Ndërtim
Kompanitë nuk dënohen, ‘Faji i mbetet viktimës’, nuk raportohen aksidentet e punës në ndërtimtari!
Published
2 years agoon
Të dhënat e analizuara nga BIRN dhe intervistat me punëmarrës, juristë dhe aktivistë sugjerojnë se statistikat publike mbi aksidentet në punë në Shqipëri janë vetëm ‘maja e ajsbergut’.
Enver Muça e ka ende të freskët në kujtesë ditën kur tre vite më parë, duke punuar në lagjen ‘Kodra e Diellit’ në Tiranë, rrëshqiti nga balta e krijuar në kantier prej reshjeve të dendura të shiut dhe ra mbi kolonat vertikale të hekurit të një pallati në ndërtim, duke dëmtuar shtyllën kurrizore.
“Në një moment më rrëshqiti këmba nga balta dhe rashë tek vendi ku po ngriheshin kolonat,” kujtoi Enveri. “Unë u godita në shtyllë kurrizore tek kolonat që po ndërtoheshin,” shtoi ai.
Edhe pse dëmtimi i tij në kantier ishte serioz, Muça nuk e raportoi aksidentin tek autoritetet. Pasi shkoi në Spitalin e Traumës në Tiranë, ai i tha mjekut se kishte rënë nga shkallët e banesës së tij.
Rasti i Muçës nuk është i pazakontë. Ekspertët dhe aktivsitët e të drejtave në punë të intervistuar nga BIRN theksojnë se shifrat e aksidenteve pa viktima në Shqipëri janë të ulëta, pasi ato nënraportohen për shkak se punëmarrësit rrallëherë gjejnë drejtësi dhe mbrojtje nga shteti dhe institucionet.
‘Kemi një shtet që është i njëanshëm, nuk kemi një shtet të paanshëm,” thotë aktivisti Arlind Qori, drejtues i Organizatës Politike, një grupim i majtë që lufton për te drejtat e punëmarrësve në Shqipëri.
“Pavarësisht se ligji kërkon që shteti të jetë arbitër, në praktikë ndodh që të gjithë zyrtarët, gjykatat e kështu me radhë të kenë anësi,” shtoi ai.
Enver Muça është një prej qindra punonjësve që u aksidentuan në punë gjatë vitit 2022. Sipas të dhënave nga Inspektorati Shtetëror i Punës dhe Shërbimeve Shoqërore, që BIRN i siguroi përmes ligjit ‘Për të drejtë informimi’, në vitin 2022 numërohen 173 aksidente të regjistruara në punë ose 24 aksidente për 100 mijë të punësuar.
Ndërkohë, statistikat tregojnë se norma e aksidenteve në punë pa viktima të raportuara në Shqipëri është 65 herë më e vogël se mesatarja e Bashkimit Evropian për 100 mijë të punësuar.
Të dhënat e procesverbaleve të Inspektoriatit të Punës të analizuara nga BIRN tregojnë se në 2/3 e aksidenteve në punë të regjistruara gjatë vitit 2022, nuk janë ndërmarrë sanksione ndaj kompanive, duke ia ngarkuar përgjegjësitë punëmarrësit. Sektorët më problematikë sipas statistikave mbeten minierat, prodhimi dhe ndërtimi.
Muça i tha BIRN se nuk e kishte raportuar aksidentin e tij në Inspektoriatin e Punës, pasi punëmarrësi i kishte premtuar se do ta dëmshpërblente.
“Pronari u tregua mashtrues, ai më tha dil largohu nga këtu, pasi nuk isha i siguruar akoma,” kujtoi Muça, duke theksuar se punëdhënësi ishte i shqetësuar ta fshihte aksidentin nga autoritetet. “Kishte dhe mbikëqyrës punimesh, ma bëri mendjen dhallë, duke më thënë: ‘ik vetëm që këtu se do të ndihmoj unë,” shtoi ai.
Pasi kishte dalë nga spitali mbrëmjen e aksidentit, punëtori i ndërtimit nga Tirana është takuar me punëdhënësin e tij, për të cilin thotë se i kishte dhënë vetëm 2 mijë lekë si dëmshpërblim. Por kostot për Muçën do të ishin shumëfish më të larta.
