Çmimi “Pritzker” është shpërblimi më i rëndësishëm në fushën e arkitekturës, i ndarë për një arkitekt të gjallë, puna ndërtuese e të cilit “ka prodhuar kontribute të qëndrueshme dhe të rëndësishme për njerëzimin përmes artit të arkitekturës”.
Çmimi i dhurohet individit dhe jo tërë zyrës ku individi punon, siç ndodhi në vitin 2000 (kur juria e zgjodhi fitues Rem Koolhaas në vend të firmës së tij OMA) ose në vitin 2016 (me Alejandro Aravena në vend të Elemental), sidoqoftë, çmimi mund të ndahet për një grup individësh të cilët punojnë bashkë, siç ndodhi më 2001 (Herzog dhe de Meuron), më 2010 (Kazuyo Sejima dhe Ryue Nishizawa nga SANAA) dhe 2017 (Rafael Aranda, Carme Pigem dhe Ramon Vilalta nga RCR Arquitectes), transmeton Ndërtimi.info.
Ndarja e çmimit për këtë vit do të bëhet sot (03.03.2020) në ora 16:00 nga Fondacionit Hyatt.
Shpërblimi është iniciativë e themeluar nga Jay Pritzker përmes Fondacionit Hyatt, një organizatë e lidhur me kompaninë e hotelerisë me të njëjtin emër që Jay e themloi së bashku me vëllanë e tij Donald-in në vitin 1957. Hera e parë që u nda çmimi ishte më 1979, kur arkitekti amerikan Philip Johnson ishte shpërblyer për punën e tij ikonike të “The Glass House” të ndërtuar në New Canaan, Connecticut.
Për gati dyzet vite rresht pa ndërprerje është dhuruar çmimi “Pritzker” dhe tani më janë 18 vende të cilat kanë së paku një arkitekt fitues. Sa për dijeni gjysma e fituesve janë evropianë, përderisa Amerika, Azia dhe Oqeania ndajnë mes vete njëzet të tjerët. Deri më tani asnjë arkitekt afrikan nuk është nderuar me këtë çmim.
Nëse flasim për ndarjen gjinore vetëm tri femra kanë fituar çmimin, ato janë Zaha Hadid (2004), Kazuyo Sejima (2010, së bashku me Ryue Nishizaëa) dhe Carme Pigem (2017, së bashku me Ramón Vilalta and Rafael Aranda). E një rast i veçantë ka ndodhur më 2012, me ç’rast Lu Wenyu, partnerja dhe gruaja e Wang Shu, e refuzoi çmimin duke thënë se “unë nuk kam dashur kurrë një Pritzker”.
Megjithatë, mos dëshira për një çmim “Pritzker” nuk ishte problemi për Denise Scott Brown, e cila nuk e pranoi atë përkrah burrit të saj Robert Venturi, me arsyetimin se në vitin 2013 kërkesa e organizatave dhe personaliteteve për ndarjen e një çmimi në retroaktiv për Scott Brown u refuzua nga Peter Palumbo, në atë kohë president i jurisë, i cili e mbylli diskutimin duke shpjeguar se “ një juri nuk mund t’a rihapë apo kritikojë punën e një jurie pararendëse.”
Këta janë fituesit e Çmimit Pritzker duke filluar nga 1979:
Philip Johnson, SHBA-1979

Luis Barragán, Meksikë-1980

James Stirling, Mbretëria e Bashkuar-1981

Kevin Roche, SHBA-1982

I. M. Pei, SHBA-1983

Richard Meier, SHBA-1984

Hans Hollein, Austri-1985

Gottfried Böhm, Gjermani-1986

Kenzo Tange, Japoni-1987

Oscar Niemeyer, Brazil and Gordon Bunshaft, SHBA-1988


Frank Gehry, Kanadë— SHBA-1989

Aldo Rossi, Itali-1990

Robert Venturi, SHBA-1991

Álvaro Siza, Portugali-1992

Fumihiko Maki, Japoni-1993

Christian de Portzamparc, Francë-1994

Tadao Ando, Japoni-1995

Rafael Moneo, Spanjë-1996

Sverre Fehn, Norvegji-1997

Renzo Piano, Itali-1998

Norman Foster, Mbretëria e Bashkuar-1999

Rem Koolhaas, Holandë-2000

Jacques Herzog + Pierre de Meuron, Zvicër-2001

Glenn Murcutt, Australi-2002

Jørn Utzon, Danimarkë-2003

Zaha Hadid, Irak-Mbretëria e Bashkuar-2004

Thom Mayne, SHBA-2005

Paulo Mendes da Rocha, Brazil-2006

Richard Rogers, Mbretëria e Bashkuar=2007

Jean Nouvel, Francë-2008

Peter Zumthor, Zvicër-2009

Kazuyo Sejima + Ryue Nishizawa, Japoni-2010

Eduardo Souto de Moura, Portugali2011

Wang Shu, Kinë-2012

Toyo Ito, Japoni -2013

Shigeru Ban, Japoni-2014

Frei Otto, Gjermani-2015

Alejandro Aravena, Kili-2016

Ramón Vilalta + Carme Pigem + Rafael Aranda, Spanjë-2017

Balkrishna Doshi, Indi-2018

Arata Isozaki, Japoni-2019

You must be logged in to post a comment Login