Connect with us

Infrastrukturë

Tregjet e rrugëve janë qendra të rëndësishme për shkëmbimin e komunitetit në peizazhet urbane

Published

on

Zakonisht të përcaktuara nga mjediset e tyre në ajër të hapur, ofertat e ndryshme, shitësit lokalë dhe të pavarur, natyra e përkohshme dhe që veprojnë si qendra sociale, tregjet e rrugëve kanë ekzistuar për mijëra vjet. Nga ditët e Forumit Romak deri te Rruga e Mëndafshit dhe tregjet e Greqisë së lashtë, ato janë padyshim pjesë thelbësore të jetës urbane, ose “qendra e gjithçkaje jozyrtare”. Të kategorizuara kryesisht nën ekonominë informale për shkak të mungesës së rregulloreve dhe autorizimit, tregjet e rrugëve në jugun global shpesh janë parë si një kërcënim për zhvillimin urban. Megjithatë, këto hapësira urbane të çrregullta dhe përshtatëse shërbejnë për funksionet thelbësore në çdo qytet në zhvillim, duke vepruar si shtylla të komunitetit në shumë aspekte të ndryshme të shoqërisë.

Politikëbërësit dhe zyrtarët e qytetit kanë luftuar prej kohësh me informalitetin, duke e konsideruar atë “antitezën e modernitetit”. Në mënyrë konvencionale, ekonomia informale përbëhet nga aktivitete me vlerë tregu, por të pa regjistruara zyrtarisht, shpesh të parregulluara, të padokumentuara dhe që veprojnë jashtë sistemit të stimulimit të ofruar nga shteti. Shitësit ambulantë, veçanërisht në jugun global, përbëjnë një pjesë të konsiderueshme të ekonomisë informale. Për më tepër, ndërsa qytetet rriten dhe i afrohen zhvillimit, hapësirat publike bëhen më të kontestuara dhe privatizohen, duke çuar në një mision të përgjithshëm për të hequr tregjet e rrugëve ose për t’i shtyrë ato drejt formalizimit.

Shpesh një reagim për të prodhuar një burim alternativ jetese në situata varfërie, fenomeni ka krijuar një reputacion të keq dhe përjeton një përgjigje jomirëpritëse. Për shkak të varësisë së praktikës nga hapësira publike, shitësit ambulantë janë veçanërisht të prekshëm, të parë si një kërcënim për rendin e rregulluar urban.

Në Kajro, Egjipt, tregjet e parregulluara janë nën sulm nga autoritetet e qytetit. E lidhur shumë me perceptimin e hapësirës publike, “fushata aktuale për ‘pastrimin’ e qendrës së Kajros është një ilustrim urban i ripohimit të shtetit në hapësirën publike”. Duke u përballur me sulme në rritje për gjoja “mbylljen e venave të qytetit”, një numër goditjesh policore janë kryer në kryeqytetin e Egjiptit. Për më tepër, një llogari shpjegon se këto tregje shihen gjithashtu si një kërcënim për sigurinë e modernizuar.

Në vitin 2013, një ngjarje e ngjashme ndodhi në Johanesburg, duke dëbuar me forcë mbi 6,000 tregtarë ambulantë në rrethin qendror të biznesit të qytetit. Pas një programi të titulluar “Operacioni i pastrimit të pastër”, i cili synon të pastrojë të gjithë shitësit ambulantë që angazhohen në aktivitet tregtar të paligjshëm, shpërtheu një trazirë, duke rifituar të drejtën e shitësve në qytet.

Historikisht, veçanërisht në jugun global, reputacioni i shitjes në rrugë lidhet me informalitetin, paligjshmërinë dhe një shpërndarje të përgjithshme në zhvillimin urban. Në përgjithësi, autoritetet globalisht kanë vendosur tregjet si një pengesë për zhvillimin urban për shkak të ndërprerjeve të tyre të modernizimit.

E njëjta gjë vlen edhe për Zimbabve, Phnom Penh, Lagos dhe më shumë. Pavarësisht nëse kjo është për shkak të masterplaneve dhe estetikës, çështjeve të mbingarkesës, shqetësimeve të sigurisë ose një këndvështrimi të përgjithshëm mbi ekonomitë informale, kuptimi modern i zhvillimit urban nuk i mbështet bizneset informale.

