Çështja e ndërtimeve në Brezovicë  ma në fund u aktualizua pas prokurori e shtetit u aktivizua.

Lidhur me ndërtimet me lejet abuzive dhe ato pa leje kam dhanë shumë sugjerime konstruktive në nivelin ministror (MMPH),në nivelin e dëgjimit publik në komisionin parlamentar të Kuvendit të Kosovës si dhe me shkrime publike në shtypin e shkruar kosovar. Për fat të keq e të gjithë neve vërejtjet, sugjerimet e mija nuk janë përfillur.

Shkaktari kryesor i ndërtimeve pa leje në parqet nacionale të ’’Sharit’’ dhe ‘’Bjeshkëve të Nemura’’ gjegjësisht në  zonat turistike nuk janë kushtet e vështira të jetë për të siguruar “kulmin mbi kokë” por paraqitja e një kategorie njerëzish të ashtuquajtur “përfitues ndërtimi” të cilët për interes të tyre material, janë duke vepruar haptas, pasi askush nuk i pengon. Edhe ndërtimet me leje në zonat turistike janë një problem serioz me të cilin duhet me u ballafaquar kjo shoqëri. Kemi raste kur organet përgjegjëse kanë dhënë leje ndërtimi edhe duke abuzuar me hapësirat publike si janë rastet në Brezovicë të Kosovës Kualiteti i zgjidhjeve urbanistike në këto raste duhet rishikuar pasi ato ndërtime me leje të ndërtuara pa kontroll shtetëror kanë shkatërruar mjedisin tonë dhe si të tilla duhet korrigjuar. Në Kosovë janë të freskëta rastet e ndërtimeve me leje duke i lejuar ata që kishin marrë leje ndërtimi të mos respektojnë kriteret specifike të ndërtimit në fshatin turistik të Sharit në Prevallë-Prizren dhe ai i “Qendra për punë protokollare dhe administrative” në Gërmi të Prishtinës.

A do të ndryshon tani diçka pozitivisht kur tani janë ndërrua pushtetet vetëm koha do të t

Se si kemi vepruar në ndërtimin e  “FSHATIT TURISTIK” të Prevallës ku kishte dyshime se ishte  involvuar kreu ma i lartë Komunal,Qeveritar dhe Shtetëror  porse u hesht me pasoja të mëdha.

Prevalla e vërteta e heshtur

Shkas për të shkruar një vështrim të tillë janë informatat që qarkullojnë në opinion dhe media  për REVIDIMIN apo ANULIMIN e një leje ndërtimi për 2“FSHATIN TURISTIK” të Prevallës sipas të komunitetit lokal i cili është anashkaluar gjatë tërë procesit të vendosjes,për atë kanë reaguar shumë përfaqësues lokal dhe ndërkombëtar.

Me kërkesën e Kuvendit Komunal të Prizrenit, MMPH në mënyrë solemne

“I dorëzoi kryetarit të komunës së Prizrenit, udhëzuesin për kushtet e përkohshme të rregullimit të zonës së Prevallës në Parkun Nacional në malet e Sharrit” nga ana e ministrit Ardian Gjini në prill 2006. Atë ditë në mënyrë triumfale deklarohet se “dobitë nga Prevalla do të jenë të shumta jo vetëm për komunën e Prizrenit, por edhe për tërë Kosovën. Mendojmë që të investojmë në këtë zonë, nuk kemi ndonjë projekt konkret, por fillimisht do të insistojmë që të ndërtojmë një fshat turistik,” ishin fjalët e Eqrem Kryeziut atëherë.

Duhet theksuar se kjo zonë i takon Parkut Nacional të maleve të Sharrit i cili është shpallur që në vitin 1986,e për të cilin ekziston një ligji i cili ende nuk është ndryshuar pasi nuk ka pasur “interes” nga ana e ish strukturave udhëheqëse në Ministrin e Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor (MMPH).