Për më shumë se një muaj, ai nuk ishte i aftë të punonte për shkak se dëmtimi në shtyllën kurrizore nuk ia lejonte punën fizike. Pasi u riaftësua, nuk u rikthye dot në vendin e punës ku ishte më parë. Edhe pse arriti që të gjente një vend pune tjetër, u largua shpejt pasi edhe aty nuk zbatoheshin rregullat e sigurisë në kantier.
“Kam punuar në disa vende të tjera, nuk zbatonin asnjë rregull,” tha ai. “As sigurimet nuk u paguanin punëtorëve. Nuk paguanin as orët shtesë. Po ashtu punonim dhe të shtunën dhe të dielën,” shtoi Muça.
Sipas aktivistit Arlind Qori, punëtorët janë të disavantazhuar kundrejt pronarit, pasi një punëtor e ka shumë të vështirë të gjejë të drejtën e tij në rast se aksidentohet apo humb jetën.
“Punëtorët nuk gjejnë drejtësi, pasi inspektorët që vijnë për të hetuar aksidentin e mbyllin çështjen,” tha Qori, ndërsa shtoi se dhe po shkoi çështja deri në gjyq, gjyqi është vështirë të hapet, pasi ka kosto, nuk ka institucione mbështetëse dhe se gjykatësi është i prirur të mbajë anën e më të pushtetshmit.
“Pronari e di që nëse punëtori aksidentohet në punë, do gjejë mundësinë që t’ia hedhë ligjit, do e mbyllë me ndonjë lek në rast se punëtori do bjerë viktimë,” shtoi ai.
Avokati Eridi Sherifi, i cili është i specializuar në çështjet e aksidenteve në punë, i tha BIRN se Inspektoriati i Punës shpesh fajëson në mënyrë të padrejtë punëmarrësit për aksidentet.
Sipas tij, problemi qëndron tek mungesa e vullnetit të Inspektoratit për të hetuar çështjet në mënyrën e duhur, por dhe për shkak të influencave të ndryshme që kanë kompanitë tek ekspertët që hetojnë rastet e aksidenteve.
Duke iu referuar një rasti konkret që ai përfaqësonte, Sherifi tregoi se si një punëtor mobilierie kishte prerë dorën duke punuar jashtë orarit dhe pa mjete mbrojtëse.
“Ka shkuar inspektoriati ka bërë një inspektim dhe nuk është marrë asnjë masë tjetër, ndërkohë ai e kishte dorën e prerë,” shpjegoi avokati.
Fenomeni i fshehjes së aksidenteve në punë është i shpeshtë sipas aktivistit Arlind Qori. Ai theksoi se në rast të plagosjeve nuk raportohet fare, por shton se ka edhe tentativa dhe për të fshehur rastet me vdekje.
“Aksidentet që nuk kanë pasojë vdekjen nuk deklarohen fare, mbyllen aty për aty me një mjekim informal,” tha ai. “Edhe vdekjet fshihen, por kjo më pak sepse kufoma lë gjurmë,” shtoi Qori./Media Ndërtimi.
You may like
-
“Kulla s’asht cool”-qytetarët e Shkodrës po protestojnë kundër ndërtimit të objektit 35 katesh
-
Si Vladimir Putin krijoi një ‘flluskë’ të pasurive të paluajtshme
-
Kinezët dhe turqit “gëzojnë” koncesionin e bakrit në Shqipëri
-
Deodorantë, shishe uji plastike…: Çfarë nuk duhet të lini në vetura në ditët e nxehta?
-
Një autostradë dixhitale do të ndërtohet mes Tokës dhe Hënës
-
Develon prezanton ekskavatorin tunelues DX235RTF-7
Ndërtim
Arabia Saudite ndërton një tjetër park të madh ujor në qytetin Qiddiya
Published
7 months agoon
May 9, 2024Fondi sovran i pasurisë së Arabisë Saudite ka njoftuar ndërtimin e një parku të dytë të madh tematik ujor për qytetin Qiddiya në jugperëndim të Riadit.
