Aktuale
“Ata” trumbetojnë zërin e banorëve të shpërfillur të Kamzës
Published
3 years agoon
Tetë vjet më parë, në maj të vitit 2014, në kafe “Jata”, iu zu filli një hovi për ndryshim në qytetin e Kamzës në Shqipëri. Një grup të rinjsh e të rejash, i morën gjërat në duart e tyre. Për ta aty ndodhi një ndërprerje, një zgjim dhe mbi të gjitha, një artikulim i kundërshtisë për atë që po i bëhej qytetit.
Ata thanë: “Është e pamundur me e vazhdu jetën kështu. E morëm situatën në dorë. Ne e dimë vetë çka duhet me u bo.”
Në mbledhitë e kafes “Jata” që sot nuk gjendet më në Kamzë, ata shumë shpejt u morën në sy si të dëshpëruarit, të pashpresët. Atyre sytë nuk u shihnin gjë të mirë. Dhe ashtu ishte njëmend, qytetit i binin skiç. Nuk e donin qytetin e atëhershëm, por vetëm sepse, siç tregojnë, qyteti nuk i donte, ishte armiqësor me ta dhe me insistim e shpërfaqte këtë armiqësi sa herë që nuk u bënte vend në Pallatin e Kulturës, në bibliotekën e qytetit a në çfarëdo hapësire tjetër publike.
Në gjendje tensioni me vendin e tyre, ata qytetit i binin anash, e kapërcenin, pa e prekur, pa e ndierë. Nuk zinin vend në të, sepse u dukej se Kamza nuk u linte vend askund. Qytetin e shihnin veç kur dilnin në agim dhe ktheheshin në mbrëmje. Për ta, ai ishte shndërruar në vendqëndrim, jo në vendbanim.
“Nihilistët”, siç i quanin të tjerët, e vuanin mungesën e qytetit, veten e përjetonin si realistët që gjërat i thërrisnin në emër. Që prej “Jatës” vendosën që të mos ecin më symbyllurazi nëpër qytet, por ta bënin atë të tyrin, të banorëve.
Kështu, gati një dekadë më parë ata u bënë grupi “ATA”.
Sot, pas plot 8 vitesh aktivizëm për kauza të shumta në qytetin e Kamzës, nga komuniteti, “ATA” mendojnë se përjetohen si një grup teatri, për disa si “mish i huaj”, për bashkinë, si armiq të përbetuar e për fëmijët, si përvoja e parë e teatrit. Në një varg identitetesh, pranimesh e refuzimesh, anëtarët e grupit duan të jenë hapësirë lirie, ku njerëzit “mund të projektojnë vizionin e ëndrrat. Ku ata mund të besojnë në atë vizion e ato ëndrra”.
Tetë vjet më parë, në maj të vitit 2014, në kafe “Jata”, iu zu filli një hovi për ndryshim në qytetin e Kamzës në Shqipëri. Një grup të rinjsh e të rejash, i morën gjërat në duart e tyre. Për ta aty ndodhi një ndërprerje, një zgjim dhe mbi të gjitha, një artikulim i kundërshtisë për atë që po i bëhej qytetit.
Ata thanë: “Është e pamundur me e vazhdu jetën kështu. E morëm situatën në dorë. Ne e dimë vetë çka duhet me u bo.”
Në mbledhitë e kafes “Jata” që sot nuk gjendet më në Kamzë, ata shumë shpejt u morën në sy si të dëshpëruarit, të pashpresët. Atyre sytë nuk u shihnin gjë të mirë. Dhe ashtu ishte njëmend, qytetit i binin skiç. Nuk e donin qytetin e atëhershëm, por vetëm sepse, siç tregojnë, qyteti nuk i donte, ishte armiqësor me ta dhe me insistim e shpërfaqte këtë armiqësi sa herë që nuk u bënte vend në Pallatin e Kulturës, në bibliotekën e qytetit a në çfarëdo hapësire tjetër publike.
