Connect with us

Aktuale

Mësime nga një faturë, ‘bleje atë që është vetëm polake’

Published

on

Kur blej ushqime, zakonisht nuk e marr me vete faturën. Por kur isha së fundmi në Varshavë tek një supermarket i leverdisshëm, e ngjesha faturën mes produkteve të blera. Në shtëpi pastaj e pashë më me vëmendje: Nën totalin e çmimit dhe mënyrës së pagesës ishte shënuar një shumë më e vogël me të dhënën „e përgjithshme të produkteve ‚bli atë që është polake‘”.

Kjo shumë ishte pozicionuar mirë në qendër dhe përmes disa yjeve dhe një logoje ishte ekspozuar më dukshëm se çmimi për të gjithë shumën e blerjes.

Ky informacion më habiti. Për një kohë të gjatë kam qenë punonjës i qendrës së dokumentimit të Këlnit. Vula cilësie si “ariane e garantuar” dhe shënime për “dyqane gjermane” më ranë atëherë menjëherë në sy. Janë këto shenja të përsëritjes së historisë?

Në një vështrim më të thelluar aksioni “bli atë që është polake” është paradoksal. Rrjeti i discounterave që e ka miratuar atë dhe që e promovon me ulje prej një viti, bën pjesë tek një koncern i huaj tregtie. A nuk bën autogol një sipërmarrje e huaj, kur i nxit klientët e saj të blejnë produkte vendase? E çfarë kuptimi ka për klientët, të blejnë produkte “polake” tek një tregtar “jo polak”?

I ashtuquajturi patriotizmi ekonomik nuk është i përpahur vetëm në Poloni. Ndërkohë që koncernet që veprojnë në shkallë ndërkombëtare luajnë një lojë cinike: Ato etiketojnë si vendase produktet, që në të vërtetë prodhohen në struktura komplekse të globalizuara për të krijuar me këtë afërsi me klientët dhe më në fund të kenë më shumë përfitim.

Në të njëjtën kohë transmentohet një imazh i gabuar i jetës sonë. Lokalja promovohet si e mirë e vlefshme, megjithëse as nuk ofrohet në të vërtetë dhe as ndokush nuk është i gatshëm të heqë dorë nga pasuria e ofertës globale.

Kështu ne konsumatoret e konsumatorët edukohemi si skizofrenë të palumtur. Ushqehen shpresa, të cilave nuk u përgjigjemi dhe krijohet një lloj zhgënjimi i vazhdueshëm.

Të mos harrojmë që strategji të tilla marketingu ushqejnë populizmin e orientuar nga nacionalizmi në politikë. Ato përgatisin terrenin për ata politikane e politikanë që duan të përfitojnë kapital politik nga dëshira nostalgjike për atë që është afër. Kur vetë politikanët e dinë ashtu si dhe koncernet globale: Ky është një premtim bosh.

Në psikologjinë e marketingut tematizohet e ashtuquajtura përgjegjësia sociale e biznesit. Pyetja qendrore mbetet, si mund të pajtohet kjo lloj përgjegjësie me tregtinë e orientuar nga fitimi. Kjo shoqërohet edhe nga një sfidë tjetër: Në botën tonë të globalizuar strukturat ekonomike, vendimmarrja dhe proceset e tregtisë dhe prodhimit po bëhen gjithnjë e më komplekse.

Ato zbulohen shpejt si paradoksale, sapo përpiqesh t’i analizosh.

Paradokset veçse nuk të ndihmojnë në rritjen e fitimit. Ka studime, që u atestojnë pikërisht njerëzve në kulturat globale perëndimore një tolerancë veçanërisht të ulët për ambiguitetin.

Që të ecë biznesi, krijohen iluzione të një bote amtare. Jo më kot strategët e marketingut kanë zbuluar narrativin për vete.

Kështu histori e personazhe impresionues nuk gjenden vetëm në romane, por edhe në…tekste publiciteti. Unë nuk besoj, se si individ mund të bësh diçka kundër kësaj.

Por do të dëshiroja, që kurrikulat tona arsimore dhe socializuese të na përgatisin më mirë të dimë si të veprojmë me ambiguitetin në botën tonë. Që ne të dimë të vlerësojmë narrativat vendase, por të mos zhvillojmë në të njëjtën kohë nostalgji të rrezikshme aty ku veprojmë në mënyrë globale si persona apo si shoqëri. Këto mund të na ndihmojnë të kuptojmë jo vetëm mënyrën si konsumojmë, por edhe për shembull si të veprojmë me kompleksitetin e krizës së COVID-19 apo të mobilitetit global. E ndoshta me këtë të mënjanojmë rrezikun e përsëritjes së historisë.

