Connect with us

Ambienti

Në Mitrovicë ndotja bllokon lumenjtë që dikur ishin të pacenuar

Published

on

Ujërat e zeza, mbeturinat komunale dhe industriale kanë transformuar rrjedhat ujore të rajonit në pellgje toksike të cilët rrezikojnë të kontaminojnë zinxhirin ushqimor për shkak të rritjes së rrezikut të përmbytjeve të shkaktuara nga ndryshimet klimatike.

Fazli Azemi, një pensionist shqiptar që kishte kaluar një jetë duke peshkuar në lumin Ibër që e ndanë qytetin e Mitrovices në Veri të Kosovës, kujton se gjatë fëmijërisë së tij lumi ishte plot me peshq.

“Ibri ka qenë një lum i jashtëzakonshëm. Ka qenë lum i pastër. Ne kemi gërmuar këtu dhe kemi pi ujë,” tha ai duke bërë me shenjë në breg të lumit.

Që prej fëmijërisë së Azemit shumë gjëra kanë ndryshuar në Kosovë dhe peshkimi në Ibër nuk është një sport që shumë të rinjë e shijojnë.

“Njerëzit me të vërtetë nuk janë as të vetëdijshëm sa i ndotur është dhe çfarë problemi sjell kjo ndotje,” tha Milivoje Rajčević, një i ri serb nga pjesa veriore e Mitrovicës i cili shpreh keqardhje për mungesën e ndërgjegjësimit qytetarë dhe neglizhencën institucionale.

Mbetjet industriale, mbeturinat dhe ujërat e zeza i kanë transformuar në rrjedha të ndotura lumenjtë e Ballkanit, dikur të pacënuar. Me rritjen e rrezikut të përmbytjeve për shkak të ndryshimeve klimatike, ndotja po derdhet në tokat bujqësore. Pavarësisht kërcënimit që paraqet ndotja për furnizimin me ushqim në rajon, autoritetet lokale po bëjnë pak për të zbutur efektet e saj negative.

“Duhet të ndërmerren hapa të menjëhershëm,” tha hidrogjeologu Esat Peci, duke shprehur shqetësimin e tij për nivelin e lartë të ndotjes industriale që vie nga miniera e Trepçës në vendin ku bashkohet Ibri me Sitnicën.

“Në atë pjesë pothuajse nuk ka fare peshq, nuk ka faunë, për shkak të kimikateve nga mbetjet industriale të Trepçës,” shtoi Peci.

Një problem i ngjashëm ndodhet edhe në Komunën e Graçanicës e banuar nga komuniteti serb në Kosovë. Shkarkimi i ujërave minerale në lumin Graçanka nga miniera e Kishnicës pjesë e kompleksit industrial të Trepçës që ndodhet afër Graçanicës, por edhe hedhja e pakontrolluar e mbeturinave në lum, rrezikojnë lumin Sitnica në të cilin derdhet Graçanka.

Dikur notonim në lum

Rrjedhat e katër lumenjëve bashkohen në qytetin e ndarë të Mitrovicës. Lumenjtë e Lushtës dhe Trepçës derdhen në lumen Sitnica dhe ky më pas në Ibër.

Ndryshe nga njerëzit, lumenjtë në Ballkan nuk janë të ndarë sipas kufijve politikë. Lumi Ibër buron në malet Mokna Gora, përshkon Malin e Zi në lindje, Veriun e Kosovës dhe Serbinë qendrore me një gjatësi totale prej 272 kilometrash. Ibri përshkon veriun e Kosovës për 85 kilometra dhe 15 kilometra qytetin e Mitrovicës.

Xhevdet Qubreli, një peshkatar i pasionuar nga Mitrovica kujton se Ibri dikur ishte një lum i pacënuar (paprekur).

“Në të kaluarën unë dhe të tjerët jemi la në Ibër gjatë verës,” tha ai.