Në gjendje tensioni me vendin e tyre, ata qytetit i binin anash, e kapërcenin, pa e prekur, pa e ndierë. Nuk zinin vend në të, sepse u dukej se Kamza nuk u linte vend askund. Qytetin e shihnin veç kur dilnin në agim dhe ktheheshin në mbrëmje. Për ta, ai ishte shndërruar në vendqëndrim, jo në vendbanim.
“Nihilistët”, siç i quanin të tjerët, e vuanin mungesën e qytetit, veten e përjetonin si realistët që gjërat i thërrisnin në emër. Që prej “Jatës” vendosën që të mos ecin më symbyllurazi nëpër qytet, por ta bënin atë të tyrin, të banorëve.
Kështu, gati një dekadë më parë ata u bënë grupi “ATA”.
Sot, pas plot 8 vitesh aktivizëm për kauza të shumta në qytetin e Kamzës, nga komuniteti, “ATA” mendojnë se përjetohen si një grup teatri, për disa si “mish i huaj”, për bashkinë, si armiq të përbetuar e për fëmijët, si përvoja e parë e teatrit. Në një varg identitetesh, pranimesh e refuzimesh, anëtarët e grupit duan të jenë hapësirë lirie, ku njerëzit “mund të projektojnë vizionin e ëndrrat. Ku ata mund të besojnë në atë vizion e ato ëndrra”.
Në 2021, “ATA” konsoliduan këtë aspekt të aktivizmit të tyre përmes Qendrës Kujri. Aurora e Diana , të dyja të shkolluara për drejtësi, bashkë me të tjerët do të vazhdojnë t’u gjenden në ndihmë banorëve të Kamzës për çështje që lidhen me drejtësinë, me përqendrim në çështjet mjedisore.
“Një ditë, puna jonë do të flasë për ne”, thotë Aurora kur nis e flet për të ardhmen e grupit.
Për ta, udha përpara është e pandashme prej gjithsecilës përballje që e patën derisa erdhën këtu ku janë.
“Grupi duhet të ekzistojë edhe pa ne. Ky do të kishte qenë përplotësimi. Grupi i jepet qytetit dhe qyteti e mban atë përjetësisht”, thotë Diana. “Ajo që ndodh këtu do duhet me qenë e vërtetë, siç ka qenë deri tash”.
Të udhëhequr prej vullnetit për t’u rifreskuar vazhdimisht, “ATA” janë të vendosur ta rigjejnë veten, duke u përpjekur që, siç artikulojnë ata, përfundimisht, Kamzën ta bëjnë qytet të banorëve të vet./Media Ndërtimi.
Ky artikull i publikuar: kosovotwopointzero.com është prodhuar me mbështetjen financiare të “Balkan Trust for Democracy”, projekt i Fondit Gjerman Marshall të Shteteve të Bashkuara dhe Ministrisë së Punëve të Jashtme të Norvegjisë. Opinionet e shprehura në këtë artikull nuk paraqesin domosdoshmërisht ato të Ministrisë së Punëve të Jashtme të Norvegjisë, Balkan Trust for Democracy, Fondit Gjerman Marshall të Shteteve të Bashkuara.
You may like
Aktuale
Deodorantë, shishe uji plastike…: Çfarë nuk duhet të lini në vetura në ditët e nxehta?
Published
4 months agoon
July 25, 2024Dielli dhe nxehtësia kanë një efekt shkatërrues në disa gjëra që përdorim dhe nuk është e mençur t’i lëmë në vetura.
Duket e arsyeshme të mbani një shishe me ujë në veturën tuaj gjatë një vale të nxehtë. Megjithatë, bisfenoli A dhe ftalat në plastikë, kimikate që veprojnë si lidhës dhe e bëjnë plastikën fleksibël, po shkaktojnë shqetësim tek ekspertët që studiojnë efektet e tyre në shëndetin e njeriut. Lënia e ujit në shishe plastike në një makinë të nxehtë mund të bëjë që këto substanca të lëshohen në ujë, shkruan The Sunday Times.
