Connect with us

Aktuale

Imazhi i arkitekturës kosovare në rreshtat e shkruar nga Carlos Lanuza

Published

on

Kosova: një ekologji e kujtimeve dhe hapësirës

Ju thoni ‘Do të shkoj në një tokë tjetër, në një det tjetër dhe një qytet më të mirë me siguri do të gjej. Sepse çdo përpjekje ime është e dënuar këtu dhe zemra ime vdes njësoj si mendimet e mia në këtë lëngim të shkretë. Aty ku i kthej sytë vetëm shoh rrënojat e errëta të jetës sime dhe vitet e shumta që kalova këtu ose i shkatërrova ”.

Ndonjëherë mund të mendojmë se arkitektura është e pafajshme, se është e pafajshme, e paqëllimshme, neutrale. Por nuk është kështu, arkitektura është gjithmonë e ngarkuar me kuptime, ndonjëherë e arritur nëpërmjet elementeve fizike që e përbëjnë, të tjera nga përvojat e grumbulluara në hapësirat e saj, apo nga ajo që ajo përfaqëson.

Kujtimet tona janë gjithmonë të inkuadruara në hapësira, të paqarta por të pranishme, plot ngjyra, dritë dhe fjalë. Shtëpia e fëmijërisë do të jetë gjithmonë më e madhe se sa është në të vërtetë, qyteti nga i cili u larguam do ta jetojmë kujtimin e momenteve të caktuara. Nuk ka kujtim pa vend.

Hapësira përmban formate të shumëfishta të mbivendosura dhe të njëkohshme, dhe arkitektura, asaj që ne i referohemi si diçka fizike, bëhet një basoreliev që përcakton lexime të caktuara. Por arkitektura jo vetëm që përmban hapësirë ​​të matshme ose të matshme, por përmban edhe të tjera imagjinare, abstrakte, të afta të projektojnë nga jashtë dhe gjithashtu të na banojnë. Është ajo mbështetje jetësore që i jep strukturë kujtesës. Kjo është arsyeja pse kujtimet që lidhen me hapësira të caktuara janë të afta të ndikojnë tek ne në mënyrë të tillë që të përcaktojnë se si ndihemi, dhe për rrjedhojë formojnë kujtesën tonë, dhe thuhet se pa kujtesë e ardhmja nuk ekziston.

Imazhi që kemi për ndërtesat dhe lidhja me të cilën i lidhim ato me momente të caktuara na bëjnë t’i jetojmë, t’i pranojmë ose t’i refuzojmë ato, në varësi të përvojës që lidhet me to.

Në Prishtinë, Kosovë, trashëgimia historike dhe arkitekturore e qytetit ka pësuar ndryshime të mëdha për shkak të këtyre lidhjeve. Që në kohët historike —dhe jo vetëm në këtë qytet—, trashëgimia trashëgimore është zëvendësuar nga pjesë që përpiqen të zëvendësojnë një ideologji, shpeshherë të lidhur me një pozicion politik.

Në rastin e kryeqytetit të Kosovës, një pjesë e trashëgimisë së Perandorisë Osmane u shkatërrua gjatë formimit të ish-Jugosllavisë. Rrethimi politik kërkonte mënyra të reja për të kuptuar qytetin dhe ato hapësira nuk korrespondonin me aventurën e re shoqërore; vazhdoi kështu një tren ndryshimi përmes të cilit kaloi edhe perandoria austro-hungareze dhe misioni i Kombeve të Bashkuara, me gjithë procesin dramatik që nënkuptonte krijimin e Republikës Socialiste Federative të Jugosllavisë dhe shpërbërjen e saj të mëvonshme, për të përmendur disa.

Arkitektura, e vjetra dhe e reja, bëjnë rrugën e tyre për të formuar një kujtesë historike të aftë për të konfiguruar një identitet të qytetit dhe për të bashkuar një të kaluar të vështirë me një të ardhme shpresëdhënëse, sepse nuk ka asnjë mënyrë të mundshme për të bërë një arratisje tabula-rasa – moderne. mania përpara – të përpiqemi të fshijmë një të kaluar që do ta takojmë gjithmonë në çdo hap.

(Carlos Lanuza (Managua, 1985) mban titullin Ph.D. në Arkitekturë, dhe dy diploma masteri: e para në Teoria dhe Praktika e Dizajnit Arkitektonik nga ‘Escuela Técnica Superior de Arquitectura” në Universitetin Politécnica de Cataluña (ETSAB – UPC), dhe e dyta në Dizajn të Brendshëm nga Shkolla e Dizajnit dhe Inxhinierisë në Barcelonë ELISAVA)./Media Ndërtimi.