Stanisław (Stan) Strasburger është shkrimtar dhe menaxher kulture. Pikërëndesat e studimeve të tij janë kujtesa dhe mobiliteti. Romani i tij „Tregtari i historive” u botua në vitin 2018 në gjermanisht. Autori ka lindur në Varshavë dhe jeton në Berlin, Varshavë e qytete të tjera europiane. Hulumtimet për këtë artikull u mbështetën nga Senati i Berlinit./Media Ndërtimi.

Aktuale

Deodorantë, shishe uji plastike…: Çfarë nuk duhet të lini në vetura në ditët e nxehta?

Published

on

Dielli dhe nxehtësia kanë një efekt shkatërrues në disa gjëra që përdorim dhe nuk është e mençur t’i lëmë në vetura.

Duket e arsyeshme të mbani një shishe me ujë në veturën tuaj gjatë një vale të nxehtë. Megjithatë, bisfenoli A dhe ftalat në plastikë, kimikate që veprojnë si lidhës dhe e bëjnë plastikën fleksibël, po shkaktojnë shqetësim tek ekspertët që studiojnë efektet e tyre në shëndetin e njeriut. Lënia e ujit në shishe plastike në një makinë të nxehtë mund të bëjë që këto substanca të lëshohen në ujë, shkruan The Sunday Times.

Nxehtësia e madhe në vetura mund të dëmtojë bateritë e të gjitha pajisjeve që i përdorin, që nga kompjuteri, celularët… Ka edhe shishe me krem kundër diellit, të cilat nuk duhet t’i lini në diell (një paradoks interesant, apo jo?) sepse në disa raste mund të shpërthejnë. Më pas janë të gjitha spërkatjet, nga deodoranti tek llaku i flokëve. Kur temperatura arrin rreth 48 gradë Celsius, presioni në rezervuar rritet mjaftueshëm për të shkaktuar një shpërthim, thonë ekspertët. Kornizat plastike të syzeve të diellit mund të shtrembërohen dhe zbardhen, dhe lentet mund të shtrembërohen.

Disa ilaçe, si antibiotikët, duhen mbajtur në frigorifer. Ilaçet në përgjithësi nuk e tolerojnë nxehtësinë dhe disa prej tyre do të bëhen të papërdorshme pas ekspozimit ndaj temperaturave jashtëzakonisht të larta. Nëse përdorni injeksione adrenaline, dobia e tyre zhduket në automjetet e nxehta. E cila, natyrisht, është çështje jete ose vdekjeje.

Buzëkuqi do të shkrihet në temperatura të larta.

Është dokumentuar se kanaçet e gazrave mund të shpërthejnë kur ekspozohen ndaj nxehtësisë ekstreme. Edhe lëngu i portokallit mund të shpërthejë nëse lihet në makinë për një kohë të gjatë, dhe kjo do të thotë një brendshme ngjitëse…

Lënia e çakmakut të disponueshëm në makina në ditët e nxehta nuk është një ide e zgjuar. Shpërthimi i tyre mund të shkaktojë dëme të mëdha dhe madje të thyejë xhamin e përparmë./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Themelohet Oda e Minierave të Kosovës

Published

on

Me ceremoni të mërkurën është bërë hapja e Odës së Minierave të Kosovës që u konsiderua një hap tejet i rëndësishëm për zhvillimin ekonomik, raporton Ekonomia Online.

Themeluesi, Mentor Demi, ka thënë se kjo ceremoni është një hap shumë i rëndësishëm në drejtim të zhvillimit të industrisë së minierave në Kosovë.

Alaudin Kodra, anëtar i Bordit në Odën e Minierave të Kosovës, ka thënë se gjeologjia e Kosovës, është e pasur dhe pikërisht kjo ka qenë një nga arsyet e fillimit të tij për punuar në Kosovë.

“Ligji minerar është ligj i mrekullueshëm i cilësisë së lartë për dallim nga. Pjesa perëndimore e Kosovës është një vazhdimësi e gjeologjisë së Shqipërisë. Kosovës i duhen kompani serioze, dua të iu urojë gjithë të mirat të keni suksese”, ka thënë nder tjera Kodra.

Zëvendësministri i Industrisë, Sipërmarrjes dhe Tregtisë, Mentor Arifaj, ka thënë se kontributi i madh për të ardhur deri te hapja e Odës është për tu vlerësuar.