Si përfundim, tregjet e rrugëve janë qendra të rëndësishme për shkëmbimin e komunitetit dhe ndërkulturor në peizazhet urbane. Megjithatë, ato janë përballur shpesh me vështirësi për shkak të varësisë së tyre nga hapësira publike dhe klasifikimit të tyre si pjesë e ekonomisë informale. Duke shkaktuar fërkime me politikëbërësit që duan të shohin zhvillim urban modern, është rritur një konflikt midis bashkive dhe shitësve lokalë.

Megjithatë, ndërsa rëndësia e shitjes në rrugë po pranohet më gjerësisht, qëndrimet ndaj sektorit po ndryshojnë. Është e qartë se shitësit ambulantë luajnë një rol jetik në shpirtin e një qyteti dhe duhet të integrohen në përpjekjet e planifikimit të qytetit. Disa qytete, duke përfshirë Mumbain, kanë miratuar rregulla që mbrojnë shitësit në rrugë dhe njohin rolin e tyre jetësor në strukturën urbane. Qytetet e tjera po përpiqen të integrojnë shitësit në ekonominë formale.

Në përgjithësi, shitja në rrugë është një nënprodukt i pashmangshëm i urbanizimit, duke shtuar shumë vlerën emocionale dhe kulturore të një qyteti. Në vijim, qytetet po shqyrtojnë zgjidhje që balancojnë zhvillimin formal urban duke përfshirë natyrën dinamike të shitësve informalë në rrugë në nismat e planifikimit të qytetit./Media Ndërtimi

Infrastrukturë

“Kulla s’asht cool”-qytetarët e Shkodrës po protestojnë kundër ndërtimit të objektit 35 katesh

Published

on

Ndërtimi i kullës 35 katëshe ‘Hotel Rozafa Tower’ në Shkodër mblodhi në protestë dhjetra qytetarë dhe aktivistë.

Kulla është një investim privat që do të ndërtohet përbri pallatit ekzistues Rozafa, nga “Uldedaj Group”, i zbatuar nga një studio spanjolle.

“Të vendosur përpara një fakti të kryer në një kohë kur për projekte kaq të mëdha duhen dëgjesa publike; të shqetësuar për dëmin urban dhe arkitekturor që kjo kullë paralajmëron ti kanosë Shkodrës; të indinjuar nga mosrespektimi nga ana e institucioneve i të drejtës sonë për qytetin dhe hapësirës që jetojmë vendosëm të marshojmë sot bashkë me ju kundër betonizimit të qytetit për të thënë: Jo kullave!“ – u shpreh aktivisti Amel Pervizi.

Sipas qytetarëve, zhvillimi i qytetit nuk vjen përmes kullave, ndërsa ky investim bie në kundërshtim me planin e përgjithshëm vendor të qytetit.

„Projekti i ri ka jo më pak se 43 mijë metër ndërtim të ri. Intensiteti I ndërtimit nga 4 që është i lejuar në planin e përgjithshëm vendor, shkon në 8.2, pra dyfishohet. Numri I lejuar i kateve nga 7 kate të lejuara shkon në 35, pra pesëfishohet. Lartësia në metra nga 29.8 metra e lejuar shkon deri në 100 metra lartësi. Parametër i cili trefishohet. Sa I përket distancave, kjo godinë me këtë lartësi duhet të mbajë jo më pak se 36 metër distancë nga kufiri i saj i pronës. Gjë që nuk mund ta realizojë dot”,-u shpreh urbanisti Imeldi Sokoli.

Ata theksuan se Shkodra ka nevojë për hapësira dhe investime publike dhe jo shëmbëlltyrë e “kryeqytetit rilindas”.

