Connect with us

Arkitekturë

Dhjetë arkitektët që ndryshuan botën

Published

on

Arkitektura është një profesion që përbën një fushë të madhe idesh, nëse ato ide janë të mira, mrekullisht e ndryshojnë botën tonë.

Disa arkitektë janë përgjegjës për krijimin e kryeveprave te cilat kanë një ndikim emocional tek njerëzit dhe mund të ndryshojnë mënyrën se si ne i përceptojmë qytetet dhe vendet. Artistë ose jo, këta arkitektë ishin dhe vazhdojnë të jenë, mjeshtrat që ridizajnojnë të ardhmen tonë.

Ju sjellim dhjetë arkitektët që me veprat e tyre ndryshuan botën:

1. Oscar Niemeyer (15 dhjetor, 1907 – 5 Dhjetor 2012)

Është konsideruar si pioneri për përdorimin e betonit të përforcuar (reinforce concrete), thjeshtë për arsye estetike. E filloi me projektimin e qiellgërvishtëses së Brazilit e cila përfundoi në 1943, dhe për dekada u njoh si shembulli i parë i modernizmit Brazilian. Punimet e tij janë kryesisht në Brazil dhe Europë (si Francë dhe Itali).

2. Antoni Gaudí (25 Qershor 1852 – 10 Qershor 1926)

Antoni Gaudi ishte një arkitekt Katalan. Qyteti i nënshkruar i tij është Barcelona, por veprat e hershme të tij përfshijnë shumë punime rreth Spanjës. Si një katolik i devotshëm ai projektoi një strukturë e cila do ishte nje ndër kishat më të famshme në botë: Sagrada Familia. Punimi i këtij objekti ka filluar në 1882 dhe pritet të përfundojë në 2026. Punimet e tij kanë një ndërthurje të 3 stileve: gotik spanjoll, baroko dhe Art nouveau (Arti i ri).

3. Louis Sullivan (3 Shtator 1856 – 14 Prill 1924)

Suvillian është padyshim “Babai” i modernizmit. Stili i tij specifikohet nga një formë shumë e thjeshtë, ku si dekorime ka strukturën e ndërtesës në vetvete. Është konsideruar si krijuesi i qiellgërvishteseve pasi ishte pjesmarrës në bumin konstruktiv në Chikago në 1871. Auditorium Building është një nga dizajnet më të njohura të tij, e cila sot është një pikë referimi nacionale e kulturore.

4. Frank Gehry (28 Shkurt 1929 -)

I atribuar si “ Arkitekti më i rëndësishëm i historisë tonë” nga Vanity Fair, Frank Gehry ka një portofol të mahnitshëm, punime të cilat jane kosideruar si krevepra të arkitekturës kontemporane (bashkëkohore). Ndërtesat e Gehry-it përfshirë dhe residenca personale janë ndërtesat më atraktive për turistët. Padyshim ai ishte arkitekti avokat i dekonstruktivizmit. Ky stil i quajtur ndryshe arkitekture DECON-e është një zhvillim i arkitekturës postmoderne e karakterizuar nga idetë e fragmentimit duke manipuluar sipërfaqet.

5. Ieoh Ming Pei (26 Prill 1917 -)

Pei ka lindur në Kinë dhe në moshën 17 vjeçare shkoi në Shtetet e Bashkuara të Amerikës për të studiuar arkitekturë. 76 vjet më vonë, ai quhet një prej mjeshtrave më të mëdhenj të arkitekturës moderne. Ai është i njohur për format gjeometrike të mëdha dhe abstrakte dhe për përfshirjen e stilit tradicional kinez në punën e tij. Pei filloi karrierën e tij në vitin 1950 me hartimin e mjaft ndërtimeve ne Atlanta, Gjeorgji. Pas krijimit të kompanisë së tij, në vitin 1955 ai u përqëndrua në projektet urbane të tilla si kullat Kips në Manhattan, Neë York City apo Society Hill Toëers. Punët e tij më të njohura janë: Biblioteka presidenciale e John F. Kennedy , Muzeu në Boston, Galeria Kombëtare e Artit në Ëashington DC, Le Grand Louvre (Piramida) në Paris, Banka e Kinës në Hong Kong dhe Muzeu i Artit islamik në Doha.