“Do ta luajë një rol ndërmjet një katalizatori i akterëve të shumtë dhe investitorëve potencial qoftë vendor apo ndërkombëtarë. Oda do ta luajë një rol të rëndësishëm në kuptimin e avancimit duke përfshirë njësi të ndryshme në arenën ndërkombëtare në sektorin e minierave”, ka thënë ai.

Nurten Deva, Rektor i Universitetit Isa Boletini, ka thënë se zhvillimi i industrisë minerare ka një rol të rëndësishëm në zhvillimin ekonomik.

“E përgëzojë zotëri Demin për guximin që ka ndërmarrë një hap të tillë për themelimin e një odë nga privatët. Nuk e kanë pas mbështetjen e duhur për të arritur vizionin në planet e tyre strategjike”, ka thënë Deva. Andor Lips, Drejtori jo-ekzekutiv në Western Tethyan Resources, ka thënë se Osat kanë shumë të rëndësishme si një lloj urë lidhëse në mes të investitorëve të huaj dhe institucioneve shtetërore./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Gjykata e Apelit anulon vendimin për ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit në Vjosë

Published

on

Pas 10 vitesh nëpër procese gjyqsore, banorët e Mallakastrës fituan të parën betejë ligjore për çështjet mjedisore në vendin tonë. Gjykata Administrative e Apelit në Tiranë anuloi të mërkurën vendimin për ndërtimin e hidrocentralit Poçem në lumin Vjosa. Gjykata i dha të drejtë banorëve dhe organizatave mjedisore, duke konfirmuar aktvendimin e plotë të shkallës së parë dhe argumentet e tij në mbështetje të pretendimeve të paditësve.

Vendimi shënon fitoren përfundimtare të çështjes së parë mjedisore të trajtuar nga Gjykata në Shqipëri.

Beteja ligjore ka nisur në dhjetor të vitit 2016 nga EcoAlbania, EuroNatur dhe Riverwatch, së bashku me 38 banorë të fshatit Kutë në Mallakastër. Ata kundërshtuan ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit, duke pretenduar se “procedurat e ndjekura për dhënien e kontratës koncensionare si dhe procesi i konsultimeve me publikun, ishin zhvilluar në shkelje të legjislacionit shqiptar dhe të konventave ndërkombëtare”.

Banorët dhe organizatat fituan betejën e parë në maj të 2017, kur Gjykata Administrative e Shkallës së Parë vendosi në favor të tyre.

Palët e paditura janë Ministria e Mjedisit, Agjencia Kombëtare e Mjedisit, Avokati i Shtetit (në emër të Ministrisë së Energjisë) dhe shoqëria koncesionare (Kovlu Energy), të cilat apeluan vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.

Pas 8 vitesh Gjykata e Apelit ka vendosur të rrëzojë padinë e tyre dhe të lërë në fuqi vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.

Ndërkohë që vijonte kjo betje ligjore, banorë dhe organizata mjedisore si EcoAlbania nisën fushatën në mbrojtje të lumit Vjosa “Të shpëtojmë zemrën blu të Evropës”.

Pas një beteje të gjatë, në Mars 2023, lumi Vjosa dhe degët e tij Drino, Bënça, Shushica dhe Kardhiqi, u shpallën Park Kombëtar duke ofruar mbrojtje ligjore edhe nga 45 hidrocentralet e planifikura për t’u ndërtuar në gjithë basenin e Vjosës.

Drejtues i Eco Albania Olsi Nika në një reagim për mediat tha se “edhe pse ky vendim vjen në një tjetër realitet, pas shpalljes së Parkut Kombëtar të Vjosës, ne e konsiderojmë si një arritje për komunitetin, aktivistët dhe avokatët e angazhuar në mbrojtjen e lumit Vjosa, të cilët e kanë ndjekur këtë çështje me rigorozitet dhe vendosmëri”.

Hidrocentrali i Poçemit, ishte aktpadia e parë e një çështjeje mjedisore në Gjykatën Administrative në Shqipëri. Ajo i hapi rrugën shumë çështjeve të tjera mjedisore të ngritura nga organizatat dhe banorët për të kërkuar të drejtën për ruajtjen e pasurive natyrore të vendit.

Avokati i çështjes Vladimir Meçi tha se vendimi përfundimtar përbën një arritje në ndërtimin e praktikës gjyqësore administrative që lidhet me te drejtën mjedisore në Shqipëri.

“E gjithë ecuria e çështjes së kundërshtimit të ndërtimit të HEC-it të Poçemit në rrugë gjyqësore, është një model pioner për të gjithë ata që kanë qenë pjesë e tij, përfshirë Organizatat, komunitetin, ne avokatët por edhe vetë gjykatën”, tha Meçi./Mediqa Ndërtimi

Continue Reading

Trending