Connect with us

Aktuale

Skenat e filmave në pëlhurë nga Teuta Kelmendi, si shkrirje e arkitekturës dhe pikturës në një këllëp

Published

on

Hashtagët me temë karantine kanë shënuar rritje në rrjete sociale, sepse pothuajse e gjithë bota po kalon në trajtim të njëjtë. Një kërkim i thjeshtë me # të dërgon në shaka të ndryshme, video me një këngë “Bored in the house” (shq. “I bërë bajat në shtëpi”), dikush duke përformuar në një instrument muzikor e disa edhe duke pikturuar.

Reportazh nga Uran Haxha

Në grupin e këtyrë të fundit mund të të kapin sytë gjithëfarë lloj pikturash. Por, piktura po i kthen në gjirin e saj shumë të apasionuar që koha nuk i lejonte të kishin pikturën impenjimin e tyre kryesor të ditës. E gjitha kjo duke iu falenderuar karantinës, që erdhi si rezultat i pandemisë COVID-19.

Këtë fat pati edhe arkitektja pejane Teuta Kelmendi. Kush e ka pasë rastin që ta vezhgat gishtin mbi ‘touch screen’ për të lëvizur në rrjetet sociale të saj, e di se arkitektja ia ka dorën bukur shumë vizatimit. Një kolanë të tërë me skica të ndejës së përditshme prishtinase, ajo i ka vizatuar e ngjyrosur. Si rezultat, do të ketë edhe një libër me këto skica si fituese e konkursit ndërkombëtar “The Book Contest”, në nëntor të 2019-s.

Por, të kthehmi tek karantina e arkitektës së gjatë e plot stil nga Peja, që ritmi i tanishëm i jetës i dha kohën që mes rreshtash edhe gjatë ditëve jashtë-karantinore e ka dashur.

Për mua kjo kohë ishte shumë e përshtatshme që t’i përkushtohem më shumë pasionit tim për pikturën, vizatimin e skicimin – gjë që në të kalurën e kam bërë vetëm në kohën e lirë”, tregon ajo, në një bisedë virtuale.

Mirëpo, zgjedhja e saj është mjaft e veçantë. Pikturon skena filmi. Nëse ke parë “The Fall” rasisht në ecjen tuaj nëpër kanale filmash, Teuta zgjedhi ta ketë gjithmonë një skenë të këtij filmi në mur.

Duke e marrë parasysh që në këtë kohë të qendrimit të vazhdueshëm në shtëpi, angazhimet janë të pakta dhe ne thjeshtë qendrojmë më gjatë para televizionit, unë vendosa që të rishikoj disa filma dhe seriale që në ndonjë periudhë të jetës time ishin frymëzues. Nga kjo lindi edhe ideja e skicimit të skenave të cilat vendosa t’i ndaj me të tjerët, me shpresën që edhe të tjerët do të gjejnë frymëzimin dhe pozitivitetin, që nga njëherë po na mungon në këtë kohë kaq sfiduese”, na thotë Kelmendi.

Megjithatë, talenti i saj i ka dhënë ekskluzivitetin që të përzgjedh filmat dhe skenat, që ne mund t’i shijojmë veç të vendosura në pëlhurë.

Nga njëherë është thjesht skenari të cilin e pëlqej shumë, nganjëherë është edhe mënyra se si regjisori e manifeston me ngjyra dhe detaje të gjithë filmin. Thjeshtë janë skena që mua për ndonjë arsye më kanë lënë mbresë dhe më janë dukur të veçanta për t’u skicuar”, rrëfen ajo, teksa tregon për filmat, kuadrat e të cilëve tashmë janë pikturuar, “Deri më tani skenat e pikturuara janë nga filmat “The Fall”, “The Grand Budapest Hotel”, “Sleepless in Seattle”, “La Vita e Bella” si dhe “Erin Brockovich”. Këta janë nga kinematografia Hollywood-iane por në listën e gjatë që dua t’I skicoj janë edhe disa filma shqiptar të cilët ishin filma të preferuar të prindërve të mi”.