Stojan Živić, 67 vjeçar nga fshati Llaplla Sellë, ka jetuar gjithë jetën pranë brigjeve të lumit Graçanka i cili rrjedh në fshat dhe është një nga rrjedhat ujore më të ndotura në Kosovë. Megjithatë Stojani kujton se nuk ka qenë gjithmonë kështu.

“Aty ka pasur peshq, ishte një lum i bukur malor ku ne notonim, nëna ime lante rrobat në atë lum.”

Ky artikull i shkruar nga Majlinda Brahimi, Ana Marković dhe Katerina Topalova është publikuar në kuadër të projektit “Going Environmental” i menaxhuar nga n-ost dhe BIRN dhe financuar nga Ministria Federale Gjermane për Bashkëpunim Ekonomik dhe Zhvillim (BMZ). BMZ nuk është në asnjë mënyrë përgjegjëse për informacionet apo këndvështrimet e shprehura në kuadër të projektit./Media Ndërtimi.

Ambienti

Raportimi në media për ndryshimet klimatike duhet të kthehet në prioritet

Published

on

Raportimi në media për ndryshimet klimatike nuk është një prioritet në median shqiptare, por fenomenet e ndryshimit të klimës dhe ndikimi në jetën e qytetarëve i bëjnë këto probleme gjithnjë e më të prekshme. Kjo ishte tema e takimit të zhvilluar më 21 qershor me gazetarë, ekspertë dhe përfaqësues të shoqërisë civile.

Cilët janë faktorët që ndikojnë në populizmin shkencor, uljen e besimit te shkenca dhe besimin e rritur në teori konspirative? Ekspertët sqaruan disa nga taktikat e përdorura për të diskretituar shkencën dhe shkencëtarët, por edhe për të prodhuar konsensus publik për çështje të caktuara, të cilat jo gjithnjë bazohen te e vërteta shkencore.

Po kështu, nëpërmjet rasteve konkrete të TEC-eve u paraqitën disa nga sfidat e raportimit të problemeve mjedisore në Shqipëri dhe përpjekjet e gazetarëve për të arritur transparencë në këtë aspekt përballë autoriteteve. Përdorimi i teknikave të propagandës shpesh bën që të anashkalohen ose të lihen jashtë vëmendjes publike edhe tema që janë të lidhura drejtpërdrejt me jetën e qytetarëve.

Një tjetër temë me interes ishte lufta kundër dezinformimit për ndryshimet klimatike, duke diskutuar prirjet për përhapjen e lajmeve të rreme në mediat online dhe rrjetet sociale. U diskutua edhe për sfidat që hasin gazetarët, cilësimin dhe vlerësimin e burimeve të informacionit, si dhe mënyra për ta kthyer raportimin e fenomeneve shkencore në artikuj dhe histori me interes publik.

Si do të ndryshojë raportimi në media përballë zhvillimit të inteligjencës artificiale? Sfidë mbetet detektimi i lajmeve dhe imazheve të prodhuara artificialisht, por edhe roli që algoritmet luajnë në përhapjen e informacionit që jo patjetër është prioritar apo i verifikuar për publikun.

Nga ana tjetër, mjetet teknologjike e bëjnë më të qartë ilustrimin e ndryshimeve klimatike, si për shembull duke konstatuar trendin e shpyllëzimit, krijimit të hartave live për rritjen e temperaturave, treguesve live mbi shkrirjen e akullnajave; njoftimie në kohë reale mbi katastrofa si uraganet, përmbytjet, etj.

Takimi është pjesë e projektit rajonal “Forcimi i rolit të medias në adresimin e emergjencës klimatike,” të mbështetur nga Smart Balkans, financuar nga Ministria e Punëve të Jashtme të Norvegjisë, dhe koordinuar në nivel rajonal nga Shkolla e Gazetarisë Novi Sad./Media Ndërtimi

Continue Reading

Ambienti

Evropa po ngrohet dy herë më shpejt se pjesa tjetër e botës!

