Sektori i ndërtimit në Kosovë, Shqipëri dhe Maqedoninë e Veriut është veçanërisht i ekspozuar ndaj pastrimit të parave nga vetë mënyra e strukturimit të tij.

Së pari, në ndërtimet e reja klientëve u kërkohet gati gjithmonë që të parapaguajnë për hapësirën që do të zënë ambientet e tyre, dhe shitet që përpara se të fillojë ndërtimi.

Sektori i ndërtimit në këto vende vazhdon akoma të jetë i varur nga pagesat me para në dorë (cash), dhe agjencitë e pasurive të paluajtëshme në Shqipëri raportojnë se 40–50 për qind e të gjitha shitjeve kryhen me para në dorë.

Edhe në rastet kur shitja mbështetet nga marrëveshje financiare, është e rrallë që këto të vijnë nga banka apo institucione të tjera financiare, por janë kredi private të lëshuara nga sipërmarrje të tjera komerciale.

Edhe sistemi i shkëmbimit në natyrë përdoret nganjëherë në ndërtimet e reja, ku materialet e ndërtimit shkëmbehen me apartamente të përfunduara.

Në këtë mënyrë, shumica e transaksioneve për pasuri të paluajtëshme nuk hetohen nga sistemi i rregullt financiar, apo ndonjë revizion që mund të diktojë transaksioneve të dyshimta.

Noterët konsideroheshin më parë si të ekspozuar ndaj korrupsionit në Shqipëri, por tani po i nënshtrohen një kontrolli më të fortë.

Që atëherë, ata janë eliminuar nga transaksionert e dyshimta, kështu që kompanitë e ndërtimit, dhe agjencitë e pasurive të paluajtëshme, e kryejnë vetë rolin e ndërmjetësit.

Për të organizuar sistemin e pastrimit të parave, grupet kriminale identifikojnë kompani ndërtimi apo njerëz të biznesit në situata të vështira financiare, që kanë akumuluar borxhe apo kanë kredi për të kthyer.

U jepen shuma të mëdha parash për t’i investuar në projekte ndërtimi dhe blerje aprtamentesh, nëpërmjet një marrëveshjeje informale (dhe zakonisht përdoret si garanci kërcënimi i përdorimit të dhunës) që apartamentet t’i kthehen mbrapsht grupit kriminal pas përfundimit të projektit.

Një mënyrë tjetër është përdorimi i parave të pista për të blerë aksione në një kompani ndërtimi në këmbim të apartamenteve pas përfundimit të ndërtimit.

Manipulime me deklarimin e vlerës së apartamentit, apo projektit të ndërtimit, lejon që të pastrohen akoma më shumë fonde.

*Kjo analizë e prurjeve të paligjshme financiare është pjesë e angazhimit të Iniciativës Globale në rajonin e Ballkanit Perëndimor dhe Observatorit të Shoqërisë Civile Kundër Krimit të Organizuar në Evropën Juglindore (SEE-Obs).

SEE-Obs është një platformë që mbledh së bashku dhe fuqizon organizata të shoqërisë civile në Shqipëri, Bosnjë Hercegovinë, Kosovë, Malin e Zi, Maqedoninë e Veriut, dhe në Serbi. Observatori kërkon t’i krijojë mundësi shoqërisë civile që të identifikojë, analizojë dhe të krijojë një tabllo të prirjeve dhe tendencave kriminale, si dhe ndikimin e tyre mbi prurjet e paligjshme, qeverisjen, zhvillimin, marrëdhëniet ndëretnike, sigurinë dhe respektimin e ligjit.

SEE-Obs mbështet organizatat e shoqërisë civile në punën e tyre për monitorimin e zhvillimeve dhe tendencave të krimit të organizuar në nivel kombëtar, rajonal dhe ndërkombëtar.

Ky raport bazohet mbi të dhëna, informacione dhe analiza të mbledhura nga organizata dhe aktivistë të shoqërisë civile. Ai mbështetet veçanërisht mbi intervistat dhe raportimin e një grupi prej nëntë ekspertësh nga Shqipëria, Kosova, dhe Maqedonia e Veriut./Media Ndërtimi.

Prurje ilegale financiare përmes ndërtimit në Ferizaj, Gjilan, Prishtinë dhe Fushë Kosovë