Infrastrukturë
Operatorët Ekonomikë në mungesë të punëtorëve po eliminohen nga tenderët e NPB-së
Ndërmarrja Publike Banesore Sh.A., në shkurt të vitit 2023 publikoi njoftimin për kontratë për vlerësim të pronave dhe qirave të kësaj ndërmarrje. Qëllimi i kontratës ishte vlerësimi i të gjithë pasurisë në NPB në territorin e Komunës së Prishtinës, duke përfshirë pasurinë e paluajtshme (objektet dhe tokat) dhe qiranë e këtyre pasurive. Ky aktivitet i prokurimit ri-tenderohej për shkak se tenderi i parë, i iniciuar në prill të vitit 2022, ishte anuluar në nëntor të vitit 2022.
Në tenderin e vitit 2022, NPB fillimisht kishte shpërblyer me kontratë grupin e operatorëve ekonomikë Baker Tilly Kosovo; Pro Insurance Brokers Sh.A.. Ndaj këtij vendimi, ishte ankuar CV Sh.P.K., mbi bazën se operatori ekonomik i rekomanduar për kontratë kishte prezantuar listën e stafit pa CV të nënshkruara dhe se ky ofertues kishte prezantuar çmimin jo normalisht të ulët. Mbi këto pretendime, NPB kishte kthyer lëndën në ri-vlerësim, ku pastaj kishte shpërblyer me kontratë Pro Acc Group Sh.P.K. Edhe vlerësimi i dytë ishte apeluar dhe lënda ishte dërguar në OShP., shrkuan në raportin hulumtues të organizatës Demokracia Plus.
OShP me vendimin e datës 18.08.2022, kishte aprovuar dy pretendimet ankimore të CV Sh.P.K., të cilat kishin qenë bazë për eliminimin e tij, duke hedhur poshtë arsyetimin e NPB-së dhe duke rikthyer lëndën përsëri në riv[1]lerësim7 .
Pas rivlerësimit, NPB mori vendim të ri, ku eliminoi të gjithë ofertuesit për shkak se nuk i kishin plotësuar kriteret dhe duke e anuluar tenderin. Edhe ky vendim u apelua në OShP, por i njëjti u hodh poshtë me arsyetimin se bëhej fjalë për res judicata, pra çështje që veçse ishte gjykuar njëherë duke i dhënë drejtë autoritetit kontraktues për anulimin e tenderit. Përveç vendimit për anulimin të tenderit, NPB, në nëntor të vitit 2022 parashtroi edhe një kërkesë për diskualifikimin e operatorit ekonomik CV Sh.P.K. në OShP, me pretendimin se ky OE kishte prezantuar dëshmi të rrejshme në ofertën e tij.
OShP ende nuk e ka shqyrtuar këtë kërkesë të NPB-së ndonëse kanë kaluar mbi shtatë muaj nga koha e paraqitjes8 . Si në procesin e parë të tenderimit në vitin 2022, ashtu edhe në ri-tenderim, vlera e parashikuar e kontratës ishte 23,600.00 euro ndërkohë afati për përfundim të kontratës në ri-tenderim u shkurtua nga 90 ditë sa ishte në vitin 2022, në 60 ditë në vitin 2023. Për dallim nga procesi i parë ku ofertuan katër (4) operatorë ekonomikë, në ri-tenderim morën pjesë vetëm dy (2) operatorë ekonomikë
NPB bëri disa ndryshime në dosjen e tenderit në ri-tenderim të cilat mund të kenë ndikuar në uljen e numrit të operatorëve ekonomikë pjesëmarrës. Konkretisht, kërkesa që u vendos në ri-tenderim që operatorët ekonomikë të kenë të paktën katër (4) punëtorë të rregullt në listën e pagave në tri (3) vitet e fundit, mund të eliminojë shumë kompani të vogla/të reja të cilat e kanë të pamundur të plotësojnë këtë kriter.
