Connect with us

Trashëgimia

Vazhdon beteja për kthimin e artefakteve të marra nga Serbia

Published

on

Në fillim të vitit 1999, thesari kryesor arkeologjik dhe etnologjik i MKK-së u dërgua në Serbi për t’u ekspozuar nga ish-drejtori e atëhershme e dhunshme e Muzeut të Kosovës.

Që nga ajo kohë, 1,247 eksponate, prej tyre 571 artefakte etnologjike dhe 676 arkeologjike mbahen në dy muze në Serbi.

Pjesë e koleksionit të MKK, që mbahen në Serbi janë disa nga artefaktet më të rëndësishme, si: instrumenti muzikor, Okarina, koka e Erosit e gjetur në Ulpianë, busti i gruas dardani, pjesa kryesore e mozaikut të Gllamnikut, etj.

“Hyjnesha në fron”, është i vetmi artefakt i kthyer në vitin 2002, nga ky koleksion, me insistimin e ish-kryeadministratorit të atëhershëm të Kosovës, Michael Steiner.

Serbia në vazhdimësi refuzoi kthimin artefakteve në Muzeun Kombëtar të Kosovës. Kthimi i tyre parashihet edhe me Pakon e Ahtisarit.

Institucionet kosovare për vite me radhë, përmes aktiviteteve të ndryshme kërkojnë kthimin e artefakteve nga Serbia.

Vitin e kaluar Qeveria e Kosovës përmes ministres së Jashtme, Donika Gërvalla dhe ministrit të Kulturës, Hajrulla Çeku, i dha mbështetje drejtorit të MKK-së.

Ajet Leci në letrën zyrtare drejtuar Muzeut Kombëtar në Beograd, Muzeut Etnografik në Beograd dhe Akademisë Serbe të Shkencave dhe Arteve, me kërkesën për kthimin e artefakteve Kosovë.

Po në vitin 2021, drejtori Leci i dërgoi një letër edhe Rrjeti Ndërkombëtar i Muzeve për këtë çështje.

gjatë shënimit të ditës së muzeve, në hapje të ekspozitës “Return us home”, ministri Çeku deklaroi se qeveria, përkatësisht MKRS është duke punuar në vazhdimësi për çështjen e kthimit të artefakteve të MKK-së, sidomos me institucione ndërkombëtare.

“Veprimet tonë për këtë çështje janë profesionale, përmes platformave profesionale, por edhe politike që koleksionet e fondit të trashëgimisë të kthehen në vendin e origjinës”, theksoi Çeku gjatë fjalimit të tij.

Ndërsa studiuesi Bashkim Lajçi tha për Kallxo.com se çështja e artefakteve duhet të ngritet gjatë bisedimeve me Serbinë.

Ai thotë se çështjen duhet dërguar edhe në gjykatat përkatëse ndërkombëtare.

“Është e nevojshme që kjo çështje të trajtohet më seriozisht edhe gjatë bisedimeve me Serbinë. Thënë ndryshe, institucionet tona përkatëse nuk duhet vetëm ta akuzojnë Serbinë për artefaktet e vjedhura, por edhe të kërkojnë nga gjykatat edhe institucionet relevante ndërkombëtare, kthimin e tyre”, ka thënë Lajçi.

Ndërsa studiuesi Valon Shkodra ka thënë për Kallxo.com se për kthimin e eksponateve në Muzeun e Kosovës, nevojitet presion ndërkombëtar. Por, sipas Shkodrës, ndërkombëtarët po bëjnë të kundërtën.

“Siç e kemi vënë re gjatë këtyre dy dekadave, në aspektin e trashëgimisë kulturore pala ndërkombëtare e ka favorizuar shumë shtetin e Serbisë, si pasoj eksponatet e Kosovës vazhdojnë të qëndrojnë akoma në Serbi dhe duke u keqpërdorur nga pronarët e dhunshëm të tyre”, tha ai./Media Ndërtimi.

Trashëgimia

Arkeologët nisin punën për zbulimin e plotë të amfiteatrit në Durrës

Published

on

Zbatimi i projektit që synon të nxjerr në pah të gjithë amfiteatrin e Durrësit filloi dy vjet pas bërjes publike të planeve me sondazhet arkeologjike në shpatin e kodrës ku monumenti mbështetet.

Në amfiteatrin e Durrësit kanë filluar të martën sondazhet, që synojnë zbulimin e elementeve të arenës ende të mbuluar, si dhe lidhjen me kodrën ku është mbështetur një pjesë e monumentit.

Drejtori i Qendrës Muzeore Durrës, Alban Ramohito tha për BIRN se sondazhet po realizohen nga firma “Altea & Geostudio 2000”. Leja e ministrisë së Kulturës ka mundësuar punimet e firmës së licensuar për ndërhyrje të këtij lloji – tha për BIRN Ramohito.

Specialistë dhe arkeologë po ndjekin nga afër punën që po kryhet në pjesën qendrore të amfiteatrit.

Ky është hapi i parë për zbatimin e projektit afatgjatë për hapjen e plotë të amfiteatrit të ndërtuar në shek II pas Krishtit. Projekti për hapjen e plotë të amfiteatrit si dhe për rehabilitimin e plotë e zonës qendrore të Durrësit u bë i njohur dy vjet më parë.

