Connect with us

Aktuale

Kino Lumbardhi: e djeshmja, e sotmja dhe e ardhmja!

Published

on

Derisa një brez i tërë priste në radhë për të parë një film në kinemanë Lumbardhi, e cila hapi dyert në shkurt të vitit 1952, shtatëdhjetë vjet më parë, një brez tjetër mori iniciativën për të ringjallur kinemanë e mbyllur.

Derisa në kujtesën e disave mbeten të paharruar filmat që i kanë parë, për disa të tjerë të paharruar ishin koncertet e artistëve/eve si Yasemine Hamdan e Gayesu Akyol.

Prizma Medium ka zhvilluar një intervistë me Drejtorin Ekzekutiv të Fondacionit Lumbardhi, Ares Shporta, për të shkuarën, të tashmen dhe të ardhmen e Lumbardhit, i cili me përpjekje jashtëzakonisht të rëndësishme veproi për mbijetesën e ndërtesës së kinemasë.

Iniciativa për Mbrojtjen e Kino Lumbardhit është gdhendur në kujtime në vitin 2014, me fushatën e mbështetur nga 58 organizata joqeveritare të udhëhequra nga DokuFest, EC Ma Ndryshe dhe Rrjeti i Organizatave Kulturore të Prizrenit.

Duke bashkuar akterë të ndryshëm, dhe duke paraqitur kujtesën publike dhe vlerat e tjera arkitekturore, teknologjike dhe sociale të kinemasë si bazë, ata përfshinë kinemanë Lumbardhi në listën e trashëgimisë kulturore me mbështetje lokale, kombëtare dhe rajonale, kështu duke bërë që për herë të parë në Kosovë qytetarët zyrtarisht të përcaktojnë trashëgiminë kulturore dhe njëherit hera e parë që një proces privatizimi ndalohej me një fushatë avokimi.

Ky grup ka kundërshtuar edhe tendencën e Komunës së Prizrenit, në deklaratën zyrtare të saj, për rrënimin e objektit të kinemasë, pas arsyetimit të ‘zgjerimit të rrugës’ dhe ka kërkuar që të zhvillohen opsione për një qasje që e ruan objektin e kinemanë dhe i ofron zgjidhje problemit të sigurisë dhe trafikut.

Në mënyrë që kinemaja të bëhet një ‘hapësirë ​​kulturore kolektive, funksioni kryesor i së cilës është të shfaqë filma’, organizatat kulturore dhe aktorët institucionalë u bashkuan për të kërkuar hartimin e planit të menaxhimit të kinemasë, të gjenerohen burime financiare në nivel lokal dhe ndërkombëtar për restaurimin dhe zhvillimin e saj, si dhe duke sugjeruar të zhvillohet një model shumë-palësh i menaxhimit të kinemasë.

Si rezultat i dialogut të zhvilluar ndërmjet institucioneve për rreth 6 muaj, ekipi udhëheqës i iniciativës pas vlerësimit të situatës, vendosi që, ndryshe nga periudha kur u ndalua rrënimi i kinemasë në vitin 2007, këtë herë duhet të krijohej një entitetit i ri përkushtuar zhvillimit të Kinemasë Lumbardhi dhe me mbështetjen e të gjithëve të veprojë pas të gjitha etapave të procesit sipas kërkesave të Iniciativës.

E në vazhdimësi të kësaj, me qëllim të ‘përpilimit të programeve artistike, edukative dhe kërkimore, mbështetjen e prodhimit kulturor dhe ringjalljen e jetës kulturore në Prizren’, u themelua Fondacioni Lumbardhi. Si rezultat i marrëveshjes me AKP-në, pas riparimeve të vogla dhe pastrimit, Kino Lumbardhi u rihap si qendër kulturore më 30 maj të vitit 2015.

Ndërmarrja shoqërore ‘Kino Bistrica’, e cila drejtoi kinemanë për gati 50 vjet, ashtu si institucionet dhe organizatat e tjera vetëqeverisëse dhe shoqërore, pas luftës, ra nën administrimin e AKP-së. Pas luftës, ish-punonjësit e kinemasë e kuptuan se me shembjen e rrjetit rajonal të shpërndarjes së filmit dhe ndryshimit të teknologjisë, kjo ndërmarrje nuk mund të përballohej me filmat në formate analoge që mund të vinin vetëm nga Tirana, e cila në atë kohë ishte 9 orë larg ose me qira sporadike dhe të ardhura nga bufeja, dhe si rrjedhojë kinemaja duhej të mbyllej. Në atë kohë, derisa kinemaja në Pejë po rinovohej me mbështetjen e KFOR-it italian, Komuna e Prizrenit nuk e pranoi një mbështetje të ngjashme, por në vend të kësaj e pasqyroi planin për rrënimin e kinemasë në planin zhvillimor të qytetit për vitin 2003.