Kapacitetet njerëzore të operatorëve ekonomikë mund të dëshmohen me kontrata/parakontrata të punës me punëtorët që kanë profile të kërkuara, ndërkohë përvoja profesionale e tyre, në këtë rast tri (3) vite pas diplomimit, mund të vërtetohet duke kërkuar diplomat, kontratat e punës (ose parakontrata) si dhe referenca për përvojën e punës të lëshuar nga punëdhënësit.
Në letrën standarde për sqarimin e tenderit, NPB ka argumentuar se ky kriter është vendosur për shkak se për këtë aktivitet të prokurimit, kapacitetet njerëzore janë burimi kryesor për realizimin e kontratës, ndaj stafi i kërkuar paraqet minimumin që operatorët ekonomikë duhet ta kenë të angazhuar gjatë gjithë kohës me qëllim të realizimit të kontratës.
Edhe në ri-tenderim, komisioni vlerësues i NPB-së mori vendim që të gjithë ofertuesit ishin të papërgjegjshëm administrativisht, duke vendosur që ky aktivitet i prokurimit të anulohej përsëri. Grupi i operatorëve ekonomikë CV Sh.P.K; Vizatimi Sh.P.K.; Vlera FS Sh.P.K.; Rinor Haziri B.I u vlerësua se ka ofertuar me staf sekondar dhe nuk ka minimum katër (4) punëtorë të rregullt në listën e pagave në tri (3) vitet e fundit dhe se lista e projekteve të realizuara, pra kontratave nuk ishte dëshmuar me dokumente përcjellëse. Operatori tjetër, Pro Acc Group Sh.P.K., u eliminua për shkak se në listën e stafit të rregullt ishte edhe një punëtor që ishte në pushim pa pagesë si dhe licensa e gjeodetit ishte e skaduar. NPB vlerësoi se stafi i propozuar nga grupi i operatorëve ekonomikë CV Sh.P.K; Vizatimi Sh.P.K.; Vlera FS Sh.P.K.; Rinor Haziri B.I nuk kishte dorëzuar listën e rregullt (primare) të stafit siç ishte kërkuar në Dosjen e Tenderit, ku ishin kërkuar (4) punëtorë të rregullt.
Në vlerësimin e NPB-së, grupi i OE-ve kishte paraqitur një punëtore si punëtore të rregullt, ndërkohë në kontratën e prezantuar, konkretisht në nenin 7-të të kontratës ishte shkruar se “e punësuara themelon marrëdhënie pune me orar jo të plotë. Orari jo i plotë gjatë ditës është 8 orë pune gjatë ditës, ndërsa 40 orë të punës në javë”. Për këtë arsye, GEO ishte vlerësuar se nuk ka ofruar dëshmi se ka minimum katër (4) punëtorë të rregullt apo primar.
Ndonëse në këtë nen të kontratës është shkruar se është “orar jo i plotë i punës”, puna prej 8 orëve në ditë dhe 40 orëve në javë konsiderohet si orar i plotë i punës në Kosovë. Sipas Ligjit të Punës, orari i plotë i punës zgjat dyzet (40) orë në javë9 , ndërkohë orari jo i plotë i punës është orar pune më i shkurtër sesa orari i plotë i punës.
Në këtë rast, AK është dashur të vlerësojë përmbushjen e kërkesës (katër punëtorë të rregullt) në tersi të grupit të OE-ve, pasi kërkesat teknike/profesionale aplikohen vetëm ndaj grupit si tersi dhe jo ndaj anëtarëve individual10.
Mbi paqartësinë e orarit të punës të paraqitur në kontratë, AK ka mundur të kërkojë sqarime shtesë sipas Udhëzuesit për Prokurim Publik11. Edhe baza e dytë për eliminimin e këtij grupi të operatorëve ekonomikë, që kishte të bënte me përmbushjen e kontratave të natyrës së ngjashme në tri vitet e fundit në vlerë jo më pak se 30,000 euro, nuk ishte administruar siç duhet nga ana e NPB-së.