Nxehtësia e madhe në vetura mund të dëmtojë bateritë e të gjitha pajisjeve që i përdorin, që nga kompjuteri, celularët… Ka edhe shishe me krem kundër diellit, të cilat nuk duhet t’i lini në diell (një paradoks interesant, apo jo?) sepse në disa raste mund të shpërthejnë. Më pas janë të gjitha spërkatjet, nga deodoranti tek llaku i flokëve. Kur temperatura arrin rreth 48 gradë Celsius, presioni në rezervuar rritet mjaftueshëm për të shkaktuar një shpërthim, thonë ekspertët. Kornizat plastike të syzeve të diellit mund të shtrembërohen dhe zbardhen, dhe lentet mund të shtrembërohen.
Disa ilaçe, si antibiotikët, duhen mbajtur në frigorifer. Ilaçet në përgjithësi nuk e tolerojnë nxehtësinë dhe disa prej tyre do të bëhen të papërdorshme pas ekspozimit ndaj temperaturave jashtëzakonisht të larta. Nëse përdorni injeksione adrenaline, dobia e tyre zhduket në automjetet e nxehta. E cila, natyrisht, është çështje jete ose vdekjeje.
Buzëkuqi do të shkrihet në temperatura të larta.
Është dokumentuar se kanaçet e gazrave mund të shpërthejnë kur ekspozohen ndaj nxehtësisë ekstreme. Edhe lëngu i portokallit mund të shpërthejë nëse lihet në makinë për një kohë të gjatë, dhe kjo do të thotë një brendshme ngjitëse…
Lënia e çakmakut të disponueshëm në makina në ditët e nxehta nuk është një ide e zgjuar. Shpërthimi i tyre mund të shkaktojë dëme të mëdha dhe madje të thyejë xhamin e përparmë./Media Ndërtimi
Me ceremoni të mërkurën është bërë hapja e Odës së Minierave të Kosovës që u konsiderua një hap tejet i rëndësishëm për zhvillimin ekonomik, raporton Ekonomia Online.
Themeluesi, Mentor Demi, ka thënë se kjo ceremoni është një hap shumë i rëndësishëm në drejtim të zhvillimit të industrisë së minierave në Kosovë.
Alaudin Kodra, anëtar i Bordit në Odën e Minierave të Kosovës, ka thënë se gjeologjia e Kosovës, është e pasur dhe pikërisht kjo ka qenë një nga arsyet e fillimit të tij për punuar në Kosovë.
“Ligji minerar është ligj i mrekullueshëm i cilësisë së lartë për dallim nga. Pjesa perëndimore e Kosovës është një vazhdimësi e gjeologjisë së Shqipërisë. Kosovës i duhen kompani serioze, dua të iu urojë gjithë të mirat të keni suksese”, ka thënë nder tjera Kodra.
Zëvendësministri i Industrisë, Sipërmarrjes dhe Tregtisë, Mentor Arifaj, ka thënë se kontributi i madh për të ardhur deri te hapja e Odës është për tu vlerësuar.
“Do ta luajë një rol ndërmjet një katalizatori i akterëve të shumtë dhe investitorëve potencial qoftë vendor apo ndërkombëtarë. Oda do ta luajë një rol të rëndësishëm në kuptimin e avancimit duke përfshirë njësi të ndryshme në arenën ndërkombëtare në sektorin e minierave”, ka thënë ai.
Nurten Deva, Rektor i Universitetit Isa Boletini, ka thënë se zhvillimi i industrisë minerare ka një rol të rëndësishëm në zhvillimin ekonomik.