“Sot ne jemi të thirrur për ti dalë zot qytetit tonë, bukurisë së qytetit tonë, kulturës së qytetit tonë, historisë dhe trashëgimisë kulturore. Në 11 vite, kjo qeveri nuk solli asnjë investim për Shkodrën. Shkodra ka nevoja të mëdha, Shkodra ka objekte, monumente kulture që po bien brenda. Shkodra nuk ka nevojë për kulla, Shkodra ka nevojë për zhvillim dhe nëse flitet për inovacion, inovacioni nuk është një kullë e ndërtuar dhe e sjellë këtu jashtë të gjitha kritereve dhe jashtë të gjitha ligjeve. Ne nuk duam dhe nuk pranojmë betonizimin e Shkodrës“, -u shpreh Eliona Shkreli, anëtare e këshillit bashkiak Shkodër.

Mes thirrjeve „Stop betonizimit“ dhe “Kullat janë pastrim parash” qytetarët marshuan nga busti i Luigj Gurakuqit drejt godinës së bashkisë Shkodër, ku kërkuan realizimin e dëgjesave publike dhe konsultimeve me grupet e interesit.

“Një nga kompanitë, pjesë e Rozafa Group që do të investojë për kullë, sinjalizohet me shkresë për mos shlyerje të detyrimeve tatimore me vlerën 970 mijë euro. Nëse mbledhim fitime te deklaruara të këtij grupimi nuk arrijnë të shlyejnë as taksën e ndërtimit prej 8% ndaj bashkisë Shkodër, nëse ky investim prej 30 milionë eurosh realizohet. Si thoni ju a është me të vërtetë kjo kompani pas këtij ndërtimi? Zhvillimi duhet bërë duke ndjekur planin urbanistik të qytetit, duke bërë transparencë dhe duke u konsultuar”, – u shpreh Amel Pervizi./Media Ndërtimi

Continue Reading

Infrastrukturë

Si Vladimir Putin krijoi një ‘flluskë’ të pasurive të paluajtshme

Published

on

Çmimet janë rritur me 172% në qytetet më të mëdha të Rusisë gjatë tre viteve të fundit.

Hipotekat dikur ishin të papranueshme në Rusi. Dekada të propagandës sovjetike, e cila e denoncoi kredinë si një barrë të padurueshme, patën efekt.

Edhe pas përfundimit të komunizmit, rusët ende i referoheshin hipotekave si “skllavëri borxhi”, duke preferuar të kursenin derisa të mund të blinin shtëpitë e tyre. Vladimir Putin, presidenti i vendit, ka kaluar dy dekada duke u përpjekur të bindë qytetarët e tij, që të kenë një tjetër pikëpamje.

Në vitin 2003, gjatë mandatit të tij të parë, ai shpjegoi se hipotekat mund të ndihmojnë në zgjidhjen e “problemit akut të strehimit”, me të cilin përballen rusët. Lutja e tij ra në vesh të shurdhër.

Ai tani duket se ka më shumë sukses. Gjatë viteve të fundit, numri i rusëve që marrin hipoteka është rritur, për shkak të një programi bujar të subvencioneve shtetërore për blerësit e apartamenteve të reja. Por, shpërndarja e subvencioneve të shtetit ka nxitur një treg shumë ‘të nxehtë’ të pronave, duke i rritur çmimet e banesave.

Në vitin 2020, kur Rusia u mbërthye nga Covid-19, zyrtarët rritën ndihmat për ata, që blinin prona të sapondërtuara në një përpjekje për të forcuar ekonominë. Në fillim, bankat u ofruan aplikantëve për hipotekë një normë preferenciale prej rreth 6%, afërsisht dy pikë përqindje nën normën e tregut, dhe shteti paguante diferencën.

Zbritje të ngjashme, të cilat më parë ishin në dispozicion vetëm për familjet, iu ofruan më pas punëtorëve dhe njerëzve, që zhvendoseshin në vende duke përfshirë Arktikun, Siberinë dhe Ukrainën e pushtuar.

Megjithatë, vëllimet e hipotekave nuk filluan të rriteshin vërtet, derisa ekonomia e Rusisë shkoi në gjendje lufte. Bankat lëshuan kredi hipotekore me vlerë 7.7 trilion rubla (88 miliardë dollarë, ose 4% e PBB-së) vitin e kaluar, nga një total prej 4.3 trilionësh në vitin 2020. Shumica u mbështetën nga subvencione.