Kjo për faktin se NPB, bazuar në nenin 72 të LPP-së, kishte kontaktuar kompanitë e paraqitura në kontrata për të konfirmuar referencat e prezantuara në ofertë, dhe pasi nuk kishte marrë përgjigje, kishte ardhur në përfundim se këto kontrata nuk ishin dëshmuar me dokumente përcjellëse valide. Rrjedhimisht, NPB ka dal përtej autorizimeve të nenit 72, duke kontaktuar direkt kompanitë e përmendura në referenca përmes të dhënave të kontaktit, ndërkohë që është dashur që kërkesën për sqarim/plotësim të dokumenteve ta dërgojë te operatori ekonomik ofertues, siç parashihet në këtë nen.
NPB keqinterpretoj nenin 72 të LPP-së, i cili flet për dokumentacionin dhe informacionin shtesë, ku iu mundëson autoriteteve kontraktuese që të mund të kërkojnë nga operatorët ekonomikë që të dorëzojnë, plotësojnë, sqarojnë apo kompletojnë informacionin brenda një afati të caktuar kohor në rastet kur dokumentacioni që duhet të dorëzohet duket jo i plotë ose i gabuar, apo kur mungojnë dokumente specifike.
E njëjta thuhet edhe në Udhëzuesin për Prokurimin Publik12, i cili në raste të tilla i udhëzon autoritetet kontraktuese që të kërkojnë informata sqaruese nga operatorët ekonomikë. Grupi i operatorëve ekonomikë CV Sh.P.K; Vizatimi Sh.P.K.; Vlera FS Sh.P.K.; Rinor Haziri B.I, apeloi vendimin e dytë të NPB-së për anulim të tenderit në OShP, organ i cili përsëri vendosi në favor të operatorit ekonomik, duke e anuluar vendimin e NPB-së dhe duke e kthyer lëndën në rivlerësim. Në ri-vlerësim, NPB përsëri i shpalli të pa[1]përgjegjshëm të dy ofertuesit duke marrë vendim për anulimin e aktivitetit të prokurimit.
Edhe këtë herë, arsyet e eliminimit të dy ofertueseve ishin të njëjta sikurse herën e parë. Vlerësimi i pronave të NPB-së paraqet një standard ndërkombëtar i cili bëhet çdo pesë (5) vjet. Herën e fundit kur NPB e kishte bërë këtë vlerësim ishte në vitin 2017, ndërkohë që tashmë kanë kaluar më shumë se 470 ditë nga njoftimi i parë për kontratë. Rëndësia për vlerësim të ri të objekteve dhe tokave që ka kjo ndërmarrje bëhet edhe më e madhe për faktin se në bazë të këtij vlerësimi, përcaktohen dhe përditësohen edhe vlerat e qirave në asetet/pasuritë që ka NPB, të cilat në vitin 2020 vlerësoheshin 83,257,803.00 euro13./Media Ndërtimi
Infrastrukturë
“Kulla s’asht cool”-qytetarët e Shkodrës po protestojnë kundër ndërtimit të objektit 35 katesh
Ndërtimi i kullës 35 katëshe ‘Hotel Rozafa Tower’ në Shkodër mblodhi në protestë dhjetra qytetarë dhe aktivistë.
Kulla është një investim privat që do të ndërtohet përbri pallatit ekzistues Rozafa, nga “Uldedaj Group”, i zbatuar nga një studio spanjolle.
“Të vendosur përpara një fakti të kryer në një kohë kur për projekte kaq të mëdha duhen dëgjesa publike; të shqetësuar për dëmin urban dhe arkitekturor që kjo kullë paralajmëron ti kanosë Shkodrës; të indinjuar nga mosrespektimi nga ana e institucioneve i të drejtës sonë për qytetin dhe hapësirës që jetojmë vendosëm të marshojmë sot bashkë me ju kundër betonizimit të qytetit për të thënë: Jo kullave!“ – u shpreh aktivisti Amel Pervizi.
