Infrastrukturë
Modelet e reja për banim kolektiv, sfidë për mjediset urbane
Published
11 months agoon
Prodhimi i banesave është mbështetur në të njëjtat konfigurime hapësinore për gati një shekull, duke u kujdesur për një vizion të jetës shtëpiake që nuk përbën më normë.
Mungesa e përhapur e banesave, çështja e përballueshmërisë, rritja e familjeve me një person të vetëm dhe një popullsi në plakje nxisin një rivlerësim të modeleve ekzistuese të banesave për të adresuar një gamë më të gjerë demografike dhe për t’iu përshtatur nevojave në ndryshim të banorëve të qytetit. Në vijim shqyrtohen modelet bashkëkohore të banimit kolektiv që ofrojnë kornizën për përvojat e reja të banimit dhe mbështesin stilet aktuale të jetesës.
Mungesa e banesave është një sfidë e rëndësishme për mjediset urbane dhe shumë qytete në mbarë botën po zhvillojnë plane për të rritur prodhimin e banesave. Në MB, programi i shtëpive të përballueshme planifikon të ofrojë 82,000 shtëpi të reja deri në vitin 2023, ndërsa Amsterdami synon të ndërtojë 52500 njësi deri në fund të vitit 2025.
Për këtë arsye, ia vlen të rishikohet se çfarë duhet të sigurojë një shtëpi bashkëkohore dhe për kë është projektuar. . Në pjesën më të madhe, prodhimi i banesave vazhdon të kujdeset për familjen bërthamore.
Megjithatë, numri i familjeve me një person është rritur në mënyrë të qëndrueshme në mbarë botën që nga vitet 1960. Në SHBA, pothuajse 30% e njerëzve jetojnë vetëm, dhe në të gjithë BE-në, rreth një e treta e familjeve përbëhen nga të rritur beqarë, me numrin që shkon afër 50% në vendet e Evropës Veriore. Këto të dhëna argumentojnë për një rivlerësim të tipologjive të banesave dhe planimetrive hapësinore.
Strehimi masiv po rishqyrtohet nga dy këndvështrime njëkohësisht. Nga njëra anë, hapësira e brendshme po ripërcaktohet dhe kufiri ndërmjet privatit dhe publikut, individual dhe të përbashkët po ripërcaktohet. Nga ana tjetër, pronësia dhe zhvillimi i projektit gjithashtu po riformohen, ndonjëherë në drejtime të kundërta. Me disa versione të bashkëjetesës, banorët rimarrin procesin e projektimit dhe zhvillimit, duke krijuar një mënyrë të re të financimit të pronësisë së shtëpisë. Në të njëjtën kohë, mënyrat e jetesës nomade kanë krijuar mundësinë për një version strehimi që i ngjan një shërbimi të bazuar në abonim. Këto aspekte përfaqësojnë kuadrin kryesor për rivlerësimin e zorrës masive.
Në Gjermani, modeli Baugruppen është një alternativë ndaj zhvillimit të orientuar nga investimet në të cilin banorët bëhen zhvillues, duke rezultuar në bashkëpronësi të hapësirës komunale ndërsa njësitë e banimit janë në pronësi individuale. Projekti i bashkimit R50 Baugruppen në Berlin i projektuar nga Heide & von Beckerath dhe Ifau me Jesko Fezer është një ndërmarrje ku nëntëmbëdhjetë familje grumbulluan fondet për ndërtimin e projektit. Arkitektët dhe grupi i banorëve zgjodhën kolektivisht vendin, dhe ndërtesa u zhvillua përmes projektimit me pjesëmarrje, me banorët e ardhshëm që arritën një konsensus për gjithçka, nga hapësirat e përbashkëta deri tek përfundimet.
Projekti përmban një sërë hapësirash të përbashkëta, duke përfshirë një tarracë në çati me një kuzhinë verore, një dhomë komuniteti në nivel grupi dhe ballkone të përbashkëta që mbështjellin të gjithë ndërtesën. Është mjaft interesante se duke vendosur kolektivisht për prioritetet, kostoja përfundoi të jetë më e ulët se ajo e një apartamenti tipik në të njëjtën zonë.
