Aktuale

Pa mërgimtarët, Kosova do të mbetet pa infuzionin e saj vjetor

Published

4 years ago

July 24, 2020

Situata e pandemisë ka shkaktuar probleme enorme financiare për bizneset në Kosovë. Një shpresë për ta është ardhja e mërgimtarëve në pushimet verore. Në rast mungese, ekspertët e ekonomisë thonë se buxheti i Kosovës do të jetë në minus për rreth 400 milionë euro. Ndërsa, bizneset e vogla rrezikojnë mbylljen.

Ashtu si tërë Evropën, pandemia e Covid-19 ka prekur edhe Kosovën duke bërë që të ndërmerren masa të ashpra për të mbrojtur shëndetin e qytetarëve. U mbyllën shumë vende të punës si në sektorin publik, ashtu edhe në atë privat. Mbyllja që zgjati për afër tre muaj ka bërë që një goditje të rëndë financiare ta pësojnë bizneset në Kosovë. Eksperti i ekonomisë, profesor Muhamet Mustafa ka sqaruar për albinfo.ch humbjet ekonomike që i janë paraqitur Kosovës në periudhën mars, prill dhe maj, kur pothuajse të gjithë sektorët pushuan së funksionuari. Dhe, siç ka theksuar Mustafa, kjo situatë ka prekur direkt buxhetin e Kosovës.

“Kosova zbatoi një sërë masash shtrënguese të kufizimit të aktiviteteve ekonomike e sociale për të frenuar përhapjen e epidemisë dhe kjo ndikoi në reduktimin e aktiviteteve ekonomike thuaja në gjithë sektorët. Kemi pasur një pako emergjente masash prej rreth 170 milionë Eurosh që e shpalli Qeveria e që u zëvendësua këto dite, por e cila nuk u zbatua tërësisht dhe nuk pati efekte të ndjeshme pasi ishte e kufizuar me pamundësinë që të bëjë rebalancin buxhetit. Sipas hulumtimeve tona, në shumë degë ekonomike pati një rënie të prodhimit dhe shitjeve në tre muajt e kaluar për 40-80%, të ardhurat në buxhet u zvogëluan për rreth 200 milionë Euro, ndërsa numri i të papunëve të regjistruar u rrit për 30.000 vetëm muajin e fundit e për rreth 60,000 nga fillimi i vitit”, ka thënë Mustafa.

Normalizimi i ekonomisë, vetëm në vitin 2021

Mustafa ka folur për pasojat ekonomike që ka lënë situata pandemike në Kosovë. Ai ka thënë se një normalizim në këtë drejtim mund të ndodhë vetëm në pjesën e dytë të vitit 021. Dhe, kjo vetëm nëse nuk ka një valë të dytë pandemike.

“Pasojat nga rënia e aktiviteteve do të shfaqen edhe tek çrregullimi i zinxhirëve të furnizimit dhe shitjes brenda dhe jashtë vendit, vështirësinë për përballimin e pagesave ndaj kreditorëve dhe borxheve ndaj bankave, partnerëve dhe taksave, tatimeve, ndërprerjen e aktivitetit investues në projekte të caktuara, rënien e investimeve të jashtme, zvogëlim të ardhurave nga remitancat. Sipas vlerësimeve, nën supozim se nuk do të kemi një shpërthim të serishëm pas qershorit, GDP do të pësojë një tkurrje 5% në krahasim me një vit më parë, dhe një normalizim do të mund te pritej vetëm në kuartalin e dytë të vitit 2021”, ka thënë Mustafa.

Diaspora – “Infuzioni” 400 milionësh i Kosovës

Një rol të rëndësishëm në rimëkëmbjen e bizneseve në Kosovë e luajnë mërgimtarët. Mustafa ka thënë se në rast të mungesës së tyre në muajt e verës, buxheti i Kosovës do të dëmtohet me rreth 400 milionë euro.

“Ka një rol të rëndësishëm. Efekti i të ashtuquajturit “turizmi i diasporës” që vlerësohet rreth 400 milionë euro është një infuzion i rëndësishëm për shumë sektorë ekonomie gjatë muajve të verës në Kosovë e sidomos në sektorin e gastronomisë. Të shpresojmë se nuk do të mungojë tërësisht, pasi që kjo do ta përkeqësonte ndjeshëm situatën”, ka thënë Mustafa.

Ndërsa, Valdrin Krasniqi, gazetar në Kosovë, mundësinë e mosardhjes së mërgimtarëve në vendlindje, e quan “goditje të dytë” për Kosovën.

