Connect with us

Infrastrukturë

Pranimi teknik i objekteve që nuk i plotësojnë standardet evropiane të ndërtimit, paraqet korrupsion mjedisor

Published

on

Korrupsioni mund të konsiderohet si një katalizator për krimin mjedisor. Në veçanti, korrupsioni luan një rol të rëndësishëm në lehtësimin e tregtisë mashtruese, falsifikimin e certifikatave të import/eksportit, zhdoganimin gabimisht, injorimin e depozitimit të paligjshëm të mbetjeve dhe lëshimin e licencave, ndër të tjera, shkruan në raportin ‘Hartëzimi i rasteve të korrupsionit mjedisor” e publikuar nga INDEP.

Korrupsioni në këtë rast mund të prekë një sërë akterësh, duke përfshirë zyrtarët doganorë, pronarët e tokave, grupet e krimit të organizuar, policinë, firmat e transportit detar dhe eksportuesit/importuesit,

Korrupsioni, në varësi të zonës që prek, mund të ketë efekte të menjëhershme ose efekte të mëvonshme. Rreziqet e korrupsionit mjedisor përfshijnë potencialin për konflikt interesi, ryshfet dhe mashtrim. Këto rreziqe mund të çojnë në keqmenaxhimin e burimeve natyrore, dëmtim të mjedisit dhe humbje të mjeteve të jetesës.

Mund të rezultojë gjithashtu në degradim mjedisor përmes aktiviteteve të paligjshme si prerja e paligjshme e pyjeve, minierat dhe pastrimi i tokës. Për më tepër, korrupsioni mund të nxisë krimin mjedisor, siç është kontrabanda e specieve të rrezikuara dhe produkteve të tyre.

Efektet e korrupsionit, si licencat e gabuara, zhvendosja e projekteve, kohëzgjatja e të tjera, shkaktojnë dëme në mjedis, të cilat përveçse materiale mund të shkaktojnë edhe humbje të jetëve të gjallesave. Rreziqet e korrupsionit janë rrezikimi i qëndrueshmërisë, ndikimi në zhvillimin ekonomik dhe rrezikimi i objekteve dhe burimeve natyrore.

Këto rreziqe paraqiten në sektorë dhe forma të ndryshme. Pranimi teknik i ndërtesave, prerja e paligjshme e pyjeve, nxjerrja e zhavorrit, nxjerrja e gurëve dhe aktivitete të tjera që janë kundër ligjit shkaktojnë dëme të konsiderueshme për njerëzit dhe mjedisin.

Të gjitha këto aktivitete, edhe në rastin e Kosovës, mund të marrin jetë njerëzish dhe të dëmtojnë rëndë mjedisin. Edhe pse ligji thotë qartë se këto aktivitete ilegale janë të ndaluara, aktivitetet ilegale kanë ndodhur dhe vazhdojnë të ndodhin në Kosovë.

Prerja e paligjshme e pyjeve, nxjerrja e zhavorrit, lejimi i aktiviteteve të gurthyesve dhe pranimi teknik i objekteve që nuk i plotësojnë standardet evropiane të ndërtimit, janë aktivitete që akterët përkatës të Kosovës duhet të ndërhyjnë dhe të ndalojnë.

Disa nga pasojat më të mëdha të korrupsionit mjedisor janë:

  • Mungesa e burimeve kritike si uji
  • Tokë pjellore
  • Cilësia e ajrit të pastër
  • Probleme medicinale dhe probleme gjenetike
  • Degradimi i mjedisit
  • Ndërtesa të dobëta
  • Përmbytje

Mirëpo, të gjitha këto rreziqe që dëmtojnë cilësinë e jetës, ekonominë dhe asetet e Kosovës, nuk janë të krahasueshme me rrezikun që mund të shkaktojë korrupsioni në mjedis për të gjithë organizmat e gjallë që preken nga kjo dukuri negative, e cila nuk shprehet vetëm në Kosovë por pothuajse në të gjithë botën.

Në Kosovë, aktivitetet apo pikat kryesore ku shfaqet korrupsioni ndaj mjedisit janë prerja ilegale e pyjeve, nxjerrja ilegale e zhavorrit, hedhja e mbeturinave dhe derdhja e ujërave të zeza në lumenj dhe liqene. Në këto pika është e mundur edhe kryerja e veprave penale si ryshfeti i doganierëve dhe punonjësve të policisë, ryshfeti i gjyqtarëve dhe akterëve të tjerë ndëshkues, ryshfeti i nëpunësve administrativë që japin leje, licenca dhe miratime mjedisore, si dhe ryshfeti i inspektorëve të mjedisit të cilët nuk i raportojnë dhe merren me ata që dëmtojnë mjedisin.

