Prej kohësh është folur se bateritë e natriumit kanë përparësi të mëdha në krahasim me bateritë me litium-jon më të përdorura aktualisht.

Jo vetëm që konsiderohen dukshëm më me kosto efektive, por gjithashtu janë më të qëndrueshme sepse mund të prodhohen pothuajse tërësisht pa metale të rrallë, transmeton Telegrafi.

Përveç kësaj, janë më pak të prirura ndaj paqëndrueshmërisë termike dhe mund të kenë një jetëgjatësi më të gjatë, duke përmirësuar performancën dhe besueshmërinë e veturave elektrike.

Një bateri e zhvilluar nga shkencëtarët në Institutin e Avancuar të Shkencës dhe Teknologjisë në Korenë e Jugut (KAIST) mund të përshpejtojë edhe një herë kalimin në lëvizshmëri elektrike.

Siç përshkruajnë në revistën Energy Storage Materials, ata mund të ngarkojnë dhe shkarkojnë plotësisht ruajtjen e energjisë në vetëm disa sekonda – shumë më shpejt se procesi normal i mbushjes së një veture me lëndë djegëse fosile.

Kjo mundësohet nga materialet që zakonisht përdoren për të ashtuquajturat superkondensatorë. Këto janë pajisje të ruajtjes së energjisë me densitet jashtëzakonisht të lartë të energjisë – që njihen gjithashtu për shpejtësinë e tyre të madhe të karikimit, por ato mund të ruajnë vetëm një sasi shumë të vogël energjie.

Studiuesit tani kanë zhvilluar një lloj hibridi bateri-superkondensator për të qenë në gjendje të përfitojnë nga të dyja teknologjitë: të arrijnë vlera rekord për energjinë dhe densitetin e fuqisë.

Përveç shpejtësisë së madhe të karikimit, bateria e zhvilluar në laborator kishte gjithashtu një rreze më të gjatë se pajisjet e mëparshme të ruajtjes. Dendësia e lartë e fuqisë do të thotë që motorë elektrikë edhe më të fuqishëm që mund të punojnë me të.

Tani pyetja kryesore është se sa shpejt mund të përdoret bateria në praktikë. Bateritë e para të natriumit tashmë janë duke u instaluar në automjetet elektrike në Kinë, por tani për tani ato duhet të mjaftohen me një distancë të ulët prej rreth 250 kilometrash.

Në çdo rast, bateria e zhvilluar rishtazi duhet ta tejkalojë shumë këtë, pasi ka një kapacitet ruajtjeje dukshëm më të lartë prej 247 vat orë sesa modeli i gatshëm për treg (150 vat orë)./Media Ndërtimi

Narrativa për kosovarët po merr një kthesë të jashtëzakonshme pasi gjithnjë e më shumë biznese po fitojnë qasje dhe po sigurojnë porosi nga tregjet në Evropë me mbështetjen e USAID-it, siç dëshmohet nga numri i konsiderueshëm i marrëveshjeve të realizuara nga ekspozuesit kosovarë në panairin më të madh të ndërtimit në Evropë, Siwssbau.

Jo shumë kohë më parë shumë kosovarë migruan në Zvicër në kërkim të mundësive më të mira të jetës. Një numër i konsiderueshëm prej tyre punonin në sektorin e ndërtimit, duke lënë gjurmë në peizazhin zviceran.

Megjithatë, panairi i ndërtimit të janarit 2024 bashkoi rreth 15 kompani kosovare nën një çati të vetme — fjalë për fjalë. Përmes krijimit të përbashkët të “House of Kosova” në skenën e madhe të Swissbau në Basel Kosova, kompanitë u bashkuan për të ekspozuar mallrat në një shtëpi të parafabrikuar të prodhuar në Kosovë.

E iniciuar nga grupi i shtëpive të parafabrikuara dhe i mbështetur nga Aktiviteti i Konkurrencës i USAID-it, shtëpia e parafabrikuar, e montuar në terren brenda dy ditëve para panairit, ishte një dëshmi e origjinalitetit dhe përkushtimit të kosovarëve, e punuar mirë dhe e mobiluar me produkte me burim ekskluzivisht nga Kosova. Nga dritaret e deri te dyshekët, tregonte thelbin e mjeshtërisë së Kosovës.

Në mesin e 900 ekspozuesve nga e gjithë Evropa, Shtëpia e Kosovës ishte shtëpia e vetme e ndërtuar në panair, duke tërhequr mbi 6000 vizitorë gjatë katër ditëve. Shtëpia e Kosovës do të vazhdojë misionin e promovimit të Kosovës ndërsa nis një udhëtim drejt Kroacisë dhe Greqisë në vitin 2024.

Në margjinat e Swissbau, USAID-i lehtësoi Forumin për Promovimin e Eksportit dhe organizoi takime biznes-me-biznes (B2B) ndërmjet homologëve kosovarë dhe evropianë. Si rezultat, 40 kompani kosovare dhe 20 kompani zvicerane u takuan për të diskutuar bashkëpunimin në sektorin e ndërtimit.

Raportet preliminare të grupit të ndërtimeve të parafabrikuara tregojnë se që nga mesi i janarit, kompanitë kosovare kanë lidhur më shumë se 20 kontrata në vlerë prej 512,465 € me klientë zviceranë dhe aktualisht janë duke negociuar marrëveshje të tjera me vlerë potenciale prej më shumë se 5.5 milion €.