Siç e dini, ky plan u zyrtarizua në vitin 2007, me vendimin për rrënimin e kinemasë marrë nga ekzekutivi në atë kohë, madje u krijua një komision dhe u bë inventarizimi i kinemasë, ku u sugjerua se cili projektor dhe cila ulëse ku duhet të dërgohet. Ishte një fushatë gjatë periudhës së festivalit nga profesionistë dhe aktivistë që përpiqeshin të mbronin komunitetin dhe trashëgiminë kulturore, që nga viti 2002, duke kërkuar rifunksionimin e kinemasë me ndërmjetësimin e DokuFest-it, kështu dhe u ndal procesi, pas grumbullimit të mbi 8.000 nënshkrimeve. Kjo mbeti në kujtesë si Iniciativa e parë e mbrojtjes së Kinemasë Lumbardhi./Media Ndërtimi.

Aktuale

Deodorantë, shishe uji plastike…: Çfarë nuk duhet të lini në vetura në ditët e nxehta?

Published

on

Dielli dhe nxehtësia kanë një efekt shkatërrues në disa gjëra që përdorim dhe nuk është e mençur t’i lëmë në vetura.

Duket e arsyeshme të mbani një shishe me ujë në veturën tuaj gjatë një vale të nxehtë. Megjithatë, bisfenoli A dhe ftalat në plastikë, kimikate që veprojnë si lidhës dhe e bëjnë plastikën fleksibël, po shkaktojnë shqetësim tek ekspertët që studiojnë efektet e tyre në shëndetin e njeriut. Lënia e ujit në shishe plastike në një makinë të nxehtë mund të bëjë që këto substanca të lëshohen në ujë, shkruan The Sunday Times.

Nxehtësia e madhe në vetura mund të dëmtojë bateritë e të gjitha pajisjeve që i përdorin, që nga kompjuteri, celularët… Ka edhe shishe me krem kundër diellit, të cilat nuk duhet t’i lini në diell (një paradoks interesant, apo jo?) sepse në disa raste mund të shpërthejnë. Më pas janë të gjitha spërkatjet, nga deodoranti tek llaku i flokëve. Kur temperatura arrin rreth 48 gradë Celsius, presioni në rezervuar rritet mjaftueshëm për të shkaktuar një shpërthim, thonë ekspertët. Kornizat plastike të syzeve të diellit mund të shtrembërohen dhe zbardhen, dhe lentet mund të shtrembërohen.

Disa ilaçe, si antibiotikët, duhen mbajtur në frigorifer. Ilaçet në përgjithësi nuk e tolerojnë nxehtësinë dhe disa prej tyre do të bëhen të papërdorshme pas ekspozimit ndaj temperaturave jashtëzakonisht të larta. Nëse përdorni injeksione adrenaline, dobia e tyre zhduket në automjetet e nxehta. E cila, natyrisht, është çështje jete ose vdekjeje.

Buzëkuqi do të shkrihet në temperatura të larta.

Është dokumentuar se kanaçet e gazrave mund të shpërthejnë kur ekspozohen ndaj nxehtësisë ekstreme. Edhe lëngu i portokallit mund të shpërthejë nëse lihet në makinë për një kohë të gjatë, dhe kjo do të thotë një brendshme ngjitëse…

Lënia e çakmakut të disponueshëm në makina në ditët e nxehta nuk është një ide e zgjuar. Shpërthimi i tyre mund të shkaktojë dëme të mëdha dhe madje të thyejë xhamin e përparmë./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Themelohet Oda e Minierave të Kosovës

Published

on

Me ceremoni të mërkurën është bërë hapja e Odës së Minierave të Kosovës që u konsiderua një hap tejet i rëndësishëm për zhvillimin ekonomik, raporton Ekonomia Online.

Themeluesi, Mentor Demi, ka thënë se kjo ceremoni është një hap shumë i rëndësishëm në drejtim të zhvillimit të industrisë së minierave në Kosovë.

Alaudin Kodra, anëtar i Bordit në Odën e Minierave të Kosovës, ka thënë se gjeologjia e Kosovës, është e pasur dhe pikërisht kjo ka qenë një nga arsyet e fillimit të tij për punuar në Kosovë.

“Ligji minerar është ligj i mrekullueshëm i cilësisë së lartë për dallim nga. Pjesa perëndimore e Kosovës është një vazhdimësi e gjeologjisë së Shqipërisë. Kosovës i duhen kompani serioze, dua të iu urojë gjithë të mirat të keni suksese”, ka thënë nder tjera Kodra.

Zëvendësministri i Industrisë, Sipërmarrjes dhe Tregtisë, Mentor Arifaj, ka thënë se kontributi i madh për të ardhur deri te hapja e Odës është për tu vlerësuar.