6. Alvar Aalto (3 Shkurt 1898 – 11 Maj 1976)

Jo me pak se katër stile arkitekturore janë reflektuar në punën e Alvaro-s gjatë gjithë karrierës së tij, dhe padyshim mund te quhet si arkitekti më i zhdërvjellët në botë.
Në 1920 ai adoptoi stilin klasik nordik i shprehur më së shumti në seri të shtëpive residencjale, më vonë vashdoi me funksionalizmin të cilën e eksperimentoi tek libraria e Viipuri, në Rusi. Eksperimentimi u aplikua në mesin e karrierës së tij, tek ndërtesat me tulla të kuqe sidomos në dezajnin e Universitetit teknologjik të Helsinkit. Monumentalizmi ishte faza e fundit e punës së tij. Dy(2) projekte madheshtore jane Finlandia Hall në Helsinki dhe Alto Theater House në Essen, e cila përfundoi pas vdekjes se tij

7. Le Corbusier (6 Tetor 1887 – 27 Gusht 1965)

Le Courbusier nuk ishte vetëm një arkitekt dhe pioner i stilit Internacional por ishte gjithashtu një dizajner, urbanist, shkrimtar dhe piktor. Ishte një nga të paktet që u mor me zgjidhjen e problemit në shkallë të madhe, pra atë të qyteteve të mëdha. Filloi me projektimet e vilave duke perdorur stilin modern. Krijoi konceptin ”a machine for living”, dhe një ndër vilat më historike të tij është ajo e Savoye në Paris. Corbusier kontribuoi shumë në ngritjen e qyteteve më të pastra dhe më me dritë për të ardhmen. Koncepti i tij udhëhoqi më vonë 2 zhvillime: Stilin Gjerman të Bahaus, dhe Stilin amerikan internacional, një simbol i kapitalizmit.

8. Santiago Calatrava (28 Korrik 1951 -)

Calatrava u lind në Valencia dhe është një ndër arkitektët, skultporët, dhe inxhinierët strukturor më të mëdhenj që ka hasur Spanja. Fama në moshe të re e ndihmoi që të hapte zyrën e tij në Valencia, Paris, Zurih, dhe Neë York. Ai e filloi karrierën duke projektuar projekte inxhinierike si ura dhe stacione trenash. Puna e tij e parë arkitekturore është ajo e The Montjuic Communications Toëer in Barcelona and the Allen Lambert Galleria. Calatrava ka më pak se 2 dekada që dizanjon ndërtesa të mrekullueshme dhe portofoljo e tij është mjaftë mbresëlënëse.

9. Ëalter Burley Griffin (24 Nëntor1876 – 11 Shkurt 1937)

Ëalter Griffin është një arkitekt amerikan I cili projektoi kryeqytetin e Australise, Canberra. Ai zhvilloi planimetrit në formë  “L-je” dhe ishte i pari që përdori betonin e përforcuar. Në 1911 qeveria australiane mbajti një konkurs ndërkombëtar për projektimin e qytetit, cmim ky që u fitua nga Ëalter Griffin. Në Amerikë puna e tij konsiston më së shumti në ato residenciale.

10. Zaha Hadid (31 Tetor 1950 -)

Zaha Hadid është lindur në Irak, dhe është gruaja e parë që ka fituar cmimin Pritzker(shpesh quhet si cmimi nobel në arkitekturë). Ajo u diplomua në Londër ku dhe filloi të punonte në zyrat arkitekturore atje. Në 1980 ajo hapi zyren e saj në Londeër. Edhe pse ka fituar një numër të madhë konkursesh internacionale ajo se kishte fatin te shikonte shumë nga ndërtesat e saj të konkretizuara në realitet.
Forbes e ka renditur atë të 69-nten si gruaja më e fuqishme në botë, ndërsa Neë Statesman e rënditi atë të 42-tën si figura më influencuese në planet. Puna e saj është kryesisht sfiduese, artistike, një perqasje dekonstruktive dhe jo konvencionale.

