Ari është rritur me 14% nga viti në ditë, duke tejkaluar rritjen prej 10% të S&P 500 këtë vit.

Kontratat e së ardhmes së arit arritën kulmin në nivelin më të lartë të të gjitha kohërave prej 2,413 dollarë për ons më 19 prill, ndërsa ari spot arriti një kulm të ri prej 2,1392 dollarë për ons në të njëjtën ditë.

Pas një përmirësimi dy-javor, çmimi i metalit të çmuar pati një rikthim të shpejtë javën e kaluar, duke u rritur me 60 dollarë për ons për të kapërcyer 2,360 dollarë të hënën.

Është e dukshme që çmimi i arit ishte pak mbi 1,800 dollarë për ons në nivelet më të ulëta të tij të fundit në fillim të tetorit 2023.

Nga një këndvështrim investimi, ari zakonisht favorizohet gjatë periudhave të pasigurta, të tilla si krizat financiare, lufta dhe një mjedis i lartë inflacioni. Investitorët priren të mbajnë arin për të ruajtur vlerën dhe për të mbrojtur kundër rënieve ekonomike.

Taktikisht, çmimet e arit shfaqin një korrelacion negativ me dollarin amerikan. Çmimet e arit priren të rriten gjatë një dobësimi të dollarit dhe bien kur dollari forcohet.

Në tremujorin e fundit të 2023, spekulimet në lidhje me uljen e normave të interesit nga Banka e Rezervës Federale të SHBA (Fed) janë rritur ndjeshëm, duke çuar në një rënie të monedhës së gjelbër dhe duke rritur çmimet e arit.

Megjithatë, këtë vit ka pasur një largim të dukshëm nga korrelacioni tipik negativ midis arit dhe dollarit amerikan, ku të dy përjetojnë tendenca rritëse. Ky rreshtim i pazakontë mund t’i atribuohet konfliktit të shtuar ushtarak në Lindjen e Mesme, i cili rriti kërkesën për asete të sigurta në prill.

Megjithatë, kjo mund të ketë qenë vetëm një shkak i përkohshëm. Një rritje në rezervat e arit të bankave qendrore dhe pasioni i investitorëve me pakicë për arin kanë kontribuar të dyja në rritjen e çmimeve.

Sipas Këshillit Botëror të Arit, blerjet e bankave qendrore kanë qenë një nga nxitësit kryesorë të çmimeve të arit në dy tremujorët e fundit. Kërkesa nga bankat qendrore për rezerva ari u rrit në 23% të kërkesës totale, nga një mesatare prej 10% në një periudhë 10-vjeçare.

Ndërsa SHBA mbeti mbajtësi më i madh i rezervave të arit, Turqia dhe Kina panë rritjet më të mëdha me përkatësisht 30.12 ton dhe 27.06 në tremujorin e parë.

Ndërkohë, gjashtë mbajtësit kryesorë të rezervave të arit janë SHBA, Gjermania, Italia, Franca, Rusia dhe Kina, me zotërimet e SHBA që tejkalojnë ndjeshëm ato të vendeve të tjera, duke qëndruar në 8,133 ton krahasuar me 3,352 tonë të Gjermanisë në vendin e dytë.

Për më tepër, rritja e çmimeve të arit mund t’i atribuohet kërkesës së fuqishme nga investitorët individualë, veçanërisht një rritje të dukshme të kërkesës nga tregjet kineze.

Investimet pa bursë (OTC) luajtën një rol të rëndësishëm si kontribuesi i dytë kryesor në rritjen e çmimeve të arit. Blerjet OTC zakonisht përfshijnë transaksione drejtpërdrejt ndërmjet palëve, dhe në Kinë, kërkesa për shufra dhe monedha u rrit me 68% nga viti në vit në tremujorin e parë.

Administrata Tatimore e Kosovës, ri-kujton të gjithë personat të cilët merren me aktivitete afariste, se në bazë të legjislacionit tatimor janë të detyruar të regjistrohen, pajisen me Numër Identifikues të Biznesit / Numër Fiskal, deklarojnë dhe paguajnë tatimet (bazuar në statusin e tyre) dhe të mbajnë Tatimin në Burim dhe Kontributet Pensionale për punëtorët e tyre.

Bazuar në Planin Strategjik 2015-2020 dhe Planin e Trajtimit të Rreziqeve për vitin 2019, ATK ka hartuar Planin e  Veprimit për realizimin e aktiviteteve te bizneset me veprimtari ndërtimore, ku do të kryejë aktivitete intensive me qëllim të identifikimit të personave, të cilat nuk përmbushin detyrimet e tyre sipas legjislacionit tatimor.

