Connect with us

Trashëgimia Kulturore

Dokumentimi i nevojshëm për turizmin rural dhe trashëgiminë shpirtërore

Published

on

Konferenca e organizuar nga EC Ma Ndryshe me temën “Zhvillimi i turizmit rural dhe trashëgimisë shpirtërore – Një e ardhme e domosdoshme?” është mbajtur të mërkurën  në Kino Lumbardhi në Prizren. Në këtë aktivitet janë prezantuar edhe rezultatet e projekteve “Hartëzimi i Turizmit Rural në Jug të Kosovës” si dhe “Dollama, një pasuri kulturore e Kosovës”, si kontribut i radhës në dokumentimin, mbrojtjen, zhvillimin dhe promovimin e trashëgimisë kulturore dhe asaj natyrore të rajonit jug, duke përfshirë komunat: Prizren, Rahovec, Mamushë, Dragash, Suharekë dhe Malishevë.

Dy projektet e EC-it janë ideuar në atë mënyrë që të rrisin ndërgjegjësimin e institucioneve vendore dhe qendrore për konceptin ende të pazhvilluar dhe të pa eksploruar tërësisht të turizmit rural në njërën anë, dhe atë të promovimit të trashëgimisë shpirtërore në anën tjetër, si faktor të qëndrueshëm që ofrojnë edukim dhe zhvillim të qëndrueshëm të komuniteteve lokale.

Projekti “Hartëzimi i Turizmit Rural në Jug të Kosovës” ka synuar dokumentimin dhe hartëzimin e aseteve të trashëgimisë kulturore dhe natyrore me potencial turistik rural, që janë të përfshira në platformën e turizmit rural “Kosova Rural Tourism”. Ndërsa, projekti “Dollama, një pasuri kulturore e Kosovës” është vazhdimësi e përpjekjeve të EC në mbrojtjen dhe zhvillimin e trashëgimisë kulturore, duke synuar më saktësisht ruajtjen e zanatit të punimit të dollamave dhe promovimit e transferimit të njohurive përmes trajnimeve të grave dhe vajzave të komuniteteve me prejardhje të ndryshme etnike nga rajoni jugor i Kosovës.

Në këtë konferencë janë diskutuar mundësitë, potencialet dhe nevoja e promovimit të trashëgimisë kulturore dhe natyrore, me përfaqësues të institucioneve, profesionistët nga fusha e trashëgimisë kulturore dhe turizmit, përfaqësuesit e organizatave vendore dhe ndërkombëtare, bizneseve e mediave.

Drejtori ekzekutiv i EC-it, Valon Xhabali ka bërë të ditur se Platforma që synon promovimin e turizmit rural prezanton pasuritë kulturore, natyrore e shërbimet. Po ashtu ka deklaruar se me synimin për ruajtjen e kultivimin e trashëgimisë shpirtërore, janë aftësuar 24 gra për punimin e dollamave.

Në panelin e parë të konferencës, është trajtuar rëndësia e njohjes, dokumentimit dhe promovimit të trashëgimisë kulturore dhe natyrore, si potenciale të zhvillimit të turizmit rural.

Lumturije Geci nga Departamenti i Turizmit në MINT ka thënë se lansimi i kësaj platforme do të ndikojë në zhvillimin e mëtutjeshëm të turizmit, jo vetëm në rajonin jugor por edhe më gjerë.

Linda Çavdarbasha, zëvendësministre në Ministrinë e Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor dhe Infrastrukturës ka thënë se këso platforma duhet të krijohen edhe prej nivelit qendror, për informimin më të mirë të turistëve dhe vizitorëve.

Adem Morina, drejtor i DKRS-së në Komunën e Prizrenit ka shpjeguar se si qeveria komunale me investime në infrastrukturë përpiqet që të nxisë zhvillimin e turizmit rural.

Halim Gjergjizi nga Shoqata për Promovimin e Turizmit Malor të Kosovës ka tërhequr vëmendjen për nevojën e zbatimit të parimeve të zhvillimit të qëndrueshëm, që deri më tani ka munguar, dhe si rrjedhojë ka pasur edhe degradim të aseteve natyrore të Kosovës.

