Connect with us

Aktuale

Reagojnë Arkitektët e Kosovës: Mbështesim restaurimin e shtëpisë së Xhafer Deva

Published

on

ASOCIACIONI I ARKITEKTËVE TË KOSOVËS, duke ndjekur zhvillimet e fundit në lidhje me projektin e restaurimit të ndërtesës “shtëpia e Xhafer Devës” në Mitrovicë, dhe “dilemave” tashmë të krijuara në opinionin publik, se a duhet apo jo, një intervenim i tillë restaurues, reagon si më poshtë:

ASOCIACIONI I ARKITEKTËVE TË KOSOVËS e mbështetë në plotni restaurimin e ndërtesës “shtëpia e Xhafer DEVËS”, me Nr.702, sipas Regjistrit të Trashëgimisë Kulturore, dhe me Nr. unik-453.

Veprat arkitektonike – artistike, qofshin ato objekte, komplekse apo edhe vetëm pjesë të caktuara, të cilat shprehin në vete vlera unike dhe cilësi të krijuara në kohë dhe hapësirë në fushën e arkitekturës, trashëgimisë urbane dhe ndërtimit vernakular, janë në obligimin e çdo gjenerate që ti ruajë, mirëmbajë dhe si të tilla ti lë si trashëgimi për kohërat e brezat që do vijnë, si dëshmi mbi artin e të ndërtuarit – arkitekturën që objektet e caktuara e prezentojnë për kohën kur janë ndërtuar dhe kontekstin aktual.

Asociacioni i Arkitektëve të Kosoves, në kuadër të debatit që po mbizotëron këto ditë, jo vetëm në komunitetin profesional, e që realisht ishte dashtë të ishte i tillë, por mbi të gjitha në diskursin publik, i ngritur me ose pa të drejtë, me pyetjen, se a duhet të restaurohet shtëpia e Xhafer Devës, apo jo, ndanë këtë mendim:

Objekti në fjalë, në radhë të parë, paraqet vlerë të pakontestueshme arkitektonike, nga stili i përdorur në fasadat e tij, e deri te detajet dhe koncepti projektues, unik pothuajse për trevën ku u ndërtua, marrë për bazë kohën dhe rrethanat e ndërtimit. Si i tillë, ky objekt, përmbushë kushtin themelor, dhe jo të vetëm, porse për nga baza e parimeve restauruese, i bollshëm në arsyetim, se një objekt i tillë, padyshim që duhet ruajtur dhe restauruar dhe si i tillë, me sa ma shumë autenticitet, të i shtohet fondit të aseteve të trashëgimisë kulturore-arkitektonike të Kosovës dhe me gjerë. Do të ishte i pafalshëm, qëndrimi indiferent ndaj një vlere të tillë, dhe nuk arsyetohet nga asnje tezë, çfarëdo qoftë ajo, qe mund të krijoj dilemë të tillë.

Ne si komunitet i organizuar i arkitektëve në Republikën e Kosovës, nuk mëtojmë, e as që na duket me rëndësi kruciale, lidhja e objektit me fatin apo pozitën shoqërore dhe politike të atyre të cilët mund ta kenë ndërtuar, investuar apo pronësuar. Për ne, mbizotëron vlera arkitektonike, e cila qet në plan të dytë, çdo subjektivizim tjetër, pasiqë ato pjesë duhet të trajtohet dhe të analizohen nga ekspert dhe komunitetet shkencore të cilat kanë për synim ndriçimin e figurave dhe rolit te tyre në historinë e shoqërisë sonë. Në aspektin profesional, krijojm ndarje të qartë, objektin si vlerë e pamohueshme arkitektonike, nga pronari, poseduesi apo çfarëdo adresimi tjetër. Tek e fundit, praktikat e shumta nëpër botë, na tregojnë se objektet që sot ruhen dhe janë pjesë zyrtare e listës së trashëgimisë botërore, kanë histori nga më të ndryshmet, porse ruajtja e tyre, arrit që të mbaje gjallë nëpër shekuj memorien kolektive, mbi të cilën ndërtohet narrativa e prejardhjes apo qëllimit se pse u projektuan apo ndërtuan si të tilla.

Asociacioni i Arkitektëve të Kosovës, inkurajon implementimin e projektit restaurues, të iniciuar këto ditë nga institucionet vendore dhe ato ndërkombëtare . Objekti në fjalë, plotëson të gjitha kriteret profesionale se duhet mbrojtur dhe trajtuar, dhe se qëndrimi indiferent dhe mohues ndaj kësaj vlere, do të ishte goditje direkte në përpjekjet globale dhe lokale, që e kaluara e ndërtuar me shumë mund dhe sakrificë, të na perbashkoj në vlerësim dhe inkurajim për një botë më të mire dhe më me vlera.