USAID-i ka punuar për të mbështetur kompanitë e përpunimit të drurit që marrin pjesë në Swissbau që nga viti 2016./Media Ndërtimi

Në vitin 2020, në mes të valës së parë të bllokimeve për shkak të pandemisë, bashkia e Amsterdamit shpalli strategjinë e saj për rikuperimin nga kjo krizë duke përqafuar konceptin e “Ekonomisë së Krofeve”. Modeli është zhvilluar nga ekonomistja britanike Kate Raworth dhe është popullarizuar përmes librit të saj, “Doughnut Economics: Seven Ways to Think Like a 21st Century Economist”, botuar në vitin 2017.

Këtu, ajo argumenton se qëllimi i vërtetë i ekonomisë nuk duhet të jetë i barabartë rritje. Në vend të kësaj, qëllimi është të gjejmë një pikë të ëmbël, një mënyrë për të balancuar nevojën për t’i siguruar të gjithëve atë që u nevojitet për të jetuar një jetë të mirë, një “bazë shoqërore” duke kufizuar ndikimin tonë në mjedis, “tavanin mjedisor”. Me ndihmën e Raworth, Amsterdami e ka ulur këtë qasje në madhësinë e një qyteti.

Modeli përdoret tani për të informuar strategjitë dhe zhvillimet në mbarë qytetin në mbështetje të kësaj ideje gjithëpërfshirëse: ofrimi i një cilësie të mirë jete për të gjithë pa ushtruar presion shtesë mbi planetin. Qytetet e tjera po ndjekin këtë shembull.

Cili është modeli ekonomik i donutit?

Raworth mbërriti në imazhin e “donutit” duke përshkruar dy rrathë, njëri brenda tjetrit. Rrethi i jashtëm është frymëzuar nga një diagram që ajo hasi ndërsa punonte për organizatën jofitimprurëse kundër varfërisë Oxfam. Atje, një grup shkencëtarësh të sistemit tokësor po shikonin kushtet mjedisore që e bëjnë të mundur jetën në Tokë. Ata identifikuan një sërë “kufijsh planetarë”, një sërë kufijsh që, nëse kapërcehen, do të dëmtonin përgjithmonë klimën, tokat, oqeanet, biodiversitetin dhe rrjedhimisht kushtet e jetës së njerëzimit. Kjo unazë e jashtme lidhet me çështje të tilla si ndryshimi i klimës, ndotja e ajrit, humbja e biodiversitetit, shterimi i shtresës së ozonit dhe acidifikimi i oqeanit.

Ndërsa Raworth e kuptoi rëndësinë e përpjekjes për të qëndruar nën këtë tavan ekologjik, ajo gjithashtu kuptoi se kjo është vetëm njëra anë e problemit. Nëse unaza e jashtme përshkruante një maksimum, ajo shpiku gjithashtu një unazë të brendshme për të përfaqësuar kushtet minimale që gjithkush ka nevojë për të bërë një jetë të mirë. Rrjedh nga qëllimet e zhvillimit të qëndrueshëm të OKB-së, unaza e brendshme trajton probleme urgjente si qasja në ushqim dhe ujë të pastër, strehim me cilësi të mirë, energji, kujdes shëndetësor, arsim, barazi sociale, të drejtën për një zë politik, drejtësi dhe mundësi për punë dhe të ardhura.

Si dhe pse e përdor Amsterdami?

Në prill 2020, Bashkia e Amsterdamit miratoi strategjinë e qarkores së Amsterdamit 2020-2025 me një plan veprimi fillestar praktik dyvjeçar. Strategjia është modeluar sipas një versioni të përshtatur të modelit të donutit të Kate Raworth, duke e bërë atë komunën e parë në botë që miraton zyrtarisht konceptin. I krijuar në bashkëpunim me Raworth, modeli me shkallë të ulët quhet Portreti i Qytetit, një fotografi gjithëpërfshirëse e qytetit që synon të shërbejë si pikënisje për të menduarit me fotografi të mëdha, risi bashkë-krijuese dhe transformim sistemik, sipas strategjisë së publikuar. . Ai synon gjithashtu të bëhet një stimul për bashkëpunimin ndër-departamental brenda qytetit, duke përfshirë një gamë të gjerë aktorësh në proceset vendimmarrëse që formësojnë mjedisin.

Në fund të vitit 2022, qyteti i vogël i Dunedin, Zelanda e Re, u bashkua, ashtu si edhe Nanaimo, në Kolumbinë Britanike. Në SHBA, Portland, Oregon dhe Austin, Teksas, po planifikojnë të iniciojnë versionet e tyre të konceptit. Ndërsa të gjitha këto strategji janë të frymëzuara nga modeli i donutit, ato e interpretojnë konceptin në mënyra të përshtatura me nevojat dhe mundësitë e tyre specifike.

Donut nuk është një model përshkrues. Nuk ofron një hartë rrugore. Në vend të kësaj, ai paraqet një rezultat përfundimtar optimist për t’u përpjekur drejt: sigurimit të një cilësie të mirë jete për të gjithë, pa mbitaksuar mjedisin.

Rruga për ta arritur këtë mund të duket e ndryshme për çdo rajon: qytetet ose vendet më të pasura mund të gjejnë se sfidat e tyre kryesore janë të lidhura me unazën e jashtme të kufomave, duke ulur gjurmën e tyre për t’u përshtatur brenda kufijve planetarë. Ndërkohë, rajonet me të ardhura të ulëta ose të mesme mund të luftojnë më shumë për të nxjerrë të gjithë nga qendra e donutit dhe në unazën e saj të brendshme, duke siguruar akses të barabartë në nevojat bazë si ushqimi, arsimi dhe mundësitë për t’u rritur./Media Ndërtimi