Connect with us

Aktuale

Heronjtë e Hyrjes 5 të Lakrishtës, që kanë ashensorin më të bukur në Kosovë

Published

on

Kur Prishtina ishte një vend i vogël, që fitonte epitetin e kryeqytetit vetëm me disa zona, andej rrugës për Fushë Kosovë, ishte një luginë ku mbilleshin lakra. Vite më vonë, pas mëvetësisë së automonomisë së fituar si krahinë, ndërtesat do të mbushnin Prishtinën. Edhe një kompleks me pesë kulla të larta 14-15 katëshe do të zëvendësonte lakrat dhe do merrte emrin “Lakrishtë”.

Reportazh nga Uran Haxha

Hyrjet me dy ashensorë, një më i madh dhe tjetri më i vogël, janë frekuentuar prej atëherë, gjithmonë. Shumë studentë kanë banuar aty dhe memorja kolektive është shumë prezente. Origjinaliteti i modernizmit socialist në ndërtim ruhet ende, jo pse ndoshta e dëshirojnë disa, por sepse teknikisht është vështirë të intervenohet individualisht.

Ashensorët që i përmendëm më lartë, janë të cfilitur. Mbahen si ashensorët më të shpejtë në Prishtinë. Gjendja e tyre lë shumë për të dëshiruar. Dikush ka thyer një dritë, një tjetër ka shkruar me gërvishje çelësi dhe nuk të japin ndenjë të mirë të ngjitjes në kate me ta.

Por, banorët e Hyrjes 5, të fundit të kompleksit, janë paaak më ndryshe. Ata pastrojnë, sanojnë ndonjë problem të vogël, kanë bërë derën të kalohet me çip. Pra, i rrijnë gati  por në karantinë patën më shumë kohë dhe filluan diçka më të madhe.

Përpos kësaj, ata kanë një fat. Në hyrjen e tyre është Leonid Palushaj. Ai është piktor dhe duart e tij kombinojnë ngjyrat që kur ta shikosh, të flen shpirti.

Të mbledhur para banesave, mu tek hyrja e tyre, ekipin tonë e priti Leonidi, Meti e Labi. Ata gjithmonë ishin në krye te detyrës kur ju duhej diçka për hyrje. Shpirti i artistit vërehej se po jepte efekt që të duket gjithçka bukur. Përpos Leonidit artisti, Meti është njëri nga anëtarët e grupit të famshëm të POP muzikës nga Peja, NRG Band. Ai bashkë me të tjerët gjithmonë marrin aksione të tilla.

Tashmë kohë karantine koha ju premtonte për gjithçka. Kishin filluar pastrimin e hapësirave, lyerjen e hyrjes dhe ideja për pikturim të ashensorëve i priste aty me Leonidin që do ta realizonte.

“Ideja ka qenë e kahmotshme. Thuajse që një vit e kam menduar ta bëj. Duke e pa që e kanë dëmtuar shumë ashensorin, e kanë grith e ku ta di unë. Musafirët kur vishin, pak e kishin njëfarë droje për me hip, se kur e shihshin si i shkatërrum. Më pas me Metin, Florentin, e këta djemtë, i hyjmë pa hyrjes. Unë i thash që nuk kam shumë material, këta thanë që secili participojmë dhe ja ku u bë”, tregon piktori Palushaj, që edhe xhaketën që kishte veshur e kishte prekur paksa me ngjyra për t’i dhënë tjetër pamje.

Leonid Palushaj

Maska, që do ta mbante vetëm Leonidi që mos t’i pengonte era e rëndë e ngjyrave, tashmë e mbajnë të gjithë. Pandemia që ka kapluar gjithë botën, por bën që të gjithë të dukemi njëlloj. Ashtu me maska e doreza, Leonidi kishte punuar kabinën e ashensorit të madh.

“Pjesa e dyerve ka qenë më e vështirë, sepse është dashtë taman me i gërry, me i sanu më shumë. Aty edhe ka marrë material më shumë. Kurse, pjesa tjetër ka qenë dru dhe e ka përvetësu më mirë e më shpejtë”, tregon më tej artisti që për katër ditë kishte përfunduar punën.

Brenda kabinës kur futësh, të jepet një ndenjë fantastike. Je brenda një pylli që sheh nga një luginë plot gjelbrim. Një pemë të ndërrohet, herë bëhet lumë, herë bëhet pemë më e vogël, herë më e madhe, dhe ta then monotoninë që ndoshta të krijohet pas një kohe. Në fakt ato janë dyert e ashensorit në çdo kat.

Natyra ndoshta është ajo që u mungon njerëzve më së shumti gjatë karantinës. Atyre të Lakrishtës, të Hyrjes 5, u mungon më pak se tjerëve. Natyrën e kanë në ashensor. Edhe kjo ishte ideja pse u pikturua në atë formë.

Në secili kat që do pikturonte dyert, Leonidit do t’i bënin shoqëri kojshitë e tij. Ata, teksa rrijnë para hyrjes dhe bëjnë muhabet mes vete rreth kësaj vepre, fillojnë dhe të tregojnë prapaskenat.

