Pavioni i Kosovës në Bienalen e Arkitekturës së Venecias përmban një shtëpi neoni të përmbysur si një koment mbi migrimin dhe për të inkurajuar vizitorët që të “reflektojnë lidhjen e tyre me shtëpinë”.
I kuruar nga Poliksen Qorri-Dragaj dhe Hamdi Qorri, pavijoni synon të inkurajojë bisedat rreth mënyrave të ndryshme në të cilat migrantët, veçanërisht ata të lidhur me shpërbërjen e Jugosllavisë në vitet 1990, mbeten të lidhur me vendet e tyre.
Instalimi kryesor dhe tekstet shoqëruese fokusohen në idenë e translokalitetit – që njeriu mund të lidhet mendërisht me disa vendndodhje, shkruan gazeta elektronike prestigjioz për arkitekturë, Dezeen.
“Pavijoni kosovar i kushtohet efekteve hapësinore të migrimit dhe translokalitetit – çështje që kanë formësuar jashtëzakonisht shumë shoqërinë kosovare dhe habitatet e saj në dekadat e fundit”, thanë kuratoret për Dezeen.
“Për qasjen tonë, migrimi i lidhur me luftën në vazhdën e shpërbërjes së Jugosllavisë në vitet 1990 është i një rëndësie themelore si pikënisje,” vazhduan ata.
“Ikja e menjëhershme, ndarja e familjeve dhe çrrënjosjet fizike përfaqësonin një gjendje të jashtëzakonshme për refugjatët – fizikisht, ata ishin të sigurt në vendin pritës, por nga brenda, ishin shumë të cenueshëm – mendimet rrotulloheshin rreth njerëzve të braktisur dhe të rrezikuar pranë tyre dhe rreth shtëpi e braktisur”.
Pjesa qendrore e pavijonit është një paraqitje e thjeshtë e një shtëpie që ishte varur nga tavani. Ajo u ndërtua nga tre shtresa, një qendër neoni e vendosur midis një palë kornizash alumini.
“Ne e marrim temën e translokalitetit në mënyrë metaforike me ndihmën e instalimit tonë: kornizat e jashtme dhe të brendshme të aluminit simbolizojnë disa vende ku jeton”, shpjeguan Qorri-Dragaj dhe Qorri.
“Kornizat neoni në mes marrin temën e të qenit në mes, çështjen e identitetit dhe përkatësisë hapësinore”.
Shtëpia ishte përmbysur për të tërhequr vëmendjen ndaj gjendjes emocionale “përmbys” të emigrantëve, ndërsa struktura e aluminit përfaqëson një prani fizike dhe tubat neoni një prani mendore.
“Instalacioni merr gjithashtu idenë e lokalitetit transcendent: shtëpia me kokë poshtë simbolizon gjendjen emocionale të kokëposhtës së refugjatëve që janë shkëputur nga mjedisi i tyre i njohur për shkak të konfliktit dhe luftës dhe janë të detyruar të lënë gjithçka që shoqërojnë me ngrohtësi, strehimin, sigurinë dhe familjen – gjegjësisht shtëpinë e tyre”, kanë thënë Qorri-Dragaj dhe Qorri.
Bienalja e Arkitekturës së Venecias, zhvillohet nga data 20 maj deri më 26 nëntor 2023./Media Ndërtimi.