Connect with us

Aktuale

Vjedhja në asfalt la mbrapa kaosin energjetik

Published

on

Kur më 6 qershor të vitit 2014 kishte ndodhur shpërthimi në elektrolizerin e Termocentralit “Kosova A” gjithë sytë ishin kthyer kah sektori i energjisë.

Në ditët e para pas kësaj fatkeqësie, që kishte ndodhur vetëm dy ditë para zgjedhjeve, u fol për shkaktarët e shpërthimit dhe për viktimat, e më vonë u diskutua edhe për domosdoshmërinë që të ketë investime në termocentralet e stërvjetruara dhe në ndërtimin e kapaciteteve të reja energjetike.

Në tavolinë dolën ide të shumta për ecurinë që duhet ta ketë sektorin e energjisë, por si zakonisht gjithçka u la në harresë disa ditë më pas.

Një muaj pas këtij shpërthimi, Qeveria në detyrë e kishte nënshkruar kontratën në vlerë 600 milionë euro për ndërtimin e Autostradës Prishtinë – Shkup. Kontrata ishte nënshkruar më 1 korrik 2014, e fillimi i punimeve ishte bërë më 8 korrik apo pak kohë pasi ishin paguar faturat e fundit për autostradën Prishtinë-Vermicë.

Gjatë asaj vere, një ambasador i një shteti të fuqishëm, në një nga takimet e organizuara në Prishtinë e kishte pyetur një ministër që si është e mundur që qeveria ka vendosur t’i  shpenzojë edhe 600 milionë euro në asfalt ndërkohë që është evidente që sektori i energjisë është buzë kollapsit.

Kjo ishte autostrada e dytë që po fillonte pas shpalljes së pavarësisë. Vetëm për ndërtim të autostradave, Qeveria e Kosovës kishte investuar më shumë se 1.5 miliard euro duke mos llogaritur paratë që janë investuar në magjistrale e rrugë lokale. Këto investime përveç që ishin të shtrenjta u percollën me mungesë të transparencës dhe me penalti prej 53 milionë euro që i pagoi qeveria e Kosovës në rastin e Autostradës së Shkupit.

Ndërkohë, që po e tregoja këtë vizion të qeverive të Kosovës që niste dhe përfundonte në asfalt, një nga koleget e Maqedonisë së Veriut më ndërhyri.

“Ju të paktën keni autostrada e asfalt, ne i kemi investuar qindra miliona euro në statuja”, tha ai duke iu referuar projektit të shumëpërfolur “Shkupi 2014”.

Aty e pash që ka edhe me keq. Pa dashur ta nenvlerësoj nevojën që kishte investime në ndërtim të rrugëve, duhet thënë se sasia e parave të investuara në asfalt ishte në dispropocion të madh me sektorët e tjerë, siç ishte energjetika apo edhe arsimi e shëndetësia.

Pasojat e kësaj neglizhence ne investime në energji po i shohim tani kur vendi është në krizë, njëjtë sikur jemi duke i parë pasojat e neglizhencës në investime në shëndetësi prej se kemi hyrë në pandemi dhe njëjtë sikur i shohim pasojat në arsim saherë na vijnë rezultatet e testimeve të nxënësve në PISA.

***

Fatkeqësisht, asfalti nuk është sindrom që e ka prekur vetëm Kosovën.

Njëjtë është edhe në Maqedoni të Veriut, Shqipëri e Mal të Zi. Edhe në këto shtete, ndër vite, prioritet i është dhënë asfaltit dhe projekteve të tjera prej të cilave kanë përfituar kompanitë e lidhura me politikën.

Jo rastësisht investimet janë orientuar në asfalt. Jo pse këtyre investime i ka parapri ndonjë studim fizibiliteti, por emëruësi i përbashkët i krejt këtyre është lehtësia për të keqpërdorë paranë publike në tenderët për asfalt.

Kjo më së miri tregohet me cmimet shumë të ndryshme që janë ndërtu rrugët në rajon apo me cilësinë e asfaltit në vendet e rajonit dhe me faktin që bizneset e afërta me politikën kanë përfunduar të jenë nën-kontraktorë të bizneseve të mëdha që kishin nënshkruar kontratat për ndërtim të këtyre autostradave.

Njëjtë sikur në Kosovë, edhe në Maqedoninë e Veriut, Shqipëri dhe vendet tjera të rajonit investimet e mëdha kapitale kanë një të përbashkët: ato më shumë orientohen në sektorët prej të cilëve mund të keqpërdorët më lëhtë, por edhe këto investime realizohet pa e përfshirë qytetarin.

