Infrastrukturë
Prishtina e Re, pa hapësira publike dhe në mungesë të parqeve të vogla
Published
10 months agoon
Kryeqyteti i Kosovës ka disa hapësira publike të gjelbra, si Tuakbahçen, Parkun e Gërmisë, Parkun e qytetit, Parkun e Arbërisë, e disa parqe të vogla në lagjen Dardania.
Mirëpo Prishtinës i mungon një shpërndarje e mirë e hapësirave publike të gjelbra në qytet, sipas profesoreshës së arkitekturës dhe urbanizmit, Rozafa Basha, e cila në tezën e saj të doktoraturës i përmend zonat ku dominon e gjelbra.
“Kur shikohet harta e Prishtinës, vërehet dominimi i të gjelbrës në brezin verilindor të qytetit ku gjendet Pylli i Gërmisë. Fillimisht, në lindje nga qendra paraqitet Taukbahçja, një park pikniku, që daton nga shekulli XIX. Ajo është urëlidhëse me zonën e madhe të gjelbër me parkun e Gërmisë, që gjendet në verilindje të qytetit…”
Siç edhe mund të shihet nga harta e Prishtinës ngjyra e gjelbër që simbolizon hapësirat e gjelbra është mjaftë e rrallë dhe ka zona që kjo ngjyrë nuk vërehet fare.
Në lagjet lindore të Prishtinës, Mati, Lagjja e Spitalit dhe po ashtu, në Veternik, mungojnë hapësirat e gjelbra publike dhe parqe të vogla. Banorët e këtyre zonave janë të detyruar të lëvizin në hapësira publike të gjelbra që janë brenda qytetit, për të kaluar kohën e lirë.
Por sado që të jenë, ato hapësira që ekzistojnë duhen mirëmbajtur që së paku të jenë të shfrytëzueshme.
Ndërmarrja publike “Gjelbër” është përgjegjëse për mirëmbajtjen e afro 1,395,000 m2, duke përfshirë pothuajse të gjitha lagjet e Prishtinës ku ka hapësira publike, Parkun e Qytetit, Parkun e Taukbahçes, Parkun e Gërmisë dhe parqet në Arbëri.
Megjithëse mirëmbahen këto hapësira publike gjatë verës thahen. Lidhur me këtë nga Ndërmarrja publike “Gjelbër” tregojnë se nuk kanë kapacitet për ujitjen e rregullt mekanike të barit.
“Në hapësirat ekzistuese, sidomos në qytet duhet të parashihet sistemi i avancuar i ujitjes për mirëmbajtje e ujitje të rregullt sidomos në mot të nxehtë e të thatë. Ndërmarrja aktualisht posedon 2 cisterna përmes të cilave ujit bimët dhe fidanet e mbjella por nuk ka kapacitet për ujitjen e rregullt mekanike të barit.”, theksohet në përgjigjen e tyre për Preportr.
Tutje, nga “Gjelbër” shprehen se buxheti i vogël i ndarë nga Komuna e Prishtinës karshi kërkesave të qytetit dhe hapësirave të gjelbra, si dhe makineria e vjetër dhe me defekt e trashëguar, përbën sfidën kryesore në mirëmbajtjen e duhur të hapësirave publike të gjelbra.
Zhvillimi i hovshëm i Prishtinës
Që nga viti 2011 Kosova gjendet në terr të dhënash sa i përket regjistrimit të popullsisë, ekonomive familjare dhe banesave në vend.
Në të dhënat vitit 2011 të publikuara nga Agjencia e Statistikave të Kosovës (ASK), popullsia e Kosovës ishte 1.7 milionë banorë, ku popullsi urbane ishte 661 mijë persona, ndërsa popullsi rurale ishte 1.07 milionë persona. Sipas ASK-së gjatë vitit 2022 vlerësohet se 9,678 rezidentë në Kosovë kanë ndërruar vendbanimin (komunën) për arsye të ndryshme kryesisht nga vendbanimet rurale në ato urbane dhe sub-urbane.
2416 persona raportohet se kanë imigruar në Prishtinë nga komunat e tjera, sipas Vlerësimit të Popullsisë për vitin 2022, ndërsa numri total i banorëve të regjistruar në Prishtinë llogaritet të jetë 193 mijë.
Ky numër i banorëve të Prishtinës duket shumë i vogël dhe se nuk përket me realitetin.
