Kryeqyteti i Kosovës ka disa hapësira publike të gjelbra, si Tuakbahçen, Parkun e Gërmisë, Parkun e qytetit, Parkun e Arbërisë, e disa parqe të vogla në lagjen Dardania.

Mirëpo Prishtinës i mungon një shpërndarje e mirë e hapësirave publike të gjelbra në qytet, sipas profesoreshës së arkitekturës dhe urbanizmit, Rozafa Basha, e cila në tezën e saj të doktoraturës i përmend zonat ku dominon e gjelbra.

“Kur shikohet harta e Prishtinës, vërehet dominimi i të gjelbrës në brezin verilindor të qytetit ku gjendet Pylli i Gërmisë. Fillimisht, në lindje nga qendra paraqitet Taukbahçja, një park pikniku, që daton nga shekulli XIX. Ajo është urëlidhëse me zonën e madhe të gjelbër me parkun e Gërmisë, që gjendet në verilindje të qytetit…”

Siç edhe mund të shihet nga harta e Prishtinës ngjyra e gjelbër që simbolizon hapësirat e gjelbra është mjaftë e rrallë dhe ka zona që kjo ngjyrë nuk vërehet fare.

Në lagjet lindore të Prishtinës, Mati, Lagjja e Spitalit dhe po ashtu, në Veternik, mungojnë hapësirat e gjelbra publike dhe parqe të vogla. Banorët e këtyre zonave janë të detyruar të lëvizin në hapësira publike të gjelbra që janë brenda qytetit, për të kaluar kohën e lirë.

Por sado që të jenë, ato hapësira që ekzistojnë duhen mirëmbajtur që së paku të jenë të shfrytëzueshme.

Ndërmarrja publike “Gjelbër” është përgjegjëse për mirëmbajtjen e afro 1,395,000 m2, duke përfshirë pothuajse të gjitha lagjet e Prishtinës ku ka hapësira publike, Parkun e Qytetit, Parkun e Taukbahçes, Parkun e Gërmisë dhe parqet në Arbëri.

Megjithëse mirëmbahen këto hapësira publike gjatë verës thahen. Lidhur me këtë nga Ndërmarrja publike “Gjelbër” tregojnë se nuk kanë kapacitet për ujitjen e rregullt mekanike të barit.

“Në hapësirat ekzistuese, sidomos në qytet duhet të parashihet sistemi i avancuar i ujitjes për mirëmbajtje e ujitje të rregullt sidomos në mot të nxehtë e të thatë. Ndërmarrja aktualisht posedon 2 cisterna përmes të cilave ujit bimët dhe fidanet e mbjella por nuk ka kapacitet për ujitjen e rregullt mekanike të barit.”, theksohet në përgjigjen e tyre për Preportr.

Tutje, nga “Gjelbër” shprehen se buxheti i vogël i ndarë nga Komuna e Prishtinës karshi kërkesave të qytetit dhe hapësirave të gjelbra, si dhe makineria e vjetër dhe me defekt e trashëguar, përbën sfidën kryesore në mirëmbajtjen e duhur të hapësirave publike të gjelbra.

Zhvillimi i hovshëm i  Prishtinës

Që nga viti 2011 Kosova gjendet në terr të dhënash sa i përket regjistrimit të popullsisë, ekonomive familjare dhe banesave në vend.

Në të dhënat vitit 2011 të publikuara nga Agjencia e Statistikave të Kosovës (ASK), popullsia e Kosovës ishte 1.7 milionë banorë, ku popullsi urbane ishte 661 mijë persona, ndërsa popullsi rurale ishte 1.07 milionë persona. Sipas ASK-së gjatë vitit 2022 vlerësohet se 9,678 rezidentë në Kosovë kanë ndërruar vendbanimin (komunën) për arsye të ndryshme kryesisht nga vendbanimet rurale në ato urbane dhe sub-urbane.

2416 persona raportohet se kanë imigruar në Prishtinë nga komunat e tjera, sipas Vlerësimit të Popullsisë për vitin 2022, ndërsa numri total i banorëve të regjistruar në Prishtinë llogaritet të jetë 193 mijë.

Ky numër i banorëve të Prishtinës duket shumë i vogël dhe se nuk përket me realitetin.

Në ueb faqen e Prishtina Online thuhet se “Prishtina është stërngarkuar me popullatë. Manipulohet me shifra, por duke u mbështetur në analiza dhe numrin e votuesve, numri rezident i qytetarëve në qytetin e Prishtinës, mund të jetë përafërsisht 400 mijë, ndërsa me fshatrat deri 470 mijë. Gjatë ditës në kryeqytet mendohet se lëvizin deri në 500 mijë qytetarë”.

Këto shifra të Prishtina Online nuk janë zyrtare, por që mund t’i afrohen më shumë realitetit se sa shifrat e vitit 2011 të ASK-së. Kjo, madje mbështetet edhe nga burime të ndryshme, që sot në Kosovë, afërsisht gjysma e popullatës jetojnë në zona urbane (qytete), e cila situatë është shumë e afërt me trendin aktual botëror, gjë që është e shkruar në draftin e Hartës Zonale të Kosovës 2020 – 2028.

Kualiteti më i mirë i jetës, të qenit afër aktiviteteve ekonomike, mundësitë më të mëdha për qasje në treg të punës, e përparësitë e tjera, kanë bërë që migrimi nga zonat rurale në zonat urbane të rritet vazhdimisht, dhe jo vetëm në një vend.

Sipas UNCTAD (United Nations Conference on Trade and Development), 56% e popullsisë globale aktualisht banon në qendrat urbane dhe shifra pritet të rritet në 68% deri në vitin 2050.

Në Evropë, afërsisht 75% e banorëve jetojnë në qytete dhe sipas parashikimeve deri në vitin 2050, 80% e popullatës evropiane do të jetojë në zona urbane, sipas Eurostat.

Për një trend të tillë, tashmë të dëshmuar nga ajo që shohim në përditshmëri në Kosovë, shkruhet në dokumentin e draftit të Hartës Zonale të Kosovës 2020 – 2028.