Këto aktivitete janë keqpërdorur nga individë apo grupe të interesit në Kosovë, për përfitime ekonomike dhe dëmtim të mjedisit, duke mos menduar për pasojat ekonomike përtej, por edhe për pasojat të cilat janë të pariparueshme si degradimi i mjedisit, dëmtimi i bimëve, dhe jetën e kafshëve, dhe më shumë humbjen tragjike të jetës njerëzore. Një rol të rëndësishëm në abuzimin e këtyre aktiviteteve luajnë edhe organet ligjore dhe vendimmarrëse, të cilat duke mos ndëshkuar autorët dhe duke neglizhuar rastet e korrupsionit mjedisor, po lejojnë vazhdimin dhe rritjen e veprimtarive të paligjshme dhe të dëmshme krahas natyrës.

Dhe e gjithë kjo është shkaktuar si rezultat i legjislacionit të Kosovës, i cili në një formë apo në një tjetër lejon degradimin e mjedisit, pa u ndëshkuar në formën dhe mënyrën e duhur. Një shembull i korrupsionit mjedisor në Kosovë është prerja ilegale e pyjeve. Sipas të dhënave zyrtare, Kosova humb çdo vit 656 hektarë me pyje që mbulojnë një fushë e gjysmë futbolli çdo ditë. Nga viti 2000 deri në vitin 2021, Kosova ka humbur 8,234 hektarë pyje.

Shkurtimet janë rritur edhe më shumë në 2021 dhe 2022 për shkak të rritjes së kostos së burimeve të tjera që banorët përdorin për ngrohje. Krahas dëmtimit të pyjeve, prerja ilegale po shkakton edhe rrezik të shtuar nga vërshimet, të cilat shpeshherë kur reshjet janë më të dendura, shkaktojnë probleme për banorët e Kosovës, deri në atë pikë sa uji hyn në shtëpi, dëmton teknologjinë dhe dëme materiale të tjera. Përveç prerjeve ilegale të pyjeve, dëmtimet e shtretërve të lumenjve, nxjerrja e zhavorrit, e kështu me radhë, kontribuojnë në vërshimet në Kosovë./Media Ndërtimi.

Infrastrukturë

“Kulla s’asht cool”-qytetarët e Shkodrës po protestojnë kundër ndërtimit të objektit 35 katesh

Published

on

Ndërtimi i kullës 35 katëshe ‘Hotel Rozafa Tower’ në Shkodër mblodhi në protestë dhjetra qytetarë dhe aktivistë.

Kulla është një investim privat që do të ndërtohet përbri pallatit ekzistues Rozafa, nga “Uldedaj Group”, i zbatuar nga një studio spanjolle.

“Të vendosur përpara një fakti të kryer në një kohë kur për projekte kaq të mëdha duhen dëgjesa publike; të shqetësuar për dëmin urban dhe arkitekturor që kjo kullë paralajmëron ti kanosë Shkodrës; të indinjuar nga mosrespektimi nga ana e institucioneve i të drejtës sonë për qytetin dhe hapësirës që jetojmë vendosëm të marshojmë sot bashkë me ju kundër betonizimit të qytetit për të thënë: Jo kullave!“ – u shpreh aktivisti Amel Pervizi.

Sipas qytetarëve, zhvillimi i qytetit nuk vjen përmes kullave, ndërsa ky investim bie në kundërshtim me planin e përgjithshëm vendor të qytetit.

„Projekti i ri ka jo më pak se 43 mijë metër ndërtim të ri. Intensiteti I ndërtimit nga 4 që është i lejuar në planin e përgjithshëm vendor, shkon në 8.2, pra dyfishohet. Numri I lejuar i kateve nga 7 kate të lejuara shkon në 35, pra pesëfishohet. Lartësia në metra nga 29.8 metra e lejuar shkon deri në 100 metra lartësi. Parametër i cili trefishohet. Sa I përket distancave, kjo godinë me këtë lartësi duhet të mbajë jo më pak se 36 metër distancë nga kufiri i saj i pronës. Gjë që nuk mund ta realizojë dot”,-u shpreh urbanisti Imeldi Sokoli.