Published

on

Evropa po ngrohet dy herë më shpejt se pjesa tjetër e botës dhe sistemet e saj ujore janë nën stres në rritje. Mungesa e ujit prek 30% të evropianëve dhe 20% të tokës çdo vit. Në fakt, 70% e qytetarëve evropianë kanë shprehur shqetësimin për ndotjen e ujit dhe mungesën e ujit, e megjithatë pothuajse gjysma e tyre nuk ndihen mirë të informuar për problemet që lidhen me ujin në vendin e tyre.

Kjo është arsyeja pse fushata #WaterWiseEU u prezantua së fundmi, një nismë që do të kontribuojë drejt një Evrope elastike ndaj ujit deri në vitin 2050.

Cikli ynë i ujit, procesi me të cilin uji lëviz nëpër tokën, detet dhe atmosferën e Tokës, është i ndërprerë dhe duhet të rregullohet. Aktiviteti njerëzor dhe ndryshimet klimatike po dëmtojnë ekosistemet dhe po çojnë në më shumë avullim, më shumë përmbytje, më shumë thatësirë ​​– dhe më pak ujë për ne dhe gjithë jetën tjetër që varet prej tij.

Fushata e komunikimit #WaterWiseEU, e cila do të zgjasë deri në vjeshtë, synon të rrisë ndërgjegjësimin rreth kësaj dhe të ndriçojë në qendër të vëmendjes zgjidhjet e shumta të disponueshme. Zgjidhje të tilla si rritja e ruajtjes natyrore të ujit, rimbushja e ujit nëntokësor dhe rindërtimi i shëndetit të tokës, por edhe menaxhimi i zgjuar i ujit, efikasiteti i ujit dhe ripërdorimi.

Duke punuar së bashku, ne mund të ndryshojmë perceptimet ekzistuese për ujin dhe ‘Shiko ujin ndryshe’, siç thuhet në sloganin zyrtar të fushatës.

Fushata ka zhvilluar një sërë asetesh, duke përfshirë pamje të gatshme dhe mesazhe, të cilat po i vë në dispozicion të partnerëve të fushatës për t’i përdorur. Partnerët inkurajohen t’i përdorin këto mjete për të ndezur një bisedë, për të organizuar ngjarje dhe për t’u lidhur me veprimet e tyre të komunikimit./Media Ndërtim

Continue Reading

Ambienti

Zgjerohen shtigjet në Parkun e Gërmisë drejt Gollakut

Published

on

Projekti i zgjerimit të shtigjeve në Parkun e Gërmisë është një iniciativë e rëndësishme që ka mundësuar ndërlidhjen e zonave të banimeve përreth Parkut të Gërmisë me rrjetin qendror të shtigjeve. Ky projekt përfshiu katër shtigje të reja të cilat u inkorporuan në hartën e përgjithshme turistike të Parkut të Gërmisë, të plotësuar me:

Harta të Detajuara: Sigurimi i hartave të reja dhe të azhurnuara për vizitorët.

Digjitalizim: Përfshirja e shtigjeve në platforma digjitale për lehtësimin e aksesit dhe navigimit.

Shenjëzim: Vendosja e shenjave orientuese dhe informative për të drejtuar vizitorët në shtigje të ndryshme.

Kioska Informative Malore: Krijimi i kioskeve që ofrojnë informacione të nevojshme për vizitorët.

Kryeqyteti Prishtina vazhdon të avancojë drejt konceptit shëndetësor, rekreativ dhe turistik të shtigjeve. Ky projekt ka vendosur këtë zonë në hartën turistike dhe kulturore të rajonit, duke promovuar:

Turizmi i Qëndrueshëm: Përqendrimi në aktivitete që nuk dëmtojnë mjedisin dhe që mbështesin ruajtjen e tij.

Ambientalizmi: Ndërgjegjësimi dhe edukimi i publikut mbi rëndësinë e mbrojtjes së natyrës.

Gjithëpërfshirja: Përfshirja e banorëve të Prishtinës në proceset vendimmarrëse dhe aktivitete mjedisore./Media Ndërtimi

Continue Reading

Trending