Kur kishte pikturuar Leonidi njërën derë shumë bukur, një nga kojshitë kishte filluar mburrjen. Më pas gjatë pikturimit të një dere tjetër, ai që ndihej krenar po dyshonte se ajo derë do dukej më bukur dhe i kishte thënë “boll, deri qetu boll, ski nevojë më shumë”, tregojnë duke u qeshur.

Një kojshi tjetër, pak më në moshë se të tjerët, thoshte se së shpejti do të zhvendoste dyert e ashensorit nga kati në kat.

“Unë kismet ka me hjek qat derë dhe ka me pru në kat te une. Po më pëlqen më shumë ajo, haha…”.

Ndjenja e hipjes në këtë ashensor i kishte dhënë një ndjenjë të çuditshme fëmijëve, siç tregon Meti.

“Disa fëmijë kanë hezituar të hipin pa prind ose me dikë më të madh. E tash po e shoh interesimin e tyre që mezi po presin me hyp në lift”.

Lehtë, kjo nismë do të ishte e mirëseardhur për secilën hyrje të vjetër në Prishtinë. Drejtoria e Ndërmarrjës Publike Banesore nga kjo hyrje ka vijë ajrore 100 metra. Shembullin e kanë mu aty. Por, ky ashensor është edhe një pikë që gjithashtu lehtë mund të kthehet në atraksion turistik.

Leonidi ka një gamë të punimeve artistike që të mbesin sytë në to. Disa prej tyre janë punuara tash në kohë karantine, që pa pardon ne po i publikojmë këtu më poshtë që të mbushni dozën e artit për këtë ditë, dhe jo vetëm.

 

Aktuale

Deodorantë, shishe uji plastike…: Çfarë nuk duhet të lini në vetura në ditët e nxehta?

Published

on

Dielli dhe nxehtësia kanë një efekt shkatërrues në disa gjëra që përdorim dhe nuk është e mençur t’i lëmë në vetura.

Duket e arsyeshme të mbani një shishe me ujë në veturën tuaj gjatë një vale të nxehtë. Megjithatë, bisfenoli A dhe ftalat në plastikë, kimikate që veprojnë si lidhës dhe e bëjnë plastikën fleksibël, po shkaktojnë shqetësim tek ekspertët që studiojnë efektet e tyre në shëndetin e njeriut. Lënia e ujit në shishe plastike në një makinë të nxehtë mund të bëjë që këto substanca të lëshohen në ujë, shkruan The Sunday Times.

Nxehtësia e madhe në vetura mund të dëmtojë bateritë e të gjitha pajisjeve që i përdorin, që nga kompjuteri, celularët… Ka edhe shishe me krem kundër diellit, të cilat nuk duhet t’i lini në diell (një paradoks interesant, apo jo?) sepse në disa raste mund të shpërthejnë. Më pas janë të gjitha spërkatjet, nga deodoranti tek llaku i flokëve. Kur temperatura arrin rreth 48 gradë Celsius, presioni në rezervuar rritet mjaftueshëm për të shkaktuar një shpërthim, thonë ekspertët. Kornizat plastike të syzeve të diellit mund të shtrembërohen dhe zbardhen, dhe lentet mund të shtrembërohen.

Disa ilaçe, si antibiotikët, duhen mbajtur në frigorifer. Ilaçet në përgjithësi nuk e tolerojnë nxehtësinë dhe disa prej tyre do të bëhen të papërdorshme pas ekspozimit ndaj temperaturave jashtëzakonisht të larta. Nëse përdorni injeksione adrenaline, dobia e tyre zhduket në automjetet e nxehta. E cila, natyrisht, është çështje jete ose vdekjeje.

Buzëkuqi do të shkrihet në temperatura të larta.

Është dokumentuar se kanaçet e gazrave mund të shpërthejnë kur ekspozohen ndaj nxehtësisë ekstreme. Edhe lëngu i portokallit mund të shpërthejë nëse lihet në makinë për një kohë të gjatë, dhe kjo do të thotë një brendshme ngjitëse…

Lënia e çakmakut të disponueshëm në makina në ditët e nxehta nuk është një ide e zgjuar. Shpërthimi i tyre mund të shkaktojë dëme të mëdha dhe madje të thyejë xhamin e përparmë./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Themelohet Oda e Minierave të Kosovës

Published

on

Me ceremoni të mërkurën është bërë hapja e Odës së Minierave të Kosovës që u konsiderua një hap tejet i rëndësishëm për zhvillimin ekonomik, raporton Ekonomia Online.

Themeluesi, Mentor Demi, ka thënë se kjo ceremoni është një hap shumë i rëndësishëm në drejtim të zhvillimit të industrisë së minierave në Kosovë.

Alaudin Kodra, anëtar i Bordit në Odën e Minierave të Kosovës, ka thënë se gjeologjia e Kosovës, është e pasur dhe pikërisht kjo ka qenë një nga arsyet e fillimit të tij për punuar në Kosovë.

“Ligji minerar është ligj i mrekullueshëm i cilësisë së lartë për dallim nga. Pjesa perëndimore e Kosovës është një vazhdimësi e gjeologjisë së Shqipërisë. Kosovës i duhen kompani serioze, dua të iu urojë gjithë të mirat të keni suksese”, ka thënë nder tjera Kodra.

