Si u hap rrugë në mes të Kanjonit të Shushicës, zonë e parë e mbrojtun në Parkun Kombëtar Bjeshkët e Nemura, nën sytë e Ministrisë së Mjedisit, Komunës së Pejës dhe kopanisë publike Hidrodrini gjatë vitit 2023.

Në zonën e mbrojtur të Parkut Kombëtar “Bjeshkët e Nemuna” ku jetojnë me mija shtazë e bimë që mbrohen me ligje të Kosovës, është hapur rrugë e re pa kurfarë leje.  Bagerat kanë punuar gjatë gjithë verës së vitit 2023 për të thyer bjeshkën në kanjonin të Shushicës, i cili gjendet disa kilometra mbi grykën e Rugovës.

Kanjoni i takon Zonës së Parë të Mbrojtur të Parkut Kombëtar.

Shtegu në të cilin ne arritëm të shkojmë me makinë deri në mes të kanjonit, kishte qenë shteg i këmbësoreve që është trashëgimi natyrore, kulturore e historike e rugovasve, të cilën e kanë përdor në 600 vitet e fundit për të dal deri te fshatrat Llaz e Bellopaq.

“Bjeshkën e kemi thy me çekiç”, tha punëkryesi Arsim Shehu përmes një bisede me telefon. Bjeshka është thyer nga Komuna e Pejës në një projekt që ka për qëllim të shtrojë ujësjellës në zonën e mbrojtur për me sjell ujë për banorë të Lugut të Baranit që gjinden 25-30 km larg këtij kanioni. Debati për t’i sjell ujin 15 fshatrave të Lugut të Baranit është zhvilluar në 15 vitet e fundit prej kohës që kryetar i komunës ka qenë Ali Berisha në 2009. Ai e kishte filluar projektin për furnizimin prej Radacit, ku është burimi i Drinit të Bardhë, por i humbi zgjedhjet pa përfunduar projektin.

Pas tij, Gazmend Muhaxheri, kryetar prej vitit 2013, ka vendosur që uji banorëve të Lugut të Baranit do tu sillet, jo përmes Drinit të Bardhë, por përmes lumit të Shushicës që gjendet në zonën e mbrojtur. Krejt ky intervenim në zonën e mbrojtur është bërë nën sytë e zyrtarëve të Parkut Kombëtar Bjeshkët e Nemuna, organ që i ka 36 punëtorë, e të cilët janë përgjegjës për mbrojtjen e Bjeshkëve. Ky intervenim është bërë po ashtu nën sytë e zyrtarëve të Hdrodrinit, detyra e të cilëve është të propozojnë zgjidhje hidro-teknike që nuk e dëmton zonën e mbrojtur.

Gypat e kaltërt që kanë pasur për qëllim të shtrohen në këtë rrugë ishin ende të ekspozuar në bjeshkë kur ekipi i Kallxo.com e vizitoi kanjonin e Shushicës me 6 shkurt. Me t’i parë këto gypa ekipi ynë shkoi te zyrat e Parkut Kombëtar në Pejë për të pyetur se pse nuk janë ndaluar bagerat që kanë punuar në hapjen e kësaj rruge gjatë gjithë verës së vitit 2023. Diku 10 zyrtarë të Parkut të Bjeshkëve të Nemuna me tri makina u mobilizuan të përcjellin ekipin tonë deri te vendi i krimit mjedisor.

Fatmir Morina që është drejtor i Parkut Nacional “Bjeshkët e Nemuna”, me të parë rrugën e shtruar në mes të kanjonit nga lartësia tha se nuk është në dijeni për këto punime. “Unë personalisht nuk pasna pas njohuri për një rrugë të tillë, ma herët kam qenë këtu para disa vitesh, por sigurisht vartësit e mi, ata me siguri kanë proces”, – tha Morina.

Ai ka thënë se ndonëse rruga është e komisionuar nga komuna e Pejës, pa lejen e Ministrisë së Mjedisit nuk mund të bëhet. “Jo pa leje (mjedisore) nuk mund të bëhet”, – tha Morina.Gjatë inspektimit të bjeshkëve zyrtarët e Parkut Kombëtar filluan të konsultoheshin mes veti dhe biseda e tyre e lirë e konfirmoi atë që Kallxo.com-it ia kishin thanë banorët e kësaj ane që e kishin raportuar shtruarjen e kësaj rruge. “Zonë e mbrojtur është. Kanioni zonë e parë (e mbrojur) është”, pohojnë ata.Në prezencë të ekipit të Kallxo.com Morina e thërret Jusuf Lajçin, zyrtarin e Parkut Kombëtar që e kishte përgjegjësi inspektimin e kësaj zone. Pas bisedës me te në vendin e ngjarjes Morina tha që Lajçi ka bërë inspektimin por nuk kishte ndërmarrë ndonjë masë sepse nuk e kishte hasur askend aty.