“Mosardhja e mërgimtarëve këtë vit në Kosovë mund ta dëmtojë jashtëzakonisht shumë ekonominë e vendit. Bizneset kanë pësuar goditje të madhe nga virusi korona dhe në rast se mërgimtarët nuk do të vijnë këtë verë në vendlindje, atëherë do ta marrin goditjen e dytë dhe rreziku është shumë i madh që disa prej bizneseve ndoshta edhe të falimentojnë”, ka thënë ai.

Edhe sipas Krasniqit, mërgimtarët janë “infuzioni” i ekonomisë kosovare.

“Të gjithë e dimë se ardhja e mërgimtarëve rrit konsumin në Kosovë. Ata i japin një infuzion ekonomisë së vendit pasi që të gjitha kursimet e vitit i derdhin në vendlindje. Ne po shpresojmë që situata epidemiologjike do të përmirësohet dhe shtetet do të përgatisin plane urgjente për rimëkëmbjen ekonomike, e cila ka prekur gjithë botën”, është shprehur ai.

Bizneset rrezikojnë mbylljen, shpresojnë ardhjen e mërgimtarëve

Salloni i bukurisë “Endivito” në Prishtinë, nuk ka funksionuar për tre muaj. Trodarta Gjinovci thotë se mbyllja tre mujore e ka dëmtuar shumë mbarëvajtjen e biznesit.

“Pandemia në biznesin tonë ka ndikuar keq në të gjitha aspektet. Është sikur t`ia fillosh një biznesi nga fillimi, e jo sikur që jemi biznes i hapur qe 12 vite. Për tre muaj nuk kemi funksionuar. Për ne, ardhja e mërgimtarëve luan një rol të madh, meqë është plus i madh për ne. Nëse do të ketë një përsëritje të pandemisë, atëherë do të mendojmë që edhe ta mbyllim biznesin”, ka thënë Gjinovci.

Ndërsa, për Bujar Tërstenën, pronar i diskontit të pijeve “A&B” në Ferizaj, ardhja e Diasporës luan padyshim rol në rimëkëmbjen ekonomike të bizneseve në Kosovë. “Mendoj se çdo biznes i ka pasur vështirësitë e veta, ashtu ka qenë edhe për mua. Si diskont i pijeve, gjatë muajve të verës kam shumë punë për furnizimin e lokaleve dhe restoranteve. Ndërsa, mbyllja e këtyre sektorëve ka ndikuar direkt në mos-funksionimin e biznesit tim. Por, shpresoj që të gjithë të kemi fillimisht shëndetin dhe edhe mërgimtarët të kenë mundësinë të vijnë e t`i vizitojnë familjarët e tyre. Pastaj, sigurisht që kjo do të ndikojë drejtpërdrejtë në ngritjen ekonomike të bizneseve”, ka thënë Tërstena.

Dr. Mustafa: “Pasojat nga rënia e aktiviteteve do të shfaqen edhe tek çrregullimi i zinxhirëve të furnizimit dhe shitjes brenda dhe jashtë vendit, vështirësinë për përballimin e pagesave ndaj kreditorëve dhe borxheve ndaj bankave, partnerëve dhe taksave, tatimeve, ndërprerjen e aktivitetit investues në projekte të caktuara, rënien e investimeve të jashtme, zvogëlim të ardhurave nga remitancat”.

Ja sa është dëmtuar ekonomia kosovare

Sipas hulumtimeve tona, në shumë degë ekonomike pati një rënie të prodhimit dhe shitjeve në tre muajt e kaluar për 40-80%, të ardhurat në buxhet u zvogëluan për rreth 200 milionë Euro, ndërsa numri i të papunëve të regjistruar u rrit për 30.000 vetëm muajin e fundit e për rreth 60,000 nga fillimi i vitit”, ka thënë Mustafa.

Aktuale

Asociacioni i Arkitektëve të Kosovës organizon kuvendin zgjedhor

Published

44 mins ago

May 15, 2024

Ndertimi Media

Të nderuar anëtarë të Asociacionit të Arkitektëve të Kosovës, duke u bazuar në Ligjin Nr. 06/L-043, për Lirinë e Asocimit ne Organizata Joqeveritare dhe Nenit 26, të Statutit të Asociacionit të Arkitektëve të Kosovës, të vitit 2022, shpallë Zgjedhjet e rregullta për Kryetarin e a-a-k.

KUVENDI ZGJEDHOR i a-a-k, do të mbahet:

Datë: 23.05.2024 (E Enjte)

Ora: 17:00 h

Vendi: MODELARIUMI në Fakultetin e Arkitekturës në UP-ë.