Në fokus të veçantë, do të identifikohet veprimtaria ndërtimore, si në vijim:

Grupi i synuar:

• Ndërtimi i ulët dhe i lartë

Bizneset, grupet punuese dhe personat fizikë në kuadër të veprimtarisë së ndërtimtarisë, si:

Muratorët, Armaturë punuesit, Betonime, Gërmimet e dheut, Punuesit e kulmeve, Prodhimi dhe montimi i dyerve dhe dritareve, Elektricistët, Instaluesit e ujit dhe ngrohjes qendrore, Montuesit e parketit/laminatit, Montuesit e qeramikës, Suvatuesit – fasada, Prodhimi dhe montimi i olluqeve, rrethojave të ballkonëve, shkallëve dhe rrethojave të oborreve nga metalet e ndryshme dhe druri, etj.

Objektivat:

• Verifikimi i regjistrimit të aktivitetit
• Verifikimi i lëshimit të kuponëve fiskal / faturave tatimore
• Verifikimi i Pasqyrave financiare – Fitimit Bruto / Neto
• Verifikimi i deklarimeve / qarkullimit real
• Verifikimi i shpenzimeve reale kundrejt qarkullimit – Fitimit Bruto / Neto të deklaruar
• Verifikimi i pagesave në Tatimet Direkte
• Verifikimi i pagesave të TVSh-së
• Verifikimi i numrit të punëtorëve – Pagesave të Tatimit në Paga dhe Kontribute Pensionale
• Verifikimi i humbjes së vazhdueshme
• Verifikimi i kreditimit të vazhdueshëm
• Verifikimi i pagesave kundrejt fitimit
• Verifikimi i investimeve
• Regjistrimi i stokut
• Identifikimi i mallrave pa origjinë dhe dokumenteve fiktive
• Etj.

ATK, ju inkurajon që t’i përgjigjeni detyrimeve tatimore, në të kundërtën, do të ndërmerren masat ndëshkuese të përcaktuara me legjislacionin tatimor.

Me kryerjen e detyrimeve tuaja tatimore, ju kontribuoni direkt në ofrimin e shërbimeve publike, arsimim me standarde të larta, shërbime më të mira shëndetësore dhe sociale, mbrojtje ligjore dhe siguri, si dhe infrastrukturë të përgjithshme për një mirëqenie të qëndrueshme ekonomike dhe shoqërore./Media Ndërtimi

Në peizazhin dinamik të sektorit energjetik të Kosovës, Valdete Marevci Dërmaku shfaqet si një figurë e patrembur, duke thyer barrierat gjinore dhe duke kontribuar ndjeshëm në fushën e energjisë. E diplomuar në inxhinieri mekanike dhe aktualisht duke shërbyer si koordinatore e ndërmarrjes me institucione të tjera në Ndërmarrjen Publike të Ngrohjes Qendrore “Termokos” SH.A , rrugëtimi i Valdetes është një trashëgimi si për përkushtimin e saj ashtu edhe për potencialin transformues të grave në sektorin e energjisë.

Ekspozimi i hershëm i Valdetes ndaj inxhinierisë mekanike, nisi kur ajo filloi shkollën e mesme në vendlindjen e saj Ferizaj në vitin 1988, ku u vunë themelet në lëndët STEM (shkencës, teknologjisë, inxhinierisë dhe matematikës) dhe inkurajimi familjar i hapi rrugën suksesit të saj akademik. Diplomimi në inxhinieri mekanike shënoi një arritje të rëndësishme, një arritje që kërkonte një përkushtim të palëkundur ndaj mjedisit rigoroz akademik të Universiteteve të Fakultetit Teknik të Universitetit të Prishtinës.

Rrugëtimi i saj profesional filloi me KFOR-in, forcën paqëruajtëse të NATO-s në Kosovë, ku Valdetja ishte inxhiniere inspektore për cilësinë. Angazhimi i mëvonshëm brenda Ministrisë së Tregtisë dhe Industrisë dhe Departamentit të Metrologjisë i dhanë asaj mundësinë për t’u rritur profesionalisht paralelisht me institucionin e sapokrijuar. Në vitin 2004, ajo iu bashkua Termokos-it, duke marrë role me përgjegjësi në rritje dhe duke lënë gjurmë të pashlyeshme në trajektoren e kompanisë.