Ndërkaq në panelin e dytë është diskutuar lidhur me ruajtjen e promovimin e trashëgimisë kulturore shpirtërore.

Ministri i MKRS-së, Hajrulla Çeku ka thënë se trajnimi për artizanatin e “dollamave” është një formë konkrete e mbrojtjes së pasurisë shpirtërore. Sipas tij institucionet duhet të bëjnë më shumë në këtë aspekt, sikurse edhe sektorët tjerë.

Lumnije Kadriu, etnologe nga Instituti Albanologjik ka vënë në pah nevojën për dijen e shkathtësitë për krijimin e dollamave përkatësisht rikrijimin e trashëgimisë shpirtërore, derisa antropologia Arbnora Kolgjeraj ka thënë se trashëgimia shpirtërore rrezikon zhdukjen në mungesë të dokumentimit.

Sociologu dhe gazetari, Artan Krasniqi ka propozuar bashkëpunim më të ngushtë mes gazetarëve e ekspertëve në mënyrë që me ndërveprimin e tyre produktet e trashëgimisë shpirtërore të konservohen dhe të promovohen.

Arta Bytyqi, përfaqësuese nga bizneset lokale të veshjeve tradicionale ka pohuar se me qasjen e duhur mund të jetësohet edhe aktiviteti ekonomik, që sjellë dobi të shumanshme për komunitetin

Trashëgimia Kulturore

Nxënësit e Prizrenit njoftohen me zejet e vjetra dhe trashëgiminë arkeologjike

Published

on

Qindra nxënës të shkollave të Komunës së Prizrenit kanë marrë pjesë në vizitat tek zejet e vjetra aktive si dhe në Muzeun Arkeologjik të rajonit të Prizrenit të organizuara nga EC Ma Ndryshe.

Vizitat grupore të nxënësve kanë shërbyer për ndërgjegjësimin dhe edukimin e brezave të rinj lidhur me artizanatet e trashëguara brez pas brezi, sikurse edhe për t’u njohur më për së afërmi me vlerat e trashëgimisë arkeologjike të rajonit të Prizrenit.

Gjatë këtyre vizitave nxënësit kanë pasur mundësinë që të zbulojnë fshehtësitë e punës së mjeshtërve të dalluar të zejes së filigranit, të plisit dhe të farkëtarisë, duke përfituar njohuri edhe për historikun e këtyre zanateve, dhe rëndësinë e ruajtjes së kësaj tradite në këto anë.

Ndërsa nikoqirët e Muzeut Arkeologjik të rajonit të Prizrenit duke prezantuar para nxënësve artefaktet e ekspozuara kanë dhënë edhe informata shtesë mbi kohën e gjetjes si dhe funksionin që ato kanë kryer, sikurse edhe rëndësinë e dokumentimit e ruajtjes së tyre.

Këto vizita janë realizuar në kuadër të projektit “Trashëgimia kulturore gjithëpërfshirëse” që përkrahet nga Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sporteve.

Continue Reading

Trashëgimia Kulturore

Objekte të trashëgimisë kulturore të transformuara në mobilje

Published

on

Instituti Kombëtar i Regjistrimit të Trashëgimisë Kulturore në Shqipëri ka shprehur shqetësimin se disa objekte të trashëgimisë kulturore janë transformuar në kundërshtim me karakterin e tyre historik ose artistik. Disa prej objekteve madje janë transformuar në mobileje.

Instituti  thotë se shkatërrimi dhe transformimi i pasurive kulturore në kundërshtim me karakterin e tyre historik ose artistik përbën po ashtu një vepër penale, e cila është po aq e rëndë sa vjedhja dhe trafikimi i tyre.

Sipas këtij instituti, nga objektet e sekuestruara ndër vite nga Policia e Shtetit në kuadër të operacioneve të përbashkëta policore janë konstatuar dëmtime, ndërhyrje dhe transformime në objekte të trashëgimisë kulturore.