Zëvendësministri i Industrisë, Sipërmarrjes dhe Tregtisë, Mentor Arifaj, ka thënë se kontributi i madh për të ardhur deri te hapja e Odës është për tu vlerësuar.

“Do ta luajë një rol ndërmjet një katalizatori i akterëve të shumtë dhe investitorëve potencial qoftë vendor apo ndërkombëtarë. Oda do ta luajë një rol të rëndësishëm në kuptimin e avancimit duke përfshirë njësi të ndryshme në arenën ndërkombëtare në sektorin e minierave”, ka thënë ai.

Nurten Deva, Rektor i Universitetit Isa Boletini, ka thënë se zhvillimi i industrisë minerare ka një rol të rëndësishëm në zhvillimin ekonomik.

“E përgëzojë zotëri Demin për guximin që ka ndërmarrë një hap të tillë për themelimin e një odë nga privatët. Nuk e kanë pas mbështetjen e duhur për të arritur vizionin në planet e tyre strategjike”, ka thënë Deva. Andor Lips, Drejtori jo-ekzekutiv në Western Tethyan Resources, ka thënë se Osat kanë shumë të rëndësishme si një lloj urë lidhëse në mes të investitorëve të huaj dhe institucioneve shtetërore./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Gjykata e Apelit anulon vendimin për ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit në Vjosë

Published

on

Pas 10 vitesh nëpër procese gjyqsore, banorët e Mallakastrës fituan të parën betejë ligjore për çështjet mjedisore në vendin tonë. Gjykata Administrative e Apelit në Tiranë anuloi të mërkurën vendimin për ndërtimin e hidrocentralit Poçem në lumin Vjosa. Gjykata i dha të drejtë banorëve dhe organizatave mjedisore, duke konfirmuar aktvendimin e plotë të shkallës së parë dhe argumentet e tij në mbështetje të pretendimeve të paditësve.

Vendimi shënon fitoren përfundimtare të çështjes së parë mjedisore të trajtuar nga Gjykata në Shqipëri.

Beteja ligjore ka nisur në dhjetor të vitit 2016 nga EcoAlbania, EuroNatur dhe Riverwatch, së bashku me 38 banorë të fshatit Kutë në Mallakastër. Ata kundërshtuan ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit, duke pretenduar se “procedurat e ndjekura për dhënien e kontratës koncensionare si dhe procesi i konsultimeve me publikun, ishin zhvilluar në shkelje të legjislacionit shqiptar dhe të konventave ndërkombëtare”.

Banorët dhe organizatat fituan betejën e parë në maj të 2017, kur Gjykata Administrative e Shkallës së Parë vendosi në favor të tyre.

Palët e paditura janë Ministria e Mjedisit, Agjencia Kombëtare e Mjedisit, Avokati i Shtetit (në emër të Ministrisë së Energjisë) dhe shoqëria koncesionare (Kovlu Energy), të cilat apeluan vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.

Pas 8 vitesh Gjykata e Apelit ka vendosur të rrëzojë padinë e tyre dhe të lërë në fuqi vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.

Ndërkohë që vijonte kjo betje ligjore, banorë dhe organizata mjedisore si EcoAlbania nisën fushatën në mbrojtje të lumit Vjosa “Të shpëtojmë zemrën blu të Evropës”.

Pas një beteje të gjatë, në Mars 2023, lumi Vjosa dhe degët e tij Drino, Bënça, Shushica dhe Kardhiqi, u shpallën Park Kombëtar duke ofruar mbrojtje ligjore edhe nga 45 hidrocentralet e planifikura për t’u ndërtuar në gjithë basenin e Vjosës.

Drejtues i Eco Albania Olsi Nika në një reagim për mediat tha se “edhe pse ky vendim vjen në një tjetër realitet, pas shpalljes së Parkut Kombëtar të Vjosës, ne e konsiderojmë si një arritje për komunitetin, aktivistët dhe avokatët e angazhuar në mbrojtjen e lumit Vjosa, të cilët e kanë ndjekur këtë çështje me rigorozitet dhe vendosmëri”.

Hidrocentrali i Poçemit, ishte aktpadia e parë e një çështjeje mjedisore në Gjykatën Administrative në Shqipëri. Ajo i hapi rrugën shumë çështjeve të tjera mjedisore të ngritura nga organizatat dhe banorët për të kërkuar të drejtën për ruajtjen e pasurive natyrore të vendit.

Avokati i çështjes Vladimir Meçi tha se vendimi përfundimtar përbën një arritje në ndërtimin e praktikës gjyqësore administrative që lidhet me te drejtën mjedisore në Shqipëri.

“E gjithë ecuria e çështjes së kundërshtimit të ndërtimit të HEC-it të Poçemit në rrugë gjyqësore, është një model pioner për të gjithë ata që kanë qenë pjesë e tij, përfshirë Organizatat, komunitetin, ne avokatët por edhe vetë gjykatën”, tha Meçi./Mediqa Ndërtimi

Continue Reading

Trending