Në ueb faqen e Prishtina Online thuhet se “Prishtina është stërngarkuar me popullatë. Manipulohet me shifra, por duke u mbështetur në analiza dhe numrin e votuesve, numri rezident i qytetarëve në qytetin e Prishtinës, mund të jetë përafërsisht 400 mijë, ndërsa me fshatrat deri 470 mijë. Gjatë ditës në kryeqytet mendohet se lëvizin deri në 500 mijë qytetarë”.
Këto shifra të Prishtina Online nuk janë zyrtare, por që mund t’i afrohen më shumë realitetit se sa shifrat e vitit 2011 të ASK-së. Kjo, madje mbështetet edhe nga burime të ndryshme, që sot në Kosovë, afërsisht gjysma e popullatës jetojnë në zona urbane (qytete), e cila situatë është shumë e afërt me trendin aktual botëror, gjë që është e shkruar në draftin e Hartës Zonale të Kosovës 2020 – 2028.
Kualiteti më i mirë i jetës, të qenit afër aktiviteteve ekonomike, mundësitë më të mëdha për qasje në treg të punës, e përparësitë e tjera, kanë bërë që migrimi nga zonat rurale në zonat urbane të rritet vazhdimisht, dhe jo vetëm në një vend.
Sipas UNCTAD (United Nations Conference on Trade and Development), 56% e popullsisë globale aktualisht banon në qendrat urbane dhe shifra pritet të rritet në 68% deri në vitin 2050.
Në Evropë, afërsisht 75% e banorëve jetojnë në qytete dhe sipas parashikimeve deri në vitin 2050, 80% e popullatës evropiane do të jetojë në zona urbane, sipas Eurostat.
Për një trend të tillë, tashmë të dëshmuar nga ajo që shohim në përditshmëri në Kosovë, shkruhet në dokumentin e draftit të Hartës Zonale të Kosovës 2020 – 2028.
You may like
-
“Kulla s’asht cool”-qytetarët e Shkodrës po protestojnë kundër ndërtimit të objektit 35 katesh
-
Si Vladimir Putin krijoi një ‘flluskë’ të pasurive të paluajtshme
-
Kinezët dhe turqit “gëzojnë” koncesionin e bakrit në Shqipëri
-
Deodorantë, shishe uji plastike…: Çfarë nuk duhet të lini në vetura në ditët e nxehta?
-
Një autostradë dixhitale do të ndërtohet mes Tokës dhe Hënës
-
Develon prezanton ekskavatorin tunelues DX235RTF-7
Infrastrukturë
“Kulla s’asht cool”-qytetarët e Shkodrës po protestojnë kundër ndërtimit të objektit 35 katesh
Published
5 months agoon
July 25, 2024Ndërtimi i kullës 35 katëshe ‘Hotel Rozafa Tower’ në Shkodër mblodhi në protestë dhjetra qytetarë dhe aktivistë.
Kulla është një investim privat që do të ndërtohet përbri pallatit ekzistues Rozafa, nga “Uldedaj Group”, i zbatuar nga një studio spanjolle.
“Të vendosur përpara një fakti të kryer në një kohë kur për projekte kaq të mëdha duhen dëgjesa publike; të shqetësuar për dëmin urban dhe arkitekturor që kjo kullë paralajmëron ti kanosë Shkodrës; të indinjuar nga mosrespektimi nga ana e institucioneve i të drejtës sonë për qytetin dhe hapësirës që jetojmë vendosëm të marshojmë sot bashkë me ju kundër betonizimit të qytetit për të thënë: Jo kullave!“ – u shpreh aktivisti Amel Pervizi.
Sipas qytetarëve, zhvillimi i qytetit nuk vjen përmes kullave, ndërsa ky investim bie në kundërshtim me planin e përgjithshëm vendor të qytetit.
„Projekti i ri ka jo më pak se 43 mijë metër ndërtim të ri. Intensiteti I ndërtimit nga 4 që është i lejuar në planin e përgjithshëm vendor, shkon në 8.2, pra dyfishohet. Numri I lejuar i kateve nga 7 kate të lejuara shkon në 35, pra pesëfishohet. Lartësia në metra nga 29.8 metra e lejuar shkon deri në 100 metra lartësi. Parametër i cili trefishohet. Sa I përket distancave, kjo godinë me këtë lartësi duhet të mbajë jo më pak se 36 metër distancë nga kufiri i saj i pronës. Gjë që nuk mund ta realizojë dot”,-u shpreh urbanisti Imeldi Sokoli.