Parku Aquarabia do të ketë 22 udhëtime dhe përvoja miqësore për familjen, me bazë uji. Ai mbështetet nga Kompania e Investimeve të Qytetit Qiddiya (QIC), e cila është në pronësi të Fondit të Investimeve Publike të Arabisë Saudite (PIF).
PIF tha se parku i ri ujor do të ishte më i madhi në rajon dhe do të plotësonte Qytetin Six Flags Qiddiya prej 1 miliard dollarësh, parkun kryesor të qytetit dhe parkun e parë Six Flags që do të projektohet dhe ndërtohet jashtë Amerikës së Veriut. Kontraktorët e Përgjithshëm Almabani të Arabisë Saudite dhe Bouygues i Francës nënshkruan një marrëveshje për të ndërtuar atë park tematik ujor, i cili mbulon një sipërfaqe prej 320,000 m2, në vitin 2021.
Uji i ricikluar do të përdoret në ujitjen dhe ftohjen e Aquarabia, ndërsa PIF premtoi se mbetjet e ujit do të “uleshin deri në 90%”.
Të dy parqet janë në ndërtim dhe janë caktuar për t’u përfunduar në vitin 2025, me një datë hapjeje ende për t’u komunikuar.
Qyteti Qiddiya do të shfaqë disa atraksione argëtuese, sportive dhe kulturore, duke përfshirë një zonë lojrash dhe e-sportesh, stadiumin Mohammed bin Salman me shumë sporte, një pistë sportive motorike dhe parkun tematik të shpallur së fundmi Dragon Ball.
Argëtimi, koha e lirë dhe sportet janë një nga 13 sektorët strategjikë të PIF për investime, në përputhje me Vizionin 2030 të Arabisë Saudite, i cili synon të diversifikojë ekonominë e Mbretërisë së pasur me naftë./Media Ndërtimi
Ndërtim
Kompanitë e ndërtimit shohin përfitime në efikasitet për shkak të dimrave të butë?
Published
7 months agoon
April 24, 2024Në gjithë globin, ciklet rajonale të dimrit shihen si periudha në rënie për produktivitetin e ndërtimit, por një raport i ri nga institucioni financiar holandez ING sugjeroi se tregu evropian ka rritur efikasitetin mes stinëve të ftohtë.
“Moti më i ngrohtë i dimrit do të thotë që kontraktorët evropianë të ndërtimit po përjetojnë më pak ndërprerje të biznesit ndërsa klima jonë ngrohet,” tha ekonomisti i lartë i ING Maurice van Sante në raportin e titulluar Kompanitë e ndërtimit shohin përfitime në efikasitet për shkak të dimrave më të butë.
Duke ofruar të dhëna të përpiluara nga ING Research, NASA dhe Our World in Data, van Sante vuri në dukje se anomalitë e temperaturës në hemisferën veriore arritën lartësi rreth dy gradë (Celsius) më të larta, mesatarisht, se në 1985.
“Ne donim të shihnim nëse temperaturat në rritje kanë pasur tashmë një ndikim të matshëm në ciklet vjetore të prodhimit të kompanive evropiane të ndërtimit,” tha Van Sante, duke vënë në dukje se dy tregues janë përdorur në matje:
Pjesa e kompanive që përmendin nivelet e tyre të prodhimit ishte e kufizuar gjatë periudhave të dimrit (janar dhe shkurt) dhe verës (korrik dhe gusht) për shkak të kushteve të motit.
Ndryshimi i vëllimeve aktuale të ndërtimit në këto periudha
Ajo që gjeti studimi ishte një reduktim me më shumë se 30% i kontraktorëve të BE-së, gjatë tre dekadave të fundit, të cilët thanë se aktivitetet e tyre ishin të kufizuara për shkak të motit të keq nga janari në shkurt.
Vera me vapë mbytëse nuk është problem për ndërtimin evropian!
Gjersa fitimet në produktivitet në dimër mund të shihen si pozitive, temperaturat në rritje globale – në përgjithësi – nuk janë.
Megjithatë, van Sante tha se një humbje reciproke e produktivitetit në verë (nga nxehtësia ose moti ekstrem) thjesht nuk po ndodh në një mënyrë të matshme.