 

Click to comment

You must be logged in to post a comment Login

Leave a Reply

Arkitekturë

Çfarë fshihet nën strukturat komplekse sipas arkitektit japonez Sou Fujimoto

Published

on

Në fillim të kohës, arkitektura ishte projektuar në bazë të nevojave njerëzore. Megjithatë, me rritjen dhe evolucionin e vazhdueshëm të botës, ndërtesat filluan të projektohen duke marrë parasysh kulturën dhe sjelljen njerëzore. Kjo është arsyeja pse ju shihni stile të ndryshme arkitekturore në vende dhe rajone të ndryshme. Nëse udhëtojmë 100,000 vjet më parë, arkitektura ishte popullore, duke përdorur materialet lokale dhe burimet e disponueshme për të krijuar strehimore. Shpejt përpara sot, dhe koncepti i arkitekturës popullore mbetet i fortë. Arkitektët si Sou Fujimoto besojnë fuqimisht në ndikimin e sjelljes njerëzore në arkitekturë, duke formuar të gjitha planet e tij rreth këtij koncepti themelor.

Sou Fujimoto u rrit në një ishull të quajtur Hokkaido në Japoninë e Veriut, ku ai ishte i rrethuar nga natyra dhe pyjet gjatë gjithë kohës. Interesi i tij për sjelljen njerëzore në lidhje me botën natyrore rritej dita-ditës dhe e frymëzoi atë të bëhej arkitekti i famshëm që është sot. Që në fëmijëri, ai ishte mahnitur nga shpellat dhe pyjet dhe ideja se funksionet e këtyre hapësirave përcaktoheshin dhe përcaktoheshin në bazë të sjelljes njerëzore. Për të, pyjet ishin më shumë se vetëm pemë; ato ishin të ngjashme me strukturat, duke mbrojtur njerëzit, njësoj si shpellat që shërbenin si strehë për njerëzit në të kaluarën. Fujimoto besonte në diversitetin dhe faktin se njerëzit duhet të formësojnë përvojën e tyre në çdo vend; ky besim e bëri atë ta shikonte arkitekturën nga një këndvështrim më i ndjeshëm dhe më respektues, duke imagjinuar ndjenjat e tij të lirisë kur u rrit mes pyjeve si fëmijë, dhe të rrënjoste të njëjtën ndjenjë të saktë tek përdoruesit e çdo hapësire të ndërtuar.

Fujimoto u frymëzua nga kontrasti midis Hokkaidos, ku u rrit, dhe Tokios, ku përfundoi studimet e tij arkitektonike. Në Tokio, rrugët e vogla të rrethuara me elementë artificialë dhe kabllo i kujtonin atij si një fëmijë që ecte nëpër gjethe, degë dhe pyje. Për Fujimoto, ishte i njëjti koncept, vetëm me kontekst të ndryshëm; Që nga ai moment e tutje, ai filloi të bënte ndryshime në botë me dizajnet e tij të bazuara në një koncept që ai doli – Ardhmëria primitive.

Koncepti Primitive Future bazohet në arritjen e arkitekturës ideale duke përdorur tre strategji kryesore: gradim, marrëdhënie dhe eksperimentale/aksidentale. Gradimi përfaqëson mundësitë dhe sfidat që ndodhin në jetën reale dhe përshtatjen me ato ndryshime në përputhje me rrethanat. Marrëdhëniet përfaqësojnë funksionalitetin në arkitekturë dhe se si çdo hapësirë ka një kuptim të ndryshëm në vende ose shoqëri të ndryshme. Është aftësia për të krijuar diçka të ndryshueshme dhe të adaptueshme për sjelljen njerëzore në lidhje me mjedisin përreth.

Së fundi, Fujimoto besonte se arkitektura duhet të jetë eksperimentale dhe aksidentale, duke i lejuar përdoruesit e një ndërtese të ndërveprojnë me hapësirat brenda në një mënyrë intuitive. Njerëzit krijojnë marrëdhënie me njerëzit e tjerë dhe në të njëjtën kohë me mjediset e tyre, besonte ai. Ai donte që njerëzit të ndërtonin marrëdhëniet e tyre me hapësirën në të cilën ndodhen; ky besim i ka rrënjët që në fëmijërinë e tij në pyjet e Japonisë së Veriut, duke krijuar jetën që ai imagjinonte dhe duke e përjetuar atë në mënyrën e tij. Në thelb, “E ardhmja primitive” inkurajon arkitektët të dizajnojnë hapësira që janë jo vetëm funksionale, por edhe të adaptueshme, spontane dhe të ndryshme, duke reflektuar natyrën në zhvillim të zakoneve njerëzore dhe ndërveprimeve me mjedisin e tyre.

