Connect with us

Arkitekturë

Projekti i LOCUS për shndërrimin në muze të “Shtëpisë së Herticëve”, simbol i shtëpive-shkolla

Published

on

“Mos m’i hiqni këto mure, as shtresat e tyre. Këto mure janë shtresime të kujtimeve kolektive, që mbajnë të gjallë historinë e sakrificës së nxënësve, profesorëve dhe familjeve shqiptare për të shpëtuar arsimin shqip në vitet e ’90-ta”

Do të mbetet gjithmonë në kujtesë mënyra e të mësuarit shqip në Kosovë, gjatë viteve 1989-1999, kur me mbylljen e shkollave shqipe nga agresioni serb, u krijua sistemi paralel i arsimit. Në këtë kohë shtëpitë e qindra shqiptarëve tashmë përveç funksionit të zakonshëm të tyre u shndërruan edhe në vende ku mbahej mësim.

Për të rikujtuar këtë pjesë të historisë kosovare, studio arkitekturore “LOCUS”, ka prezantuar propozimin e saj për Muzeun e Shtëpive- shkolla në lagjen “Harticëve” në Prishtinë, i cili ka hyrë në listën e ngushtë të fituesve nga Komuna e Prishtinës, por nuk është zgjedhur fitues, shkruan Ndërtimi.info.

Propozimi i LOCUS është një platformë në të cilën bëhet ndërthurja e të vjetrës dhe të resë, të cilat kombinohen dhe shkrihen në mes vete nëpërmjet formave të tyre.

“Përmes kësaj ndërhyrje bashkëkohore, ky muze do të jetë një platformë e re për kujtimet kolektive të rezistencës së nxënësve, profesorëve dhe familjeve shqiptare për ruajtjen dhe zhvillimin e arsimit shqip në vitet e 90-ta, platformë për edukim dhe në fund, për manifestim të mbijetesës së arsimit shqip”, thuhet nga studioja LOCUS.

Ata thonë se propozimi i tyre ka parim që të ruaj muret dhe dyshemetë, duke i përforcuar ato me konstruksione metalike shtesë e në vende të caktuar duke i mbështjellë ato edhe me mbuloja xhami.

Por meqë, sipas tyre, hapësira ekzistuese nuk është e mjaftueshme të akomodojë gjithë programin që tashmë objekti do ta ketë si muze, është dashur që të shtohet edhe një shtojcë, e cila ka lidhje të drejtpërdrejtë me brendësinë e muzeut. Kontrasti i kësaj pjese të objektit nuk do të jetë shumë i dukshëm me hapësirën ekzistuese.

Objekti do të ketë gjithsej 10 pjesë, ku secila prej tyre do të përfaqësojë një mesazh për kohën kur sistemi i arsimit në Kosovë u mbështet në vlerat kombëtare e patriotike. Çdo detaj në këtë muze ka për qëllim që vizitorët t’i “përjetojnë” vetë ato kohëra të frikës e bashkë me të edhe të krenarisë.

 

Pjesa e parë e muzeut do të jetë hyrja. Ajo nuk do të jetë ftuese, por jo madhështore, duke simbolizuar kështu hyrjet e ngushta, mungesën e hapësirës dhe ndjenjën e të qenurit ngushtë nëpër ato dhoma që dikur ishin adaptuar si klasa për shtëpitë-shkolla.

Shprehja arkitektonike e ndarjes së muzeut në dy pjesë përmes një hapësire të ndritur, e mbuluar me xham, simbolizon ndarjen e nxënësve shqiptarë përmes ndërrimeve, ndarja fizike e hapësirave shkollore me mure për shqiptarët prej atyre serbë. Ndarja si shprehje arkitektonike është paraqitur me mbulesë xhami, e cila ka për qëllim të paraqes triumfin e arsimit shqip, përkundër presionit dhe pengesave serbe.

Mbyllja e shkollave, si akti më i rëndë mbi arsimin shqip është reflektuar po ashtu nëpërmes arkitekturës në këtë objekt. Ai është shprehur në fasadat e jashtme dhe të brendshme të kësaj shtëpie. Hapjet ekzistuese të këtij objekti si dritaret dhe dyert janë “mbyllur”, mirëpo gjurmët se ku ndodheshin ato janë të dukshme. Ndërsa, sistemi paralel dhe hapja e “shtëpive shkolla” manifestohet me hapje të reja në fasadë.