Mungesa e transparencës dhe përfshirjes së qytetarëve para se të jetësohet një projekt ka bërë që shumë prej investimeve kapitale të mos e arrijnë qëllimin për të cilin janë nisur./Media Ndërtimi.

Ky editorial është shkruar në kuadër të projektit “Sfidat rajonale në luftimin e korrupsionit dhe keq-menaxhimit të investimeve publike kapitale” të implementuar nga KDI.

Aktuale

Deodorantë, shishe uji plastike…: Çfarë nuk duhet të lini në vetura në ditët e nxehta?

Published

on

Dielli dhe nxehtësia kanë një efekt shkatërrues në disa gjëra që përdorim dhe nuk është e mençur t’i lëmë në vetura.

Duket e arsyeshme të mbani një shishe me ujë në veturën tuaj gjatë një vale të nxehtë. Megjithatë, bisfenoli A dhe ftalat në plastikë, kimikate që veprojnë si lidhës dhe e bëjnë plastikën fleksibël, po shkaktojnë shqetësim tek ekspertët që studiojnë efektet e tyre në shëndetin e njeriut. Lënia e ujit në shishe plastike në një makinë të nxehtë mund të bëjë që këto substanca të lëshohen në ujë, shkruan The Sunday Times.

Nxehtësia e madhe në vetura mund të dëmtojë bateritë e të gjitha pajisjeve që i përdorin, që nga kompjuteri, celularët… Ka edhe shishe me krem kundër diellit, të cilat nuk duhet t’i lini në diell (një paradoks interesant, apo jo?) sepse në disa raste mund të shpërthejnë. Më pas janë të gjitha spërkatjet, nga deodoranti tek llaku i flokëve. Kur temperatura arrin rreth 48 gradë Celsius, presioni në rezervuar rritet mjaftueshëm për të shkaktuar një shpërthim, thonë ekspertët. Kornizat plastike të syzeve të diellit mund të shtrembërohen dhe zbardhen, dhe lentet mund të shtrembërohen.

Disa ilaçe, si antibiotikët, duhen mbajtur në frigorifer. Ilaçet në përgjithësi nuk e tolerojnë nxehtësinë dhe disa prej tyre do të bëhen të papërdorshme pas ekspozimit ndaj temperaturave jashtëzakonisht të larta. Nëse përdorni injeksione adrenaline, dobia e tyre zhduket në automjetet e nxehta. E cila, natyrisht, është çështje jete ose vdekjeje.

Buzëkuqi do të shkrihet në temperatura të larta.

Është dokumentuar se kanaçet e gazrave mund të shpërthejnë kur ekspozohen ndaj nxehtësisë ekstreme. Edhe lëngu i portokallit mund të shpërthejë nëse lihet në makinë për një kohë të gjatë, dhe kjo do të thotë një brendshme ngjitëse…

Lënia e çakmakut të disponueshëm në makina në ditët e nxehta nuk është një ide e zgjuar. Shpërthimi i tyre mund të shkaktojë dëme të mëdha dhe madje të thyejë xhamin e përparmë./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Themelohet Oda e Minierave të Kosovës

Published

on

Me ceremoni të mërkurën është bërë hapja e Odës së Minierave të Kosovës që u konsiderua një hap tejet i rëndësishëm për zhvillimin ekonomik, raporton Ekonomia Online.

Themeluesi, Mentor Demi, ka thënë se kjo ceremoni është një hap shumë i rëndësishëm në drejtim të zhvillimit të industrisë së minierave në Kosovë.

Alaudin Kodra, anëtar i Bordit në Odën e Minierave të Kosovës, ka thënë se gjeologjia e Kosovës, është e pasur dhe pikërisht kjo ka qenë një nga arsyet e fillimit të tij për punuar në Kosovë.

“Ligji minerar është ligj i mrekullueshëm i cilësisë së lartë për dallim nga. Pjesa perëndimore e Kosovës është një vazhdimësi e gjeologjisë së Shqipërisë. Kosovës i duhen kompani serioze, dua të iu urojë gjithë të mirat të keni suksese”, ka thënë nder tjera Kodra.

Zëvendësministri i Industrisë, Sipërmarrjes dhe Tregtisë, Mentor Arifaj, ka thënë se kontributi i madh për të ardhur deri te hapja e Odës është për tu vlerësuar.

“Do ta luajë një rol ndërmjet një katalizatori i akterëve të shumtë dhe investitorëve potencial qoftë vendor apo ndërkombëtarë. Oda do ta luajë një rol të rëndësishëm në kuptimin e avancimit duke përfshirë njësi të ndryshme në arenën ndërkombëtare në sektorin e minierave”, ka thënë ai.

