Connect with us

Trashëgimia

Dy fshatrat e Lezhës që kanë nevojë për ndërhyrje urgjente, potenciali që zona të kthehet në një vend pelegrinazhi

Published

on

Spiteni është një fshat në Lezhë, si shumë të tjerë që jeton me bujqësi e blegtori, dhe ka tre lokale ku kuvendi i burrave ndan çështjet e ditës, të punës dhe politikës, dhe ku bëhet humor i madh e prodhohen batuta të reja çdo sezon.

Spiteni, fushor dhe pak kodrinor, lindi prej Prullit malor. Banorët e parë zbritën prej aty. I varfër ka qenë ky katund, dhe në kohën e partisë së punës, një kooperativë që mbijetonte. Mirditorë shumica e banorëve, punëtorë dhe besimtarë.

Lezhe2.jpg

E grurit nuk përtypej, shumë e fortë, dhe vetëm bukë misri kishte në dyqanin pranë mensës. Për mish nuk bëhej fjalë, dhe me fat ai që gjente ndonjë konservë peshku.

Lezhe6_copy_copy.jpg

Ka pasur një privilegj fshati, sepse shtrihej buzë aksit nacional dhe përpara se liria të vinte, fëmijët rrinin ndanë rrugës në pritje të makinave të mëdha të transportit ndërkombëtar, që dallonin prej targave dhe mjekrave të shoferëve. Dallonin shumë me fifat e zakonshme me vaj e pluhur.

Lezhe3.jpg

Shpesh ndodhte që drejtuesit e mauneve, austriakë ndoshta, lëshonin nga dritaret pako me çamçakëza, ose ndonjë gjë që u ndodhej aty, pasi mirë e dinin se camërdhokët e vegjël, ishin spektatorë që ëndërronin.

Lezhe-kisha.jpg

Një nga këta djemtë e rrugës, me vuajtje shumë, që ëndërronte ishte dhe Marjani. Ai është sot 40 vjeç dhe ka familjen e tij dhe jeton në Belgjikë. Pasi ka kaluar shumë kohë në emigracion, ai ka vendosur të bëjë diçka për fshatin e lindjes. Marjani është iniciatori për rindërtimin e Kishës së vjetër dhe të simbolit të lartë 15 metra. Kanë kontribuar edhe shumë banorë, të gjithë, me aq mundësi sa kanë pasur, e sidomos duke e mirëpritur këtë projekt.

Lezhe9.jpg

Spiteni dhe Prulli kishin nevojë për identitet. Një identitet që tashmë gjendet mbi mal, ku sot më 13 maj, festohet dita e kalendarit fetar të zonës, Shllezhdri. Festohet me Kishën e re, dhe një kryq të madh impresionues që duket nga kilometra larg dhe që vezullon edhe natën.

Lezhe10_copy.jpg

Kisha e Shën Llezhdrit, është sot e përfunduar, pasi është punuar prej më shumë se 1 viti. Janë përdorur gurët dhe rrasat e vjetra. Kjo kishë ka histori. Ka të dhëna që ekziston prej vitit të largët 1402.

Lezhe5_copy.jpg

Nëse do të punohet edhe me rrugën, është potenciali që zona të kthehet në një vend pelegrinazhi dhe dy fshatrat, e pak më shumë se 3 mijë banorë, të përfitojnë jo vetëm nga ana shpirtërore. Tashmë, kush kalon në Lezhë, në vajtje për në Veri, apo kthim drejt Tiranës, do ta dallojë kryqin e lartë, ditën dhe natën. Spiteni dhe Prulli, kanë një identitet./ Gazeta Mapo

Trashëgimia

Në fillim të sezonit turistik, ‘Durrësit antik’ i është vënë dryni

Published

on

Turistët e huaj po përballen me dyert e mbyllura të muzeve nën rikonstruksion apo të dëmtuar nga tërmeti dhe pamundësinë për të parë mozaikë të fshehur në bodrume pallatesh gjatë vizitës së tyre në qytetin e Durrësit.

Turistët e huaj që kanë mbërritur në Durrës gjatë javëve të fundit nuk kanë mundur të vizitojnë Muzeun Arkeologjik dhe atë Etnografik.I pari po i nënshtrohet restaurimit me një financim nga BE, ndërsa ende nuk ka asnjë projekt për muzeun etnografik që u dëmtua rëndë nga tërmeti i vitit 2019.

“Në qytet ka vetëm dy muze dhe unë nuk munda t’i shoh, pasi mësova se janë mbyllur për një periudhë kohe,” tha Chantelle, një turiste franceze që mbërriti me kroçerë dhe që preferoi të shëtiste në Durrës pa ndihmën e guidës.

