Arkitekturë
Kush kujdeset nëse një ndërtesë po avancon me një ide arkitekturore të gabuar?
Në fillim të tetorit, kritiku i lartë i artit i New York Magazine, Jerry Saltz, u ankua në Instagram se New York City “është bërë të duket si Houston ose Atlanta ose Charlotte ose Milwaukee”.
Objekti i vitriolit të tij ishte Hudson Yards; në postimin e tij (teknikisht, një ripostim i një fotografie nga ilustruesi i New Yorker Roz Chast), kompleksi prej 28 hektarësh në anën Far West Side të Manhattan-it shihet nga përtej lumit Hudson, anija e ulur në këmbët e rrokaqiejve ngjitur si një lodër e hedhur. .
“Në të ardhmen unë do të organizoj gjyqe të ngjashme me Nurembergun e 98,9% të të gjithë arkitektëve,” shkroi Saltz, përpara se të përfundonte me një apel të drejtpërdrejtë:
“TË gjithë kritikët e ARKITEKTURËS duhet të shkruajnë për të ndaluar ose të paktën sulmuar këtë të përditshme [sic]. Edhe nëse është e pashpresë. Mos lejoni që ata të vazhdojnë ta bëjnë këtë qytetin tonë të rrënojave.”
Saltz është i njohur për të qenit i çuditshëm – nuk do ta harroj kurrë serinë e postimeve të tij në mediat sociale, në fillim të pandemisë, duke detajuar zakonin e tij për të blerë disa porosi kafeje të mëdha në pika karburanti dhe ushqime, t’i marrë në shtëpi, t’i vendosë në frigorifer dhe ringrohja e tyre gjatë gjithë javës, as dyfishimi i tij kur njerëzit vinin në dyshim këtë praktikë, pretendimi i tij ishte se bërja e kafesë në shtëpi përbënte snobizëm – por unë e pashë se kjo ishte veçanërisht e tepërt. Çfarë mund të bëjnë kritikët për të ndaluar zhvillimet si Hudson Yards të rriten në qytetin e Nju Jorkut apo kudo tjetër?
Shumica e kritikave të arkitekturës bëhen në të njëjtën mënyrë si kritika letrare – ose arti, muzika ose filmi -: Ndërtesat (si piktura ose skulptura ose regjistrime filmash) merren si ngjarje të kryera, ushqim për admirim ose tallje, por në fund të fundit të pandryshueshme.
Por ndryshe nga lexuesit e letërsisë, të cilët mund të zgjedhin se cilët autorë t’u kushtojnë vëmendje dhe cilët të shpërfillin, cilët libra të blejnë dhe cilët të lënë pas, përdoruesit e arkitekturës rrallë vendosin nëse do të ndërveprojnë apo jo me një ndërtesë të caktuar.
Për një lexues, një pjesë e kritikës është një mjet i dobishëm. Mund t’i ndihmojë ata të kuptojnë se si t’i qasen intelektualisht një shkrimi; mund t’i ndihmojë ata të mendojnë për diçka pasi ta kenë lexuar ose ta vënë në bisedë me diçka tjetër; thjesht mund t’i ndihmojë ata të vendosin nëse do të blejnë apo jo një libër.
Kjo nuk është krejtësisht e rreme. Provat e ngjashme me Nuremberg të Saltz-it do të kërkojnë më shumë sesa kritikët e arkitekturës “të shkruajnë për të ndaluar ose të paktën sulmuar” disa nga gjërat e shëmtuara që po ndërtohen në qytete tani. Gjërat që bëhen do të ndryshojnë vetëm kur sistemi i financimit të ndërtesave të ndryshojë nga i udhëhequr nga zhvilluesit privatë fitimprurës në entitete publike. Kjo do të kërkojë reforma të mëdha që do të duhet të fitohen përmes organizimit politik, jo vetëm të punonjësve të arkitekturës, por të të gjitha llojeve të punëtorëve brenda dhe jashtë fushës.
Kritikët nuk do ta sjellin vetëm atë ndryshim. Por nëse përfitojmë nga liria editoriale që na jep përhapja e re e platformave botuese, ne thjesht mund të ndryshojmë mënyrën e kritikës nga ajo që thjesht lidhet me një opinion të lënë pas dore te ndërtesat që janë bërë tashmë, në atë që shikon nga afër pse dhe si bëhen ndërtesat. Ne mund të bëhemi më pak të interesuar në atë se si duket një ndërtesë ose se si ajo angazhohet me idetë arkitekturore të fundit dhe më shumë se kush ka paguar për të ose kush mund ta përdorë atë. Mund të përpiqemi të gjejmë një audiencë që arrin përtej atyre që tashmë marrin pjesë ose janë të interesuar në këtë fushë. Ne mund të nxjerrim linja më të qarta midis atyre që e shohin arkitekturën si një objekt spekulativ fitimprurës dhe atyre që e dinë se është burim krenarie qytetare, identiteti kulturor, ndjenjë e shtëpisë. Ne mund, nëse guxojmë, ta bëjmë pak më të lehtë për ata që duan të zemërohen kundër makinës ta bëjnë këtë.
