Zbatimi i projektit që synon të nxjerr në pah të gjithë amfiteatrin e Durrësit filloi dy vjet pas bërjes publike të planeve me sondazhet arkeologjike në shpatin e kodrës ku monumenti mbështetet.

Në amfiteatrin e Durrësit kanë filluar të martën sondazhet, që synojnë zbulimin e elementeve të arenës ende të mbuluar, si dhe lidhjen me kodrën ku është mbështetur një pjesë e monumentit.

Drejtori i Qendrës Muzeore Durrës, Alban Ramohito tha për BIRN se sondazhet po realizohen nga firma “Altea & Geostudio 2000”. Leja e ministrisë së Kulturës ka mundësuar punimet e firmës së licensuar për ndërhyrje të këtij lloji – tha për BIRN Ramohito.

Specialistë dhe arkeologë po ndjekin nga afër punën që po kryhet në pjesën qendrore të amfiteatrit.

Ky është hapi i parë për zbatimin e projektit afatgjatë për hapjen e plotë të amfiteatrit të ndërtuar në shek II pas Krishtit. Projekti për hapjen e plotë të amfiteatrit si dhe për rehabilitimin e plotë e zonës qendrore të Durrësit u bë i njohur dy vjet më parë.

Bashkia e Durrësit, ministria e Kulturës dhe Fondacioni shqiptaro-amerikan për zhvillim AADF po bashkëpunojnë për zbulimin e plotë të monumentit më të madh që është gjetur deri tani në vendin tonë.

Amfiteatri i Durrësit u zbulua në vitin 1966 nga arkeologu i njohur Vangjel Toçi. Gjatë ekspeditave verore 1966-1970 u zbulua rreth 2/3 e monumentit, që ishte ndërtuar në periudhën e perandorit Trajan. Për hapjen e shkallareve dhe galerive autoritetet e kohës urdhëruan në pak javë prishjen e 33 shtëpive dhe transferimin e 50 familjeve, të cilat, pa e ditur, kishin banuar mbi një vepër monumentale 1900-vjeçare.

Megjithë kërkimet arkeologjike në hapësirën e amfiteatrit, në më shumë se 50 vjet nuk ka patur asnjë ndërhyrje me synim zbulimin e elementeve të tjerë të rëndësishëm. Projekti që pritet të zbatohet ka nisur me shpronësimet dhe kompensimet e familjeve që banojnë në pjesën veri-lindore të amfiteatrit./Media Ndërtimi.

Një grup arkeologësh në Emiratet e Bashkuara Arabe thanë të hënën se ata kanë gjetur atë që ata besojnë se është qyteti më i vjetër i perlave në Gjirin Persik në ishullin Sinniyah, në lindje të emiratit Umm al-Quwain.

Sipas Departamentit të Turizmit dhe Arkeologjisë Umm al-Quwain, qyteti prej 12 hektarësh funksionoi midis fundit të shekullit të 6-të dhe mesit të shekullit të 8-të, para qytetërimit islam.

Gjetjet e studiuesve zbulojnë se qyteti është një nga “vendbanimet më të mëdha të mbijetuara të urbanizuara të gjetura ndonjëherë” në atë që sot është Emiratet e Bashkuara Arabe, dhe besohet se ka strehuar mijëra banorë, shumë prej të cilëve mbështeteshin në industrinë e perlave.

Shtëpitë e komunitetit u ndërtuan nga shkëmbinjtë e plazhit vendas dhe materialet e mjedisit përreth dhe çatitë e tyre ishin prej trungjeve të palmave.

Ndërsa vendbanimet e tjera të perlave dihet se kanë ekzistuar në rajon, ky është veçanërisht unik, tha Timothy Power, profesor i asociuar i arkeologjisë në Universitetin e Emirateve të Bashkuara Arabe.

Jo vetëm për shkak të moshës dhe madhësisë së komunitetit, por edhe sepse nuk ishte sezonal, funksiononte gjatë gjithë vitit, tha ai.

Banorët e qytetit ka të ngjarë të ishin të krishterë, pasi vendbanimi ndodhet pranë një manastiri të lashtë të krishterë që u zbulua vetëm vitin e kaluar, tha Power.

Sipas Departamentit të Turizmit Umm al-Quwain, praktika e perlave, e cila përfshin zhytësit që marrin perlat nga gocat e detit ose midhjet e gjetura në dete dhe liqene, ka qenë pjesë e trashëgimisë së rajonit për më shumë se 7000 vjet.

Në momentet e pikut për tregun e perlave, një numër i madh njerëzish ishin të përfshirë në industri, tha Power. Në Abu Dhabi fqinj, shtoi ai, pothuajse dy të tretat e popullsisë mashkullore merreshin me perla në shekullin e 19-të./Media Ndërtimi.

Ministri i Kulturës Hajrulla Çeku ka vizituar objektin i ish Gjimnazit të vjetër “Ismail Qemaili” në Ferizaj, i cili në orët e para të mëngjesit të së martës, u përfshi nga zjarri masiv, duke shkaktuar dëme të mëdha në gjithë objektin, objekt ky që përfaqëson vlerë të trashëgimisë kulturore

“Monumenti do të funksionalizohet si hapësirë kulturore e qytetit.”, tha Çeku teksa po inspektonte objektin që më 13.03.2023, nga ana e operatorit ekonomik të kontraktuar nga Ministria e Kulturës, nisën ndërhyrjet e para për renovimin e tërësishëm të objektit.

“Sot mbasdite isha në Ferizaj për të parë nga afër pasojat e krimit. Ishim bashkë me kryeprokurorin e Ferizajit, drejtorin e policisë në Ferizaj dhe krerët e autoriteteve të trashëgimisë kulturore.

Punimet e restaurimit patën filluar dje, pak kohë para zjarrvënies së orëve të para të mëngjesit të sotëm. Në momentin që zjarrfikësit na lejojnë të kemi qasje në ndërtesë, do të vlerësojmë dëmet dhe menjëherë do t’i vazhdojmë punimet.

Ferizaji shumë shpejt do të fitojë një hapësirë të re kulturore. Beteja jonë për mbrojtjen e trashëgimisë kulturore nuk do të ndalet. Piromanët e monumenteve duhet të përballen me forcën e ligjit.”, deklaroi ministri Çeku./Media Ndërtimi.