Sipas qytetarëve, zhvillimi i qytetit nuk vjen përmes kullave, ndërsa ky investim bie në kundërshtim me planin e përgjithshëm vendor të qytetit.
„Projekti i ri ka jo më pak se 43 mijë metër ndërtim të ri. Intensiteti I ndërtimit nga 4 që është i lejuar në planin e përgjithshëm vendor, shkon në 8.2, pra dyfishohet. Numri I lejuar i kateve nga 7 kate të lejuara shkon në 35, pra pesëfishohet. Lartësia në metra nga 29.8 metra e lejuar shkon deri në 100 metra lartësi. Parametër i cili trefishohet. Sa I përket distancave, kjo godinë me këtë lartësi duhet të mbajë jo më pak se 36 metër distancë nga kufiri i saj i pronës. Gjë që nuk mund ta realizojë dot”,-u shpreh urbanisti Imeldi Sokoli.
Ata theksuan se Shkodra ka nevojë për hapësira dhe investime publike dhe jo shëmbëlltyrë e “kryeqytetit rilindas”.
“Sot ne jemi të thirrur për ti dalë zot qytetit tonë, bukurisë së qytetit tonë, kulturës së qytetit tonë, historisë dhe trashëgimisë kulturore. Në 11 vite, kjo qeveri nuk solli asnjë investim për Shkodrën. Shkodra ka nevoja të mëdha, Shkodra ka objekte, monumente kulture që po bien brenda. Shkodra nuk ka nevojë për kulla, Shkodra ka nevojë për zhvillim dhe nëse flitet për inovacion, inovacioni nuk është një kullë e ndërtuar dhe e sjellë këtu jashtë të gjitha kritereve dhe jashtë të gjitha ligjeve. Ne nuk duam dhe nuk pranojmë betonizimin e Shkodrës“, -u shpreh Eliona Shkreli, anëtare e këshillit bashkiak Shkodër.
Mes thirrjeve „Stop betonizimit“ dhe “Kullat janë pastrim parash” qytetarët marshuan nga busti i Luigj Gurakuqit drejt godinës së bashkisë Shkodër, ku kërkuan realizimin e dëgjesave publike dhe konsultimeve me grupet e interesit.
“Një nga kompanitë, pjesë e Rozafa Group që do të investojë për kullë, sinjalizohet me shkresë për mos shlyerje të detyrimeve tatimore me vlerën 970 mijë euro. Nëse mbledhim fitime te deklaruara të këtij grupimi nuk arrijnë të shlyejnë as taksën e ndërtimit prej 8% ndaj bashkisë Shkodër, nëse ky investim prej 30 milionë eurosh realizohet. Si thoni ju a është me të vërtetë kjo kompani pas këtij ndërtimi? Zhvillimi duhet bërë duke ndjekur planin urbanistik të qytetit, duke bërë transparencë dhe duke u konsultuar”, – u shpreh Amel Pervizi./Media Ndërtimi
Infrastrukturë
Si Vladimir Putin krijoi një ‘flluskë’ të pasurive të paluajtshme
Çmimet janë rritur me 172% në qytetet më të mëdha të Rusisë gjatë tre viteve të fundit.
Hipotekat dikur ishin të papranueshme në Rusi. Dekada të propagandës sovjetike, e cila e denoncoi kredinë si një barrë të padurueshme, patën efekt.
Edhe pas përfundimit të komunizmit, rusët ende i referoheshin hipotekave si “skllavëri borxhi”, duke preferuar të kursenin derisa të mund të blinin shtëpitë e tyre. Vladimir Putin, presidenti i vendit, ka kaluar dy dekada duke u përpjekur të bindë qytetarët e tij, që të kenë një tjetër pikëpamje.