Kriza e përshkallëzuar e përballueshmërisë së banesave në qytetet e mëdha dhe ndryshimet ekonomike dhe sociale çuan në (ri)lindjen e bashkëjetesës në vitet e fundit, ky fenomen i mikro-qirasë është kthyer në një trend popullor në pasuritë e paluajtshme rezidenciale.
Disa e shohin këtë komodifikim të hapësirës si novator, ndërsa të tjerë kanë krahasuar projektet aktuale të bashkëjetesës me konviktet e nivelit të lartë për të rriturit. Projektuar dhe menaxhuar nga kompanitë, bashkëjetesa, e përshkruar shpesh si versioni me ekonomi të përbashkët të banesave, përsërit hotelin metropolitane, ku banorët marrin me qira dhoma private të banimit dhe ndajnë akses në pajisje të ndryshme si dhe aktivitete, bazuar në një javore ose mujore të vazhdueshme kontratës. Zona e banimit është reduktuar në minimum dhe kundërbalancuar nga një hapësirë e gjerë komunale, një model që kërkon të akomodojë një demografi gjithnjë e më të madhe të familjeve me një person./Media Ndërtimi
You may like
Infrastrukturë
“Kulla s’asht cool”-qytetarët e Shkodrës po protestojnë kundër ndërtimit të objektit 35 katesh
Published
5 months agoon
July 25, 2024Ndërtimi i kullës 35 katëshe ‘Hotel Rozafa Tower’ në Shkodër mblodhi në protestë dhjetra qytetarë dhe aktivistë.
Kulla është një investim privat që do të ndërtohet përbri pallatit ekzistues Rozafa, nga “Uldedaj Group”, i zbatuar nga një studio spanjolle.
“Të vendosur përpara një fakti të kryer në një kohë kur për projekte kaq të mëdha duhen dëgjesa publike; të shqetësuar për dëmin urban dhe arkitekturor që kjo kullë paralajmëron ti kanosë Shkodrës; të indinjuar nga mosrespektimi nga ana e institucioneve i të drejtës sonë për qytetin dhe hapësirës që jetojmë vendosëm të marshojmë sot bashkë me ju kundër betonizimit të qytetit për të thënë: Jo kullave!“ – u shpreh aktivisti Amel Pervizi.
Sipas qytetarëve, zhvillimi i qytetit nuk vjen përmes kullave, ndërsa ky investim bie në kundërshtim me planin e përgjithshëm vendor të qytetit.
„Projekti i ri ka jo më pak se 43 mijë metër ndërtim të ri. Intensiteti I ndërtimit nga 4 që është i lejuar në planin e përgjithshëm vendor, shkon në 8.2, pra dyfishohet. Numri I lejuar i kateve nga 7 kate të lejuara shkon në 35, pra pesëfishohet. Lartësia në metra nga 29.8 metra e lejuar shkon deri në 100 metra lartësi. Parametër i cili trefishohet. Sa I përket distancave, kjo godinë me këtë lartësi duhet të mbajë jo më pak se 36 metër distancë nga kufiri i saj i pronës. Gjë që nuk mund ta realizojë dot”,-u shpreh urbanisti Imeldi Sokoli.
Ata theksuan se Shkodra ka nevojë për hapësira dhe investime publike dhe jo shëmbëlltyrë e “kryeqytetit rilindas”.
“Sot ne jemi të thirrur për ti dalë zot qytetit tonë, bukurisë së qytetit tonë, kulturës së qytetit tonë, historisë dhe trashëgimisë kulturore. Në 11 vite, kjo qeveri nuk solli asnjë investim për Shkodrën. Shkodra ka nevoja të mëdha, Shkodra ka objekte, monumente kulture që po bien brenda. Shkodra nuk ka nevojë për kulla, Shkodra ka nevojë për zhvillim dhe nëse flitet për inovacion, inovacioni nuk është një kullë e ndërtuar dhe e sjellë këtu jashtë të gjitha kritereve dhe jashtë të gjitha ligjeve. Ne nuk duam dhe nuk pranojmë betonizimin e Shkodrës“, -u shpreh Eliona Shkreli, anëtare e këshillit bashkiak Shkodër.