“E përgëzojë zotëri Demin për guximin që ka ndërmarrë një hap të tillë për themelimin e një odë nga privatët. Nuk e kanë pas mbështetjen e duhur për të arritur vizionin në planet e tyre strategjike”, ka thënë Deva. Andor Lips, Drejtori jo-ekzekutiv në Western Tethyan Resources, ka thënë se Osat kanë shumë të rëndësishme si një lloj urë lidhëse në mes të investitorëve të huaj dhe institucioneve shtetërore./Media Ndërtimi
Aktuale
Gjykata e Apelit anulon vendimin për ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit në Vjosë
Published
4 months agoon
July 24, 2024Pas 10 vitesh nëpër procese gjyqsore, banorët e Mallakastrës fituan të parën betejë ligjore për çështjet mjedisore në vendin tonë. Gjykata Administrative e Apelit në Tiranë anuloi të mërkurën vendimin për ndërtimin e hidrocentralit Poçem në lumin Vjosa. Gjykata i dha të drejtë banorëve dhe organizatave mjedisore, duke konfirmuar aktvendimin e plotë të shkallës së parë dhe argumentet e tij në mbështetje të pretendimeve të paditësve.
Vendimi shënon fitoren përfundimtare të çështjes së parë mjedisore të trajtuar nga Gjykata në Shqipëri.
Beteja ligjore ka nisur në dhjetor të vitit 2016 nga EcoAlbania, EuroNatur dhe Riverwatch, së bashku me 38 banorë të fshatit Kutë në Mallakastër. Ata kundërshtuan ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit, duke pretenduar se “procedurat e ndjekura për dhënien e kontratës koncensionare si dhe procesi i konsultimeve me publikun, ishin zhvilluar në shkelje të legjislacionit shqiptar dhe të konventave ndërkombëtare”.
Banorët dhe organizatat fituan betejën e parë në maj të 2017, kur Gjykata Administrative e Shkallës së Parë vendosi në favor të tyre.
Palët e paditura janë Ministria e Mjedisit, Agjencia Kombëtare e Mjedisit, Avokati i Shtetit (në emër të Ministrisë së Energjisë) dhe shoqëria koncesionare (Kovlu Energy), të cilat apeluan vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.
Pas 8 vitesh Gjykata e Apelit ka vendosur të rrëzojë padinë e tyre dhe të lërë në fuqi vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.
Ndërkohë që vijonte kjo betje ligjore, banorë dhe organizata mjedisore si EcoAlbania nisën fushatën në mbrojtje të lumit Vjosa “Të shpëtojmë zemrën blu të Evropës”.
Pas një beteje të gjatë, në Mars 2023, lumi Vjosa dhe degët e tij Drino, Bënça, Shushica dhe Kardhiqi, u shpallën Park Kombëtar duke ofruar mbrojtje ligjore edhe nga 45 hidrocentralet e planifikura për t’u ndërtuar në gjithë basenin e Vjosës.
Drejtues i Eco Albania Olsi Nika në një reagim për mediat tha se “edhe pse ky vendim vjen në një tjetër realitet, pas shpalljes së Parkut Kombëtar të Vjosës, ne e konsiderojmë si një arritje për komunitetin, aktivistët dhe avokatët e angazhuar në mbrojtjen e lumit Vjosa, të cilët e kanë ndjekur këtë çështje me rigorozitet dhe vendosmëri”.
Hidrocentrali i Poçemit, ishte aktpadia e parë e një çështjeje mjedisore në Gjykatën Administrative në Shqipëri. Ajo i hapi rrugën shumë çështjeve të tjera mjedisore të ngritura nga organizatat dhe banorët për të kërkuar të drejtën për ruajtjen e pasurive natyrore të vendit.
Avokati i çështjes Vladimir Meçi tha se vendimi përfundimtar përbën një arritje në ndërtimin e praktikës gjyqësore administrative që lidhet me te drejtën mjedisore në Shqipëri.
“E gjithë ecuria e çështjes së kundërshtimit të ndërtimit të HEC-it të Poçemit në rrugë gjyqësore, është një model pioner për të gjithë ata që kanë qenë pjesë e tij, përfshirë Organizatat, komunitetin, ne avokatët por edhe vetë gjykatën”, tha Meçi./Mediqa Ndërtimi