Aktuale

Deodorantë, shishe uji plastike…: Çfarë nuk duhet të lini në vetura në ditët e nxehta?

Published

on

Dielli dhe nxehtësia kanë një efekt shkatërrues në disa gjëra që përdorim dhe nuk është e mençur t’i lëmë në vetura.

Duket e arsyeshme të mbani një shishe me ujë në veturën tuaj gjatë një vale të nxehtë. Megjithatë, bisfenoli A dhe ftalat në plastikë, kimikate që veprojnë si lidhës dhe e bëjnë plastikën fleksibël, po shkaktojnë shqetësim tek ekspertët që studiojnë efektet e tyre në shëndetin e njeriut. Lënia e ujit në shishe plastike në një makinë të nxehtë mund të bëjë që këto substanca të lëshohen në ujë, shkruan The Sunday Times.

Nxehtësia e madhe në vetura mund të dëmtojë bateritë e të gjitha pajisjeve që i përdorin, që nga kompjuteri, celularët… Ka edhe shishe me krem kundër diellit, të cilat nuk duhet t’i lini në diell (një paradoks interesant, apo jo?) sepse në disa raste mund të shpërthejnë. Më pas janë të gjitha spërkatjet, nga deodoranti tek llaku i flokëve. Kur temperatura arrin rreth 48 gradë Celsius, presioni në rezervuar rritet mjaftueshëm për të shkaktuar një shpërthim, thonë ekspertët. Kornizat plastike të syzeve të diellit mund të shtrembërohen dhe zbardhen, dhe lentet mund të shtrembërohen.

Disa ilaçe, si antibiotikët, duhen mbajtur në frigorifer. Ilaçet në përgjithësi nuk e tolerojnë nxehtësinë dhe disa prej tyre do të bëhen të papërdorshme pas ekspozimit ndaj temperaturave jashtëzakonisht të larta. Nëse përdorni injeksione adrenaline, dobia e tyre zhduket në automjetet e nxehta. E cila, natyrisht, është çështje jete ose vdekjeje.

Buzëkuqi do të shkrihet në temperatura të larta.

Është dokumentuar se kanaçet e gazrave mund të shpërthejnë kur ekspozohen ndaj nxehtësisë ekstreme. Edhe lëngu i portokallit mund të shpërthejë nëse lihet në makinë për një kohë të gjatë, dhe kjo do të thotë një brendshme ngjitëse…

Lënia e çakmakut të disponueshëm në makina në ditët e nxehta nuk është një ide e zgjuar. Shpërthimi i tyre mund të shkaktojë dëme të mëdha dhe madje të thyejë xhamin e përparmë./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Themelohet Oda e Minierave të Kosovës

Published

on

Me ceremoni të mërkurën është bërë hapja e Odës së Minierave të Kosovës që u konsiderua një hap tejet i rëndësishëm për zhvillimin ekonomik, raporton Ekonomia Online.

Themeluesi, Mentor Demi, ka thënë se kjo ceremoni është një hap shumë i rëndësishëm në drejtim të zhvillimit të industrisë së minierave në Kosovë.

Alaudin Kodra, anëtar i Bordit në Odën e Minierave të Kosovës, ka thënë se gjeologjia e Kosovës, është e pasur dhe pikërisht kjo ka qenë një nga arsyet e fillimit të tij për punuar në Kosovë.

“Ligji minerar është ligj i mrekullueshëm i cilësisë së lartë për dallim nga. Pjesa perëndimore e Kosovës është një vazhdimësi e gjeologjisë së Shqipërisë. Kosovës i duhen kompani serioze, dua të iu urojë gjithë të mirat të keni suksese”, ka thënë nder tjera Kodra.

Zëvendësministri i Industrisë, Sipërmarrjes dhe Tregtisë, Mentor Arifaj, ka thënë se kontributi i madh për të ardhur deri te hapja e Odës është për tu vlerësuar.

“Do ta luajë një rol ndërmjet një katalizatori i akterëve të shumtë dhe investitorëve potencial qoftë vendor apo ndërkombëtarë. Oda do ta luajë një rol të rëndësishëm në kuptimin e avancimit duke përfshirë njësi të ndryshme në arenën ndërkombëtare në sektorin e minierave”, ka thënë ai.