Komuna e Prizrenit kishte përpiluar dokumentacionin teknik me pretendime sipas LPH dhe ligjeve të tjera që i përkasin kësaj fushe, akteve nënligjore aktuale si dhe sipas udhëzuesit të marr nga ana e MMPH. Koha (qershor 2006) për të përgatitur këtë dokumentacion ishte tmerrësisht e shkurtë vetëm për anën teknike duke mos marr parasysh të gjitha fazat që kërkon përpilimi i këtyre dokumenteve e posaçërisht pjesëmarrjen dhe shpronësimin (eksproprijimin) e tokës.

Komuniteti i Luginës së Zhupës si dhe të gjithë pjesëmarrësit tjerë është dashur të marrin pjesë në procesin e përgatitjes së këtij dokumenti hapësinor në përputhje me legjislacionin aktual në fuqi. Ndoshta janë “trimëruar” nga eksperienca e mëparshme kur Asambleja Komunale e Prizrenit në mënyrë të kundërligjore ka aprovuar dokumente të Planifikimit Hapësinor të nivelit komunal (përkujtoni PRRU).

Asambleja Komunale e Prizrenit pas shqyrtimit të propozimit të grupit të ekspertëve ka marrë vendimin mbi miratimin e planit të përkohshëm rregullues urban? të Zonës së Prevallës në Parkun nacional “Malet e Sharrit” me nr 01/011-35 të dt 22.06.2006. Si mundet komuna me marr vendim, kur ministria (MMPH) është përgjigjes për atë territor e për atë i ka edhe organet ekzekutive të parkut nacional,drejtorin e parkut me ekspert të cilët paguhen nga buxheti i Kosovës.

MMPH,gjegjësisht përfaqësuesit e sajë kanë qenë të obliguar të respektojnë këto ligje si dhe “Udhëzuesin për kushtet e përkohshme të rregullimit të zonës së Prevallës në Parkun Nacional në malet e Sharrit” të cilin e ka përpiluar vetë   i ministrisë,ashtu nuk është vepruar si duket për disa interesa të çuditshme e duke i shkaktuar dëme të pa riparueshme asaj zone si dhe tërë shoqërisë Kosovare .

Vetëm kërkesa legjitime për të bërë raportin e Vlerësimit të Ndikimit në Mjedis (VNM) do të ishte aduti kryesor për plotësimin e dokumentacionit për atë projekt shumë të rëndësishëm.

Për këtë zyrtarët e MMPH gjatë procedurës se  dhënies së “Autorizimit për këtë projekt Urbanistik” kanë pasur kohë të mjaftueshme nga qershori 2006 por nuk kanë vepruar,me siguri nga mosdija. Atëherë kur është dashur në shtator 2006,Sekretari permanent Muhamed Aliu, si përgjegjësi kryesor nga Ministria e Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor MMPH).  pas shqyrtimit të kërkesës të KK Prizren ka marrë vendim duke e aprovuar kërkesën e KK Prizrenit me nr 06/2446/1 të dt 04.09.2006. Njeriu i cili është i obliguar të respekton dhe zbaton ligjin është shkelësi kryesor i tij (sekretari permanent i MMPH) me vendime të pa përgjegjshme. Këso lëshimesh janë të shumta nga ana e tij si janë rastet e shumta të VNM e ato më eklatante janë ai i “Gërmisë – Qendra protokollare” ndërtimi i paraparë i Termocentralit “Kosova C”,pëlqimet për antenat e ndryshme të telefonisë që e kanë kapluar Kosovën etj. Si duket ka vepruar edhe sipas “urdhrave” të grupeve të ndryshme të interesit.

Për të gjitha këto parregullsi kanë reaguar faktorët vendore dhe ndërkombëtare por asgjë nuk ka ndalur ata të cilët kishin qëllim vetëm përfitimet e mjera materiale në degradimin total të asaj zone shumë të rëndësishme e cila është e mbrojtur me ligje.

Absurdi ma i madh ishte kur zyrtarët ma të lartë shtetëror të Kosovës në  prill 2007 solemnisht vunë gur-themelin e fshatit turistik në Prevallë të Prizrenit, pjesë që i përket  Parkut Nacional të maleve të Sharrit. Gurin themeltar të këtij fshati, të parit fshat malor në Kosovë, u vunë,por dilemat mbetën. Kryetari i Kosovës,me këtë rast tha se kjo iniciativë e marrë nga komuna e Prizrenit dhe MMPH-ja është për tu përshëndetur,si duket i mungonin informatat e duhura nga varësit e tij.