Ata theksuan se Shkodra ka nevojë për hapësira dhe investime publike dhe jo shëmbëlltyrë e “kryeqytetit rilindas”.

“Sot ne jemi të thirrur për ti dalë zot qytetit tonë, bukurisë së qytetit tonë, kulturës së qytetit tonë, historisë dhe trashëgimisë kulturore. Në 11 vite, kjo qeveri nuk solli asnjë investim për Shkodrën. Shkodra ka nevoja të mëdha, Shkodra ka objekte, monumente kulture që po bien brenda. Shkodra nuk ka nevojë për kulla, Shkodra ka nevojë për zhvillim dhe nëse flitet për inovacion, inovacioni nuk është një kullë e ndërtuar dhe e sjellë këtu jashtë të gjitha kritereve dhe jashtë të gjitha ligjeve. Ne nuk duam dhe nuk pranojmë betonizimin e Shkodrës“, -u shpreh Eliona Shkreli, anëtare e këshillit bashkiak Shkodër.

Mes thirrjeve „Stop betonizimit“ dhe “Kullat janë pastrim parash” qytetarët marshuan nga busti i Luigj Gurakuqit drejt godinës së bashkisë Shkodër, ku kërkuan realizimin e dëgjesave publike dhe konsultimeve me grupet e interesit.

“Një nga kompanitë, pjesë e Rozafa Group që do të investojë për kullë, sinjalizohet me shkresë për mos shlyerje të detyrimeve tatimore me vlerën 970 mijë euro. Nëse mbledhim fitime te deklaruara të këtij grupimi nuk arrijnë të shlyejnë as taksën e ndërtimit prej 8% ndaj bashkisë Shkodër, nëse ky investim prej 30 milionë eurosh realizohet. Si thoni ju a është me të vërtetë kjo kompani pas këtij ndërtimi? Zhvillimi duhet bërë duke ndjekur planin urbanistik të qytetit, duke bërë transparencë dhe duke u konsultuar”, – u shpreh Amel Pervizi./Media Ndërtimi

Continue Reading

Infrastrukturë

Si Vladimir Putin krijoi një ‘flluskë’ të pasurive të paluajtshme

Published

on

Çmimet janë rritur me 172% në qytetet më të mëdha të Rusisë gjatë tre viteve të fundit.

Hipotekat dikur ishin të papranueshme në Rusi. Dekada të propagandës sovjetike, e cila e denoncoi kredinë si një barrë të padurueshme, patën efekt.

Edhe pas përfundimit të komunizmit, rusët ende i referoheshin hipotekave si “skllavëri borxhi”, duke preferuar të kursenin derisa të mund të blinin shtëpitë e tyre. Vladimir Putin, presidenti i vendit, ka kaluar dy dekada duke u përpjekur të bindë qytetarët e tij, që të kenë një tjetër pikëpamje.

Në vitin 2003, gjatë mandatit të tij të parë, ai shpjegoi se hipotekat mund të ndihmojnë në zgjidhjen e “problemit akut të strehimit”, me të cilin përballen rusët. Lutja e tij ra në vesh të shurdhër.

Ai tani duket se ka më shumë sukses. Gjatë viteve të fundit, numri i rusëve që marrin hipoteka është rritur, për shkak të një programi bujar të subvencioneve shtetërore për blerësit e apartamenteve të reja. Por, shpërndarja e subvencioneve të shtetit ka nxitur një treg shumë ‘të nxehtë’ të pronave, duke i rritur çmimet e banesave.

Në vitin 2020, kur Rusia u mbërthye nga Covid-19, zyrtarët rritën ndihmat për ata, që blinin prona të sapondërtuara në një përpjekje për të forcuar ekonominë. Në fillim, bankat u ofruan aplikantëve për hipotekë një normë preferenciale prej rreth 6%, afërsisht dy pikë përqindje nën normën e tregut, dhe shteti paguante diferencën.

Zbritje të ngjashme, të cilat më parë ishin në dispozicion vetëm për familjet, iu ofruan më pas punëtorëve dhe njerëzve, që zhvendoseshin në vende duke përfshirë Arktikun, Siberinë dhe Ukrainën e pushtuar.

Megjithatë, vëllimet e hipotekave nuk filluan të rriteshin vërtet, derisa ekonomia e Rusisë shkoi në gjendje lufte. Bankat lëshuan kredi hipotekore me vlerë 7.7 trilion rubla (88 miliardë dollarë, ose 4% e PBB-së) vitin e kaluar, nga një total prej 4.3 trilionësh në vitin 2020. Shumica u mbështetën nga subvencione.