Nurten Deva, Rektor i Universitetit Isa Boletini, ka thënë se zhvillimi i industrisë minerare ka një rol të rëndësishëm në zhvillimin ekonomik.

“E përgëzojë zotëri Demin për guximin që ka ndërmarrë një hap të tillë për themelimin e një odë nga privatët. Nuk e kanë pas mbështetjen e duhur për të arritur vizionin në planet e tyre strategjike”, ka thënë Deva. Andor Lips, Drejtori jo-ekzekutiv në Western Tethyan Resources, ka thënë se Osat kanë shumë të rëndësishme si një lloj urë lidhëse në mes të investitorëve të huaj dhe institucioneve shtetërore./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Gjykata e Apelit anulon vendimin për ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit në Vjosë

Published

on

Pas 10 vitesh nëpër procese gjyqsore, banorët e Mallakastrës fituan të parën betejë ligjore për çështjet mjedisore në vendin tonë. Gjykata Administrative e Apelit në Tiranë anuloi të mërkurën vendimin për ndërtimin e hidrocentralit Poçem në lumin Vjosa. Gjykata i dha të drejtë banorëve dhe organizatave mjedisore, duke konfirmuar aktvendimin e plotë të shkallës së parë dhe argumentet e tij në mbështetje të pretendimeve të paditësve.

Vendimi shënon fitoren përfundimtare të çështjes së parë mjedisore të trajtuar nga Gjykata në Shqipëri.

Beteja ligjore ka nisur në dhjetor të vitit 2016 nga EcoAlbania, EuroNatur dhe Riverwatch, së bashku me 38 banorë të fshatit Kutë në Mallakastër. Ata kundërshtuan ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit, duke pretenduar se “procedurat e ndjekura për dhënien e kontratës koncensionare si dhe procesi i konsultimeve me publikun, ishin zhvilluar në shkelje të legjislacionit shqiptar dhe të konventave ndërkombëtare”.

Banorët dhe organizatat fituan betejën e parë në maj të 2017, kur Gjykata Administrative e Shkallës së Parë vendosi në favor të tyre.

Palët e paditura janë Ministria e Mjedisit, Agjencia Kombëtare e Mjedisit, Avokati i Shtetit (në emër të Ministrisë së Energjisë) dhe shoqëria koncesionare (Kovlu Energy), të cilat apeluan vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.

Pas 8 vitesh Gjykata e Apelit ka vendosur të rrëzojë padinë e tyre dhe të lërë në fuqi vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.

Ndërkohë që vijonte kjo betje ligjore, banorë dhe organizata mjedisore si EcoAlbania nisën fushatën në mbrojtje të lumit Vjosa “Të shpëtojmë zemrën blu të Evropës”.

Pas një beteje të gjatë, në Mars 2023, lumi Vjosa dhe degët e tij Drino, Bënça, Shushica dhe Kardhiqi, u shpallën Park Kombëtar duke ofruar mbrojtje ligjore edhe nga 45 hidrocentralet e planifikura për t’u ndërtuar në gjithë basenin e Vjosës.

Drejtues i Eco Albania Olsi Nika në një reagim për mediat tha se “edhe pse ky vendim vjen në një tjetër realitet, pas shpalljes së Parkut Kombëtar të Vjosës, ne e konsiderojmë si një arritje për komunitetin, aktivistët dhe avokatët e angazhuar në mbrojtjen e lumit Vjosa, të cilët e kanë ndjekur këtë çështje me rigorozitet dhe vendosmëri”.

Hidrocentrali i Poçemit, ishte aktpadia e parë e një çështjeje mjedisore në Gjykatën Administrative në Shqipëri. Ajo i hapi rrugën shumë çështjeve të tjera mjedisore të ngritura nga organizatat dhe banorët për të kërkuar të drejtën për ruajtjen e pasurive natyrore të vendit.

Avokati i çështjes Vladimir Meçi tha se vendimi përfundimtar përbën një arritje në ndërtimin e praktikës gjyqësore administrative që lidhet me te drejtën mjedisore në Shqipëri.

“E gjithë ecuria e çështjes së kundërshtimit të ndërtimit të HEC-it të Poçemit në rrugë gjyqësore, është një model pioner për të gjithë ata që kanë qenë pjesë e tij, përfshirë Organizatat, komunitetin, ne avokatët por edhe vetë gjykatën”, tha Meçi./Mediqa Ndërtimi

Continue Reading

Trending