Marianela D’Aprile është një shkrimtare që jeton në Brooklyn. Puna e saj mbi arkitekturën, politikën dhe kulturën është shfaqur në Metropolis, Jacobin, ICON, The Nation, AN dhe gjetkë. Ajo është pjesë e bordit të Lobit të Arkitekturës dhe është anëtare e Socialistëve Demokratikë të Amerikës./Media Ndërtimi.
Arkitekturë
Çfarë është arkitektura kinetike?
Dizajni kinetik është bërë një pjesë thelbësore e zhvillimit arkitektonik, nga shpikja e urave të lëvizshme në Egjiptin e lashtë deri te dhomat rrotulluese në shtëpinë e Sharifi-ha. Megjithatë, si arritëm nga kjo në këtë? Për të kuptuar konceptin e arkitekturës kinetike, le të hedhim një vështrim më të thellë në origjinën e saj.
“Kinetic” rrjedh nga fjala greke kinētikos, që do të thotë “lidhur me lëvizjen muskulare”, ndërsa përkufizimi arkitektonik është koncepti “lejimi i pjesëve të një strukture të lëvizin, pa zvogëluar integritetin strukturor”. me fjalë të tjera, është arkitekturë në formën e një trupi në lëvizje.
Një nga format më të hershme të arkitekturës kinetike është tenda e beduinëve, e përdorur në Afrikën e lashtë. Kjo strukturë elastike ftohëse është e adaptueshme ndaj klimës së shkretëtirës dhe urës së lëvizshme, një mekanizëm mbrojtës i zhvilluar në Egjipt dhe më vonë i përdorur zakonisht në shekullin e 15-të.
Megjithatë, arkitektët filluan të pranojnë konceptin e Arkitekturës Kinetike vetëm në fillim të shekullit të 20-të. Shembuj janë vizatimet e Yakov Chernikhov në Fantazitë arkitekturore dhe koncepti i pandërtuar i Thomas Gaynor për Ndërtesën Rotary në 1908, megjithatë këto botime ishin ende thjesht teorike.
Një projekt që u ndërtua ishte Villa Girasole nga inxhinieri i Marinës Angelo Invernizzi. E ndërtuar në vitin 1935, ajo është një shtëpi rrotulluese që ndjek lëvizjen e diellit për të maksimizuar nxehtësinë dhe dritën në brendësi. Girasole, e cila në italisht përkthehet në Luledielli, ndodhet në një bazë rrethore me diametër 44 metra dhe është një vepër e jashtëzakonshme arkitekturore e ndërtuar gjatë epokave të arkitekturës funksionaliste dhe futuriste.
Më vonë në shekullin e 20-të, arkitektët e zhvendosën fokusin e tyre në arkitekturën kinetike. Teori të tilla si Manifesti i Arkitekturës Mobile të Yona Friedman dhe Planifikimi Hapësinor i Qytetit, Pallati i Argëtimit të Cedric Price dhe Qyteti Plug-in i Peter Cooke u botuan. Megjithatë koncepti i arkitekturës kinetike u prezantua për herë të parë në vitin 1970 nga William Zuk, i cili botoi librin Kinetic Architecture. Kjo tërhoqi më tej interesin për konceptin kinetik ndërsa u zhvilluan shkenca kompjuterike dhe teknologjitë e ndërtimit.
Shembuj të tjerë përfshijnë shtëpinë Sharifi-Ha, e cila siguron vëllime banimi që rrotullohen për t’u kthyer në tarraca në verë dhe mbyllen në dimër, dhe Muzeu i Artit Milwaukee, me mburojën e tij të lëvizshme të diellit, i përbërë nga 72 pendë çeliku që palosen dhe shpalosen. sipas kohës së ditës, dhe Kulla Al Bahar, me një fasadë që ndjek lëvizjen e diellit për të çuar panelet e tekstilit me fije qelqi në formë ylli të hapen dhe mbyllen, duke mbrojtur banorët nga nxehtësia dhe shkëlqimi diellor.
Ka shumë shembuj të tjerë që shfaqin mundësitë e pafundme të arkitekturës kinetike, por në fund të fundit, dizajni kinetik ka ndikuar në ndërtesa në parametra të tillë si koha, moti, energjia dhe nevojat njerëzore që nuk janë statike, por më tepër dinamike. Si rezultat, dizajni kinetik i lejon ndërtesat të zhvillojnë sisteme komplekse që u përgjigjen nevojave të tyre të veçanta./Media Ndërtimi
Arkitekturë
Rizhvillimi “i shëmtuar” në Liverpool, fiton çmimin për ndërtesën më të keqe të Britanisë
Rizhvillimi i Lime Street në Liverpool nga studio britanike Broadway Malyan është emëruar ndërtesa e re më e keqe në vend në Kupën Carbuncle të këtij viti.