Kjo pasqyron faktin se rusët nuk kanë mundësi investimi: sanksionet rëndojnë mbi bursën dhe kontrollet e monedhës e bëjnë të vështirë lëvizjen e parave jashtë vendit. Inflacioni, i cili u ngrit përsëri në mesin e vitit 2023, ka luajtur gjithashtu një rol.

Kur Banka Qendrore e Rusisë (CBR) filloi të rriste normat e interesit, interesi për skemën u rrit. Ndërsa CBR ngriti normën e saj bazë në 16%, qeveria e mbajti normën e saj preferenciale të ulët, duke e rritur atë në vetëm 8%. Në qershor kishte një hendek prej më shumë se dhjetë pikë përqindjeje midis normës së qeverisë dhe normës së tregut për një hipotekë.

Në fillim të këtij muaji ajo i dha fund skemës së saj më të njohur, e cila ishte për blerësit e ndërtesave të reja. Numri i hipotekave të reja mund të bjerë me rreth 50% në gjysmën e dytë të vitit.

Industria e ndërtimit të Rusisë do të vuajë si rezultat. Kështu do të bëjnë bankat, të cilat kanë gëzuar fitime rekord të nxitura nga rritja e shpejtë e portofolit të hipotekave. Për momentin, megjithatë, tregu i banesave duket se do të arrijë të shmangë një kolaps.

Vasily Astrov i Institutit të Vjenës për Studime Ekonomike Ndërkombëtare, thotë se “ngadalësimi dhe ndoshta stanjacioni” ka më shumë gjasa sesa një rënie e madhe e çmimeve.

Ekonomia e luftës e Rusisë, e cila ka parë rritje të shpejtë të pagave këtë vit, mund të jetë ende në gjendje të mbajë një treg të fortë pronash, edhe kundrejt normave më të larta dhe mbështetjes së pakësuar të shtetit./Media Ndërtimi

Continue Reading

Infrastrukturë

Kinezët dhe turqit “gëzojnë” koncesionin e bakrit në Shqipëri

Published

on

Fabrika e përpunimit të bakrit në Fushë Arrëz iu dha me koncesion për 30 vite një kompanie turke. Ishte viti 2001 kur shteti shqiptar firmosi marrëveshjen koncesionare. Shumë shpejt në lojë hynë edhe partnerët kinezë. Periudha e artë e marrëdhënieve të Shqipërisë me Kinën u ndërpre rreth viteve 80-të, për t’u rivendosur sërish me ardhjen e demokracisë.

Përmes një operacioni financiar të zhvilluar në Turqi, ata morën nën zotërim pjesën më të madhe të rezervave shqiptare të bakrit, të cilat kaluan në pronësi të gjigantit botëror të minierave, kompanisë kineze “Jiangxi Koper”, shkruan citizens.al.

Ata blenë 48% të aksioneve të kompanisë “BerAlb” e cila zotëronte për 30 vite koncesionin e bakrit në vendin tonë, duke përfituar të drejtën për të administruar dhe shfrytëzuar minierën e bakrit Munellë, minierën e bakrit Lak-Rosh, minierën e bakrit Karmë, fabrikën e pasurimit të bakrit Fushë-Arrëz dhe të Mjedës si dhe impiantin e fraksionimit të skorieve të bakrit në Shëngjin.

Me një kapital fillestar prej vetëm 30 mijë USD ose 47 Milionë lekë, kjo kompani e ka zgjeruar kapitalin e saj çdo vit, ndërsa aktualisht deklaron një kapital prej 7.7 miliardë lekësh.

Pavarësisht rritjes së kapitalit, kompania deklaron se del vazhdimisht me humbje.

Megjithëse deklaron bilance negative, në vitin 2017 kompania nënshkroi një tjetër marrëveshje me shtetin shqiptar duke e shtyrë koncesionin edhe me 10 vite . Pra koncesioni i bakrit dhënë Turqisë dhe Kinës do të jetë në fuqi deri në vitin 2043. Ekspertët sugjerojnë se zgjatja e afatit duhet të ishte ballafaquar me performancën ekonomike, rritjen e niveli të mirëqënies së zonës si dhe ruajtjen e mjedisit./Meda Ndërtimi

Continue Reading

Trending