Connect with us

Aktuale

Kosova ndan pak mjete buxhetore për rregullimin e kanalizimeve dhe trajtimin e ujërave të zeza

Published

on

Shteti i Kosovës nuk shpenzon shumë mjete financiare nga buxheti i saj për ndërtimin e rrjetit të kanalizimit nëpër komuna gjersa mungojnë edhe investimet sa i përket trajtimit të ujërave të ndotura.

Ndërkaq situata në terren është përkeqësuar ngase ujërat e zeza shkarkohen në lumenjtë duke shkaktuar ndotje dhe si pasojë ka pasur edhe ngordhje masive të peshqve madje edhe të bagëtive gjatë viteve të fundit, raporton KOHA.

Instituti Demokratik i Kosovës i Kosovës (KDI) ka publikuar raportin për gjendjen e lumenjve në Kosovës me titullin “Lumenjtë e Zi të Kosovës” ku ofrohen të dhëna sa i përket investimet publike në infrastrukturën nëntokësore.

Në raport theksohet se institucionet lokale dhe qendrore kanë nënshkruar 326 kontrata për investime publike në ndërtimin dhe riparimin e kanalizimeve në Kosovë gjatë viteve 2017-2019.

Vlera e këtyre investimeve ishte afër 43 milionë euro. Sipas raportit institucionet publike ndonëse kishin buxhetuar 32 milion euro për ndërtimin e impianteve të trajtimit të ujërave të ndotura këto mjetë më pas nuk ishin shpenzuar. Vetëm 8 kontrata ishin nënshkruar për këtë qëllim në vlerë prej 2 milion e 200 mijë euro apo rreth 5 përqind e vlerës së buxhetuar.

“Në përgjithësi në Kosovë nuk ka trajtim të ujërave të ndotura. Shkarkimi i tyre zakonisht bëhet direkt në lumenj dhe paraqet një nga ndotësit kryesorë të ujërave sipërfaqësor. Sipas po të njëjtit raport, edhe përkundër kërkesave të mëdha për investime në këtë sektor, shumat e buxhetuara nga KRU dhe Agjencionet zhvillimore janë tejet të vogla kundrejt nevojave dhe kërkesave aktuale” thuhet në këtë raport.

Theksohet se ndotësit më të mëdhenj industrial të lumenjve në Kosovë konsiderohet Korporata Energjetike e Kosovës (KEK) , “Feronikeli”, Sharcemi si dhe minierat e Trepçës siç është ajo e Kishnices në Novobërdë. Por ndotësi kryesor janë kanalizimet kolektive të cilët në mungesë të trajtimit të ujërave të zeza derdhen në lumenjtë duke shkaktuar ndotje.

Raporti thekson se problemi i ujërave të zeza nuk po trajtohet as nga komunat. Në këtë raport përmendet edhe komuna e Prishtinës.

“Kanalizimit të hapur në kryeqytetin e Prishtinës, respektivisht tek rreth-rrotullimi i rrugës B dhe rrugës Muharrem Fejza, e që derdhet më pastaj në lumin e Sitnicës. Është shqetësuese se në afërsi prej rreth 10 metra të këtij kanalizimi të hapur, në zonën që konsiderohet me zhvillimin më të shpejtë hapësinor, gjenden: një shitore e mishit, tri barnatore dhe disa veprimtari tjera. Ky kanalizim i hapur në kryeqytet ka ngritur edhe shqetësime të qytetarëve dhe ekspertëve shëndetësor lidhur me rreziqet e përhapjes së sëmundjeve ngjitëse dhe shëndetit publik” potencon raporti.

Gjersa si shqetësuese është përmendur edhe ndotja e lumit Prishtevka. Gjersa ndotja ka edhe në zonën ku bashkohet Lumi Sitnica me lumin Lap. Në afërsi të këtyre lumenjve janë të pranishme vendbanimet që i derdhin ujërat e zeza drejt për drejt në lumin Llap.

Edhe komuna e Malishevës ka probleme sa i përket ndotjes meqë 11 fshatra të kësaj komune shkarkojnë ujërat e zeza në lumin Mirusha. Instituti ka konstatuar se Malisheva në planin e prokurimit 2019 dhe për vitin 2020 nuk kishte anashkaluar çështjen e rregullimit të kanalizimit në disa fshatra. Gjersa prioritet të lartë nuk ishte dhënë rregullimit të shtratit të lumit Mirusha.