Sikurse në gjinitë tjera të artit, poashtu edhe në arkitekturë, vlen maksima, vepra flet vet, asaj nuk i duhet asgjë më shumë, se sa bukuria që ka.

Në përfundim të këtij reagimi publikë, ne si Asociacion e Arkitektëve të Kosovës, bëjmë thirrje, që vlerësimet për rastet tilla, duhet të bëhen nga profesionistët e fushës, e në asnjë mënyre nga dikush tjetër, pasi që objektet me vlera arkitektonike dhe të trashëgimisë kulturore, shquhen për atë që prezantojnë si art i të ndërtuarit, e më pas vjen dhe dimensioni historikë. Ndërtesës “shtëpia e Xhafer DEVËS”, mund dhe duhet që pas një restaurimi adekuatë, t’i kthehet në shfrytëzim komunitetit të qytetit të Mitrovicës dhe me gjerë si një qendër apo objekt kulture, ku do të promovoj vlera dhe në të mund të zhvillohen ngjarje kulturore që fisnikërojnë dhe më shumë shoqërinë tonë./Media Ndërtimi.

 

Aktuale

Deodorantë, shishe uji plastike…: Çfarë nuk duhet të lini në vetura në ditët e nxehta?

Published

on

Dielli dhe nxehtësia kanë një efekt shkatërrues në disa gjëra që përdorim dhe nuk është e mençur t’i lëmë në vetura.

Duket e arsyeshme të mbani një shishe me ujë në veturën tuaj gjatë një vale të nxehtë. Megjithatë, bisfenoli A dhe ftalat në plastikë, kimikate që veprojnë si lidhës dhe e bëjnë plastikën fleksibël, po shkaktojnë shqetësim tek ekspertët që studiojnë efektet e tyre në shëndetin e njeriut. Lënia e ujit në shishe plastike në një makinë të nxehtë mund të bëjë që këto substanca të lëshohen në ujë, shkruan The Sunday Times.

Nxehtësia e madhe në vetura mund të dëmtojë bateritë e të gjitha pajisjeve që i përdorin, që nga kompjuteri, celularët… Ka edhe shishe me krem kundër diellit, të cilat nuk duhet t’i lini në diell (një paradoks interesant, apo jo?) sepse në disa raste mund të shpërthejnë. Më pas janë të gjitha spërkatjet, nga deodoranti tek llaku i flokëve. Kur temperatura arrin rreth 48 gradë Celsius, presioni në rezervuar rritet mjaftueshëm për të shkaktuar një shpërthim, thonë ekspertët. Kornizat plastike të syzeve të diellit mund të shtrembërohen dhe zbardhen, dhe lentet mund të shtrembërohen.

Disa ilaçe, si antibiotikët, duhen mbajtur në frigorifer. Ilaçet në përgjithësi nuk e tolerojnë nxehtësinë dhe disa prej tyre do të bëhen të papërdorshme pas ekspozimit ndaj temperaturave jashtëzakonisht të larta. Nëse përdorni injeksione adrenaline, dobia e tyre zhduket në automjetet e nxehta. E cila, natyrisht, është çështje jete ose vdekjeje.

Buzëkuqi do të shkrihet në temperatura të larta.

Është dokumentuar se kanaçet e gazrave mund të shpërthejnë kur ekspozohen ndaj nxehtësisë ekstreme. Edhe lëngu i portokallit mund të shpërthejë nëse lihet në makinë për një kohë të gjatë, dhe kjo do të thotë një brendshme ngjitëse…

Lënia e çakmakut të disponueshëm në makina në ditët e nxehta nuk është një ide e zgjuar. Shpërthimi i tyre mund të shkaktojë dëme të mëdha dhe madje të thyejë xhamin e përparmë./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Themelohet Oda e Minierave të Kosovës

Published

on

Me ceremoni të mërkurën është bërë hapja e Odës së Minierave të Kosovës që u konsiderua një hap tejet i rëndësishëm për zhvillimin ekonomik, raporton Ekonomia Online.

Themeluesi, Mentor Demi, ka thënë se kjo ceremoni është një hap shumë i rëndësishëm në drejtim të zhvillimit të industrisë së minierave në Kosovë.

Alaudin Kodra, anëtar i Bordit në Odën e Minierave të Kosovës, ka thënë se gjeologjia e Kosovës, është e pasur dhe pikërisht kjo ka qenë një nga arsyet e fillimit të tij për punuar në Kosovë.

“Ligji minerar është ligj i mrekullueshëm i cilësisë së lartë për dallim nga. Pjesa perëndimore e Kosovës është një vazhdimësi e gjeologjisë së Shqipërisë. Kosovës i duhen kompani serioze, dua të iu urojë gjithë të mirat të keni suksese”, ka thënë nder tjera Kodra.

Zëvendësministri i Industrisë, Sipërmarrjes dhe Tregtisë, Mentor Arifaj, ka thënë se kontributi i madh për të ardhur deri te hapja e Odës është për tu vlerësuar.