“Proces nuk ka por inspektim të rrugës ka se kur paska ardh ky djali 2-3 herë nuk ka hasur në askënd këtu, tha që ka konstatim se është qel kjo rrugë, kam njoftu edhe në drejtori te na po thotë s’kam bo proces se s’kam pas kujt me ja bo se goxha në mënyrë klandestine është çel, që as na s[e kemi ditë kur kemi ardh. Por tash e tutje kjo nuk do të vazhdoj në asnjë variantë mo nuk ka shanca me vazhdu por edhe unë jam i befasur se s’kam informacion, pra s’po e shoh të arsyeshme me fol për diçka që s’jam i informuar”, – tha Morina.

Pretendimi që Jusuf Lajçi nuk ka hasur askend gjatë punimeve është mohuar nga Arsim Sheshu, pronari i kompanisë V Shehu që është angazhuar nga komuna për ta hapur rrugën në zonën e mbrojtur. Në një bisedë për Kallxo.com ai tha që ka takuar zyrtarin e Parkut Kombëtar Bjeshëkt e Nemura gjatë punimeve dhe zyrtari pastaj kishte vazhduar rrugën për në komunë të Pejës për t’i shikuar dokuemntet se a ka rruga pëlqim mjedisor dhe lejet e tjera që duhet t’i ketë kushdo që është duke ndërtuar në zonë të mbrojtur.

Për këtë projekt, Komuna e Pejës nuk ka leje mjedisore

“Nuk ka leje mjedisore, por tash e marrim lejen mjedisore. Në të kaluarën për rrugë në Bjeshkë të Rugovës i kemi marr dy leje për me i bo ato rrugë edhe pas intervenimeve në ministri që me ja ndalë punën kryetarit Muhaxheri, prej vitit 2016, ’17, ’18 e te knej”, tha Muhaxheri gjatë debatit me Ministrinë e Ambientit.

Ndërsa për këtë projektin e fundit, thotë që s’ka aplikuar për leje mjedisore, sepse s’ka qenë në dijeni që aty është Park Kombëtar.

“Po se pasna ditë që bash qaty Parku Nacional qysh u diskutu (në hulumtim) …E ka pas të caktume edhe vijën ka ka me shku Parku Nacional… Parku Nacional nuk është vend që s’mund të punohet. Ministria besoj që e ka parasysh interesin e qytetarëve që janë shumë fshatra që do të furnizohen me ujë. Kjo rrugë është traseja ku do të vendoset gypi”,  ka shtuar Muhaxheri.

Elbasan Shala, Drejtor i Inspektoratit në MMPHI, në emisionin “Kallxo Përnime”, ka thënë se leja mjedisore duhet të merret para se të fillohen punimet.

“Aplikimi nuk ndalohet edhe pasi që fillojë projekti por e mira është të aplikohet për leje para se me fillu projekti, para se me fillu me pas një ndërtim. Pëlqimi mjedisor nëpër hapësira të mbrojtura lëshohet për infrastrukturë në këtë rast edhe në atë ujore që përfshihet ujësjellësi dhe kanalizimi. Fillimisht para se të lëshohet leja, ekspertët e ministrisë e vlerësojnë ndikimin në mjedis, e bëjnë një raport dhe në bazë të atij raporti, komisioni e bën shqyrtimin dhe e lëshon ose jo lejen”, ka sqaruar Shala.

“Pa pëlqim mjedisor realisht nuk duhet me ndërhy në zona të mbrojtura edhe me projekte të tilla. Ligjet janë të qarta. Nëse del që në bazë të vlerësimit të ekspertëve, ky investim më shumë bën dëm se sa dobi atëherë, [ëlqimi mjedisor nuk lëshohet”, – ka sqaruar tutje.

Për projektin e Komunës së Pejës, inspektorati i MMPHI, janë njoftuar para dy ditësh.

Kryetari i Pejës ka insistuar se ka ndërhyrje politike ndaj komunës që ai drejton./Media Ndërtimi