Sistemi paralel arsimor konsiderohet si elementi më gjithëpërfshirës, më i organizuari, dhe më i rëndësishmi i jetës paralele të shqiptarëve në Kosovë. Manifestimi i Sistemit Paralel ka prezencë dominante brenda muzeut. Janë dy mure të larta paralele, me lartësi rreth 9 metra. Njëri mur është ekzistues dhe simbolizon sistemin ekzistues të arsimit prej të cilit shqiptarët u përjashtuan. Muri tjetër që simbolizon sistemin e ri paralel, është propozuar të ndërtohet nga ripërdorimi i tjegullave që momentalisht shërbejnë si mbulojë e përkohshme e objektit; ky fenomen i cili reflekton në adaptimin e shtëpive private për shkolla.

Hapësira mes këtyre dy mureve manifestohet me një galeri në lartësi prej 3 kateve, që ofron hapësirë për një instalacion madhështor dhe me një mesazh të fuqishëm, që do të tregojë shumë për sakfricat e më shumë se 60,000 nxënësve e 6,000 mësimdhënësve. Instalacioni është një kub gjigand transparent, i mbushur me këpucët e atyre që përjetuan dhe ecën nëpër këtë periudhë.
Galeria që është e mbushur me dritë në enterier, simbolizon triumfin e arsimit shqiptarë.

Hapësirat tjera ekspozuese përfshijnë: korridoret, hapësira “klasë”, hapësira “shtëpitë”, hapësira për projeksione dhe hapësira për ekspozitë fotografie.
Hapësira për projeksione është një hapësirë interesante, e cila gjendet gjysma në objektin ekzistues dhe gjysma në aneks. Projeksionet bëhen nga pjesa e re në të vjetrën, dhe vizitoret përjetojnë ngjarjet e së kaluarës nga hapësirat bashkëkohore. Në këtë hapësirë do të ketë edhe një instalacion të tabelave. Tabela qe konsiderohet si një ndër elementet kryesore të infrastrukturës për zhvillim të arsimit.

Hapësira “Klasë” është hapësira e ruajtura si “klasë tipike e shtëpive shkollë” që më së miri tregon mënyrën se si është zhvilluar mësimi në atë kohë. Kjo hapësirë në një mënyrë i vendos vizitorët në vend të dëshmitarëve të zhvillimit të mësimit në vitet e 90-ta, pra nxënësve dhe profesorëve.

Në këtë klasë, përveç bankave, tabelës së librave, që kontribuojnë në kuptimin e materializimit dhe atë vizuele, do të integrohen edhe tingujt të cilët e bëjnë eksperiencën më të pasur dhe reale. Tingujt me frekuenca të ulta (infrasound) apo të larta, frekuenca këto në skajet e gamës së dëgjimit njerëzor, dhe si rezultat stimulojnë edhe emocione të ndryshme, si frikë, zemërim, etj.. Kjo reflekton provokime të ushtrisë serbe në këto shtëpi shkolla, që shkaktonin stres, frikë e ankth tek nxënësit.

Krahas “ruajtjes së klasës” është edhe hapësira “ruajta e shtëpisë” që ka për qëllim të vlerësoj lartë kontributin dhe sakrificën e familjeve shqiptare, për shkollën shqipe. Hapësira e cila kishte funksionin origjinal të kuzhinës, është pjesë e ekspozitës. Kjo hapësirë që identifikon shtëpinë do të ketë element kryesor murin e ruajtur të kuzhinës, me gjurmë të instalimeve të furnizimit me ujë dhe pllaka origjinale në mur. Ky muri paraqet një shtëpi, një familje si kjo e Mehmet Aliut që sakrifikoi kaq shumë për arsimin. Në këtë hapësirë do të ketë edhe një instalacion me projeksion të emrave të 420 familjeve që kontribuuan dhe sakrifikuan për arsimin shqiptar (deri më tani kemi gjetur emrat e 420 familjeve, mirëpo kjo listë mund të shtohet , pasi që hulumtimet të vazhdojnë edhe më tej, deri në realizim të instalacionit).

Hapësira për ekspozitë të fotografive ka një rol të veçantë në aspektin vizuel. Deri më tani kemi siguruar me qindra fotografi të asaj kohe, një numër i tyre do të përzgjedhjen nga ekipi kuratorial në faza finale.

Në fund, do të manifestohet përpjekja e të rinjve që edhe në ato kohëra të presionit serb, prap u munduan të gjejnë kohë dhe vullnet për të nxjerr revistat apo fletushkat shkollore, që kishin qëllim të sjellin materiale kreative dhe relaksuese për nxënësit.