Mes thirrjeve „Stop betonizimit“ dhe “Kullat janë pastrim parash” qytetarët marshuan nga busti i Luigj Gurakuqit drejt godinës së bashkisë Shkodër, ku kërkuan realizimin e dëgjesave publike dhe konsultimeve me grupet e interesit.
“Një nga kompanitë, pjesë e Rozafa Group që do të investojë për kullë, sinjalizohet me shkresë për mos shlyerje të detyrimeve tatimore me vlerën 970 mijë euro. Nëse mbledhim fitime te deklaruara të këtij grupimi nuk arrijnë të shlyejnë as taksën e ndërtimit prej 8% ndaj bashkisë Shkodër, nëse ky investim prej 30 milionë eurosh realizohet. Si thoni ju a është me të vërtetë kjo kompani pas këtij ndërtimi? Zhvillimi duhet bërë duke ndjekur planin urbanistik të qytetit, duke bërë transparencë dhe duke u konsultuar”, – u shpreh Amel Pervizi./Media Ndërtimi
Infrastrukturë
Si Vladimir Putin krijoi një ‘flluskë’ të pasurive të paluajtshme
Published
5 months agoon
July 25, 2024Çmimet janë rritur me 172% në qytetet më të mëdha të Rusisë gjatë tre viteve të fundit.
Hipotekat dikur ishin të papranueshme në Rusi. Dekada të propagandës sovjetike, e cila e denoncoi kredinë si një barrë të padurueshme, patën efekt.
Edhe pas përfundimit të komunizmit, rusët ende i referoheshin hipotekave si “skllavëri borxhi”, duke preferuar të kursenin derisa të mund të blinin shtëpitë e tyre. Vladimir Putin, presidenti i vendit, ka kaluar dy dekada duke u përpjekur të bindë qytetarët e tij, që të kenë një tjetër pikëpamje.
Në vitin 2003, gjatë mandatit të tij të parë, ai shpjegoi se hipotekat mund të ndihmojnë në zgjidhjen e “problemit akut të strehimit”, me të cilin përballen rusët. Lutja e tij ra në vesh të shurdhër.
Ai tani duket se ka më shumë sukses. Gjatë viteve të fundit, numri i rusëve që marrin hipoteka është rritur, për shkak të një programi bujar të subvencioneve shtetërore për blerësit e apartamenteve të reja. Por, shpërndarja e subvencioneve të shtetit ka nxitur një treg shumë ‘të nxehtë’ të pronave, duke i rritur çmimet e banesave.
Në vitin 2020, kur Rusia u mbërthye nga Covid-19, zyrtarët rritën ndihmat për ata, që blinin prona të sapondërtuara në një përpjekje për të forcuar ekonominë. Në fillim, bankat u ofruan aplikantëve për hipotekë një normë preferenciale prej rreth 6%, afërsisht dy pikë përqindje nën normën e tregut, dhe shteti paguante diferencën.
Zbritje të ngjashme, të cilat më parë ishin në dispozicion vetëm për familjet, iu ofruan më pas punëtorëve dhe njerëzve, që zhvendoseshin në vende duke përfshirë Arktikun, Siberinë dhe Ukrainën e pushtuar.
Megjithatë, vëllimet e hipotekave nuk filluan të rriteshin vërtet, derisa ekonomia e Rusisë shkoi në gjendje lufte. Bankat lëshuan kredi hipotekore me vlerë 7.7 trilion rubla (88 miliardë dollarë, ose 4% e PBB-së) vitin e kaluar, nga një total prej 4.3 trilionësh në vitin 2020. Shumica u mbështetën nga subvencione.
Kjo pasqyron faktin se rusët nuk kanë mundësi investimi: sanksionet rëndojnë mbi bursën dhe kontrollet e monedhës e bëjnë të vështirë lëvizjen e parave jashtë vendit. Inflacioni, i cili u ngrit përsëri në mesin e vitit 2023, ka luajtur gjithashtu një rol.
