Trauma e tërmetit shkatërrimtar të nëntorit 2019 vazhdon të trazojë memorien kolektive edhe pse shumë pak është bërë për ta përjetësuar dhimbjen, solidaritetin dhe rimëkëmbjen nga rrënojat të qytetit bregdetar.
Bashkë me kolegët e tij ai ka realizuar disa qindra foto në ditët pas tërmetit të 26 nëntorit 2019, por ato kanë mbetur të paekspozuara për arsye të ndryshme.
“Kanë kaluar tre vjet, por askush nuk ka qenë i interesuar për fotot tona, ndërsa në galerinë e arteve pamore nuk kemi gjetur hapësirat e ekspozimit,” tha fotografi Griseld Hoxha për BIRN, duke shtuar se organizatorëve u dukej se fotot e tërmetit ndillnin fatkeqësi.
Në maj të këtij viti grupi i fotografëve të Durrësit prezantoi një album fotosh nga qyteti, mes të cilave edhe disa nga pasojat e tërmetit dhe periudha e pandemisë.
“Shumica ishin foto bardhë e zi, dhe megjithëse të pakta në numër, mua më pëlqen të them se janë foto të cilat “duhet ti ngjyrosim vetë”, duke treguar ndryshimet pozitive të peisazhit pas fatkeqësisë – shprehet Griseldi.
Tërmeti i vitit 2019 shkaktoi dëme të jashtëzakonshme, veçanërisht në zonën e Durrësit dhe Thumanës, ku humbën jetën 51 banorë, ndërsa u shembën qindra godina të të gjitha llojeve.
Në mungesë të ekspertizës së thelluar, në zonën e dëmtuar mbërritën specialistë dhe ndihma nga 26 vende të botës dhe ekipet e shpëtimit nxorën nga rrënojat dhe u shpëtuan jetën 45 shtetasve të moshave të ndryshme.
Por menaxhimi i problematikave të krijuara që në ditët e para në Durrës nuk ishte i lehtë. Ndonëse vetëm dy muaj më parë, më 21 shtator 2019 një tjetër tërmet, më i lehtë, kishte dhënë sinjalin e parë për ngjarjen e rëndë të fundnëntorit.
Një deklaratë emocionale e ish-kryebashkiakes Valbona Sako, lidhur me numrin e viktimave, e detyroi drejtuesen e dalë nga zgjedhjet e të njejtit vit, që të japë dorëheqjen.
Shpërndarja e ndihmave pranë familjeve të dëmtuara filloi të realizohej tërësisht nga bashkia e qytetit, duke anashkaluar organizmin e Kryqit të Kuq.
Romeo Kordha, një nga vullnetarët me përvojë në KKSH, kujton se më pas grupi prej 50 vullnetarësh vijoi punën në zonat rurale, duke u ardhur në ndihmë dhjetra familjeve.
Kordha tha për BIRN se situata të emergjencave civile mund të përsëriten dhe “ne po përgatitemi për tu rritur profesionalisht, falë mbështetjes së organizmave austriake të rtajnimit për mënaxhimin e rriskut”.
Po shumë më të rëndësishme, sipas tij, janë “planet e bashkërendimit të punës dhe bashkëpunimi mes institucioneve shtetërore dhe organizmave të specializuara”.
Po aq i rëndësishëm është përkujtimi i viktimave dhe dëmeve nga tërmeti i 26 nëntorit 2019, duke ndërtuar një monument në qytetin që ka pësuar edhe lëkundje të tjera shkatërrimtare në shekuj.
Durrësi është qyteti më i vjetër i bregdetit lindor të Adriatikut, dhe mbijetesa e tij është përcaktuar edhe nga përballimi i tërmeteve mjaft të rëndë.
Disa prej tyre, ato të viteve 345 dhe 1273, janë dokumentuar nga të dhënat arkeologjike dhe tekstet e shkruara nga historianët e kohës.
Në fillim të shekullit të kaluar, qyteti morri pamjen që ka sot pas zbatimit të planit rregullues, që u realizua pas tërmetit të dhjetorit të vitit 1926.
Por në qendrën e qytetit mungon qoftë edhe një shenjë e dëmeve që shkaktoi tërmeti i fundit.
Skulptori Qazim Kërtusha vlerëson restaurimin e kullës C, e cila u shkatërrua gjatë lëkundjeve sizmike të tre viteve më parë, por ai mendon se hapësira që u krijua brenda mureve të fortesës mund të shfrytëzohej si një muze i vogël me elementë të memories edhe për tërmetin e 2019.
“Fatmirësisht, përgjatë mureve ka edhe dy kulla të tjera të plota – tha Kërtusha, duke nënvizuar se kulla C e restauruar në një mënyrë tjetër do të ruante të dhënat e ndërtimit të shekujve të kaluar, si dhe do të kthehej në një hapësirë muzeale shumë pranë amfiteatrit dhe qendrës historike të Durrësit”./Media Ndërtimi.