Numri i turistëve të huaj në qytetin bregdetar që nga fillimi i këtij viti ka ardhur duke u rritur, por një pjesë e objekteve të trashëgimisë kulturore janë të mbyllura për motive të ndryshme, ndërsa njoftimi përkatës në internet thuajse mungon .

“Unë u përpoqa të shoh edhe Torrën veneciane,” tha Chantele për BIRN, duke shtuar se në këtë rast nuk arriti ta kuptojë arsyen e rrethimit dhe të mbylljes me dryn.

“Monumenti ishte restauruar që prej disa muajsh, por siç më thanë ende nuk ishte plotësuar me disa pajisje kompjuterike që do t’i shërbejnë informimit të vizitorëve të huaj apo vendas,” shtoi turistja e huaj.

Muzeu arkeologjik i Durrësit i ka mbyllur dyert për vizitorët në tetor të vitit të kaluar, dhe restaurimi i tij me financim nga BE duket se do të zgjasë më shumë se sa parashikimi.Ndryshimi nga projekti fillestar për ndërtimin e objekteve ndihmëse ku do të sistemohen arkeologët, ka shkaktuar ndërprerjen e punimeve dhe përfundimi i restaurimit në të vetmin muze kombëtar të arkeologjisë do ta tejkalojë tetorin e parashikuar të këtij viti.

Ndërkohë tërmeti i 26 nëntorit 2019 dëmtoi rëndë Muzeun etnografik, për të cilin nuk ka ende një investim restaurimi.

Shtëpia me çardak e shekullit 19-të ku ishte vendosur edhe muzeu kushtuar aktorit me famë europiane, Aleksandër Moisi tashmë është zbrazur  prej vitesh nga  objektet e jetës së Moisiut, i cili kaloi në Durrës disa vite të fëmijërisë, si dhe nga elementet etnografike të jetës qytetare, që ishin ekspozuar në godinën dykatëshe prej guri./Media Ndërtimi

Continue Reading

Trashëgimia

Gratë nga Skenderaj, bashkuan forcat për të promovuar produktet e pasura tradicionale

Published

on

Fuqizimi i grave në Kosovë,  përmes projektit të financuar nga BE-ja #ReLOaD2!

Një nga pikat kryesore të fundit ishte panairi i jashtëzakonshëm 3-ditor i organizuar nga SHGB Okarina e Runikut, ku gratë nga të gjitha komunitetet në komunën e Skenderajt bashkuan forcat për të promovuar produktet e pasura tradicionale të rajonit.

Ky panair ishte një festë e trashëgimisë kulturore, me një gamë të larmishme produktesh të ekspozuara. Nga delikatesat ushqimore te veshjet e bukura #artizanale te #suvenire tradicionale dhe #bizhuteritë e punuara me dorë. Çdo artikull tregoi një histori unike, duke pasqyruar pasurinë dhe diversitetin e rajonit.

Ky panair shërbeu si një platformë për të bashkuar gratë nga të gjitha komunitetet në rajon për të promovuar produktet tradicionale, për të festuar #kulturën e tyre dhe për të promovuar zhvillimin ekonomik.

Projekti ReLOaD 2 ka luajtur një rol vendimtar në mbështetjen e kësaj nisme, duke punuar pa u lodhur për fuqizimin e grave dhe promovimin e barazisë gjinore.

Bashkimi Evropian në Kosovë e mbështet këtë aktivitet si pjesë e projektit #ReLOaD 2, të zbatuar nga UNDP Kosovë./Media Ndërtimi

Continue Reading

Trashëgimia

Zbulohet misteri i çative të kuqe në qytetin e gurtë të Gjirokastrës

Published

on

Gjirokastra është përfshirë në Javën e Kulturës Italiane, ku do të zhvillohen disa aktivitete të përqendruara në datën 4 qershor.

Një prej tyre është edhe shfaqja e filmit dokumentar “Çatitë e kuqe në qytetin e gurtë” nga Brikena Metaj.

Gazetarja tha në emisionin GoodMorning Albanians se dokumentari tregon historikun e ndërtimeve italiane në Gjirokastër, nga liceu i ndërtuar në ‘41 në themelet e ish-liceut francez dhe një pjesë e mirë e ndërtesave.

“Ajo që theksohet nga specialistët është se ndërtimet e bëra nga italianët janë mbështetur edhe në arkitekturën e Gjirokastrës për të mos e cenuar arkitekturën vendase. Titulli i dokumentarit është më tepër poetik, për të tërhequr vëmendjen. Duke qenë një qytet që njihet për çatitë gri i kam kundërvënë ngjyrën e kuqe për të treguar se brenda kësaj grisë kemi edhe ngjyra. Lidhja e Gjirokastrës me Italinë është e hershme dhe ne e kemi theksuar prej kohësh, edhe pse kjo nuk ka qenë shumë e dukshme në pjesën tjetër të vendit”, tha ajo./Media Ndërtimi

Continue Reading

Trending