“Do ta luajë një rol ndërmjet një katalizatori i akterëve të shumtë dhe investitorëve potencial qoftë vendor apo ndërkombëtarë. Oda do ta luajë një rol të rëndësishëm në kuptimin e avancimit duke përfshirë njësi të ndryshme në arenën ndërkombëtare në sektorin e minierave”, ka thënë ai.

Nurten Deva, Rektor i Universitetit Isa Boletini, ka thënë se zhvillimi i industrisë minerare ka një rol të rëndësishëm në zhvillimin ekonomik.

“E përgëzojë zotëri Demin për guximin që ka ndërmarrë një hap të tillë për themelimin e një odë nga privatët. Nuk e kanë pas mbështetjen e duhur për të arritur vizionin në planet e tyre strategjike”, ka thënë Deva. Andor Lips, Drejtori jo-ekzekutiv në Western Tethyan Resources, ka thënë se Osat kanë shumë të rëndësishme si një lloj urë lidhëse në mes të investitorëve të huaj dhe institucioneve shtetërore./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Gjykata e Apelit anulon vendimin për ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit në Vjosë

Published

on

Pas 10 vitesh nëpër procese gjyqsore, banorët e Mallakastrës fituan të parën betejë ligjore për çështjet mjedisore në vendin tonë. Gjykata Administrative e Apelit në Tiranë anuloi të mërkurën vendimin për ndërtimin e hidrocentralit Poçem në lumin Vjosa. Gjykata i dha të drejtë banorëve dhe organizatave mjedisore, duke konfirmuar aktvendimin e plotë të shkallës së parë dhe argumentet e tij në mbështetje të pretendimeve të paditësve.

Vendimi shënon fitoren përfundimtare të çështjes së parë mjedisore të trajtuar nga Gjykata në Shqipëri.

Beteja ligjore ka nisur në dhjetor të vitit 2016 nga EcoAlbania, EuroNatur dhe Riverwatch, së bashku me 38 banorë të fshatit Kutë në Mallakastër. Ata kundërshtuan ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit, duke pretenduar se “procedurat e ndjekura për dhënien e kontratës koncensionare si dhe procesi i konsultimeve me publikun, ishin zhvilluar në shkelje të legjislacionit shqiptar dhe të konventave ndërkombëtare”.

Banorët dhe organizatat fituan betejën e parë në maj të 2017, kur Gjykata Administrative e Shkallës së Parë vendosi në favor të tyre.

Palët e paditura janë Ministria e Mjedisit, Agjencia Kombëtare e Mjedisit, Avokati i Shtetit (në emër të Ministrisë së Energjisë) dhe shoqëria koncesionare (Kovlu Energy), të cilat apeluan vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.

Pas 8 vitesh Gjykata e Apelit ka vendosur të rrëzojë padinë e tyre dhe të lërë në fuqi vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.

Ndërkohë që vijonte kjo betje ligjore, banorë dhe organizata mjedisore si EcoAlbania nisën fushatën në mbrojtje të lumit Vjosa “Të shpëtojmë zemrën blu të Evropës”.

Pas një beteje të gjatë, në Mars 2023, lumi Vjosa dhe degët e tij Drino, Bënça, Shushica dhe Kardhiqi, u shpallën Park Kombëtar duke ofruar mbrojtje ligjore edhe nga 45 hidrocentralet e planifikura për t’u ndërtuar në gjithë basenin e Vjosës.

Drejtues i Eco Albania Olsi Nika në një reagim për mediat tha se “edhe pse ky vendim vjen në një tjetër realitet, pas shpalljes së Parkut Kombëtar të Vjosës, ne e konsiderojmë si një arritje për komunitetin, aktivistët dhe avokatët e angazhuar në mbrojtjen e lumit Vjosa, të cilët e kanë ndjekur këtë çështje me rigorozitet dhe vendosmëri”.

Hidrocentrali i Poçemit, ishte aktpadia e parë e një çështjeje mjedisore në Gjykatën Administrative në Shqipëri. Ajo i hapi rrugën shumë çështjeve të tjera mjedisore të ngritura nga organizatat dhe banorët për të kërkuar të drejtën për ruajtjen e pasurive natyrore të vendit.

Avokati i çështjes Vladimir Meçi tha se vendimi përfundimtar përbën një arritje në ndërtimin e praktikës gjyqësore administrative që lidhet me te drejtën mjedisore në Shqipëri.

“E gjithë ecuria e çështjes së kundërshtimit të ndërtimit të HEC-it të Poçemit në rrugë gjyqësore, është një model pioner për të gjithë ata që kanë qenë pjesë e tij, përfshirë Organizatat, komunitetin, ne avokatët por edhe vetë gjykatën”, tha Meçi./Mediqa Ndërtimi

Continue Reading

Trending