Afërdita, u njoh me dyqanin e parë të rrobave të dorës së dytë 22 vjet më parë, në lagjen ku ishte rritur në Prishtinë. Një shoqe e saj ia kishte rekomanduar të shkonin, sepse aty kishte rroba ashtu siç i kërkonte ajo, “secila ndryshe nga tjetra”.
“Veç t’i kisha pasë dy kukulla, gjithçka kisha bo”, e kishte menduar kaherë me vete, duke manifestuar pasionin e saj për të punuar me rroba. Dhe kështu para tetë vitesh, kur ishte e papunë, nisi të mendonte se çka saktësisht mund të bënte. Hapja e ndonjë dyqani me rroba të reja –– që ishte gjëja e parë që i shkoi në mendje –– ishte e kushtueshme. Kështu, e hulumtoi tregun dhe vendosi ta hapte një dyqan me rroba të përdorura, pasi aq ia lejonin mundësitë.
“Me ba diçka vetë, me forca të mia, pa ndihmën e kërkujt”, tregon Afërdita. “Jo që s’kish njerëz që s’dojshin me më ndihmu, po unë kisha qejf vetë”.
Kështu, ajo kishte filluar të hulumtonte edhe si të furnizohej. Së pari u furnizua prej një tregtari që sillte rroba të përdorura nga vendet tjera në një depo të veten, nga ku furnizoheshin edhe njerëz të tjerë. Sidoqoftë, Afërdita e kishte lutur dhe e kishte paguar shtesë që ai t’ia mundësonte t’i përzgjidhte rrobat vetë, një nga një.
Në vitin 2018, ajo mori një lokal me një qira modeste në lagjen “Kodra e Trimave” në Prishtinë veç për të parë se a do të kishte interesim për këtë “fazë eksperimentale” të saj.
Ndonëse fillimisht propozimi i saj nuk ishte përkrahur shumë nga njerëzit, të cilëve u kishte treguar — edhe për shkak të stigmës për rrobat e përdorura — gjërat filluan të ndryshojnë kur filloi të kishte shitje. Për Afërditën, hapja e dyqanit të saj ishte një mënyrë për ta dëshmuar veten para njerëzve që e kishin vënë idenë e saj në dyshim.
“Duhet këmbëngulje e madhe në qëllimet e tua, për t’i arritur ato, sidomos në një vend si ky ku po jetojmë”, tregon Afërdita, duke shtuar se të qenit grua i vështirëson gjërat.
Të dhënat e fundit nga Agjencia e Statistikave të Kosovës tregojnë se deri në vitin 2021 vetëm 22.7% e grave në Kosovë janë të punësuara, ndërkaq nga rreth 2500 biznese të hapura gjatë tre muajve të parë të vitit 2021, vetëm 23.2% kanë pronare gra. Hendeku i pronësisë është shumë i madh pasi pjesa tjetër e bizneseve është nën pronësi të burrave.
Të gjendura në këtë sistem të pabarabartë gjinor, gratë po shfrytëzojnë mundësi të ndryshme për të hapur ndërmarrjet e tyre. Një nga to është shitja e gjërave të përdorura duke u mbështetur në platformat online, gjë që po e ulë koston e të pasurit një biznes.
Rritja e shitjeve online gjatë pandemisë në Kosovë u ka shërbyer bizneseve online, shpesh duke u bërë burimi kyç i financimit për gratë dhe vajzat që udhëheqin këto biznese. Në dyqanet online të Vitës dhe Afërditës çmimet e produkteve sillen nga 10 deri në 40 euro. Çmimit të produktit i shtohet edhe pagesa për transport nga klienti dhe përgjithësisht përfitimi financiar është i arritshëm.
Për Afërditën, fitimet nga dyqani janë të mjaftueshme, andaj ajo nuk mendon të ketë ndonjë punë tjetër.
“Nuk mendoj me pasë punë tjetër, përderisa shkon mirë, me i mbulu shpenzimet, me nxjerrë qiranë edhe për do shpenzime të vogla të mia, do qefe t’mia, derisa të është kështu s’kam me hekë dorë prej kësaj pune”, thotë ajo./Media Ndërtimi.
Artikulli është shkruar në kosovotwopointzero.com “Pa ndihmën e kërkujt”, nga Krenare Buzhala.