Kishte vërejtje serioze me shkrim,para solemnitetit, fillim i muajit prill,nga ana e ndërkombëtarëve (OSCE-shkresa dhe aneksi i sajë) në adresë të ministrit Ardian Gjini dhe MMPH-së për këtë projekt i cili nuk kishte respektuar procedurat ligjore. Vërejtjet konsistonin në:

• Iniciativa ilegale e projektit?
• Pjesëmarrja dhe shqyrtimi publik i banorëve të Prevallës neni 19 LPH
• “Frikësimi i komuniteti lokal” nga kush?
• Si janë bërë procedurat e shpronësimi (eksproprijimit)?
• A ka transaksione të dyshimta,
• A janë regjistruar ndryshimet e pronësisë në kadastër?.
• A është respektuar pronësia individuale-private
• Sa ditë ka qenë prezantimi i dokumentit në Prizren me 08. 06.2006
• Si është vepruar me lirimin nga komunalit (taksat),mospagesa e tyre sipas cilit ligj apo kriter.

Ato nuk u përfillën nga ministria (MMPH),ndërtimet  private vazhduan e sot e kemi situatën e tillë ku kërkohet ndryshimi i gjendjes së krijuar në teren Nëse do të ishte vepruar sipas rregullave ekzistuese nga ana e zyrtarëve të lart të MMPH atëherë nuk do të kishim këtë situatë me këto kërkesa ,nga ana e komunitetit.

Jetojmë në shekullin 21,metodat e vjetra të planifikimit konvencional me ndalesa janë të tejkaluara, sot bota preferon planifikimin hapësinor strategjik me respektimin e ligjeve në fuqi. Por gjatë përpilimit të dokumentacionit si dhe procedurave tjera në rastin konkret nuk janë përfillur ligjet dhe standardet vendore dhe ndërkombëtare në fushën e planifikimit hapësinor dhe urban,kjo ka qenë e domosdoshme por nuk është vepruar.

Situatë e ngjashme ishte edhe ajo me qendrën rekreative-sportive në Zapluzhë K.K.Dragash. Pasi ata kishin bërë kërkesën për VNM në gusht 2006,ekzistonte nga ana e ministrisë arsyeja-dëshira të lejohej një kompleks i tillë pasi ekzistojnë kushtet natyrore,natyrisht pas plotësimit të kushteve minimale paraprake të cilat iu janë treguar me shkrim përfaqësuesve të komunës. Sa kamë unë dijeni ende nuk është ndërmarr diçka konkrete në këtë lokacion shumë atraktiv për tërë Kosovën.

Qëllimi  ishte krijimi i qendrave rekreative-sportive duke respektuar të gjitha rregullat dhe standardet vendore dhe ndërkombëtare  e jo vetëm shpërndarja dhe tregtimi i tokës “të shpallur ndërtimore” duke respektuar vetëm interesat individuale e duke anashkaluar interesin e përgjithshëm shoqëror si është vepruar në rastin e Prevallës pa dhanë askush përgjegjësi ndoshta morale nëse e kanë atë. Për fat të keq veprimet e tilla janë prezentë dhe shihen qartë nga reaksionet e banorëve të zonës me ndërtimet të cilat si duket nuk janë përcjell dhe monitorua nga ata që e kanë obligim ligjor.

Në kushtet e ekonomisë së mirëfilltë të tregut këto qëllime do të ishin të arritshme e jo me atë çka është duke ngjarë në Kosovë ku dominon një anarki totale në të gjitha fushat e jetës e fajtor për këtë jemi vetë ne. Vetëm puna e përkushtuar profesionale dhe menaxhimi adekuat i pavarur nga politika,e i pasuruar me dituri të reja do ta shpie këtë shoqëri përpara.

Prishtinë                                                            arch. Ylber Vokshi-Ylli

01.04.2008                                                               arkitekt i pavarur

Ish zyrtar i lartë në  MMPH në Departamentin e Planifikimit Hapësinor.