Kjo pasqyron faktin se rusët nuk kanë mundësi investimi: sanksionet rëndojnë mbi bursën dhe kontrollet e monedhës e bëjnë të vështirë lëvizjen e parave jashtë vendit. Inflacioni, i cili u ngrit përsëri në mesin e vitit 2023, ka luajtur gjithashtu një rol.

Kur Banka Qendrore e Rusisë (CBR) filloi të rriste normat e interesit, interesi për skemën u rrit. Ndërsa CBR ngriti normën e saj bazë në 16%, qeveria e mbajti normën e saj preferenciale të ulët, duke e rritur atë në vetëm 8%. Në qershor kishte një hendek prej më shumë se dhjetë pikë përqindjeje midis normës së qeverisë dhe normës së tregut për një hipotekë.

Në fillim të këtij muaji ajo i dha fund skemës së saj më të njohur, e cila ishte për blerësit e ndërtesave të reja. Numri i hipotekave të reja mund të bjerë me rreth 50% në gjysmën e dytë të vitit.

Industria e ndërtimit të Rusisë do të vuajë si rezultat. Kështu do të bëjnë bankat, të cilat kanë gëzuar fitime rekord të nxitura nga rritja e shpejtë e portofolit të hipotekave. Për momentin, megjithatë, tregu i banesave duket se do të arrijë të shmangë një kolaps.

Vasily Astrov i Institutit të Vjenës për Studime Ekonomike Ndërkombëtare, thotë se “ngadalësimi dhe ndoshta stanjacioni” ka më shumë gjasa sesa një rënie e madhe e çmimeve.

Ekonomia e luftës e Rusisë, e cila ka parë rritje të shpejtë të pagave këtë vit, mund të jetë ende në gjendje të mbajë një treg të fortë pronash, edhe kundrejt normave më të larta dhe mbështetjes së pakësuar të shtetit./Media Ndërtimi

Continue Reading

Infrastrukturë

Kinezët dhe turqit “gëzojnë” koncesionin e bakrit në Shqipëri

Published

on

Fabrika e përpunimit të bakrit në Fushë Arrëz iu dha me koncesion për 30 vite një kompanie turke. Ishte viti 2001 kur shteti shqiptar firmosi marrëveshjen koncesionare. Shumë shpejt në lojë hynë edhe partnerët kinezë. Periudha e artë e marrëdhënieve të Shqipërisë me Kinën u ndërpre rreth viteve 80-të, për t’u rivendosur sërish me ardhjen e demokracisë.

Përmes një operacioni financiar të zhvilluar në Turqi, ata morën nën zotërim pjesën më të madhe të rezervave shqiptare të bakrit, të cilat kaluan në pronësi të gjigantit botëror të minierave, kompanisë kineze “Jiangxi Koper”, shkruan citizens.al.

Ata blenë 48% të aksioneve të kompanisë “BerAlb” e cila zotëronte për 30 vite koncesionin e bakrit në vendin tonë, duke përfituar të drejtën për të administruar dhe shfrytëzuar minierën e bakrit Munellë, minierën e bakrit Lak-Rosh, minierën e bakrit Karmë, fabrikën e pasurimit të bakrit Fushë-Arrëz dhe të Mjedës si dhe impiantin e fraksionimit të skorieve të bakrit në Shëngjin.

Me një kapital fillestar prej vetëm 30 mijë USD ose 47 Milionë lekë, kjo kompani e ka zgjeruar kapitalin e saj çdo vit, ndërsa aktualisht deklaron një kapital prej 7.7 miliardë lekësh.

Pavarësisht rritjes së kapitalit, kompania deklaron se del vazhdimisht me humbje.

Megjithëse deklaron bilance negative, në vitin 2017 kompania nënshkroi një tjetër marrëveshje me shtetin shqiptar duke e shtyrë koncesionin edhe me 10 vite . Pra koncesioni i bakrit dhënë Turqisë dhe Kinës do të jetë në fuqi deri në vitin 2043. Ekspertët sugjerojnë se zgjatja e afatit duhet të ishte ballafaquar me performancën ekonomike, rritjen e niveli të mirëqënies së zonës si dhe ruajtjen e mjedisit./Meda Ndërtimi

Continue Reading

Trending