Arkitektura nuk e lë që Teuta t’i ikë nga dora. Edhe piktura e saj ndikohet mjaft nga arkitektura, për të mos thënë që është baza. Detajet, vijat, mënyra e të menduarit nga arkitektura e mbajnë fort afër.

Arkitektura për mua është insipirimi kryesor që më bëri të jem më konstruktive dhe më mësoi disiplinën për shumë sfera të jetës. Para se të studioja arkitekturën, artin dhe pikturën e shikoja me një sy më amator dhe jo aq kritik. Mund të them me plot kuptimin e fjalës që piktura ime ndikohet nga arkitektura duke filluar nga idetë fillestare e deri te detajet më të vogla që janë te dukshme në të gjitha punimet e mia”.

Koha e saj tashmë mbushet përveç pikturave që mund t’i shihni në YUGEN – by teutakelmendi, edhe me librat që ishin në listën e librave “për t’u lexuar”, mësimi online dhe projektet ku ajo është e angazhuar, siç është Autostrada Biennale.

Ndërkohë vazhdoj të jem e angazhuar me projekte të vazhdueshme që kam me Autostrada Biennale, të cilët gjatë vitit të kaluar kanë bërë një punë të jashtëzakonshme, përfshirë mbrojtjen dhe vetëdijesimin mbi trashëgiminë kulturore. Kështu mu dha mundësia të kontriboj me punën time në vetëdijësimin e fëmijëve mbi vlerat e trashëgiminë kulturore për mes skicave dhe ligjeratave, diçka që rezultoi të jetë shumë e pëlqyer nē qytetin e Prizrenit, dhe që e vazhduam edhe në Prishtinë”, thotë Teuta për fund të kësaj bisede, që në kushte tjera ndoshta do të ishtë më e detajuar nga biseda direkte.

Por, projektet e saj lëjnë të kuptohet se tekste tjera do të shkruhen për punët që do të bëjë.

Biografi e shkurtër e Teuta Kelmendit

Teuta Kelmendi është e lindur në Pejë, ku kaloi fëmijërinë e rrethuar me libra, muzikë e filma nga kultura të ndryshme, gjë që e bëri atë të influencohej nga arti botëror. Teuta u zhvendos me banim në Prishtinë në moshën 18 vjeçare ku edhe filloi studimet e Arkitekturës.

Gjatë studimeve, Teuta themeloi dhe organizoj takimet ne Meetings of Design Students (MEDS) – Kosova gjatë viteve 2010- 2014 (MEDS është platformë e shkëmbimit të njohurive për studentë të arkitekturës e dizajnit nga mbarë bota, të cilët ndjekin çdo vit shkollë verore në vendet e ndryshme të botës). Që nga koha e studimeve, Teuta u angazhua profesionalisht në fushat e dizajnit të brendshëm, mbrojtjes së trashëgimisë kulturore në projekte të ndryshme të fokusuara në qytetin e Prishtinës.

Teuta është në përfundim të studimeve Master në Fakultetin e Arkitekturës në Universitetin e Prishtinës. Ajo tani po punon si arkitekte freelance dhe poashtu ndjek pasionin e saj për pikturën dhe trashegiminë kulturore.

Në vitin 2011 dhe 2019 ishte pjesë e ekspozites globale See.Me në të dy edicionet e të cilit punimet e Teutes u ekspozuan në platform digjitale në Times Square në New York, SHBA. Në nëntor të vitit 2019, në një konkurs ndërkombëtar, ajo fitoi çmimin The Book Contest, që i mundësoi të botojë librin me 30 skica të bëra për 30 ditë radhazi – skica këto të shkoqitura nga përditshmëria e saj në Prishtinë.

Aktuale

Deodorantë, shishe uji plastike…: Çfarë nuk duhet të lini në vetura në ditët e nxehta?

Published

on

Dielli dhe nxehtësia kanë një efekt shkatërrues në disa gjëra që përdorim dhe nuk është e mençur t’i lëmë në vetura.