FENIKS” është fletushka e gjimnazit “Sami Frashëri”, e cila shkollë kishte adaptuar këtë shtëpi si shkollë, dhe me këtë emër kemi emëruar edhe audioriumin e këtij muzeu. Auditoriumi “FENIKS”, është dizajnuar me tribuna lëvizëse, në mënyrë që të mund të riorganizohet për aktivitete të ndryshme. Përveç si auditorium, mund të përdoret për workshope, ekspozita të përkohshme, e të tjera.

Mobiliari me ngjyra, si karriget, ka për qëllim të manifestoj përpjekjet për të qenë kreative dhe relaksues edhe në kohë presioni./ndertimi.info/

Arkitekturë

Çfarë fshihet nën strukturat komplekse sipas arkitektit japonez Sou Fujimoto

Published

on

Në fillim të kohës, arkitektura ishte projektuar në bazë të nevojave njerëzore. Megjithatë, me rritjen dhe evolucionin e vazhdueshëm të botës, ndërtesat filluan të projektohen duke marrë parasysh kulturën dhe sjelljen njerëzore. Kjo është arsyeja pse ju shihni stile të ndryshme arkitekturore në vende dhe rajone të ndryshme. Nëse udhëtojmë 100,000 vjet më parë, arkitektura ishte popullore, duke përdorur materialet lokale dhe burimet e disponueshme për të krijuar strehimore. Shpejt përpara sot, dhe koncepti i arkitekturës popullore mbetet i fortë. Arkitektët si Sou Fujimoto besojnë fuqimisht në ndikimin e sjelljes njerëzore në arkitekturë, duke formuar të gjitha planet e tij rreth këtij koncepti themelor.

Sou Fujimoto u rrit në një ishull të quajtur Hokkaido në Japoninë e Veriut, ku ai ishte i rrethuar nga natyra dhe pyjet gjatë gjithë kohës. Interesi i tij për sjelljen njerëzore në lidhje me botën natyrore rritej dita-ditës dhe e frymëzoi atë të bëhej arkitekti i famshëm që është sot. Që në fëmijëri, ai ishte mahnitur nga shpellat dhe pyjet dhe ideja se funksionet e këtyre hapësirave përcaktoheshin dhe përcaktoheshin në bazë të sjelljes njerëzore. Për të, pyjet ishin më shumë se vetëm pemë; ato ishin të ngjashme me strukturat, duke mbrojtur njerëzit, njësoj si shpellat që shërbenin si strehë për njerëzit në të kaluarën. Fujimoto besonte në diversitetin dhe faktin se njerëzit duhet të formësojnë përvojën e tyre në çdo vend; ky besim e bëri atë ta shikonte arkitekturën nga një këndvështrim më i ndjeshëm dhe më respektues, duke imagjinuar ndjenjat e tij të lirisë kur u rrit mes pyjeve si fëmijë, dhe të rrënjoste të njëjtën ndjenjë të saktë tek përdoruesit e çdo hapësire të ndërtuar.

Fujimoto u frymëzua nga kontrasti midis Hokkaidos, ku u rrit, dhe Tokios, ku përfundoi studimet e tij arkitektonike. Në Tokio, rrugët e vogla të rrethuara me elementë artificialë dhe kabllo i kujtonin atij si një fëmijë që ecte nëpër gjethe, degë dhe pyje. Për Fujimoto, ishte i njëjti koncept, vetëm me kontekst të ndryshëm; Që nga ai moment e tutje, ai filloi të bënte ndryshime në botë me dizajnet e tij të bazuara në një koncept që ai doli – Ardhmëria primitive.

Koncepti Primitive Future bazohet në arritjen e arkitekturës ideale duke përdorur tre strategji kryesore: gradim, marrëdhënie dhe eksperimentale/aksidentale. Gradimi përfaqëson mundësitë dhe sfidat që ndodhin në jetën reale dhe përshtatjen me ato ndryshime në përputhje me rrethanat. Marrëdhëniet përfaqësojnë funksionalitetin në arkitekturë dhe se si çdo hapësirë ka një kuptim të ndryshëm në vende ose shoqëri të ndryshme. Është aftësia për të krijuar diçka të ndryshueshme dhe të adaptueshme për sjelljen njerëzore në lidhje me mjedisin përreth.