Ankesa për ndotje të lumit kishin edhe banorët e komunës së Graqanicës. Ata ishin ankuar se lumi i tyre ndotet si rezultat i pompimit të ujërave nga minierat e Kishnices dhe Artanës. Lumi Gracnka ka përqendrim të lart te metalit mangan si dhe tejkalime të vlerave të lejuara të metal hekurit.

Rekomandimet të cilat dalin nga raporti është që Qeveria e Kosovës të adresojë sfidat të cilat janë paraqitur sa i përket ndërtimit të impianteve për trajtimin e ujërave të ndotura. Të rritet numri i inspektimeve në terren në mënyrë që të parandalohen dhe të gjobiten palët të cilët realizojnë kontaminimin e ujërave që përbën rrezik për shëndetin publik si dhe për floren dhe faunën.

Të inspektohen burimet e ujërave të pijes dhe puset në zonat që gjenden përreth lumenjve me qëllim të kontrollit të cilësisë së ujit dhe parandalimin e përhapjes së sëmundjeve për shkak të ujit dhe të tokës së ndotur.

Ndryshe në vend janë gjithsej tetë lumenj me një gjatësi totale të rrjedhës brenda territorit të Kosovës prej 511 kilometrash, e që derdhen në tre ujëmbledhës detarë, por që lëshojnë territorin e Kosovës brenda 24 orëve nga pika e burimit.

Duke qenë që këto burime ujore nuk qëndrojnë në Kosovë për të plotësuar nevojat e qytetarëve të Kosovës për ujë të pijshëm, ujitje, peshkim, turizëm dhe për prodhimin e energjisë elektrike, në shumë vende janë ndërtuar diga për të grumbulluar ujin e përrenjve dhe lumenjve, për ta përdorur atë gjatë stinëve kur reshjet janë shumë të vogla dhe kërkesa është shumë e madhe. Master plani i ujërave i vitit 1983 parashihte ndërtimin e edhe 20 akumulacioneve të tjera, të cilat deri më sot nuk janë realizuar.

Aktuale

23 komuna nuk i binden Qeverisë, s’e përkrahin faljen e 100 eurove nga Tatimi në Pronë

Published

on

Njëzet e tri komuna të Republikës së Kosovës nuk e kanë përkrahur Ligjin për Tatimin në Pronë, që mundëson faljen deri në 100 euro.

Kështu ka thënë për EO, drejtori ekzekutiv i Asociacionit të Komunave të Kosovës (AKK), Sazan Ibrahimi.

Ibrahimi e ka vlerësuar të gabuar këtë vendim, pasi dëmi i përgjithshëm i komunave llogaritet të jetë milionësh.

Në këtë situatë sipas tij do të ndikojë edhe mendimi juridik i Gjykatës Supreme, ku mësimdhënësit duhet të kompensohen për licencimin e tyre si dhe normën e inflacionit.

“Deri në momentin që po flasim, janë 23 komuna të cilat nuk kanë marrë vendim apo nuk e kanë shqyrtuar çështjen e faljes së Tatimit në Pronë. Pra janë 23 komuna dhe dy të tjera janë në proces gjatë ditës së sotme e kanë çështjen e faljes së Tatimit në Pronë në vlerë deri në 100 euro. Po shihet që shumica e komunave nuk kanë hyrë në këtë proces, duke marrë parasysh se buxhetet e tyre komunale do të dëmtoheshin me qindra mijëra euro dhe në total i bie me miliona euro”, ka thënë Ibrahimi./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Publikohet raporti “Shqyrtimi i korrupsionit në Prokurim Publik”

Published

on

Iniciativa për Progres (INPO), nëpërmjet tryezës së diskutimit ka publikuar raportin “Shqyrtimi i Korrupsionit në Prokurim Publik” në të cilin raport janë shpalosur të gjeturat nga monitorimi i punës së OShP-së për periudhën Janar – Shtator 2023.

Tryeza u zhvillua me pjesëmarrjen e panelistëve të përbërë nga znj. Albulena Nrecaj Drejtore Ekzekutive në INPO, z. Isa Hasani, antarë i Bordit në Organin Shqyrtues të Prokurimit (OShP) si dhe z. Armend Muja, Kryetar i Komisionit Parlamentar për Buxhet Punë dhe Transfere. Pjesëmarrës në këtë tryezë ishin gjithashtu përfaqësues nga Ambasada Britaneze, USAID, përfaqësues të shoqërisë civile dhe media.