Nurten Deva, Rektor i Universitetit Isa Boletini, ka thënë se zhvillimi i industrisë minerare ka një rol të rëndësishëm në zhvillimin ekonomik.

“E përgëzojë zotëri Demin për guximin që ka ndërmarrë një hap të tillë për themelimin e një odë nga privatët. Nuk e kanë pas mbështetjen e duhur për të arritur vizionin në planet e tyre strategjike”, ka thënë Deva. Andor Lips, Drejtori jo-ekzekutiv në Western Tethyan Resources, ka thënë se Osat kanë shumë të rëndësishme si një lloj urë lidhëse në mes të investitorëve të huaj dhe institucioneve shtetërore./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Gjykata e Apelit anulon vendimin për ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit në Vjosë

Published

on

Pas 10 vitesh nëpër procese gjyqsore, banorët e Mallakastrës fituan të parën betejë ligjore për çështjet mjedisore në vendin tonë. Gjykata Administrative e Apelit në Tiranë anuloi të mërkurën vendimin për ndërtimin e hidrocentralit Poçem në lumin Vjosa. Gjykata i dha të drejtë banorëve dhe organizatave mjedisore, duke konfirmuar aktvendimin e plotë të shkallës së parë dhe argumentet e tij në mbështetje të pretendimeve të paditësve.

Vendimi shënon fitoren përfundimtare të çështjes së parë mjedisore të trajtuar nga Gjykata në Shqipëri.

Beteja ligjore ka nisur në dhjetor të vitit 2016 nga EcoAlbania, EuroNatur dhe Riverwatch, së bashku me 38 banorë të fshatit Kutë në Mallakastër. Ata kundërshtuan ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit, duke pretenduar se “procedurat e ndjekura për dhënien e kontratës koncensionare si dhe procesi i konsultimeve me publikun, ishin zhvilluar në shkelje të legjislacionit shqiptar dhe të konventave ndërkombëtare”.

Banorët dhe organizatat fituan betejën e parë në maj të 2017, kur Gjykata Administrative e Shkallës së Parë vendosi në favor të tyre.

Palët e paditura janë Ministria e Mjedisit, Agjencia Kombëtare e Mjedisit, Avokati i Shtetit (në emër të Ministrisë së Energjisë) dhe shoqëria koncesionare (Kovlu Energy), të cilat apeluan vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.

Pas 8 vitesh Gjykata e Apelit ka vendosur të rrëzojë padinë e tyre dhe të lërë në fuqi vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.

Ndërkohë që vijonte kjo betje ligjore, banorë dhe organizata mjedisore si EcoAlbania nisën fushatën në mbrojtje të lumit Vjosa “Të shpëtojmë zemrën blu të Evropës”.

Pas një beteje të gjatë, në Mars 2023, lumi Vjosa dhe degët e tij Drino, Bënça, Shushica dhe Kardhiqi, u shpallën Park Kombëtar duke ofruar mbrojtje ligjore edhe nga 45 hidrocentralet e planifikura për t’u ndërtuar në gjithë basenin e Vjosës.

Drejtues i Eco Albania Olsi Nika në një reagim për mediat tha se “edhe pse ky vendim vjen në një tjetër realitet, pas shpalljes së Parkut Kombëtar të Vjosës, ne e konsiderojmë si një arritje për komunitetin, aktivistët dhe avokatët e angazhuar në mbrojtjen e lumit Vjosa, të cilët e kanë ndjekur këtë çështje me rigorozitet dhe vendosmëri”.

Hidrocentrali i Poçemit, ishte aktpadia e parë e një çështjeje mjedisore në Gjykatën Administrative në Shqipëri. Ajo i hapi rrugën shumë çështjeve të tjera mjedisore të ngritura nga organizatat dhe banorët për të kërkuar të drejtën për ruajtjen e pasurive natyrore të vendit.

Avokati i çështjes Vladimir Meçi tha se vendimi përfundimtar përbën një arritje në ndërtimin e praktikës gjyqësore administrative që lidhet me te drejtën mjedisore në Shqipëri.

“E gjithë ecuria e çështjes së kundërshtimit të ndërtimit të HEC-it të Poçemit në rrugë gjyqësore, është një model pioner për të gjithë ata që kanë qenë pjesë e tij, përfshirë Organizatat, komunitetin, ne avokatët por edhe vetë gjykatën”, tha Meçi./Mediqa Ndërtimi

Continue Reading

Trending