Së fundi, Fujimoto besonte se arkitektura duhet të jetë eksperimentale dhe aksidentale, duke i lejuar përdoruesit e një ndërtese të ndërveprojnë me hapësirat brenda në një mënyrë intuitive. Njerëzit krijojnë marrëdhënie me njerëzit e tjerë dhe në të njëjtën kohë me mjediset e tyre, besonte ai. Ai donte që njerëzit të ndërtonin marrëdhëniet e tyre me hapësirën në të cilën ndodhen; ky besim i ka rrënjët që në fëmijërinë e tij në pyjet e Japonisë së Veriut, duke krijuar jetën që ai imagjinonte dhe duke e përjetuar atë në mënyrën e tij. Në thelb, “E ardhmja primitive” inkurajon arkitektët të dizajnojnë hapësira që janë jo vetëm funksionale, por edhe të adaptueshme, spontane dhe të ndryshme, duke reflektuar natyrën në zhvillim të zakoneve njerëzore dhe ndërveprimeve me mjedisin e tyre.

Sou Fujimoto u diplomua në Fakultetin e Inxhinierisë, Universiteti i Tokios, në 1994 dhe hapi firmën e tij të arkitekturës në 2000 – Sou Fujimoto Architects. Me hapjen e firmës së tij, ai fitoi Çmimin e Rishikimit Arkitekturor për arkitektë në zhvillim për tre vjet radhazi, gjë që e bëri atë të fitonte njohje në mbarë botën. Më vonë, në vitin 2007, ai u bë pedagog në Universitetin e Kiotos, ku filloi të ndante njohuritë dhe këndvështrimin e tij mbi arkitekturën dhe sjelljen njerëzore me botën.

Continue Reading

Arkitekturë

Arkitektura përmes syve të francezes Odile Decq

Published

on

Në një botë stereotipike ku meshkujt janë më dominues, veçanërisht në vendin e punës, është bukur të shohësh arkitekte të njohura femra që lulëzojnë përmes punës së tyre shembullore, duke shfaqur forcën në krijimin e dizajneve dhe strukturave të jashtëzakonshme.

Pavarësisht seksizmit dhe diskriminimit, qoftë në mospërputhje në paga apo trajtim, gratë kanë vazhduar të kenë sukses, duke dëshmuar aftësitë e tyre.

Arkitekte femra të suksesshme si Odile Decq, e cila u përball me seksizmin gjatë studimeve të saj arkitektonike, hapi firmën e saj, duke sfiduar stereotipet dhe duke demonstruar se arkitektura mund të lulëzojë si një fushë e drejtuar nga femrat.

“Duhet ta përshtatni marrjen e rrezikut me klientin, por gjithmonë duhet ta çoni atë më tej sesa e imagjinonin. Kufijtë e klientit janë ato të imagjinatës së tij ose të saj, ndërsa roli i arkitektit zgjeron fushën e mundësive dhe për këtë arsye ju duhet ta edukoni klientin në mënyrë që ta çoni më tej. Është njësoj si me mësimdhënien, kur i bën studentët të shohin se ata mund të shkojnë shumë më tej nga sa mendonin se ishin të aftë. Dhe ky është një gëzim i madh! Gjithçka në jetë është e tillë – të zbulosh se asgjë nuk është e pamundur.”, thotë arkitektja dhe urbanistja franceze, Odile Decq në revistën Pin-Up.

Odile Decq është një arkitekte dhe urbaniste franceze e lindur në vitin 1955. Ajo ka studiuar Arkitekturë në École nationale supérieure d’architecture de Paris-La Villette dhe gjithashtu Urbanizëm dhe Planifikim në Institut d’Études Politiques de Paris (Science Po). Menjëherë pas diplomimit, ajo hapi firmën e saj, Studio Odile Decq, me idenë se nuk donte të punonte për asnjë arkitekt, duke nxitur pasionin e saj për këtë profesion. Për më tepër, ajo synonte të jepte një shembull për gjeneratat e ardhshme të grave arkitekte, duke i inkurajuar ato të besonin në veten e tyre dhe aftësitë e tyre, të ishin ekspresive dhe pa frikë nga gjykimet e shoqërisë, pasi autenticiteti shpesh çon në sukses – një e vërtetë e dukshme në rastin e Odile.

Odile kishte një dëshirë të caktuar në të që e mbante të uritur për njohuri arkitekturore. Gjatë viteve të universitetit, në befasi, ajo nuk bëri kurrë një projekt të tërë arkitekturor vetë; gjithçka që mësoi ishte arti, videografia, fotografia dhe shprehja. Për të kjo nuk ishte e mjaftueshme, prandaj, gjatë viteve të fundit të universitetit, filloi të punonte vetë në projekte për të mësuar dhe eksploruar në thellësi arkitekturën. Duke përfituar nga fakti se kur u diplomua, Parisi po kalonte një krizë nafte dhe shumica e arkitektëve ishin pa punë, ajo hapi zyrën e saj dhe filloi rrugëtimin e saj të vetë-rritjes dhe përmbushjes për t’u bërë një arkitekte femër frymëzuese./Media Ndërtimi