Sou Fujimoto u diplomua në Fakultetin e Inxhinierisë, Universiteti i Tokios, në 1994 dhe hapi firmën e tij të arkitekturës në 2000 – Sou Fujimoto Architects. Me hapjen e firmës së tij, ai fitoi Çmimin e Rishikimit Arkitekturor për arkitektë në zhvillim për tre vjet radhazi, gjë që e bëri atë të fitonte njohje në mbarë botën. Më vonë, në vitin 2007, ai u bë pedagog në Universitetin e Kiotos, ku filloi të ndante njohuritë dhe këndvështrimin e tij mbi arkitekturën dhe sjelljen njerëzore me botën.

Continue Reading

Arkitekturë

Arkitektura përmes syve të francezes Odile Decq

Published

on

Në një botë stereotipike ku meshkujt janë më dominues, veçanërisht në vendin e punës, është bukur të shohësh arkitekte të njohura femra që lulëzojnë përmes punës së tyre shembullore, duke shfaqur forcën në krijimin e dizajneve dhe strukturave të jashtëzakonshme.

Pavarësisht seksizmit dhe diskriminimit, qoftë në mospërputhje në paga apo trajtim, gratë kanë vazhduar të kenë sukses, duke dëshmuar aftësitë e tyre.

Arkitekte femra të suksesshme si Odile Decq, e cila u përball me seksizmin gjatë studimeve të saj arkitektonike, hapi firmën e saj, duke sfiduar stereotipet dhe duke demonstruar se arkitektura mund të lulëzojë si një fushë e drejtuar nga femrat.

“Duhet ta përshtatni marrjen e rrezikut me klientin, por gjithmonë duhet ta çoni atë më tej sesa e imagjinonin. Kufijtë e klientit janë ato të imagjinatës së tij ose të saj, ndërsa roli i arkitektit zgjeron fushën e mundësive dhe për këtë arsye ju duhet ta edukoni klientin në mënyrë që ta çoni më tej. Është njësoj si me mësimdhënien, kur i bën studentët të shohin se ata mund të shkojnë shumë më tej nga sa mendonin se ishin të aftë. Dhe ky është një gëzim i madh! Gjithçka në jetë është e tillë – të zbulosh se asgjë nuk është e pamundur.”, thotë arkitektja dhe urbanistja franceze, Odile Decq në revistën Pin-Up.

Odile Decq është një arkitekte dhe urbaniste franceze e lindur në vitin 1955. Ajo ka studiuar Arkitekturë në École nationale supérieure d’architecture de Paris-La Villette dhe gjithashtu Urbanizëm dhe Planifikim në Institut d’Études Politiques de Paris (Science Po). Menjëherë pas diplomimit, ajo hapi firmën e saj, Studio Odile Decq, me idenë se nuk donte të punonte për asnjë arkitekt, duke nxitur pasionin e saj për këtë profesion. Për më tepër, ajo synonte të jepte një shembull për gjeneratat e ardhshme të grave arkitekte, duke i inkurajuar ato të besonin në veten e tyre dhe aftësitë e tyre, të ishin ekspresive dhe pa frikë nga gjykimet e shoqërisë, pasi autenticiteti shpesh çon në sukses – një e vërtetë e dukshme në rastin e Odile.

Odile kishte një dëshirë të caktuar në të që e mbante të uritur për njohuri arkitekturore. Gjatë viteve të universitetit, në befasi, ajo nuk bëri kurrë një projekt të tërë arkitekturor vetë; gjithçka që mësoi ishte arti, videografia, fotografia dhe shprehja. Për të kjo nuk ishte e mjaftueshme, prandaj, gjatë viteve të fundit të universitetit, filloi të punonte vetë në projekte për të mësuar dhe eksploruar në thellësi arkitekturën. Duke përfituar nga fakti se kur u diplomua, Parisi po kalonte një krizë nafte dhe shumica e arkitektëve ishin pa punë, ajo hapi zyrën e saj dhe filloi rrugëtimin e saj të vetë-rritjes dhe përmbushjes për t’u bërë një arkitekte femër frymëzuese./Media Ndërtimi

