Connect with us

Trashëgimia

Pse Kosova nuk ndërtoi një arkiv të mirëfilltë të kohës së luftës

Published

on

Dosje të rëndësishme, fotografi dhe të dhëna dëshmitarësh që hedhin dritë mbi historinë e luftës së Kosovës, mbahen veçmas nga grupe të të drejtave të njeriut, arkivistë amatorë dhe Arkivi Shtetëror, pasi autoritetet nuk kanë arritur të krijojnë një arkiv të duhur qendror.

Bexhet Shala kalon gishtat nëpër raftet që përmbajnë njëqind kuti me mijëra dosje, duke përfshirë kaseta dhe CD.

Shala është kryetar i Këshillit për Mbrojtjen e të Drejtave dhe Lirive të Njeriut me seli në Prishtinë, një OJQ, aktivistët e së cilës dokumentuan çdo vrasje, plagosje, incident torture, përdhunimi apo çfarëdo lloj abuzimi nga policia serbe dhe trupat jugosllave midis viteve 1989 dhe 1999, ndonjëherë duke punuar me organizatat ndërkombëtare të të drejtave Human Rights Eatch dhe Amnesty International.

Teksa përpiqej të jepte një shpjegim kronologjik të materialit në dosjet e tij, Shala ndaloi dhe psherëtiu duke ngritur vetullat.

“Eh, shumë punë, shumë vite. Është mëkat që nuk përdoren mjaft shpesh”, tha ai për Rrjetin Ballkanik të Gazetarisë Hulumtuese: BIRN.

Këshilli për Mbrojtjen e të Drejtave dhe Lirive të Njeriut ka monitoruar shkeljet e të drejtave të njeriut që nga viti 1989.

Aktivistët e tij intervistuan viktima dhe dëshmitarë dhe mblodhën informacione, dhe disa nga avokatët e tij i dhanë informacione gjykatës së OKB-së në Hagë për presidentin jugosllav Sllobodan Millosheviç.

“Mbi 2,000 njerëz punuan për më shumë se një dekadë vullnetarisht për të raportuar. Ne regjistruam gjithçka që ndodhi në Kosovë gjatë viteve 1990”, tha Shala për BIRN.

Dokumentet që OJQ-ja ka grumbulluar janë shumë domethënëse dhe përbëjnë një rekord vendimtar të historisë së Kosovës nën sundimin jugosllav.

“Mendojmë se pas 33 vitesh ka ardhur koha që ato të futen në Arkivin Shtetëror”, tha Shala.

“Janë të ruajtura mirë. Por ne nuk kemi kapacitet t’i ruajmë ato përgjithmonë”, shtoi ai.

Këshilli për Mbrojtjen e të Drejtave dhe Lirive të Njeriut është ende magazina kryesore e të dhënave të prodhuara nga aktivistë të ndryshëm të të drejtave të njeriut në Kosovë nga viti 1989 deri në vitin 1999. Gjatë dy dekadave të fundit, shumë pak është bërë për të mbledhur materiale arkivore në lidhje me luftën.

Që nga përfundimi i luftës, Arkivi Shtetëror i Kosovës nuk ka arritur të krijojë ndonjë koleksion të duhur arkivor. Kreu i Arkivit të Shtetit, Bedri Zyberaj tha se materialet që ai mban në lidhje me luftën janë fotografi dhe disa shkrime nga gazetat e huaja për konfliktin.

“Arkivi Shtetëror i Kosovës, që përmban tetë metra kub material, ka pak më shumë se një metër material që lidhet me luftën”, shpjegoi Zyberaj për BIRN. Megjithatë, ai këmbënguli: “Edhe pse materialet e lidhura me luftën janë të fragmentuara, ato janë megjithatë të dobishme.”Por ai pranoi se koleksioni është i pamjaftueshëm: “Është për të ardhur keq. Mund të bënim më shumë”, tha ai.Politikanët kosovarë kanë akuzuar vazhdimisht Serbinë për kryerjen e gjenocidit gjatë luftës, dhe gjithashtu kanë kërcënuar me procese gjyqësore kundër Beogradit në gjykatat ndërkombëtare. Por në mënyrë paradoksale, ata nuk kanë mundur të krijojnë një arkiv dokumentesh që kanë të bëjnë me luftën.

“Është një turp i vërtetë që për më shumë se dy dekada nuk kemi krijuar një kulturë që mbështet krijimin e arkivave të kohës së luftës”, tha Zyberaj.

Trashëgimia

11 asete të reja i shtohen trashëgimisë kulturore të Kosovës

Published

on

11 asete të reja iu shtuan Kosovës në listën e trashëgimisë kulturore në mbrojtje të përhershme.

Kështu bëri të ditur Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit në një postim në Facebook.

Ndërkaq këto janë 11 asetet e reja që i shtohen kësaj liste:

Tuma e Shpenadisë – Prizren;

Tuma e Gjinocit – Suharekë;

Vendbanimi shumështresor i Topanicës – Kamenicë;

Vendbanimi prehistorik i Hisarit – Suharekë;

Sahat Kulla dhe Muzeu Arkeologjik – Prizren;

Shtëpia e familjes Pomaku – PrizrenKroi i Beledinjës – Prizren;

Shtëpia e Adem Aga Gjonit – Prizren;

Shtëpia e Zekirja Sokolit – Prizren;

Ndërtesa e Kuvendit të Vjetër – Beledije – Prizren;Kompleksi i Sarajit të Vjetër – Prizren./Media Ndërtimi

Continue Reading

Trashëgimia

Shqipëria u përgjigjet kritikave të UNESCO-s për Gjirokastrën dhe Beratin

Published

on

Organizata Botërore e Monumenteve, UNESCO u kërkoi një vit më parë autoriteteve shqiptare të finalizonin me urgjencë Planin e Menaxhimit të Integruar për Gjirokastrën dhe Beratin.