Kur Banka Qendrore e Rusisë (CBR) filloi të rriste normat e interesit, interesi për skemën u rrit. Ndërsa CBR ngriti normën e saj bazë në 16%, qeveria e mbajti normën e saj preferenciale të ulët, duke e rritur atë në vetëm 8%. Në qershor kishte një hendek prej më shumë se dhjetë pikë përqindjeje midis normës së qeverisë dhe normës së tregut për një hipotekë.
Në fillim të këtij muaji ajo i dha fund skemës së saj më të njohur, e cila ishte për blerësit e ndërtesave të reja. Numri i hipotekave të reja mund të bjerë me rreth 50% në gjysmën e dytë të vitit.
Industria e ndërtimit të Rusisë do të vuajë si rezultat. Kështu do të bëjnë bankat, të cilat kanë gëzuar fitime rekord të nxitura nga rritja e shpejtë e portofolit të hipotekave. Për momentin, megjithatë, tregu i banesave duket se do të arrijë të shmangë një kolaps.
Vasily Astrov i Institutit të Vjenës për Studime Ekonomike Ndërkombëtare, thotë se “ngadalësimi dhe ndoshta stanjacioni” ka më shumë gjasa sesa një rënie e madhe e çmimeve.
Ekonomia e luftës e Rusisë, e cila ka parë rritje të shpejtë të pagave këtë vit, mund të jetë ende në gjendje të mbajë një treg të fortë pronash, edhe kundrejt normave më të larta dhe mbështetjes së pakësuar të shtetit./Media Ndërtimi
Infrastrukturë
Kinezët dhe turqit “gëzojnë” koncesionin e bakrit në Shqipëri
Published
5 months agoon
July 25, 2024Fabrika e përpunimit të bakrit në Fushë Arrëz iu dha me koncesion për 30 vite një kompanie turke. Ishte viti 2001 kur shteti shqiptar firmosi marrëveshjen koncesionare. Shumë shpejt në lojë hynë edhe partnerët kinezë. Periudha e artë e marrëdhënieve të Shqipërisë me Kinën u ndërpre rreth viteve 80-të, për t’u rivendosur sërish me ardhjen e demokracisë.
Përmes një operacioni financiar të zhvilluar në Turqi, ata morën nën zotërim pjesën më të madhe të rezervave shqiptare të bakrit, të cilat kaluan në pronësi të gjigantit botëror të minierave, kompanisë kineze “Jiangxi Koper”, shkruan citizens.al.
Ata blenë 48% të aksioneve të kompanisë “BerAlb” e cila zotëronte për 30 vite koncesionin e bakrit në vendin tonë, duke përfituar të drejtën për të administruar dhe shfrytëzuar minierën e bakrit Munellë, minierën e bakrit Lak-Rosh, minierën e bakrit Karmë, fabrikën e pasurimit të bakrit Fushë-Arrëz dhe të Mjedës si dhe impiantin e fraksionimit të skorieve të bakrit në Shëngjin.
Me një kapital fillestar prej vetëm 30 mijë USD ose 47 Milionë lekë, kjo kompani e ka zgjeruar kapitalin e saj çdo vit, ndërsa aktualisht deklaron një kapital prej 7.7 miliardë lekësh.
Pavarësisht rritjes së kapitalit, kompania deklaron se del vazhdimisht me humbje.
Megjithëse deklaron bilance negative, në vitin 2017 kompania nënshkroi një tjetër marrëveshje me shtetin shqiptar duke e shtyrë koncesionin edhe me 10 vite . Pra koncesioni i bakrit dhënë Turqisë dhe Kinës do të jetë në fuqi deri në vitin 2043. Ekspertët sugjerojnë se zgjatja e afatit duhet të ishte ballafaquar me performancën ekonomike, rritjen e niveli të mirëqënies së zonës si dhe ruajtjen e mjedisit./Meda Ndërtimi