Ata theksuan se Shkodra ka nevojë për hapësira dhe investime publike dhe jo shëmbëlltyrë e “kryeqytetit rilindas”.
“Sot ne jemi të thirrur për ti dalë zot qytetit tonë, bukurisë së qytetit tonë, kulturës së qytetit tonë, historisë dhe trashëgimisë kulturore. Në 11 vite, kjo qeveri nuk solli asnjë investim për Shkodrën. Shkodra ka nevoja të mëdha, Shkodra ka objekte, monumente kulture që po bien brenda. Shkodra nuk ka nevojë për kulla, Shkodra ka nevojë për zhvillim dhe nëse flitet për inovacion, inovacioni nuk është një kullë e ndërtuar dhe e sjellë këtu jashtë të gjitha kritereve dhe jashtë të gjitha ligjeve. Ne nuk duam dhe nuk pranojmë betonizimin e Shkodrës“, -u shpreh Eliona Shkreli, anëtare e këshillit bashkiak Shkodër.
Mes thirrjeve „Stop betonizimit“ dhe “Kullat janë pastrim parash” qytetarët marshuan nga busti i Luigj Gurakuqit drejt godinës së bashkisë Shkodër, ku kërkuan realizimin e dëgjesave publike dhe konsultimeve me grupet e interesit.
“Një nga kompanitë, pjesë e Rozafa Group që do të investojë për kullë, sinjalizohet me shkresë për mos shlyerje të detyrimeve tatimore me vlerën 970 mijë euro. Nëse mbledhim fitime te deklaruara të këtij grupimi nuk arrijnë të shlyejnë as taksën e ndërtimit prej 8% ndaj bashkisë Shkodër, nëse ky investim prej 30 milionë eurosh realizohet. Si thoni ju a është me të vërtetë kjo kompani pas këtij ndërtimi? Zhvillimi duhet bërë duke ndjekur planin urbanistik të qytetit, duke bërë transparencë dhe duke u konsultuar”, – u shpreh Amel Pervizi./Media Ndërtimi
Infrastrukturë
Si Vladimir Putin krijoi një ‘flluskë’ të pasurive të paluajtshme
Published
5 months agoon
July 25, 2024Çmimet janë rritur me 172% në qytetet më të mëdha të Rusisë gjatë tre viteve të fundit.
Hipotekat dikur ishin të papranueshme në Rusi. Dekada të propagandës sovjetike, e cila e denoncoi kredinë si një barrë të padurueshme, patën efekt.
Edhe pas përfundimit të komunizmit, rusët ende i referoheshin hipotekave si “skllavëri borxhi”, duke preferuar të kursenin derisa të mund të blinin shtëpitë e tyre. Vladimir Putin, presidenti i vendit, ka kaluar dy dekada duke u përpjekur të bindë qytetarët e tij, që të kenë një tjetër pikëpamje.
Në vitin 2003, gjatë mandatit të tij të parë, ai shpjegoi se hipotekat mund të ndihmojnë në zgjidhjen e “problemit akut të strehimit”, me të cilin përballen rusët. Lutja e tij ra në vesh të shurdhër.
Ai tani duket se ka më shumë sukses. Gjatë viteve të fundit, numri i rusëve që marrin hipoteka është rritur, për shkak të një programi bujar të subvencioneve shtetërore për blerësit e apartamenteve të reja. Por, shpërndarja e subvencioneve të shtetit ka nxitur një treg shumë ‘të nxehtë’ të pronave, duke i rritur çmimet e banesave.
Në vitin 2020, kur Rusia u mbërthye nga Covid-19, zyrtarët rritën ndihmat për ata, që blinin prona të sapondërtuara në një përpjekje për të forcuar ekonominë. Në fillim, bankat u ofruan aplikantëve për hipotekë një normë preferenciale prej rreth 6%, afërsisht dy pikë përqindje nën normën e tregut, dhe shteti paguante diferencën.
Zbritje të ngjashme, të cilat më parë ishin në dispozicion vetëm për familjet, iu ofruan më pas punëtorëve dhe njerëzve, që zhvendoseshin në vende duke përfshirë Arktikun, Siberinë dhe Ukrainën e pushtuar.
Megjithatë, vëllimet e hipotekave nuk filluan të rriteshin vërtet, derisa ekonomia e Rusisë shkoi në gjendje lufte. Bankat lëshuan kredi hipotekore me vlerë 7.7 trilion rubla (88 miliardë dollarë, ose 4% e PBB-së) vitin e kaluar, nga një total prej 4.3 trilionësh në vitin 2020. Shumica u mbështetën nga subvencione.
