Me vetëm tre fjalë e përshkruan situatën avokati i sektorit të ndërtimit Steve Lesser, kur e mendon se cila do të ishte mënyra e duhur që kontraktorët e Sh.B.A duhet të reagojnë ndaj efekteve negative të pandemisë globale të koronavirusit: Prisni dhe shihni.

Lesser, kryetari i praktikës së ligjit për ndërtimin e Becker, tha se ai mendon se gjëja më e mirë për të bërë kontraktuesit është që të mos bëjnë asgjë, pasi nga efektet e COVID-19 në SH.B.A duhen kohë për të përfunduar misionin e tyre dhe askush nuk mund të parashikojë ndikimin e plotë të virusit.

“Paratë e mençura mbështeten në parimin që shpejtësia e plotë përpara me një projekt të planifikuar ndërtimi nuk e ka kuptimin e biznesit,” tha ai, derisa shtoi “merrni frymë, merreni me qetësi dhe ta keni parasyshë që çdo ditë që kalon do na jep informata nga më të ndryshmet, dhe sa më shumë që kemi informata aq më mirë mund t’i bëjmë parashikimet”.

Një ndjenjë e panikut në zonat e prekura është pothuajse po aq e dobët sa vetë efektet shëndetësore, tha Lesser, ish kryetar i Forumit Ligjor të Ndërtimit në Shoqatën e Avokatëve Amerikanë.

“Derisa njerëzit të ndjehen më të sigurt  ky efekt do të transportohet në formën roller coaster,” tha ai.

Kontraktorët, natyrisht, janë mësuar të rrezikojnë. Nga mungesa e punës dhe tarifat e përshkallëzimit deri në zgjedhjet e ardhshme presidenciale, industria hyri në vitin 2020 duke u përballur me shumë të panjohura dhe ekspertët thonë se pasojat nga virusi COVID-19 janë një faktor më shumë i prirur për të prekur kompanitë e ndërtimit. Përkundër pasigurisë, ekspertët parashikojnë se pandemia do të ketë pasoja në disa aspekte të ndërtimit në Sh.B.A. Kjo perfshinë:

1. Shëndeti dhe siguria e punonjësve

Së pari dhe më e rëndësishmja, kompanitë në rajonet e prekura thonë se janë të brengosur për mirëqenien e punonjësve. Lajmi i mirë është se rreziku i transmetimit për ata të punësuar jashtë sektorit të kujdesit shëndetësor është i ulët, sipas OSHA.

Drejtori i sigurisë në Washingtonit, Mandi Kime tha se në Seattle,  një nga zonat më të goditura në vend, ekziston një shqetësim i madh për shkak të vdekjeve të fundit dhe mbylljes së shumë shkollave dhe objekteve të tjera.

Organizata ka zhvilluar një Talkbox për anëtarët e saj që do t’a përdorin për të diskutuar rreth punës me ekipet e tyre. Këshilla kryesore e kapitullit për kontraktorët është t’ua kujtojnë ekipeve që të kujdesen për një higjienën sa më shumë, duke përfshirë larjen e shpeshtë të duarve, mbulimin e kollës dhe shmangien e prekjes së fytyrës.

“Parimet themelore të shmangies që kemi përdorur në kohën kur shpërtheu gripi H1N1 mbi 10 vjet më parë vlejnë për këtë situatë. Qëllimi im është të zvogëloj histerinë dhe të ndaj faktet”, tha ajo.

Përveç shëndetit fizik, kontraktorët po i kushtojnë rëndësi të veçantë shëndetin mendor, sepse punëdhënësit raportojnë ankthin midis punëtorëve si një nga pasojat kryesore të sjella nga koronavirusi. Në një studim joformal në sektorin e ndërtimt, 70% e të anketuarve theksuan  “ankthin e punonjësve” si shqetësimin kryesor të tyre, mbi mungesat materiale dhe perspektivën e mbylljeve të qeverisë.

Ndërsa ka pasur vetëm disa raporte për virusin që ndikojnë drejtpërdrejt në forcën punëtore të ndërtimit në Sh.B.A., Lesser tha se mund të jetë çështje kohe përpara se të bëhet një problem më i madh. Protokollet e urgjencës brenda komuniteteve të prekura, të tilla si një zonë me mandat shtetëror në Neë Rochelle, New York, mund të shkaktojnë një sërë sfidash. Nëse transporti publik ose shkollat mbyllen shumë punonjës mund ta kenë të vështirë ose të pamundur të paraqiten për punë.

“Punëtorët e fabrikave, punëtorët e ndërtimit, mbikëqyrësit dhe menaxherët të gjithë mund të përfundojnë në karantinë në një qytet si Seattle dhe të mos jenë të disponueshëm për të punuar,” tha Lesser. “Mungon një forcë e besueshme pune, projektet ngecen“.

Mungesa e kontraktuesve specialist, si punëtorët mekanikë dhe elektrikë, shtoi ai, mund të shkaktojë ndërprerje shtesë sepse ato nuk janë aq lehtësisht të zëvendësueshme dhe shumë shtete kanë ligje strikte të licencimit.

2. Vonesat e materialit

Përpjekjet e kontrollit të qeverisë kineze dhe karantinat kanë ngadalësuar ose mbyllur fabrikat në dhjetëra qytete dhe provinca të vendit, duke çuar në parashikime të një rënie të mprehtë të prodhimit të gjithçkaje nga makinat e thjeshta deri te smartphone, sipas New York Times.