Në vitin 2003, gjatë mandatit të tij të parë, ai shpjegoi se hipotekat mund të ndihmojnë në zgjidhjen e “problemit akut të strehimit”, me të cilin përballen rusët. Lutja e tij ra në vesh të shurdhër.
Ai tani duket se ka më shumë sukses. Gjatë viteve të fundit, numri i rusëve që marrin hipoteka është rritur, për shkak të një programi bujar të subvencioneve shtetërore për blerësit e apartamenteve të reja. Por, shpërndarja e subvencioneve të shtetit ka nxitur një treg shumë ‘të nxehtë’ të pronave, duke i rritur çmimet e banesave.
Në vitin 2020, kur Rusia u mbërthye nga Covid-19, zyrtarët rritën ndihmat për ata, që blinin prona të sapondërtuara në një përpjekje për të forcuar ekonominë. Në fillim, bankat u ofruan aplikantëve për hipotekë një normë preferenciale prej rreth 6%, afërsisht dy pikë përqindje nën normën e tregut, dhe shteti paguante diferencën.
Zbritje të ngjashme, të cilat më parë ishin në dispozicion vetëm për familjet, iu ofruan më pas punëtorëve dhe njerëzve, që zhvendoseshin në vende duke përfshirë Arktikun, Siberinë dhe Ukrainën e pushtuar.
Megjithatë, vëllimet e hipotekave nuk filluan të rriteshin vërtet, derisa ekonomia e Rusisë shkoi në gjendje lufte. Bankat lëshuan kredi hipotekore me vlerë 7.7 trilion rubla (88 miliardë dollarë, ose 4% e PBB-së) vitin e kaluar, nga një total prej 4.3 trilionësh në vitin 2020. Shumica u mbështetën nga subvencione.
Kjo pasqyron faktin se rusët nuk kanë mundësi investimi: sanksionet rëndojnë mbi bursën dhe kontrollet e monedhës e bëjnë të vështirë lëvizjen e parave jashtë vendit. Inflacioni, i cili u ngrit përsëri në mesin e vitit 2023, ka luajtur gjithashtu një rol.
Kur Banka Qendrore e Rusisë (CBR) filloi të rriste normat e interesit, interesi për skemën u rrit. Ndërsa CBR ngriti normën e saj bazë në 16%, qeveria e mbajti normën e saj preferenciale të ulët, duke e rritur atë në vetëm 8%. Në qershor kishte një hendek prej më shumë se dhjetë pikë përqindjeje midis normës së qeverisë dhe normës së tregut për një hipotekë.
Në fillim të këtij muaji ajo i dha fund skemës së saj më të njohur, e cila ishte për blerësit e ndërtesave të reja. Numri i hipotekave të reja mund të bjerë me rreth 50% në gjysmën e dytë të vitit.
Industria e ndërtimit të Rusisë do të vuajë si rezultat. Kështu do të bëjnë bankat, të cilat kanë gëzuar fitime rekord të nxitura nga rritja e shpejtë e portofolit të hipotekave. Për momentin, megjithatë, tregu i banesave duket se do të arrijë të shmangë një kolaps.
Vasily Astrov i Institutit të Vjenës për Studime Ekonomike Ndërkombëtare, thotë se “ngadalësimi dhe ndoshta stanjacioni” ka më shumë gjasa sesa një rënie e madhe e çmimeve.
Ekonomia e luftës e Rusisë, e cila ka parë rritje të shpejtë të pagave këtë vit, mund të jetë ende në gjendje të mbajë një treg të fortë pronash, edhe kundrejt normave më të larta dhe mbështetjes së pakësuar të shtetit./Media Ndërtimi
Infrastrukturë
Kinezët dhe turqit “gëzojnë” koncesionin e bakrit në Shqipëri
Fabrika e përpunimit të bakrit në Fushë Arrëz iu dha me koncesion për 30 vite një kompanie turke. Ishte viti 2001 kur shteti shqiptar firmosi marrëveshjen koncesionare. Shumë shpejt në lojë hynë edhe partnerët kinezë. Periudha e artë e marrëdhënieve të Shqipërisë me Kinën u ndërpre rreth viteve 80-të, për t’u rivendosur sërish me ardhjen e demokracisë.