Organizuar nga revista e Mbretërisë së Bashkuar The Fence, gjyqtarët zgjodhën rizhvillimin e Lime Street si “ndërtesën e re shumë të keqe në Britani”, që kur konkursi u zhvillua për herë të fundit në 2018.
“Që nga shikimi i parë, dy nga paneli ynë e kishin këtë si përzgjedhjen e tyre numër një, dhe ndërsa lista e gjatë u ngushtua në një listë të ngushtë, kjo pjesë e tmerrshme e fatkeqësisë arkitekturore vazhdoi të qëndronte jashtë,” tha The Fence në njoftimin e çmimit.
Përfunduar në vitin 2019, dizajni i rizhvillimit të Broadway Malyan përmban panele metalike të gdhendura që përfshijnë një fasadë të rrugës që çon nga stacioni i trenit Liverpool Lime Street.
Panelet e gdhendura përshkruajnë ndërtesat shekullore që u shkatërruan për t’i hapur rrugë rizhvillimit, i cili tani përmban një hotel dhe strehim studentësh.
I ringjallur nga The Fence për vitin 2024, Carbuncle Cup synon të identifikojë ndërtesat më të këqija të Mbretërisë së Bashkuar. Ajo u drejtua çdo vit midis 2006 dhe 2018 nga revista e arkitekturës Building Design (BD)./Media Ndërtimi
Arkitekturë
Arkitektura e kontrollit: Peizazhet e çuditshme postmoderne të Koresë së Veriut
Rrokaqiejt postmodern bashkëjetojnë me monumente socialiste në shtetin e izoluar. Shumë prej fotografive janë të publikuara nga Agjencia Qendrore Koreane e Lajmeve dhe nuk kanë datë se kur janë bërë.
Ndërtesat e larta e shumëngjyrëshe shihen përreth një monumenti të vjetër në Phenian në Korenë e Veriut, 11 shtator 2018, shkruan Radio Evropa e Lirë.
Pamje gjatë natës e distriktit Songhua në lindje të Phenianit, në Korenë e Veriut. Fotoja është publikuar nga Agjencia Qendrore Koreane e Lajmeve (KCNA), por nuk ka datë se kur është bërë.
Udhëheqësi i Koresë së Veriut, Kim Jong Un, gjatë një vizite në një zonë të zhvilluar banimi në rrethin Huaseong në Korenë e Veriut, në këtë foto të publikuar më 6 prill 2024 nga Agjencia Qendrore Koreane e Lajmeve, KCNA.
Pamje e përgjithshme gjatë ceremonisë së hapjes së Fermës së Serës Ryonpho për të shënuar përvjetorin e themelimit të Partisë së Punëtorëve në pushtet, në Korenë e Veriut, në këtë foto pa datë, e cila u publikua më 11 tetor 2022 nga KCNA-ja./Media Ndërtimi
“Kulla s’asht cool”-qytetarët e Shkodrës po protestojnë kundër ndërtimit të objektit 35 katesh
Si Vladimir Putin krijoi një ‘flluskë’ të pasurive të paluajtshme
Kinezët dhe turqit “gëzojnë” koncesionin e bakrit në Shqipëri
Deodorantë, shishe uji plastike…: Çfarë nuk duhet të lini në vetura në ditët e nxehta?
Një autostradë dixhitale do të ndërtohet mes Tokës dhe Hënës
Develon prezanton ekskavatorin tunelues DX235RTF-7
Liebherr blen 119 hektarë në SHBA për të ndërtuar një qendër logjistike
Epiroc përballet me sfida në tregun e ndërtimit
India do të shpenzojë 132 miliardë dollarë në infrastrukturë
Bulevardi i palmave dhe agrumeve në Vlorë, 3.4 milion euro për projektin
Ndërtuesi thotë se i përfundoi punët sipas kontratës te ‘Prishtina e Re’, 40 familje të një kompleksi mohojnë këtë, mbesin pa kushte jetese
Në Kosovë po prodhohen shtëpi të gatshme me beton të parafabrikuar [video]
Agroturizmi më i madh në Ballkan ndërtohet në Suharekë
Këto janë 5 kompanitë ndërtimore më të mëdha në Prishtinë, prinë Marigona Hill
Kush po i pengon hetimet në rastin “Brezovica” ku u sekuestruan 75 villa
Pa e shkatërruar natyrën, lagjja Area34 vjen me shumë kasolla në liqenin e Batllavës
Lëndohen dy punëtor të ndërtimit pas rrëzimit të një plloçe në Kaçanik
Rruga A del këtë javë në tenderim, do të ketë gjashtë korsi
Kompania kosovare “FORMON” krijon ventilatorë të frymëmarrjes