Continue Reading

Arkitekturë

Le Corbusier: Forma, funksioni dhe modernizmi në arkitekturë

Published

on

Le Corbusier (Charles-Edouard Jeanneret) ishte një arkitekt dhe dizajner urban zvicerano-francez i lindur në Zvicër (6 tetor 1887 – 27 gusht 1965). Projektimet e tij bashkëpunojnë me ekspresionizmin e guximshëm skulpturor me aspektin funksional të botës bashkëkohore. Megjithëse lindi në një qytet të vogël, ai i zhvilloi idetë e tij gjatë udhëtimit nëpër Evropë. Ai u fokusua në format e thjeshta gjeometrike të objekteve të përditshme dhe formuloi stilin Purism. Projektet fillestare të Le Corbusier përfshijnë qytete rrokaqiejsh dhe shtëpi të prodhuara në masë.

Shënim i vogël, Le Corbusier ishte pseudonimi i Charles-Edouard Jeanneret. Ai e mori këtë emër në numrin e parë të një reviste në vitin 1920. Emri ishte një version i modifikuar i emrit të gjyshit të tij, Lecorbésier.

Një nga kryeveprat e tij, Villa Savoye në Poissy, Francë, e ndihmoi atë të bëhej i njohur si një përfaqësues i shquar i stilit ndërkombëtar. Për shkak se ai ishte arkitekti i parë që përdori beton të papërpunuar, dizajnet e tij kanë një aspekt ekspresiv, skulpturor. Ndërtesat e tij qeveritare në Chandigarh, Indi, janë shembujt e parë të ideve të tij të planifikimit të qytetit që po zbatohen gjerësisht.

Kur ishte 13 vjeç, ai vendosi të linte shkollën për të ndjekur pasionin e tij për të krijuar dizajne në faqet e orëve duke përdorur teknikat e gravurës dhe smaltit. Me Charles L’Eplattenier, ai filloi një udhëtim nëpër Evropë dhe Mesdhe, duke zbuluar mrekulli të rëndësishme arkitekturore gjatë rrugës.

Me të arritur në Paris në moshën tridhjetë vjeçare, piktori Amédée Ozenfant e prezantoi atë në botën e artit, duke shënuar një moment në rrugëtimin e tij artistik. Duke bashkëpunuar me Ozenfant, ata shkruan manifestin dhe bashkëthemeluan gazetën avangarde të njohur si Poet Paul Dermée. Ky bashkëpunim çoi në përfshirjen e tyre në shkrim dhe pikturë për botime si L’Esprit Nouveau, të cilat më vonë evoluan në Vers une Architecture. Shkrimet e Le Corbusiers u nderuan nga brezat e arkitektëve, veçanërisht veprat si Le Modular I, Quand les cathédrales étaient blanches, La Carte d’Athènes, Propos d’urbanisme Les Trois Établissements humains dhe Urbanisme. Në vitin 1922, Le Corbusier filloi të punonte me kushëririn e tij Pierre Jeanneret për të krijuar një studio operative deri në vitin 1940.

ndërmjet viteve 1922 dhe 1940, ai fitoi famë për punën e tij të planifikimit dhe zhvillimit social-mjedisor. Projektimet e tij, të tilla si Shtëpia Citrohan dhe Ekspozita e Arteve të Dekorative në Paris, formësuan perspektivën e tij mbi arkitekturën. Një sipërmarrës e mbështeti atë në ndërtimin e një fshati punëtorësh në Pessac, afër Bordo. Përdorimi krijues i ngjyrës nga qeveria vendore dhe mungesa e një furnizimi publik me ujë tërhoqi kritika. Le Corbusier zakonisht krijoi shtëpi minimaliste, funksionale me komision për klientët e pasur.

Ai hyri në konkursin e Lidhjes së Kombeve për të projektuar selinë e re të saj në Gjenevë dhe paraqiti një plan për ndërtesën e zyrës së një organizate politike. Karrigia LC4 Chaise Lounge dhe karrigia ALC-3001 me kornizë lëkure janë dy shembuj të modeleve të tij të mobiljeve. Ndikimi i tij në parimet e arkitekturës mbetet i dukshëm, duke e bërë atë një figurë të diskutueshme edhe sot e kësaj dite. Filozofia e tij ka ndikuar në disa projekte arkitekturore avangarde ndërkombëtare./Media Ndërtimi

Continue Reading

Trending