“Do ta luajë një rol ndërmjet një katalizatori i akterëve të shumtë dhe investitorëve potencial qoftë vendor apo ndërkombëtarë. Oda do ta luajë një rol të rëndësishëm në kuptimin e avancimit duke përfshirë njësi të ndryshme në arenën ndërkombëtare në sektorin e minierave”, ka thënë ai.

Nurten Deva, Rektor i Universitetit Isa Boletini, ka thënë se zhvillimi i industrisë minerare ka një rol të rëndësishëm në zhvillimin ekonomik.

“E përgëzojë zotëri Demin për guximin që ka ndërmarrë një hap të tillë për themelimin e një odë nga privatët. Nuk e kanë pas mbështetjen e duhur për të arritur vizionin në planet e tyre strategjike”, ka thënë Deva. Andor Lips, Drejtori jo-ekzekutiv në Western Tethyan Resources, ka thënë se Osat kanë shumë të rëndësishme si një lloj urë lidhëse në mes të investitorëve të huaj dhe institucioneve shtetërore./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Gjykata e Apelit anulon vendimin për ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit në Vjosë

Published

on

Pas 10 vitesh nëpër procese gjyqsore, banorët e Mallakastrës fituan të parën betejë ligjore për çështjet mjedisore në vendin tonë. Gjykata Administrative e Apelit në Tiranë anuloi të mërkurën vendimin për ndërtimin e hidrocentralit Poçem në lumin Vjosa. Gjykata i dha të drejtë banorëve dhe organizatave mjedisore, duke konfirmuar aktvendimin e plotë të shkallës së parë dhe argumentet e tij në mbështetje të pretendimeve të paditësve.

Vendimi shënon fitoren përfundimtare të çështjes së parë mjedisore të trajtuar nga Gjykata në Shqipëri.

Beteja ligjore ka nisur në dhjetor të vitit 2016 nga EcoAlbania, EuroNatur dhe Riverwatch, së bashku me 38 banorë të fshatit Kutë në Mallakastër. Ata kundërshtuan ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit, duke pretenduar se “procedurat e ndjekura për dhënien e kontratës koncensionare si dhe procesi i konsultimeve me publikun, ishin zhvilluar në shkelje të legjislacionit shqiptar dhe të konventave ndërkombëtare”.

Banorët dhe organizatat fituan betejën e parë në maj të 2017, kur Gjykata Administrative e Shkallës së Parë vendosi në favor të tyre.

Palët e paditura janë Ministria e Mjedisit, Agjencia Kombëtare e Mjedisit, Avokati i Shtetit (në emër të Ministrisë së Energjisë) dhe shoqëria koncesionare (Kovlu Energy), të cilat apeluan vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.

Pas 8 vitesh Gjykata e Apelit ka vendosur të rrëzojë padinë e tyre dhe të lërë në fuqi vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.

Ndërkohë që vijonte kjo betje ligjore, banorë dhe organizata mjedisore si EcoAlbania nisën fushatën në mbrojtje të lumit Vjosa “Të shpëtojmë zemrën blu të Evropës”.

Pas një beteje të gjatë, në Mars 2023, lumi Vjosa dhe degët e tij Drino, Bënça, Shushica dhe Kardhiqi, u shpallën Park Kombëtar duke ofruar mbrojtje ligjore edhe nga 45 hidrocentralet e planifikura për t’u ndërtuar në gjithë basenin e Vjosës.

Drejtues i Eco Albania Olsi Nika në një reagim për mediat tha se “edhe pse ky vendim vjen në një tjetër realitet, pas shpalljes së Parkut Kombëtar të Vjosës, ne e konsiderojmë si një arritje për komunitetin, aktivistët dhe avokatët e angazhuar në mbrojtjen e lumit Vjosa, të cilët e kanë ndjekur këtë çështje me rigorozitet dhe vendosmëri”.

Hidrocentrali i Poçemit, ishte aktpadia e parë e një çështjeje mjedisore në Gjykatën Administrative në Shqipëri. Ajo i hapi rrugën shumë çështjeve të tjera mjedisore të ngritura nga organizatat dhe banorët për të kërkuar të drejtën për ruajtjen e pasurive natyrore të vendit.

Avokati i çështjes Vladimir Meçi tha se vendimi përfundimtar përbën një arritje në ndërtimin e praktikës gjyqësore administrative që lidhet me te drejtën mjedisore në Shqipëri.

“E gjithë ecuria e çështjes së kundërshtimit të ndërtimit të HEC-it të Poçemit në rrugë gjyqësore, është një model pioner për të gjithë ata që kanë qenë pjesë e tij, përfshirë Organizatat, komunitetin, ne avokatët por edhe vetë gjykatën”, tha Meçi./Mediqa Ndërtimi

Continue Reading

Trending