Duket e arsyeshme të mbani një shishe me ujë në veturën tuaj gjatë një vale të nxehtë. Megjithatë, bisfenoli A dhe ftalat në plastikë, kimikate që veprojnë si lidhës dhe e bëjnë plastikën fleksibël, po shkaktojnë shqetësim tek ekspertët që studiojnë efektet e tyre në shëndetin e njeriut. Lënia e ujit në shishe plastike në një makinë të nxehtë mund të bëjë që këto substanca të lëshohen në ujë, shkruan The Sunday Times.

Nxehtësia e madhe në vetura mund të dëmtojë bateritë e të gjitha pajisjeve që i përdorin, që nga kompjuteri, celularët… Ka edhe shishe me krem kundër diellit, të cilat nuk duhet t’i lini në diell (një paradoks interesant, apo jo?) sepse në disa raste mund të shpërthejnë. Më pas janë të gjitha spërkatjet, nga deodoranti tek llaku i flokëve. Kur temperatura arrin rreth 48 gradë Celsius, presioni në rezervuar rritet mjaftueshëm për të shkaktuar një shpërthim, thonë ekspertët. Kornizat plastike të syzeve të diellit mund të shtrembërohen dhe zbardhen, dhe lentet mund të shtrembërohen.

Disa ilaçe, si antibiotikët, duhen mbajtur në frigorifer. Ilaçet në përgjithësi nuk e tolerojnë nxehtësinë dhe disa prej tyre do të bëhen të papërdorshme pas ekspozimit ndaj temperaturave jashtëzakonisht të larta. Nëse përdorni injeksione adrenaline, dobia e tyre zhduket në automjetet e nxehta. E cila, natyrisht, është çështje jete ose vdekjeje.

Buzëkuqi do të shkrihet në temperatura të larta.

Është dokumentuar se kanaçet e gazrave mund të shpërthejnë kur ekspozohen ndaj nxehtësisë ekstreme. Edhe lëngu i portokallit mund të shpërthejë nëse lihet në makinë për një kohë të gjatë, dhe kjo do të thotë një brendshme ngjitëse…

Lënia e çakmakut të disponueshëm në makina në ditët e nxehta nuk është një ide e zgjuar. Shpërthimi i tyre mund të shkaktojë dëme të mëdha dhe madje të thyejë xhamin e përparmë./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Themelohet Oda e Minierave të Kosovës

Published

on

Me ceremoni të mërkurën është bërë hapja e Odës së Minierave të Kosovës që u konsiderua një hap tejet i rëndësishëm për zhvillimin ekonomik, raporton Ekonomia Online.

Themeluesi, Mentor Demi, ka thënë se kjo ceremoni është një hap shumë i rëndësishëm në drejtim të zhvillimit të industrisë së minierave në Kosovë.

Alaudin Kodra, anëtar i Bordit në Odën e Minierave të Kosovës, ka thënë se gjeologjia e Kosovës, është e pasur dhe pikërisht kjo ka qenë një nga arsyet e fillimit të tij për punuar në Kosovë.

“Ligji minerar është ligj i mrekullueshëm i cilësisë së lartë për dallim nga. Pjesa perëndimore e Kosovës është një vazhdimësi e gjeologjisë së Shqipërisë. Kosovës i duhen kompani serioze, dua të iu urojë gjithë të mirat të keni suksese”, ka thënë nder tjera Kodra.

Zëvendësministri i Industrisë, Sipërmarrjes dhe Tregtisë, Mentor Arifaj, ka thënë se kontributi i madh për të ardhur deri te hapja e Odës është për tu vlerësuar.

“Do ta luajë një rol ndërmjet një katalizatori i akterëve të shumtë dhe investitorëve potencial qoftë vendor apo ndërkombëtarë. Oda do ta luajë një rol të rëndësishëm në kuptimin e avancimit duke përfshirë njësi të ndryshme në arenën ndërkombëtare në sektorin e minierave”, ka thënë ai.

Nurten Deva, Rektor i Universitetit Isa Boletini, ka thënë se zhvillimi i industrisë minerare ka një rol të rëndësishëm në zhvillimin ekonomik.