Ftohen, të gjithë anëtarët e Asociacionit të Arkitëktëve të Kosovës që të marrin pjesë në kuvendin zgjedhor, dhe në frymën e konkurencës së lirë dhe kandidimit, të shprehin vullnetin e tyre për tu kandiduar për pozitën e kryetarit të a-a-k, duke u mbështetur në nenin 32, të Statutit./Media Ndërtimi

Aktuale

“Reagim ndaj shkrimeve të pasakta dhe tendecioze rreth nënshkrimit të kontratës me Arkitektin e Qytetit”

Published

21 hours ago

May 14, 2024

Ndertimi Media

Komuna e Prishtinës ka reaguar ndaj shkrimeve rreth nënshkrimit të kontratës me Arkitektin e Qytetit”

Me datën 13 maj 2024 është publikuar një shkrim me titull “Tre muaj para se të regjistrohej në ARBK, kompania Shërbimi i Arkitektit të Kryeqytetit nënshkroi kontratën me Komunën e Prishtinës” nga një prej portaleve lokale, dhe po të njëjtat informata të pasakta e tendencioze janë shpërnda nga eksponentë politik të caktuar.

Kryeqyteti informon qytetarët se ky artikull dhe shkrimet pasuese janë të pasakta dhe se:

Konsorciumi i kompanive fituese kanë qenë të regjistruara pranë ARBK shumë kohë më parë
Procesi i tenderimit të Shërbimit të Arkitektit të Kryeqytetit është vlerësuar tri (3) herë nga OSHP, si proces i rregullt dhe në përputhje me ligjin.
Procesi i tenderimit është zhvillu përmes sistemit elektronik “EPROKURIMI” dhe të gjitha të dhënat digjitale janë në dispozicion për të vërtetuar rregullsinë e procesit

Më poshtë është shpjeguar në hollësi procesi.

Aktiviteti i prokurimit me titull “Konsulencë për themelimin e Shërbimit të Arkitektit të Kryeqytetit për nevojat e Komunës së Prishtinës” me nr. të prokurimit 616-22-7431-3-1-2, është publikuar me datën 21.07.2022. Pra aktiviteti ka filluar në korrik të vitit 2022 dhe ka përfunduar rreth 1 vit më pas apo më 27.06.2023 kur është nënshkruar kontrata, ndërsa kontrata e nënshkruar si e tillë përmes kësaj procedure aktualisht është në zbatim e sipër. Procedura si e tillë është zhvilluar në dy faza, ku kanë marrë pjesë gjithsej 6 tenderues (operatorë ekonomik ose grupe të operatorëve ekonomik). Gjatë aktivitetit të prokurimit janë shtjerrë të gjitha procedurat sipas mjeteve juridike në dispozicion. Mbi të gjitha kjo lëndë është trajtuar tri (3) herë nga OSHP dhe nënshkrimi i kontratës është manifestuar vetëm pas rikonfirmimit përmes vendimit të tretë të Panelit Shqyrtues në OSHP.

Sa i përket pretendimit se është nënshkruar kontratë me një operator ekonomik që nuk ka qenë i regjistruar në ARBK, duhet theksuar faktin që kontrata është nënshkruar me datë 27.06.2023 nga të dy palët kontraktuese dhe jo me datë 27.03.2023 sikurse është pretenduar. Kontrata është nënshkruar në tri kopje origjinale, por në njërën kopje të kontratës me rastin e nënshkrimit të kontratës, operatori ekonomik ka bërë gabim teknik ku në vend të numrit 6 ka shënuar numrin 3. Megjithatë ky gabim menjëherë është reviduar ndërsa data e nënshkrimit është evidentuar saktë (27.06.2023). Pra data e nënshkrimit të kontratës është 27.06.2023 dhe ky fakt është i pakontestueshëm për cilëndo palës me interes juridik. Data e nënshkrimit 27.06.2023 mund të konfirmohet edhe nga sistemi elektronik EPROKURIMI. Vlen të shtohet po ashtu se njoftimi për dhënie të kontratës është publikuar me datë 27.06.2023 ndërsa njoftimi për nënshkrim të kontratës është publikuar me datë 29.06.2023. Pra thjesht ka qenë e pamundur që të nënshkruhet kontrata në muajin mars 2023 sikurse pretendohet. Me këtë rast duhet kuptuar faktin që procedura e prokurimit zhvillohet hap pas hapi në përputhje me dispozitat ligjore në fuqi. Pra nuk mund të kalohet në hapin e radhës pa përmbushur me sukeses hapi paraprak. Gjithashtu, siç u tha më sipër, ky aktivitet është trajtuar tri (3) herë nga OSHP ku vendimi i parë nga OSHP është marrë me datë 02.02.2023, vendimi i dytë me datë 22.05.2023 ndërsa vendimi i tretë dhe i fundit me datë 26.06.2023 me ç’rast është mundësuar edhe nënshkrimi i kontratës me datë 27.06.2023.