Megjithatë, ai vuri në dukje se nivelet rekord në verë po rrisin shpeshtësinë e ditëve të punës të anuluara.
Përderisa mund të duket sikur se një planet në ngrohje ka krijuar një mjedis ideal për aktivitetet e ndërtimit në disa seksione të Hemisferës Veriore, van Sante paralajmëroi në raportin e tij se këto ndryshime janë ‘diamante’ në atë që është bërë një mjedis gjithnjë e më i ashpër./Media Ndërtimi
Ndërtim
Rritja e shitjeve në sektorin e ndërtimit u frenua në vitin 2023
Published
8 months agoon
March 26, 2024Pas rritjes dyshifrore në vitin 2022, ritmet e shitjeve në volum në sektorin e ndërtimit janë frenuar disi në vitin 2023, sipas të dhënave që INSTAT ka grumbulluar te kompanitë e ndërtimit.
Zakonisht në 3-mujorin e fundit të çdo viti ka një rritje të shitjeve në banesa, për shkak të blerjeve që bëjnë kryesisht emigrantët në këtë periudhë (shiko grafikun bashkëngjitur).
Në 3-mujorin e fundit të 2023, volumi i shitjeve në ndërtim u rrit me vetëm 1% nga 16.1% që ishte rritja në tremujorin e fundit 2022.
Gjatë gjithë tremujorëve të 2023, ritmet e rritjes së shitjeve në volum ishin më të ulëta se më 2022.
P.sh. në tremujorin e dytë 2023, volumi i shitjeve u rrit me vetëm 0.2%, në tremujorin e dytë rritja ishte me 5.2% nga 11.5% në të njëjtën periudhë të vitit 2022, shkruan Monitor.al
Me gjithë frenimin e ritmeve të rritjes, volumet e ndërtimit dhe shitjeve po rriten në sektorin e ndërtimit, edhe pse treguesit demografikë dhe inflacioni i lartë nuk po e frenojnë këtë trend si në Europë.
Tregu i pasurive të paluajtshme në Europë është në një fazë stanacioni nga rënia e kërkesës, teksa lufta në Ukrainë ka krijuar një efekt psikologjik negativ për investime në pasuri të paluajtshme.
Pavarësisht ngadalësimit, ndërtuesit vendas mbeten optimistë. Pas një rënie me 8 pikë në janar 2024, treguesi i besimit në ndërtim që matet nga Banka e Shqipërisë u rrit me 6.8 pikë përqindje në muajin shkurt. Ky tregues qëndron rreth 25 pikë përqindje mbi mesataren afatgjatë.
Rritja këtë muaj u përcaktua kryesisht nga vlerësimet më të mira për aktivitetin aktual ndërtues. Paralelisht me të, pritjet për punësimin dhe ato për çmimet në të ardhmen janë në rritje. Nga ana tjetër indeksi i besimit konsumator u rrit në disvarfor të blerjeve të mëdha në dy muajt e parë të vitit 2024.
Sektori i ndërtimit pësoi një rritje të vrullshme pas vitit 2016, kryesisht në sektorin e banesave. Rritja e lejeve në rekorde historike dhe sipërfaqes në ndërtim në pesë vjeçarin e fundit erdhi në një kohë që popullsia po pakësohet dhe po plaket nga rënia e lindjeve dhe emigracioni lartë të rinjve. Në kontradite më këto zhvillime çmimi i banesave është rritur me shpejtësi.
Ndërtimi është kthyer në motorin e rritjes ekonomike vitet e fundit. Në vitin 2022, sektori kontribuoi me 11.1 pikë % të vlerës së shtuar nga 9.4 pikë % që kontribuoi në vitin 2019. Ky kontribut u rrit më tej në vitin 2023, referojnë të dhënat jo përfundimtare.
Aktualisht, Shqipëria është vendi më i varfër i Europës dhe ka ekspozimin më të lartë të sektorit të ndërtimit në kontinent. Sipas Eurostat, në vitin 2022, ndërtimi kontribuoi me 11.2% të vlerës së shtuar bruto, ndërsa në BE, ky sektor kontribuoi me 5.5%./Media Ndërtimi