tjerë. Kështu, kjo nxitje xhentrifikuese ka shkaktuar rritjen e çmimeve të pasurive të paluajtshme me rreth 6% që nga 2020 e ndërsa ekonomia e përgjithshme u tkurr pothuajse me të njëjtën masë për shkak të pandemisë. Sipas revistës Monitor, vetëm në vitin 2021, në Tiranë, “është dhënë sipërfaqja më e madhe e lejeve në historinë e tranzicionit të Shqipërisë, ndoshta me përjashtim të vitit 2003”.
Rritja eksponenciale e ndërtimeve, ku njëri tremujor e kalon disa fish një tremujor pararendës, “ka kaluar në përmasat e marrëzisë”, referuar revistës Monitor, një prej periodikëve vendas që raportojnë dhe investigojnë në lidhje me ekonominë, biznesin dhe tregun. Pa hyrë në analizim të qëllimeve apo burimeve të të ardhurave se nga ku po financohet ky ndërtim, s’mund të lëmë pa përmendur Global Initiative against Transnational Organized Crime, organizatë e cila na kanë sjellë një panoramë të qartë të përdorimit të tregut të pasurive të paluajtshme për qëllime pastrimi parash që vijnë nga ekonomia e zezë.
Edhe pse në fushatën e tij të parë elektorale, kryetari i Bashkisë Tiranë premtoi se nuk do të kishte ndërtime në zona të gjelbra, në pak kohë, qytetarët e Tiranës panë të zhduken mijëra metra katrorë pyll dhe dëshmuan si Parku i Liqenit u transformua në truall për ndërtim, raporton Citizens-channel.com.
Nga të katër anët e të vetmes gjurmë të gjelbër të kryeqytetit të trashëguar që nga 1958, parkut të liqenit artificial, shihen vinça dhe kantiere shumëkatëshe të cilat po sfidojnë kodrat e Saukut dhe po terin deri në tharje burimet natyrore të zonës, duke asfiksuar të vetmen mushkëri të mbetur të qytetit me 1 milion banorë.
Kryeqyteti, në më pak se 5 vjet, humbi të gjelbrën, historiken, publiken e ndërsa raporti me hapësirën u deformua në xhepa ajri mes dy pallatesh të cilat rrinë 10-15 metra larg njëri-tjetrit.
Qyteti filloi të zbriste në indekset e cilësisë së jetesës për çdo vit, sipas Numbeo, duke shkuar vetëm në periudhën 2021-2022, nga vendi 215 në mes të 2021, në vendin e 232-a nga 254 kryeqytete e qytete të klasifikuara. Sikur të mos mjaftonte kjo, Tirana është në vendin e 242, e cilësuar si kryeqyteti më i ndoturi në Europë.
Fushata Tirana 2030 do të përqendrohej tek lodrat për fëmijë, transporti alternativ, mobiliteti i gjelbër e deri tek pyjet vertikale dhe orbitale.
Sot, qyteti është katandisur në një fjetore masive betoni, ku shkollat s’kanë më oborre, dhe kopshtet për gjelbërim përdorin tapetin jeshil brenda qendrave tregtare apo pallateve-kulla.
Gjashtë vjet nga miratimi i planit, Tirana është shumë më larg të qenurit e banueshme se sa ishte kur Veliaj mori Bashkinë. Sot Tirana duket sa vitale aq edhe e pashpresë dhe depresive.
Zhvillimi i kryeqendrës së shqiptarëve ka tërhequr vëmendjen e shumë studiuesve dhe mediave ndërkombëtare, ku këto të fundit pasqyrojnë në kohë reale ngjarjet që kaplojnë vendin duke mbajtur kontakt të vazhdueshëm me zëra kritikë, profesionistë dhe aktivistë të shoqërinë civile të kryeqytetit por jo vetëm. Kështu, media ndërkombëtare si The guardian do të pasqyronin në ditët e nxehta të gushtit ndërtimin më të fundit “Frankeshtajn” të Tiranës, godinën në formën e kokës së Skënderbeut, duke rikthyer vëmendjen tek ndërtimet e kullave në Tiranë./Media Ndërtimi.