IKRTK përcolli pjesë nga ikonostasi i Kishës së Shën Thanasit Karavasta si dhe porta e hyrjes kryesore në Kishën e Shën Kollit në Vanaj, janë vetëm disa prej këtyre objekteve të transformuara në “mobilje”, të cilat gjenden në ruajtje në ambientet e IKRTK./Media Ndërtimi

Continue Reading

Trashëgimia Kulturore

Veshja mirditore 120-vjeçare tërheq turistë të huaj

Published

on

Në restorantin e tij në Perlat të Mirditës në Shqipërinë veriore, Ermal Duka ka ekspozuar veshjen mirditore që gjyshja e tij e ka veshur ditën e dasmës, 120 vjet më parë.

Ai duket se ia ka ditur vlerën përpara se veshja mirditore të shpallej “vlerë kombëtare”.

Ky vendim u miratua në dhjetor të vitit të kaluar nga Këshilli Kombëtar i Trashëgimisë Kulturore të Shqipërisë, ndërsa propozimi u bë nga Unioni “Mirdita”. Pjesë e grupit për përgatitjen e dosjes ishin historianë, juristë, akademikë dhe etnologë.

Ministrja e Kulturës e Shqipërisë, Elva Margariti, tha atëkohë se kjo veshje e mbushur me simbole mitike e kulti “e ka shoqëruar me shekuj gruan e krahinës së Mirditës”.

Mirdita është një rajon në Qarkun e Lezhës, rreth 85 kilometra në veri të Tiranës, dhe ka rreth 27.000 banorë.

Veshja mirditore 120-vjeçare tërheq turistë të huaj

Ermali thotë se prej se ka ngritur biznesin e tij, vite më parë, e ka menduar edhe ekspozimin e kësaj veshjeje, që e konsideron të shenjtë.

“Ideja e ekspozimit të veshjes ka ecur paralelisht me idenë e ndërtimit të agro-turizmit. Ekspozimi i saj është traditë e çdo mirditori në çdo hapësirë ku i jepet mundësia. E kemi të shenjtë si veshje, ka qëndruar aq autoktone sa vetë treva”, thotë Ermali për Radion Evropa e Lirë.

Etnologia shqiptare, Afërdita Onuzi, thotë se veshja mirditore ka vlera të jashtëzakonshme.

Shpallja si vlerë kombëtare ka, sipas saj, vlera jo vetëm për veshjen, por edhe për shumë objekte e dukuri që lidhen me të.

“Janë disa elemente shumë specifike, siç është ‘xhupja’ [pjesë e veshjes mirditore që përdoret në ceremoni, por edhe në dimër, pasi është e trashë] që dokumentojnë një periudhë kur kombi nisi të merrte formën e tij të plotë të organizimit të një shteti. Kjo veshje përkon me kufijtë e përhapjes së shtetit të Arbrit të shekullit XII-XIII”, thotë etnologia.

E gjithë veshja, sipas saj, ka simbole të periudhave të ndryshme, por më interesantja për të mbetet “xhupja”, apo “xhahengu”, siç i thonë mirditorët.

Interes për ta studiuar veshjen mirditore, sipas Onuzit, përbëjnë edhe teknikat e qëndisjes së saj, të qepjes me fije, me shumë ngjyra e me bizhuteri.

Ajo shfaq shpresën që kjo veshje, një ditë, të shkojë “atje ku e ka vendin” – në Agjencinë e Kombeve të Bashkuara për Kulturë, UNESCO.

Në muajin dhjetor, nën mbrojtje të UNESCO-s është futur shtegtimi i bagëtive në Shqipëri.

Pjesë e trashëgimisë botërore të UNESCO-s janë edhe: Gjirokastra, Butrinti, Berati, Liqeni i Ohrit, Lumi i Gashit në Luginën e Valbonës, si dhe xhubleta./Media Ndërtimi

Continue Reading

Trending