Roli fillestar i Valdetes si shefe  e departamentit për mirëmbajtjen mekanike në Termokos, tregoi mprehtësinë e saj drejtuese pasi ajo mbikëqyri zhvillimin dhe mirëmbajtjen e impiantit për prodhim të ngrohjes, rrjetit parimar dhe sekondar të sistemit të ngrohjes qëndrore, duke menaxhuar një ekip prej 45 punonjësish. E palëkundur nga sfidat që lidhen me të qenit një grua e re në një rol drejtues, përkushtimi dhe aftësia e Valdetes shpejt e çuan atë të merrte pozicionin e drejtueses së departamentit.

Duke ushtruar për një periudhë edhe rolin e udhëheqjes së  mirëmbajtjes së sistemeve të ngrohjes në shkollat e Prishtinës, Valdetja u njoh me përgjegjësinë morale që vjen natyrshëm, veçanërisht pasi ky rol ndikon drejtpërdrejt në mirëqenien e fëmijëve. Qasja e saj ndaj vendimmarrjes dhe përgjegjësisë, pasqyron një konsideratë të përpiktë të korrektësisë, një tipar që ajo beson se gratë e sjellin në plan të parë në fushën profesionale.

Në rolin e saj aktual si koordinatore e Termokos-it me institucionet tjera, Valdetja mbikëqyr planet zhvillimore, bilancet vjetore e aftagjata dhe raportet për rishikimin e tarifave, duke theksuar nevojën për profesionistë dhe ekspertë të rinj për të kontribuar në rritjen e sektorit energjetik të Kosovës. Termokosi, nën drejtimin e saj, po ndërmerr projekte ambicioze si inkorporimi i prodhimit të energjisë diellore për ngrohje termike publike dhe dyfishimi i kapaciteteve termike që vjen nga termocentrali Kosova B,  duke theksuar nevojën për një fuqi punëtore të kualifikuar.

Përtej përgjegjësive të saj korporative, Valdetja angazhohet në mënyrë aktive me AWESK, një organizatë e udhëhequr nga gratë në Kosovë e fokusuar në frymëzimin e vajzave të reja për të ndjekur karrierën në STEM dhe energji. Duke iu bashkuar AWESK-ut në vitin 2017, ajo vazhdimisht ka kontribuar në grupin e efiçiencës së energjisë, duke u angazhuar në mbajtjen e  ligjëratave  për të rritur ndërgjegjësimin e grave dhe vajzave.

Valdetja e kupton rëndësinë e përfaqësimit, duke qenë inxhinierja e vetme femër në vendin e saj të punës për më shumë se dy dekada. Përfshirja e saj me AWESK synon të adresojë nën-përfaqësimin e grave në sektorin e energjisë, duke nxitur një komunitet mbështetës për femrat profesioniste dhe duke inkurajuar brezat e rinj që t’i bashkohen organizatës.

Ajo gjithashtu thekson kërkesën për gra inxhiniere në peizazhin e zhvillimit  të energjisë në Kosovë, duke kërkuar përfaqësim më të madh përmes bursave për të mbështetur vajzat e reja që ndjekin arsimin inxhinierik. Avokimi i saj përputhet me misionin e AWESK, pasi ajo parashikon një të ardhme ku gratë marrin pjesë aktive në formësimin e progresit dhe zhvillimit të sektorit të energjisë.

Si përfundim, rrugëtimi i Valdete Marevci Dërmakut shërben si një dritë frymëzimi për gratë që aspirojnë të lënë gjurmë në sektorin e energjisë në Kosovë. Udhëheqja e saj, si brenda Termokos-it ashtu edhe përmes përfshirjes së saj me AWESK-un, ilustron ndikimin transformues të grave profesioniste në industri. Historia e Valdetes rezonon jo vetëm si një testament për arritjet individuale, por edhe si një thirrje për veprim për nxitjen e diversitetit dhe përfshirjes në përpjekjet e Kosovës për përsosmëri në sektorin e energjisë.

Ky artikull është zhvilluar nga Shoqata e Grave në Sektorin e Energjisë në Kosovë me mbështetjen e Qendrës për Ndërmarrje Private Ndërkombëtare në kuadër të projektit “WE-Champs: Forcimi i Ekosistemit Ndërmarrës nga Rrjetëzimi i Dhomave Rajonale të Grave të Tregtisë dhe Shoqatave të Biznesit”, financuar nga Zyra e Sekretarit të Shtetit të Departamentit Amerikan të Shtetit për Çështjet Globale të Grave (S/GWI). Të gjitha opinionet e deklaruara këtu janë të autorëve dhe nuk pasqyrojnë domosdoshmërisht pikëpamjen e Qeverisë së Shteteve të Bashkuara ose CIPE-së.