Qëllimi kryesor i kësaj tryeze ishte nxitja e debatit konstruktiv përmes gjetjeve të raportit i cili trajton punën e Bordit të OShP-së, gjegjësisht paneleve shqyrtuese në zgjedhjen e lëndëve të ankesave gjatë periudhës janar – shtator 2023.

Drejtorja Ekzekutive e INPO-s, znj. Albulena Nrecaj në fjalën e saj ka bërë një përmbledhje sa i përket qëllimit të këtij raporti, ku ajo ka thënë se “INPO gjatë monitorimit të prokurimit është ballafaquar shumë herë me pamundësi për të monitoruar aktivitetet e  prokurimit duke e pasur parasysh se ato ishin të bllokuara në OShP dhe kjo ka qenë njëra nga arsyet dhe shqetësimet që INPO ka ngritur dhe ka diskutuar se ku po qëndron problemi dhe pse ka kaq shumë vonesa”.

Tutje ajo ka thënë se “gjatë monitorimit INPO ka vërejtur që OShP gjatë vitit 2023 ka ndryshuar rregullat e ‘lojës’ në kuptimin që ka ndryshuar rregullat e punës ku ka bërë ndryshime në rregullat e paneleve shyrtuese. Në të kaluarën saktësisht me rregulloren e vitit 2020 të punës, panelet shqyrtuese individuale trajtonin vetëm lëndët e ankesave deri në vlerën 30.000 euro ndërsa nga muaji gusht deri më tani kjo vlerë është rritur 900% ku në panele individuale ishte vendosur që lëndët e ankesave deri në vlerën 300.000 euro të trajtoheshin.” Në këtë kuptim ajo tha se “kjo ka qenë faktori kryesor për të trajtuar këtë temë sepse kemi vërejtur që ka mungesë të transparencës, mos përfshirja e palëve të interesit dhe publikut gjatë ndryshimit të këtyre politikave.”

Znj. Nrecaj tha se analiza ndahet në dy pjesë ku janë analizuar të dhënat e shqyrtimit në OShP para ndryshimit të rregullores dhe pas ndryshimit të rregullores në mënyrë që të japim një pasqyrë të efikasitetit të ndryshimeve të rregullores në punën e OShp-së.

Raporti është prezantuar nga monitoruesi z. Arbër Kabashi, i cili ka ofruar të dhëna të detajuara si dhe të dhëna statistikore rreth trajtimit të ankesave të deponuara deri më 30 shtator 2023. Po ashtu prezantimi ka përfshirë edhe vlerësimin e efikasitetit të Bordit të OShP-së pas ndryshimit të rregullave për caktimin e paneleve shqyrtuese duke bërë krahasimin e numrit të zgjidhjes së ankesave para dhe pas ndryshimit të rregullores së punës së OShP-së. Gjithashtu, është shpalosur edhe kohëzgjatja e shqyrtimit të ankesave dhe vendimeve më të vonuara apo vjetëruara nga ky organ.

 

  1. Kabashi shtoi tutje se “Raporti ka vërë në pah se OShP është përballur me probleme të mos funksinonimit të plotë të Bordit dhe se ndryshimet e rregullave nuk ka rezultuar me rritje të efikasitetit të punës së paneleve shqyrtuese por ka shkatuar regres në proces sepse sipas analizës ndryshimet e rregullorës janë bërë në kundërshtim me LPP-në. Raporti parasheh në mori të rekomandimeve për institucionet e vendit si Qeveria dhe Kuvendi për të implementuar obligimet dhe kompetencat e tyre kuhstetuese dhe ligjore në përmirësimin e këtyre problematikave që janë dukuri negative për shoqërinë. INPO me këtë rast ka nënvizuar nevojën e sigurimit që shyrtimi i ankesave të kryhet brenda afateve ligjore”.
  2. Isa Hasani, anëtar i Bordit të OShP-së, në fjalimin e tij si panelist tha se “ndryshimi i rregullores ka ndodhur për shkak të mungesës së anëtarëve të bordit”. Ai ka folur rreth rolit dhe funksioneve që ka OShP-ja duke thënë se “gjetjet e INPO-s janë reale dhe janë mbledhur përmes të dhënave të databazave”. Ai vlerësoi se “afati prej 34 ditësh është sipas ligjit, por megjithatë ligji saktësisht neni 117 e parasheh edhe një afat tjetër deri në 20 ditësh duke e pasur parasysh gjendjen që është duke u përballur ky institucion në mungesë të anëtarëve të Bordit prej 2 anëtarëve dhe mungesa e zyrtarëve ligjorë. Fakti që OShP-ja ka nevojë për mbështetje nga ekspertët të brendshëm e jo të jashtëm. z.Hasani ka thënë se OShP ka të drejtë të nxjerrë vendime duke thënë se nuk ka informatë lidhur me atë se pse janë bërë ndryshimet në vlerë prej 300.000 euro duke shtuar që kjo është rezultat i mungesës së anëtarëve të bordit”.