“E përgëzojë zotëri Demin për guximin që ka ndërmarrë një hap të tillë për themelimin e një odë nga privatët. Nuk e kanë pas mbështetjen e duhur për të arritur vizionin në planet e tyre strategjike”, ka thënë Deva. Andor Lips, Drejtori jo-ekzekutiv në Western Tethyan Resources, ka thënë se Osat kanë shumë të rëndësishme si një lloj urë lidhëse në mes të investitorëve të huaj dhe institucioneve shtetërore./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Gjykata e Apelit anulon vendimin për ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit në Vjosë

Published

on

Pas 10 vitesh nëpër procese gjyqsore, banorët e Mallakastrës fituan të parën betejë ligjore për çështjet mjedisore në vendin tonë. Gjykata Administrative e Apelit në Tiranë anuloi të mërkurën vendimin për ndërtimin e hidrocentralit Poçem në lumin Vjosa. Gjykata i dha të drejtë banorëve dhe organizatave mjedisore, duke konfirmuar aktvendimin e plotë të shkallës së parë dhe argumentet e tij në mbështetje të pretendimeve të paditësve.

Vendimi shënon fitoren përfundimtare të çështjes së parë mjedisore të trajtuar nga Gjykata në Shqipëri.

Beteja ligjore ka nisur në dhjetor të vitit 2016 nga EcoAlbania, EuroNatur dhe Riverwatch, së bashku me 38 banorë të fshatit Kutë në Mallakastër. Ata kundërshtuan ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit, duke pretenduar se “procedurat e ndjekura për dhënien e kontratës koncensionare si dhe procesi i konsultimeve me publikun, ishin zhvilluar në shkelje të legjislacionit shqiptar dhe të konventave ndërkombëtare”.

Banorët dhe organizatat fituan betejën e parë në maj të 2017, kur Gjykata Administrative e Shkallës së Parë vendosi në favor të tyre.

Palët e paditura janë Ministria e Mjedisit, Agjencia Kombëtare e Mjedisit, Avokati i Shtetit (në emër të Ministrisë së Energjisë) dhe shoqëria koncesionare (Kovlu Energy), të cilat apeluan vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.

Pas 8 vitesh Gjykata e Apelit ka vendosur të rrëzojë padinë e tyre dhe të lërë në fuqi vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.

Ndërkohë që vijonte kjo betje ligjore, banorë dhe organizata mjedisore si EcoAlbania nisën fushatën në mbrojtje të lumit Vjosa “Të shpëtojmë zemrën blu të Evropës”.

Pas një beteje të gjatë, në Mars 2023, lumi Vjosa dhe degët e tij Drino, Bënça, Shushica dhe Kardhiqi, u shpallën Park Kombëtar duke ofruar mbrojtje ligjore edhe nga 45 hidrocentralet e planifikura për t’u ndërtuar në gjithë basenin e Vjosës.

Drejtues i Eco Albania Olsi Nika në një reagim për mediat tha se “edhe pse ky vendim vjen në një tjetër realitet, pas shpalljes së Parkut Kombëtar të Vjosës, ne e konsiderojmë si një arritje për komunitetin, aktivistët dhe avokatët e angazhuar në mbrojtjen e lumit Vjosa, të cilët e kanë ndjekur këtë çështje me rigorozitet dhe vendosmëri”.

Hidrocentrali i Poçemit, ishte aktpadia e parë e një çështjeje mjedisore në Gjykatën Administrative në Shqipëri. Ajo i hapi rrugën shumë çështjeve të tjera mjedisore të ngritura nga organizatat dhe banorët për të kërkuar të drejtën për ruajtjen e pasurive natyrore të vendit.

Avokati i çështjes Vladimir Meçi tha se vendimi përfundimtar përbën një arritje në ndërtimin e praktikës gjyqësore administrative që lidhet me te drejtën mjedisore në Shqipëri.

“E gjithë ecuria e çështjes së kundërshtimit të ndërtimit të HEC-it të Poçemit në rrugë gjyqësore, është një model pioner për të gjithë ata që kanë qenë pjesë e tij, përfshirë Organizatat, komunitetin, ne avokatët por edhe vetë gjykatën”, tha Meçi./Mediqa Ndërtimi

Continue Reading

Trending