Për ndërtuesit tregtarë që mbështeten në mallra ose materiale të prodhuara nga Kina, kjo mund të nënkuptojë kosto më të lartë të materialit dhe përfundime potencialisht më të ngadalta të projektit, tha Richard Branch kryeekonomist.

Sipas Joe Natarelli ndërtuesit në SHBA në secilën fushë përdorin lëndët e para të importuara nga Kina.

Natarelli tha se sipas vlerësimeve konservatore, gati 30% e të gjithë importeve të produkteve të ndërtimit amerikanë vijnë nga Kina, por disa firma amerikane të ndërtimit mbështeten në Kinë deri në 80% të materialeve të tyre, sepse ato janë më pak të kushtueshme.

Huadhënësit gjithashtu janë të shqetësuar për vonesat e materialeve që mund të ngadalësojnë projektet ekzistuese. Këtë e bëri të ditur bashkë-themeluesi i Avana Capital Sanat Patel, firma e të cilit ka siguruar fonde ndërtimi për Hotel AC të Marriott International në Manhattan si dhe projekte në Kaliforni dhe Xhorxhia.

Sigurisht, politikat e sigurimeve mund të ndihmojnë në zbutjen e efekteve të mbylljeve dhe vonesave dhe mirat e ndërtimit në të gjithë vendin duhet të kontrollojnë politikat e tyre për të parë se cilat lloje të situatave janë të mbuluara, sipas avokatit Diana Parks, partner në firmën e ligjit ndërkombëtar Dorsey & Whitney.

Parks tha se mbulimi i ndërprerjes së biznesit, një miratim i zakonshëm i një politike pronë tregtare, mund ose nuk mund të ofrojë ndihmë, në varësi të kushteve të politikës dhe nëse ndikimi i virusit përbën një “dukuri”.

3. Karantinat dhe ndalimet e udhëtimit

Për të ndihmuar në parandalimin e përhapjes së virusit, shumë shkolla, kolegje dhe biznese janë mbyllur. Kompanitë e ndërtimit në të gjithë botën po mendojnë se si do të reagojnë ndaj një shpërthimi pranë një prej vendeve të punës ose zyrave të tyre.

Drejtori i Përgjithshëm i Balfour Beatty, Leo Quinn tha që kompania është e gatshme të mbyllë faqet dhe po shqyrton kushtet kontraktuale nëse duhet. Quinn tha për median amerikane Construction se ndërsa asnjë projekt nuk është ndalur ende, kompania do t’a konsideronte atë kur të jetë e nevojshme.

Kompanitë e tjera të ndërtimit kanë krijuar udhëzime rigoroze të udhëtimit për punonjësit.

Këto mbyllje dhe ndalime do të thotë që kompanitë do të duhet të drejtohen drejt teknologjive të tjera për të mbajtur biznesin pa probleme ndërsa punonjësit janë në shtëpi.

Në Crystal Soda Blast, Cordes tha se stafi do të marrë pjesë në një shëtitje të ofertave të ardhshme në zonën e Seattle përmes Skype.

4. Çështjet juridike

Derisa pandemia e koronavirusit ishte e paparashikueshme, kontraktorët mund të jenë akoma përgjegjës kontraktualë për vonesat ose tejkalimet e kostove në projektet aktuale, thonë ekspertët. Avokati Michael Keester i tha Construction Dive se ai pret që kontraktorët dhe pronarët do të rishikojnë kontratat për të parë se cilat të drejta dhe detyra kontraktuale ekzistojnë në dritën e kushteve të shkaktuara nga përhapja e virusit.

Juristët rekomandojnë të dinë saktësisht se çfarë ka në secilën kontratë dhe të marrin vëmendje të veçantë për çdo dispozitë të forcave madhore që lejojnë që puna të pezullohet ose të përfundojë kur lindin rrethana të caktuara shuarëse.

5. Pasiguria globale

Nivelet e fundit historike të paqëndrueshmërisë në tregun e aksioneve dhe mosmarrëveshjet e naftës në Lindjen e Mesme kanë forcuar nivelin e ankthit në mesin e amerikanëve, të cilët shohin se pensionet e tyre dhe pensionet e tyre po zvogëlohen gjatë ditës. “Ka një histori histerie atje,” tha Natarelli.

Në fakt, virusi dhe ndikimi i tij kanë trembur tregjet aq shumë dhe disa analistë besojnë se ata tani nuk mund të bëjnë një parashikim për pjesën e mbetur të vitit 2020.

Anirban Basu tha se pritjet janë që ekonomia e Sh.B.A së shpejti do të hyjë në recesion, ndërtimet jo-rezidenciale zakonisht vonojnë ekonominë e përgjithshme nga 12 deri në 18 muaj. Kjo do të thotë që shumë kontraktues mund të presin “rrethana shumë më të vështira” vitin e ardhshëm.

Natarelli gjithashtu përpiqet të qëndrojë pozitiv, duke u thënë klientëve të tij se tregu i aksioneve do të kthehet në rrjedhën e zakonshme përsëri. “Nuk është aq keq sa mendojnë shumë njerëz,” tha ai.

Sidoqoftë, tani është koha që industria e ndërtimit komercial të përgatitet për efektet e virusit, ngase ka mbetur akoma shumë për t’u parë, tha Smaller. Ai rekomandon vigjilencë të vazhdueshme.

“Në ndërtim, gjithçka matet me kohë dhe para. Nëse e vlerësoni në atë mënyrë ju e shihni se sa  i paparashikueshëm është ky virus në industri. Ne nuk e dimë se sa i madh do të jetë, sa kohë do të zgjasë dhe cili do të jetë impakti i tij i plotë “, tha Lesser.