Ndërsa, Kryetari i Komisinonit Parlamentar për Buxhet Punë dhe Transfere, z. Armend Muja ka folur rreth shqetësimeve të komisionit për zvarritjen në zgjidhjen e ankesave, duke shtuar se “këtë vit do të indentifikohen indikatorët e përformancës së OShP-së duke thënë se Kuvendi nuk ka pasur informatë që Rregullorja e Punës së OShP-së është modifikuar, meqë ndryshimi i kesaj rregullore nuk ka qenë i përfshirë as në Planin e Punës së tij dhe kjo çeshtje do trajtohet me kujdes”. Ai tha se “nga ekspertët qoft të brenshëm apo të jashtëm kuvendi është duke pritur me shumë rezultat”.

Diskutimet dhe rekomandimet e të gjithë pjesëmarrësve përfshirë edhe përfaqësuesit e shoqërisë civile ishin për ngritjen e transparencës dhe llogaridhënies në këtë institucion si dhe përmirësimit të politikave institucionale.

Raportin mund ta gjeni duke klikuar KËTU.

Java Kundër Korrupsionit organizohet nga Koalicioni i organizatave jo-qeveritare i përbërë nga INPO, IKD dhe Lëvizja FOL. Me mbështetje nga Departamenti i Shtetit Amerikan, ndërmjet Byrosë Ndërkombëtare për Çeshtje të Narkotikëve dhe Sundim të Ligjit (INL).

Continue Reading

Aktuale

6000 projekte nga 130 vende synojnë Çmimin Ndërkombëtar VELUX për Studentët e Arkitekturës

Published

on

Çmimi Ndërkombëtar VELUX për Studentët e Arkitekturës, dy herë në vit, rikthehet për edicionin e tij të vitit 2024, duke ftuar studentë nga e gjithë bota të rinovojnë në temën e dritës së diellit në arkitekturë, veçanërisht për të përfytyruar “Dritën e së nesërmes”.

Aktualisht janë paraqitur mbi 6000 projekte nga 130 vende që adoptojnë një qasje eksperimentale dhe mendjehapur ndaj dritës së diellit në mjedisin e ndërtuar.

Konkursi lejon që ekipet multidisiplinare të marrin pjesë, për sa kohë që ato përfshijnë studentë të arkitekturës dhe mbështeten nga një mësues nga një shkollë arkitekture. Mësuesit gjithashtu marrin pjesë në proces për të udhëhequr përpjekjet inovative të studentëve dhe për të siguruar cilësinë e projekteve.

Çmimi Ndërkombëtar VELUX sfidon studentin të eksplorojë potencialin e pakufishëm të dritës së ditës në arkitekturë. Konkretisht, për të eksploruar se çfarë do të thotë për ta “Drita e së nesërmes”. Kjo temë e gjerë synon të zgjerojë kufijtë e dritës së ditës në arkitekturë në lidhje me estetikën, funksionalitetin, qëndrueshmërinë dhe mënyrën se si ndërveprojnë ndërtesat dhe mjedisi.

Kriteret e Konkurrencës

Një juri e përbërë nga arkitektë të njohur ndërkombëtarisht dhe shumë të respektuar do të vlerësojë projektet duke përdorur kritere specifike:

Puna me ndriçimin e ditës si premisë për arkitekturën

Si hulumtohet dhe dokumentohet projekti

Si i adreson projekti sfidat bashkëkohore dhe të ardhshme

Niveli i eksperimentimit dhe inovacionit

Paraqitja e përgjithshme grafike e projektit, si paraqitet vetë projekti

Tarifat dhe Çmimet

Regjistrimi për çmimin është falas. Shuma totale e çmimit është deri në 30,000 €. Lista e plotë e fituesve do të përfshijë 2 fitues globalë, 10 fitues rajonalë dhe disa vlerësime të nderuara./Media Ndërtimi

Continue Reading

Trending