Shqipëria thotë në raportin e dorëzuar në UNESCO se kjo nuk është bërë ende dhe i arsyeton vonesat me largimin nga Instituti i Trashëgimisë të gjithë ekipit që punonte për Planin e Menaxhimit.

Ndërsa raporti i Shqipërisë për gjendjen e konservimit të Beratit dhe Gjirokastrës u publikua në faqen e Qendrës së Trashëgimisë Botërore, kjo ende nuk ka ndodhur për Butrintin, për të cilin raporti duhej të dorëzohej nga pala shqiptare më 1 shkurt, shkruan Radio Zëri i Amerikës.

Qendra e Trashëgimisë Botërore të UNESCOS publikoi në faqen e saj raportin e Shqipërisë për gjendjen e konservimit të “Qendrave Historike të Beratit dhe Gjirokastrës” që listohen si site në seri në pasuritë botërore.

Raporti është përgatitur nga ministria shqiptare e Kulturës dhe Ekonomisë në përgjigje të vendimit të Komitetit të Trashëgimisë Botërore që u mbajt në shtator të vitit të shkuar në Arabinë Saudite.

Sipas raportit ende Berati dhe Gjirokastra nuk kanë të finalizuar një Plan të Menaxhimit të Integruar, megjithëse proçesi me mbështetjen ndërkombëtare ka nisur që në vitin 2019 dhe është kërkuar të përfundojë me urgjencë nga Komiteti i Trashëgimisë Botërore.

Vendimi i Komitetit të Trashëgimisë Botërore ne sesionin e 45 te UNESCO-s që u mbajt vitin e shkuar në Arabinë Saudite, nuk ishte bërë i njohur më parë për opinionin shqiptar, por paragrafe të tij zbulohen nga raporti i dorëzuar këto ditë nga Shqipëria.

Në paragrafin 2,3 vendimi i Komitetit të Trashëgimisë Botërore shprehej “se vërente me keqardhje dështimin e Shtetit Palë (Shqipërisë ) për të zbatuar plotësisht asistencën ndërkombëtare të dhënë për zhvillimin e Planit të Menaxhimit të Integruar për Beratin dhe Gjirokastrën në bashkëpunim me sektorët qeveritarë dhe qytetarët”.

“Vendimet e mëparshme të Komitetit, thuhej më tej nga UNESCO, i kërkojnë Shtetit Palë që të finalizojë Planin e Menaxhimit si çështje urgjent, duke marrë parasysh komentet dhe rekomandimet e bëra tashmë nga Organet Këshillimore”.

Ndërsa UNESCO ka kërkuar me urgjencë përfundimin e Planit të Menaxhimit autoritetet shqiptare janë përgjigjur se ky proces nuk ka përfunduar edhe tani pasi i gjithë ekipi i punës së Institutit të Trashëgimisë Kombëtare që ishte i angazhuar drejtpërdrejt në hartimin e draftit të parë të Planit të Menaxhimit të Integruar është larguar nga ky institucion.

“Instituti Kombëtar i Trashëgimisë Kulturore ka dorëzuar në Qendrën e Trashëgimisë Botërore një draft të Planit të menaxhimit më 16 shkurt të vitit 2023 ndërsa komentet i janë dërguar Institutit Kombëtar të Trashëgimisë Kulturore më 16 mars të vitti 2023” thuhet në raportin e Shqipërisë.

Raporti vijon më tej se “rishikimi i draftit të Planit të Menaxhimit pas komenteve të ekspertëve të ICOMOS dhe ICCROM nuk ka përfunduar plotësisht brenda afateve kohore të përcaktuara në kontratë, për shkak të disa vështirësive”.

Sipas raportit “Instituti i Trashëgimisë gjatë periudhës së zbatimit të kontratës ka pasur disa ndryshime në nivelet e menaxhimit dhe nivelet e stafit teknik, dhe i gjithë ekipi i punës që ishte e angazhuar drejtpërdrejt në hartimin e draftit të parë të Planit të Menaxhimit të Integruar është larguar nga institucioni ”.

Raporti thotë se se “ aktualisht stafi i Institutit Trashëgimisë Kombëtare është i reduktuar dhe pa përvojën e nevojshme në përgatitjen e një plani të integruar të menaxhimit për të dyja qendrat historike”/Media Ndërtimi

 

Continue Reading

Trashëgimia

Kulla e shekullit XVIII në Deçan është shndërruar në muze etnologjik

Published

on

Përveç bukurive të shumta natyrore, Rrafshi i Dukagjinit ofron edhe shumë vende të tjera të trashëgimisë kulturore për t’i vizituar. Një prej tyre është edhe kulla e shndërruar në muze etnologjik.

Kulla e ndërtuar në shekullin XVIII nga familja e Zymer Himës në Deçan, tani është shndërruar në Muze Etnologjik.

Në këtë muze, janë të ekspozuara artefakte dhe eksponate të shumta të lidhura kryesisht me mënyrën e jetës nëpër periudhat e ndryshme historike në trevën e Rrafshit të Dukagjinit.

Drejtor i Muzeut dhe ekspert i trashëgimisë Bekim Vishaj bën thirrje që muzeu të pasurohet në vazhdimësi me vegla dhe artefakte të reja të cilat do ta pasuronin edhe më shumë këtë institucion të kulturës dhe trashëgimisë.

Muzeu Etnologjik (Kulla e Zymer Himës) është një monument i trashëgimisë kulturore në Deçan i kategorisë “artiktektuore” që mbikëqyret nga Komuna e Deçanit dhe Ministria e Kulturës./Media Ndërtimi

Continue Reading

Trending