Continue Reading

Arkitekturë

Le Corbusier: Forma, funksioni dhe modernizmi në arkitekturë

Published

on

Le Corbusier (Charles-Edouard Jeanneret) ishte një arkitekt dhe dizajner urban zvicerano-francez i lindur në Zvicër (6 tetor 1887 – 27 gusht 1965). Projektimet e tij bashkëpunojnë me ekspresionizmin e guximshëm skulpturor me aspektin funksional të botës bashkëkohore. Megjithëse lindi në një qytet të vogël, ai i zhvilloi idetë e tij gjatë udhëtimit nëpër Evropë. Ai u fokusua në format e thjeshta gjeometrike të objekteve të përditshme dhe formuloi stilin Purism. Projektet fillestare të Le Corbusier përfshijnë qytete rrokaqiejsh dhe shtëpi të prodhuara në masë.

Shënim i vogël, Le Corbusier ishte pseudonimi i Charles-Edouard Jeanneret. Ai e mori këtë emër në numrin e parë të një reviste në vitin 1920. Emri ishte një version i modifikuar i emrit të gjyshit të tij, Lecorbésier.

Një nga kryeveprat e tij, Villa Savoye në Poissy, Francë, e ndihmoi atë të bëhej i njohur si një përfaqësues i shquar i stilit ndërkombëtar. Për shkak se ai ishte arkitekti i parë që përdori beton të papërpunuar, dizajnet e tij kanë një aspekt ekspresiv, skulpturor. Ndërtesat e tij qeveritare në Chandigarh, Indi, janë shembujt e parë të ideve të tij të planifikimit të qytetit që po zbatohen gjerësisht.

Kur ishte 13 vjeç, ai vendosi të linte shkollën për të ndjekur pasionin e tij për të krijuar dizajne në faqet e orëve duke përdorur teknikat e gravurës dhe smaltit. Me Charles L’Eplattenier, ai filloi një udhëtim nëpër Evropë dhe Mesdhe, duke zbuluar mrekulli të rëndësishme arkitekturore gjatë rrugës.

Me të arritur në Paris në moshën tridhjetë vjeçare, piktori Amédée Ozenfant e prezantoi atë në botën e artit, duke shënuar një moment në rrugëtimin e tij artistik. Duke bashkëpunuar me Ozenfant, ata shkruan manifestin dhe bashkëthemeluan gazetën avangarde të njohur si Poet Paul Dermée. Ky bashkëpunim çoi në përfshirjen e tyre në shkrim dhe pikturë për botime si L’Esprit Nouveau, të cilat më vonë evoluan në Vers une Architecture. Shkrimet e Le Corbusiers u nderuan nga brezat e arkitektëve, veçanërisht veprat si Le Modular I, Quand les cathédrales étaient blanches, La Carte d’Athènes, Propos d’urbanisme Les Trois Établissements humains dhe Urbanisme. Në vitin 1922, Le Corbusier filloi të punonte me kushëririn e tij Pierre Jeanneret për të krijuar një studio operative deri në vitin 1940.

ndërmjet viteve 1922 dhe 1940, ai fitoi famë për punën e tij të planifikimit dhe zhvillimit social-mjedisor. Projektimet e tij, të tilla si Shtëpia Citrohan dhe Ekspozita e Arteve të Dekorative në Paris, formësuan perspektivën e tij mbi arkitekturën. Një sipërmarrës e mbështeti atë në ndërtimin e një fshati punëtorësh në Pessac, afër Bordo. Përdorimi krijues i ngjyrës nga qeveria vendore dhe mungesa e një furnizimi publik me ujë tërhoqi kritika. Le Corbusier zakonisht krijoi shtëpi minimaliste, funksionale me komision për klientët e pasur.

Ai hyri në konkursin e Lidhjes së Kombeve për të projektuar selinë e re të saj në Gjenevë dhe paraqiti një plan për ndërtesën e zyrës së një organizate politike. Karrigia LC4 Chaise Lounge dhe karrigia ALC-3001 me kornizë lëkure janë dy shembuj të modeleve të tij të mobiljeve. Ndikimi i tij në parimet e arkitekturës mbetet i dukshëm, duke e bërë atë një figurë të diskutueshme edhe sot e kësaj dite. Filozofia e tij ka ndikuar në disa projekte arkitekturore avangarde ndërkombëtare./Media Ndërtimi

Continue Reading

Trending