Kjo pasqyron faktin se rusët nuk kanë mundësi investimi: sanksionet rëndojnë mbi bursën dhe kontrollet e monedhës e bëjnë të vështirë lëvizjen e parave jashtë vendit. Inflacioni, i cili u ngrit përsëri në mesin e vitit 2023, ka luajtur gjithashtu një rol.
Kur Banka Qendrore e Rusisë (CBR) filloi të rriste normat e interesit, interesi për skemën u rrit. Ndërsa CBR ngriti normën e saj bazë në 16%, qeveria e mbajti normën e saj preferenciale të ulët, duke e rritur atë në vetëm 8%. Në qershor kishte një hendek prej më shumë se dhjetë pikë përqindjeje midis normës së qeverisë dhe normës së tregut për një hipotekë.
Në fillim të këtij muaji ajo i dha fund skemës së saj më të njohur, e cila ishte për blerësit e ndërtesave të reja. Numri i hipotekave të reja mund të bjerë me rreth 50% në gjysmën e dytë të vitit.
Industria e ndërtimit të Rusisë do të vuajë si rezultat. Kështu do të bëjnë bankat, të cilat kanë gëzuar fitime rekord të nxitura nga rritja e shpejtë e portofolit të hipotekave. Për momentin, megjithatë, tregu i banesave duket se do të arrijë të shmangë një kolaps.
Vasily Astrov i Institutit të Vjenës për Studime Ekonomike Ndërkombëtare, thotë se “ngadalësimi dhe ndoshta stanjacioni” ka më shumë gjasa sesa një rënie e madhe e çmimeve.
Ekonomia e luftës e Rusisë, e cila ka parë rritje të shpejtë të pagave këtë vit, mund të jetë ende në gjendje të mbajë një treg të fortë pronash, edhe kundrejt normave më të larta dhe mbështetjes së pakësuar të shtetit./Media Ndërtimi
Infrastrukturë
Kinezët dhe turqit “gëzojnë” koncesionin e bakrit në Shqipëri
Published
5 months agoon
July 25, 2024Fabrika e përpunimit të bakrit në Fushë Arrëz iu dha me koncesion për 30 vite një kompanie turke. Ishte viti 2001 kur shteti shqiptar firmosi marrëveshjen koncesionare. Shumë shpejt në lojë hynë edhe partnerët kinezë. Periudha e artë e marrëdhënieve të Shqipërisë me Kinën u ndërpre rreth viteve 80-të, për t’u rivendosur sërish me ardhjen e demokracisë.
Përmes një operacioni financiar të zhvilluar në Turqi, ata morën nën zotërim pjesën më të madhe të rezervave shqiptare të bakrit, të cilat kaluan në pronësi të gjigantit botëror të minierave, kompanisë kineze “Jiangxi Koper”, shkruan citizens.al.
Ata blenë 48% të aksioneve të kompanisë “BerAlb” e cila zotëronte për 30 vite koncesionin e bakrit në vendin tonë, duke përfituar të drejtën për të administruar dhe shfrytëzuar minierën e bakrit Munellë, minierën e bakrit Lak-Rosh, minierën e bakrit Karmë, fabrikën e pasurimit të bakrit Fushë-Arrëz dhe të Mjedës si dhe impiantin e fraksionimit të skorieve të bakrit në Shëngjin.
Me një kapital fillestar prej vetëm 30 mijë USD ose 47 Milionë lekë, kjo kompani e ka zgjeruar kapitalin e saj çdo vit, ndërsa aktualisht deklaron një kapital prej 7.7 miliardë lekësh.
Pavarësisht rritjes së kapitalit, kompania deklaron se del vazhdimisht me humbje.
Megjithëse deklaron bilance negative, në vitin 2017 kompania nënshkroi një tjetër marrëveshje me shtetin shqiptar duke e shtyrë koncesionin edhe me 10 vite . Pra koncesioni i bakrit dhënë Turqisë dhe Kinës do të jetë në fuqi deri në vitin 2043. Ekspertët sugjerojnë se zgjatja e afatit duhet të ishte ballafaquar me performancën ekonomike, rritjen e niveli të mirëqënies së zonës si dhe ruajtjen e mjedisit./Meda Ndërtimi