Bashkia e Durrësit, ministria e Kulturës dhe Fondacioni shqiptaro-amerikan për zhvillim AADF po bashkëpunojnë për zbulimin e plotë të monumentit më të madh që është gjetur deri tani në vendin tonë.

Amfiteatri i Durrësit u zbulua në vitin 1966 nga arkeologu i njohur Vangjel Toçi. Gjatë ekspeditave verore 1966-1970 u zbulua rreth 2/3 e monumentit, që ishte ndërtuar në periudhën e perandorit Trajan. Për hapjen e shkallareve dhe galerive autoritetet e kohës urdhëruan në pak javë prishjen e 33 shtëpive dhe transferimin e 50 familjeve, të cilat, pa e ditur, kishin banuar mbi një vepër monumentale 1900-vjeçare.

Megjithë kërkimet arkeologjike në hapësirën e amfiteatrit, në më shumë se 50 vjet nuk ka patur asnjë ndërhyrje me synim zbulimin e elementeve të tjerë të rëndësishëm. Projekti që pritet të zbatohet ka nisur me shpronësimet dhe kompensimet e familjeve që banojnë në pjesën veri-lindore të amfiteatrit./Media Ndërtimi.

Continue Reading

Trashëgimia

Arkeologët zbulojnë ‘qytetin më të vjetër me perla’ prej 12 hektarësh në Gjirin Persik

Published

on

Një grup arkeologësh në Emiratet e Bashkuara Arabe thanë të hënën se ata kanë gjetur atë që ata besojnë se është qyteti më i vjetër i perlave në Gjirin Persik në ishullin Sinniyah, në lindje të emiratit Umm al-Quwain.

Sipas Departamentit të Turizmit dhe Arkeologjisë Umm al-Quwain, qyteti prej 12 hektarësh funksionoi midis fundit të shekullit të 6-të dhe mesit të shekullit të 8-të, para qytetërimit islam.

Gjetjet e studiuesve zbulojnë se qyteti është një nga “vendbanimet më të mëdha të mbijetuara të urbanizuara të gjetura ndonjëherë” në atë që sot është Emiratet e Bashkuara Arabe, dhe besohet se ka strehuar mijëra banorë, shumë prej të cilëve mbështeteshin në industrinë e perlave.

Shtëpitë e komunitetit u ndërtuan nga shkëmbinjtë e plazhit vendas dhe materialet e mjedisit përreth dhe çatitë e tyre ishin prej trungjeve të palmave.

Ndërsa vendbanimet e tjera të perlave dihet se kanë ekzistuar në rajon, ky është veçanërisht unik, tha Timothy Power, profesor i asociuar i arkeologjisë në Universitetin e Emirateve të Bashkuara Arabe.

Jo vetëm për shkak të moshës dhe madhësisë së komunitetit, por edhe sepse nuk ishte sezonal, funksiononte gjatë gjithë vitit, tha ai.

Banorët e qytetit ka të ngjarë të ishin të krishterë, pasi vendbanimi ndodhet pranë një manastiri të lashtë të krishterë që u zbulua vetëm vitin e kaluar, tha Power.

Sipas Departamentit të Turizmit Umm al-Quwain, praktika e perlave, e cila përfshin zhytësit që marrin perlat nga gocat e detit ose midhjet e gjetura në dete dhe liqene, ka qenë pjesë e trashëgimisë së rajonit për më shumë se 7000 vjet.

Në momentet e pikut për tregun e perlave, një numër i madh njerëzish ishin të përfshirë në industri, tha Power. Në Abu Dhabi fqinj, shtoi ai, pothuajse dy të tretat e popullsisë mashkullore merreshin me perla në shekullin e 19-të./Media Ndërtimi.

Continue Reading

Trashëgimia

Çeku: Gjimnazi i vjetër në Ferizaj do të restaurohet, punimet do të përfundojnë gjatë vitit

Published

on

Ministri i Kulturës Hajrulla Çeku ka vizituar objektin i ish Gjimnazit të vjetër “Ismail Qemaili” në Ferizaj, i cili në orët e para të mëngjesit të së martës, u përfshi nga zjarri masiv, duke shkaktuar dëme të mëdha në gjithë objektin, objekt ky që përfaqëson vlerë të trashëgimisë kulturore

“Monumenti do të funksionalizohet si hapësirë kulturore e qytetit.”, tha Çeku teksa po inspektonte objektin që më 13.03.2023, nga ana e operatorit ekonomik të kontraktuar nga Ministria e Kulturës, nisën ndërhyrjet e para për renovimin e tërësishëm të objektit.

“Sot mbasdite isha në Ferizaj për të parë nga afër pasojat e krimit. Ishim bashkë me kryeprokurorin e Ferizajit, drejtorin e policisë në Ferizaj dhe krerët e autoriteteve të trashëgimisë kulturore.

Punimet e restaurimit patën filluar dje, pak kohë para zjarrvënies së orëve të para të mëngjesit të sotëm. Në momentin që zjarrfikësit na lejojnë të kemi qasje në ndërtesë, do të vlerësojmë dëmet dhe menjëherë do t’i vazhdojmë punimet.

Ferizaji shumë shpejt do të fitojë një hapësirë të re kulturore. Beteja jonë për mbrojtjen e trashëgimisë kulturore nuk do të ndalet. Piromanët e monumenteve duhet të përballen me forcën e ligjit.”, deklaroi ministri Çeku./Media Ndërtimi.

Continue Reading

Trending