Mes rritjes së çmimeve të energjisë elektrike, Kosova po përpiqet të godasë minierat e kriptovalutave në veriun me shumicë serbe, ku banorët nuk kanë paguar fatura energjie elektrike për më shumë se dy dekada.

Për Dritonin, gjithçka filloi gjashtë vjet më parë me një shtëpi me qira dhe disa pajisje të zhurmshme në veri të Kosovës.

Prodhimi i kriptomonedhave po fillonte dhe veriu i Kosovës – ku banorët nuk e kanë paguar energjinë elektrike që nga lufta e viteve 1998-1999 – ishte vendi i duhur për këtë.

“Shumica e shtëpive në veri kishin nga një pajisje dhe kushtonin 150 deri në 200 euro në muaj, si një lloj qiraje”, tha Dritoni, duke përdorur një pseudonim për të mbrojtur identitetin e tij.

Kosova veriore, mbi lumin Ibër që përshkon qytetin e Mitrovicës, është e populluar kryesisht nga serbët. Kosova, e cila është me shumicë shqiptare, ka hasur vështirësi t’i faturojë ata për energjinë elektrike këto 23 vitet e fundit që nga shkëputja nga Serbia.

Por ndërsa katër komunat e veriut përbëjnë rreth 2.1 për qind të popullsisë së përgjithshme të Kosovës prej rreth 1.8 milionë banorësh, ato përbëjnë gjithashtu gjashtë për qind të konsumit të energjisë elektrike dhe ky konsum po rritet – nga 214 gigavat orë në vitin 2011, në 267 në vitin 2017 dhe 372 gigavat në vitin 2021.

Kjo është një rritje prej 74 për qind në hapësirën e 10 viteve, pavarësisht nga shifrat zyrtare që tregojnë një rënie të lehtë të popullsisë së veriut nga 40,000 banorë në 2011 në 39,000 banorë në 2021.

Qeveria e Kosovës njoftoi një ndalim të përkohshëm të minierave të kriptovalutave në fund të vitit të kaluar dhe nisi një aksion ndaj pajisjeve të kontrabanduara në përpjekje për të frenuar konsumin e papaguar të energjisë elektrike, por rezultatet ishin dërrmuese.

Midis Serbisë dhe Kosovës është arritur gjithashtu një marrëveshje për rregullimin e faturave të energjisë elektrike në veri, por, ashtu si marrëveshjet e tjera të pazbatuara mes të dy vendeve, rezultatet janë të qarta dhe asgjë nuk ka ndryshuar ende në terren.

Milot Mehmeti, një nga pionierët e kriptovalutës në Kosovë, tha se ndalimet nuk ishin zgjidhja e duhur. Vetëm legjislacioni mund të sjellë rregull në sektor, tha ai për BIRN.

“Mënyra më e mirë për të rregulluar tregun është vendosja e taksës mbi fitimin, përmes ATK-së (Administrata Tatimore e Kosovës) dhe në këtë mënyrë do të identifikohen të gjithë pjesëmarrësit në prodhimin e kriptovalutave”, tha Mehmeti.

Ai vlerëson se rreth 30,000-40,000 familje në Kosovë fitojnë nga kriptovalutat. Taksimi i fitimeve të tyre “do të ishte një plus shumë i madh”./Media Ndërtimi.