Përmes një operacioni financiar të zhvilluar në Turqi, ata morën nën zotërim pjesën më të madhe të rezervave shqiptare të bakrit, të cilat kaluan në pronësi të gjigantit botëror të minierave, kompanisë kineze “Jiangxi Koper”, shkruan citizens.al.
Ata blenë 48% të aksioneve të kompanisë “BerAlb” e cila zotëronte për 30 vite koncesionin e bakrit në vendin tonë, duke përfituar të drejtën për të administruar dhe shfrytëzuar minierën e bakrit Munellë, minierën e bakrit Lak-Rosh, minierën e bakrit Karmë, fabrikën e pasurimit të bakrit Fushë-Arrëz dhe të Mjedës si dhe impiantin e fraksionimit të skorieve të bakrit në Shëngjin.
Me një kapital fillestar prej vetëm 30 mijë USD ose 47 Milionë lekë, kjo kompani e ka zgjeruar kapitalin e saj çdo vit, ndërsa aktualisht deklaron një kapital prej 7.7 miliardë lekësh.
Pavarësisht rritjes së kapitalit, kompania deklaron se del vazhdimisht me humbje.
Megjithëse deklaron bilance negative, në vitin 2017 kompania nënshkroi një tjetër marrëveshje me shtetin shqiptar duke e shtyrë koncesionin edhe me 10 vite . Pra koncesioni i bakrit dhënë Turqisë dhe Kinës do të jetë në fuqi deri në vitin 2043. Ekspertët sugjerojnë se zgjatja e afatit duhet të ishte ballafaquar me performancën ekonomike, rritjen e niveli të mirëqënies së zonës si dhe ruajtjen e mjedisit./Meda Ndërtimi
“Kulla s’asht cool”-qytetarët e Shkodrës po protestojnë kundër ndërtimit të objektit 35 katesh
Si Vladimir Putin krijoi një ‘flluskë’ të pasurive të paluajtshme
Kinezët dhe turqit “gëzojnë” koncesionin e bakrit në Shqipëri
Deodorantë, shishe uji plastike…: Çfarë nuk duhet të lini në vetura në ditët e nxehta?
Një autostradë dixhitale do të ndërtohet mes Tokës dhe Hënës
Develon prezanton ekskavatorin tunelues DX235RTF-7
Liebherr blen 119 hektarë në SHBA për të ndërtuar një qendër logjistike
Epiroc përballet me sfida në tregun e ndërtimit
India do të shpenzojë 132 miliardë dollarë në infrastrukturë
Bulevardi i palmave dhe agrumeve në Vlorë, 3.4 milion euro për projektin
Ndërtuesi thotë se i përfundoi punët sipas kontratës te ‘Prishtina e Re’, 40 familje të një kompleksi mohojnë këtë, mbesin pa kushte jetese
Në Kosovë po prodhohen shtëpi të gatshme me beton të parafabrikuar [video]
Agroturizmi më i madh në Ballkan ndërtohet në Suharekë
Këto janë 5 kompanitë ndërtimore më të mëdha në Prishtinë, prinë Marigona Hill
Kush po i pengon hetimet në rastin “Brezovica” ku u sekuestruan 75 villa
Pa e shkatërruar natyrën, lagjja Area34 vjen me shumë kasolla në liqenin e Batllavës
Lëndohen dy punëtor të ndërtimit pas rrëzimit të një plloçe në Kaçanik
Rruga A del këtë javë në tenderim, do të ketë gjashtë korsi
Kompania kosovare “FORMON” krijon ventilatorë të frymëmarrjes