Më tutje, grupi i operatorëve ekonomik të kontraktuar “Anarch Sh.P.K. & Ardi CC L.L.C.” kanë qenë të regjistruar kohë më parë. “Anarch” Sh.P.K. si anëtar i konsorciumit ekonomik është themeluar 17.10.2018 ndërsa anëtari tjetër i konsorciumit “Ardi CC” Sh.P.K. është themeluar me datë 29.04.2008. Pra, që të dy kompanitë kanë vite përvojë pune dhe nuk janë regjistruar tre muaj para nënshkrimit të kontratës siç pretendohet në shkrimet tendencioze. Pas shpalljes fitues në procesin e tenderimit, dy kompanitë kanë krijuar shoqërinë me përgjegjësi të kufizuar “Shërbimi i Arkitektit të Kryeqytetit” për zbatim të kontratës dhe këtë e kanë regjistruar në ARBK me 27.06.2023, si një subjekt i përbashkët për qëllime të zbatimit të kësaj kontrate. Edhe nga të dhënat publike të ARBK mund të konfirmohet se shoqëria e konsorciumit “Shërbimi i Arkitektit të Kryeqytetit” përbëhet nga dy operatorët ekonomik tenderues që janë “Anarch” Sh.P.K. dhe “Ardi CC” L.L.C.

Pra nuk qëndrojnë aspak pretendime sipas të cilave kinse është nënshkruar kontratë me një operator të paregjistruar në ARBK.

Bashkëngjitur do të gjeni disa kopje të dokumenteve që i faktojnë të dhënat e mësipërme, të cilat edhe janë në dispozicion publik në EPROKURIMI dhe në ARBK./Media Ndërtimi

Aktuale

Inxhinierët në Shqipëri i kthehen protestave kundër krijimit të urdhrave profesional

Published

21 hours ago

May 14, 2024

Ndertimi Media

Një grup profesionistësh protestuan sot paradite para Kuvendit, kundër projektligjit për krijimit e urdhrave profesional të inxhinierit dhe të inxhinierit hidroteknik.

Ata përsëritën arsyet pse këta urdhra nuk i shërbejnë profesionit, madje synojnë të marrin atribute të cilat aktualisht janë të rregulluara me ligj.

“Ne tashmë operojmë nëpërmjet licencimit që marrim nga Ministria e Infrastrukturës dhe Energjisë ndërkohë që një grup njerëzish pretendojnë të marrin në dorë licencimin e inxhinierëve dhe ta kalojnë nga Ministria e Infrastrukturës dhe Energjisë në duart e një grupi individësh”,-shprehet Dëshira Mena, drejtuese e Unionit të Inxhinierëve Shqiptarë.

Ajo ngre pikëpyetje edhe për procesin e financimit.

“Ata kërkojnë që vitin e parë të punës të marrin 1.2 milionë euro nga buxheti i shtetit. Po vitet e tjera, si do të vazhdojë kjo histori?”

Sipas tyre, procesi i konsultimit me grupet e interesit nuk funksionoi siç duhet.

“Të gjitha shoqatat janë shoqata që të paktën grupi maksimal i tyre mund të arrijë në 30-40 individë. Ndërkohë që nuk kanë informuar asnjë nga grupi i interesit që të paktën nga një llogari që ne kemi bërë janë diku te 14 mijë deri në 15 mijë inxhinierë të të gjitha fushave. Të paktën rreth 4 mijë janë të licencuar, por asnjë nga këta nuk është informuar nga ata që duhet të informojnë, nga ata që duan të bëjnë një ligj të cilët duan të fusin duart si në profesion ashtu edhe në buxhet të shtetit’,-shprehet Gjergji Caca.

Sipas inxhinierëve, kjo fushë menaxhon 70% të ekonomisë, ndaj menaxhimi nga një ent i posaçëm do të sillte situatë shkatërruese.

“Të krijosh një ent dhe të gjithë strukturën e menaxhimit të 70% të ekonomisë së vendit t’ja lësh në dorë një enti që është një institucion pa emër. Është katastrofë dhe do të çonte në shkatërrimin total të vendit”,-argumenton Dëshira Mena.

Një prej inxhinierëve të pranishëm në protestë u shpreh se vetë dokumenti i projektligjeve është i shkruar keq./Media Ndërtimi